Jerzy Aleksander Splitt,Krystyna
Dobak-Splitt
Pacanowice, gm. Pleszew, woj.
kaliskie. Stanowisko 6
Informator Archeologiczny : badania 18, 54-55
. &4 ~
schyłek epoki brązu i p o czątek epoki żelaza* 8 eu o k re s b s lz rta c ld / 3 g ro b y t& latcM o e były p r z e z w kępy dowoź yt- ne 1 z aw ierały tylko niew ielkie ilości nie c h arak tery sty czn y ch ułamków c e ra m ik u Grobów jam ow ych c l e «twierdzono.
P rz ew ażały pochówki jednoaUrowe. Tylko 3 g ro^y z a w ie ra ły po 2 popielnice ze sz czątk am i 2 osobników. W 2 grobach nie stw ierdzono występowania kości /g r* 6 3 9 1 6 5 6 /. W 19 gro b ach n atrafio n o n a k o ści m ałych dzieci, p rz y с t y p w 7 x nich znaleziono fragm enty zabawek glinianych. G rób O ? sa w ie ra l 2 popielnice ze ezcząik&mi dw ój· ga d zieci w różnym wieku. W β grobach w ystąpiły ozdoby brązow e; kółka* epIraU d, w isiorki* b ra n so le ta 3 szpila. Do ciajbogadej wyposażonych oależy grób 647* w którym obok popielnicy z kośćm i dziecka znaleziono ułam ki 2 czerpaków* naczyń o chrepow aconej powierzchni* I m isy , a ta k te łyżkę glinianą, m in iatu rę n aczy n ia wazowatego* kolko ł fr, drutu brązow ego o ra z owalny przedm iot gliniany z trz e m a otw orkam i.
G roby kultury p rz e w o rsk ie j grupowały «lę w północnej c z ę ś c i c m e n ta rz yaka 1 datow ane e ą na o k re s rz y m sk i;
6 z n ic h to g ro b y jam owe* 7 p o p ie ln ic o w e. G ro b y ja m o w e b y ły n iew ielk ie* ic h w y p ełn i ak o Élan ow ił Ja a n o b ru n a tn y p ia s e k 1 p rz e p a lo n e k o ści t u ła m Ha tn i c e r a m ik i. P o p ie ln ic a u m ie s z c z o n a b y ła w g ro b a c h z a z w y c z a j w j a m ie w y p e ł n io n e j b ru n a tn y m p la s k ie m . P r z e w a ż a ły g ro b y je d n o stk o w e . Do w yjątkO * n a le ż a ły g ro b y 670 i 523, G rób 370 był g ro b e m podwójnym^ a w g ro b le 623 zn ajd o w ało e lę 5 p o p ł« ln lc . Obydwa b y ły b a r d z o bo g ato w y p o sa ż o n e . W g ro b le 623 c z t e r y p o p ie ln ic e z k o ś ć m i z e s ta w io n o p a r a m i w ten sposób* ż e « ty k a ły e ię w y lew am i. P i ą t a p o p ie ln ic a - g ł ę boka m isa * staJa o so b n o . W g ro b le tym z n alez io n o ta k ż e n ó ż szydło* f r , o k u c ia ż elazn eg o * n i l , fr* s to p io n e g o w i s i o r a szklanego* w is io r z kuli e t k l a n e j o p a e in e j ta ś m ą brązow ą* 2 b rą z o w e p i e r ś c i e n i e z w y ro s tk a m i, p r z ę ś l l k . fib u lę brązow ą* 2 s z k la n e p a c i o r k i m elonow a t e* 7 p a c io rk ó w s z k la n y c h c z ę ś c io w o n a d to p io n y c h o r a z f r . s to p io n y c h o z d ó b b rą z o w y c h ^ n a c z y n ia g lin ia n e .
W groble 670 um ieszczono dwis popielnic« o ra z ułam ki tr z e c h naczyń glinianych* drobne ułam ki ceram iki* fr, stopionych przedm iotów a brązu* J stopiony p a c io re k szklany 1 6 całych / w tym 1 m elpnowaty/* a tak że 2 fibule brązowe* w tym 1 zdobiona em alią na kabłąku.
