197
MAREK K£ODZIÑSKI1
PROFESOR DYZMA GA£AJ
– TWÓRCA I ZA£O¯YCIEL KWARTALNIKA
„WIEŒ I ROLNICTWO”
Za³o¿ycielem i wieloletnim redaktorem kwartalnika „Wieœ i Rolnictwo” by³ profesor Dyzma Ga³aj, Dyrektor Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa w latach 1971–1985. Z okazji 35-lecia istnienia kwartalnika warto przypomnieæ czytelni-kom osobowoœæ tego niezwyk³ego naukowca i polityka oraz jego dokonania na kanwie tych dwu w¹tków – nauki i polityki, które nieustannie przeplata³y siê w jego ¿yciu i dzia³alnoœci.
Wœród najwa¿niejszych dokonañ ¿yciowych profesora Dyzmy Ga³aja, bo trwaj¹cych do dzisiaj, jest wymyœlony przez niego Instytut Rozwoju Wsi i Rol-nictwa PAN oraz powo³any kwartalnik „Wieœ i Rolnictwo”. Gdy w 1970 roku zak³ada³ IRWiR PAN, a w 1973 roku wyda³ pierwszy numer kwartalnika, s³y-chaæ by³o opinie, ¿e nadu¿ywaj¹c stanowiska Marsza³ka Sejmu, jakie wtedy pia-stowa³, zak³ada nikomu niepotrzebny Instytut. Tymczasem zarówno Instytut, jak i kwartalnik nie powsta³y na „dzikim polu”, ale na tradycji 9-letniego istnienia Komitetu i Zak³adu Badañ Rejonów Uprzemys³awianych PAN, w których to in-stytucjach pe³ni³ wa¿n¹ rolê i tam rodzi³a siê w d³ugich dyskusjach idea wiel-kich, multidyscyplinarnych badañ nad przemianami wsi i rolnictwa.
To w³aœnie dorobek metodologiczny i dorobek naukowy Komitetu i Zak³a-du Badañ Rejonów Uprzemys³awianych PAN (tego ostatniego by³ kierowni-kiem) by³ g³ównym argumentem na rzecz powo³ania Instytutu. Wszyscy, któ-rzy wówczas pracowali w Instytucie, pamiêtaj¹, ¿e w gabinecie profesora Dyz-my Ga³aja wisia³a ogromna plansza – „mapa powi¹zañ badañ interdyscypli-narnych”, która przera¿a³a ogromem zadañ. Sama ju¿ dyskusja nad tymi zada-niami badawczymi, w opinii profesora Miko³aja Kozakiewicza i profesora Au-gustyna Wosia, ówczesnego wicedyrektora IRWiR PAN, nale¿a³a do istotnego dorobku Instytutu.
WIEΠI ROLNICTWO, NR 2 (142) 2009
Kronika
198
Dziêki zaszczepionemu przez profesora Dyzmê Ga³aja zwyczajowi du¿ej swobody badawczej i natychmiastowego reagowania na wszelkie wa¿ne zmiany zewnêtrzne Instytut by³ zdolny do szybkiej transformacji i przeobra¿eñ w wyni-ku zmian systemowych w Polsce. Mimo ¿e kolejni dyrektorzy modelowali pro-fil badawczy Instytutu, to jednak nikt nie negowa³ i nie neguje przemo¿nego wp³ywu profesora Dyzmy Ga³aja na bieg spraw w Instytucie nie tylko w ci¹gu kilkunastu lat jego dyrektorowania, ale i teraz. Idea badañ interdyscyplinarnych, idea wielofunkcyjnego rozwoju, które profesor promowa³ jako pierwszy w Pol-sce, s¹ przecie¿ ci¹gle obecne w Instytucie.
Kwartalnik „Wieœ i Rolnictwo”, który obchodzi swe 35-lecie, jest równie¿ dzieckiem profesora Dyzmy Ga³aja, które co prawda reaguje swym profilem na wszelkie zmiany, ale jednak zachowuje pryncypia, jakie profesor stworzy³ przy jego zak³adaniu. Tak jak przed laty miesiêcznik „Wieœ Wspó³czesna”, w którym pracowa³ profesor i by³ jego za³o¿ycielem, tak i nasz kwartalnik sku-pia obecnie przedstawicieli ró¿nych specjalnoœci i omawia ró¿ne aspekty roz-woju spo³eczno-gospodarczego obszarów wiejskich. Kwartalnik „Wieœ i Rol-nictwo” sta³ siê jedynym czasopismem, gdzie pisz¹ socjologowie, geografo-wie, ekonomiœci, prawnicy, demografowie i etnografowie. Taka w³aœnie idea przyœwieca³a w 1973 roku jego za³o¿ycielowi.
Kwartalnik prze¿ywa³ i prze¿ywa trudne chwile, a to g³ównie z tytu³u braku zasilania finansowego zarówno przez PAN, jak i Ministerstwo Nauki i Szkolnic-twa Wy¿szego. Mimo to ukazuje siê ju¿ jego 142 numer. Ka¿da z dyrekcji IRWiR PAN traktuje kwartalnik jako „okrêt flagowy” Instytutu. Dziêki ró¿nym sponsorom pismo tak potrzebne polskiej wsi, poniewa¿ opisuje jej najwa¿niej-sze problemy, ukazuje siê bez zak³óceñ, a o jego randze œwiadczy niezmiennie przyznawana mu najwy¿sza kategoria w rankingu polskich czasopism nauko-wych.