B adania będą kontynuow ane.
O ŻU M J££lif gra, Krzynowłoga Mała K onserw ator Zabytków A rcheologicznych woj. o stro łęck ie w O s tro łę c e
S ta n o w is k o 1
Badania prow adził m gr Ju liu sz K o rsak . Finansow ał WKZ V O s tro łę c e , C z w arty sezon badań*. C m en tarzy sk o k u ltu ry łużyckiej IV-V o k re s epoki brązu.
2
Fteóanlami objęto'w schodni s k ra j cm en la r zy sk a. O dsłonięto pow ierzchnię 15Ô щ sz e ro k ą płaszczyzną pox· w alającą »в obserw ację poszczególnych w arstw bruku. K am ienie nad gro b am i układały etę w trz e c h p a rtia c h w c z te re c h w arstw ach.
Wykop założono na łagodnym wschodnim stoku obiektu, W re jo n ie 35-m na południowy wachód bru k zakoń czył s ię i po odsłonięciu pow ierzchni do głębokości 60 <bm n ie stw ierdzono występowania grobów. Wykop pom ocniczy założono na południe od zasadniczego a ra 4 o w ym iarach 10 x 5. Nie udało e l f jednak u ch w y d ć południowego «k raju c m en ta r z y s ta . O dsłonięto 7 grobów zaw ierający ch 54 naczynia* w tym 45 u m 1 $ p rzy staw e k w skupiskach po 2 do 9 naczyń. Umy mocno zniszczone p o p rzez naciek kam ieni*, p rzew ró co n e o* bęk. Jedno naczynko p rz y sta w k a z asz* kłem zachowana w c ało ści. W tra k c ie e k sp lo ra c ji naczyń zn ale к iw o frag m en t drutu brązow ego, w ydzielono ró w nież w yrób/ kamienne* z ia rn a ro ślin i zęby zw ierzęca.
Ma i e r lał у znajdują s ię w MO w O stro łęce.
Badania będą kontynuowane*
-ftfcizeum O kręgow e Z ie m i K aliskiej w K aliszu
Badania prow adził m g r Je p zy A lek san d er Splitt p r z y w spółudziale K rystyny Dobak*SpJi tt. Finansow ał WłCS w K aliszu. D rugi sezon badaA. C m en tarzy sk o ciało p aln e ludności k u ltu ry łużyckiej t V okreeu epoki b rą z u .
Stanowisko położone je s t po obu stro n a c h polnej drogi prow adzącej z Sulęcina do P& rdelaka, około 3 0 0 m na północny wechęd od ostatnich /w sc h o d n ich / zabudowań wet Pacanow ie«, Znajduje e lę cno а л n iew ielk im , ïag o à iy m w zniesieniu częściow o wykorzystywanym jako żw irow nia - dwa niew ielkie w ybierzyska plasku um iesz czo n e n a p rz e ciw n e b łe po obu «tro n ach drogi.
P r i e badano оЬвваг о lą e in e ] po wl e r ic h n i około 420 п Л O dsłonięto 35 otoektOw grobowych, w ir e d ktdrycb 3's Sianowu у pochewki popielnicow e /w tym 30 eaehow anycb w c a ło ic l, p r i y c iy m 3 i olch oba уроне b yły dodatkowo reaitlra mi stosu, * 1 po* U dał obok po pielnicy niew ielką ja m ę i m a te ria łe m kostnym : 2 dobro e t a chowane, a le p o i- bawione jakichkolwiek śladów m ateriału ko sin ego · sym boliczne; 6 zniszczonych - "poucinane· 1 rozw leczone p rzez głęboką o rkę p a rtie stropow e naczyń o ra z 4 bardzo Blinie z n le ic io n e - nebwycoae w p o sta ci skupisk m a te ria łu kostnego p rzem iesza n eg o z luźno leżącym i frag m en tam i ceram ik i/* a 3 — jam ow e / w tym Z zachow ane w dobrym S tanie, p rz y czym 1 z olch p o siad ał dwie ja m y o ra z 1 znać s i l e zniszczony* o d sło n ięty w postaci skupiska m a te ria łu kostnego i luźnych fragm entów ce ra m ik i pochodzących od n iew ielk ich n aczy ń -p rzy ataw ek /.
PACANOWi.CE* gm. P leszew woj. kaliskie
— 5 5
-P o za суш odkryto także ekU d c e ra m ik i grobowej złożony a 15 naczyń leżących w 2 poziom ach głębokościo wych /je& ia w arstw a nad d ru g ą / o ra z Ь skupisk m a te ria to ceram i сел ego z a w ie r a n y c h w ewym składzie fragm enty c e ra m ik i pochodzące ud 3. do 5 naczyń* S tap iak a te stanow ią prawdopodobnie pozostałości bardzo siln ie zniszczonych obiektów g robow yth, chociaż z uwagi na b rak w nich m a te ria łu koetnego nie piolha wykluć zyć, że są one śladami p ó stypach lub innych zw yczajach pogrzebow ych / ? - b ra k jednak w ich pobliżu Śladów o gołek/.
Groby odkryte na wschód od d ro g i polnej wym ienionej p rz y opiele lokalizacji eta no w iata i znajdujące się w pobliżu o b sz a ru przebadanego w roku 1963 zaleg ały bardzo płytko pod pow ierzchnią ziem i /około 30 c m / 1 byty w w ięk szo ści zniszczone p rz e z głęboką o rk ę - zachow ały s ię głównie c z ę śc i przydenne naczyń. N atom iast obiekty grobow e 1 sk ła d c e ra m ik i grobowej /o zn aczo n y n r 30 72/84 / o dsłonięte na zachód od w w* drogi zalegały głębiej /50*60 cm p oniżej poziom u stro p u burnusa/ \ były przew ażnie zachowane w całości.
Stwierdzono» że schwycona w ubiegłym sezonie wykopaliskowym g ranica d z ie lą c a o b sz ar cm entarzyska na dwie c z ę ś c i * z gro b am i jam ow ym i 1 popielnicow ym i - była przypadkowa 1 w iązała się z ówczesnym stopniem ro z poznania badanego ottefetu; m e zo stała ona potw ierdzona w tra k c ie tegorocznych badań.
.W iększość odkrytych grobów wyposażona była w naczynia-przystaw ki» których ilo ść wahała się od 2 du 6. Tylko 4 obiekty pozbawione byty p rzy staw e k 1 stanow iły je w yłącznie popielńLce zaw ierające przepalone kości ludz k ie, P o za p rz y a tśw ta m l w jednym z grobów / n r 26 6 6 - /6 4 / znaleziono glinianą grzechotkę w k sz ta łc ie figurki ptaka* Wśród naczy ń -p rzy staw e k za n ajb ard ziej in te re su ją c e form y uznać należy naczynie beczułkowatego k sz tałtu za o p atrzo n e a s wysokości, wylewu w niewielkie» o poziom ej orientacji* uszko z pionowym przekłuciem odkryte w g ro b ie n r 26 6 8 - /8 4 o ra z m iniaturow y kubek z le Ideo baniastym b rz o śc e π l cylindryczną szyjką, zdobiony u nasady sz y jk i k ró tk im i, pionowymi k re se c z k a m i pochodzący с grobu n r 27 69—/64.
N ieliczne obiekty grobowe p o sia d ały w tw ym Inw entarzu także przedm ioty m etalowe. Stanowiły je ozdoby wykonane z b rą z u : sz p ila posiadająca główkę ro zk lep an ą I/zw iniętą w uszko / grób n r 1 4 3 - / 6 4 /, zachowany we frag m en tac h naszyjnik wykonany z cienkiego* sk ręcan eg o wokół w łasnej osi drutu /g ró b n r 1 43 - / 8 4 /, 3/4 kółka /g r ó b n r 8 5 0 - / 8 4 /, dwa p o tró jn ą s k rę ty sp ira ln e /g ró b n r 15 5 7 - /8 4 / o ra z k ó ik o /g ró b e r 26 6 8 - / И / .
P o z a przedstaw ionym i wyżej elem entam i wyposażenia grobowego znaleziono także - w groble oznaczonym n r 36 7 0—/ 64 - plęcloboczsy to porek kam ienny, a na płask im kam ieniu leżącym w pobliżu grobu n r 37 7 9 -/Щ U tą, m asywną b ra n so le tę brązow ą.
N a podstaw ie w stępnej a n alizy m a te ria łu ceram icznego, przedm iotów metalowych i cech obrządku p o g rze bowego m ożem y potw ierdzić w cze śn iejsz e /u sta lo n e po pierw szym sezonie w ykopaliskowym / przyporządkow anie badanego cm e n ta rz y sk a g ru p ie wechodniowielkopolsklej ludności k ultury łużyckiej 1 jego datowanie na V o k re s epoki b rązu .
M a teriał 1 dokum entacja z badań znajduje się w Muzeum Okręgowym Ziem i K aliskiej w K&Uszu*
B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e .
PALUCHY, gm* Sieniawa Muzeum N arodove Ziem i P rzem y sk iej woj. p rzem y sk ie ‘ w P rz em y ślu
Stanow isko 1
Badania prow adził m gr Adam Kostek, Finansow ał WKZ w P r z e m yślu. S zósty sezon badan. C m entarzysko grupy tarn o b rze sk iej z epoki b rązu I w czesnej epoki brązu*
Kontynuowano badania zak ład ając wykopy w s tr e f ie północnej stanowi s t a , w ypełniając p rz e strz e n ie w pćino- c no‘ zachodniej części» celem uchw ycenia zasięgu c m en tarzy sk a od tej stro n y . W c z ę śc i północnej obiekty w ystę pow ały w dużym zagęszczeniu tw o rząc skupienia po k ilk ad ziesią t popielnic, n a to m iast w wykopach założonych dalej n a zachód odkrytych zo stało tylko kilka grobów , zapewne w yznaczających zasięg c m en tarzy sk a w kierunku pókiocno- tach o d aim ,
W yeksplorowano w sum ie 166 grobów ciałopalnych* w w iększości popielnic owych. N ieliczne groby bezpopiel- nlcow e koncentrow ały się na obrzeżenia«: h dużych skupień popielnic. G roby występowały stosunkowo płytko, z r e guły ua głębokości 25-40 cm , p rz e z co w iększość z nich z o sta ła mocno zniszczona głęboką orką. Spośród olch wy ró ż n ia ł s ię dość głęboko wkopany, dużych ro zm iaró w obiekt jamowy» zlokalizowany na północnym obrzeżeniu cm en ta rz y sk o . P o sia d a ł ca mocno wydłużony na lim i NW-5E n ie re g u la rn y w r z u c ie poziomym k sz ta łt, uchwytny w y ra ź n ie j n a gl. 50 cm · Dno bardzo nierówne» w m iejsca ch najgłębszych osiągało 90 cm głębokości* W ob ręb ie obiektu w ystępow ało klika skupień fragm entów naczyń 1 przepalonych k o śc i. W jednym z tych skupień znaleziony zcetol pojedynczy p a c io re k ze szkliw a.
Jedna p ią ta odkrytych grobów w yposażona była w p rzed m io ty brązow e i żelazne, w w iększości mocno m ts z - c z a a e . Z lep iej zachow anych w ym ienić należy sz p ile z główkami rozklepanym i i zwiniętym i w u szka, e k ręty г drutu brązow ego, pojedyncze e g z e m p la rz e brzytw y i ta rc z k i brązow ej 1 nożyka żelaznego.
O becność przedm iotów żelaznych a tak że występowanie grobów w gęstych skupieniach w skazuje, że badana c z ę ś ć cm en tarzy sk * pochodzi z w czesnej epóld żelaza . i
M a te ria ły w raz z dokum entacją ( Ы о с о w Muzeum Narodowym Ziemi P rz e m y sk ie j w Przem yślu* Badania n ależy kontynuować.
