Alicja Szałagan
"Esej - zarys teorii gatunku", Tomasz
Wroczyński, "Przegląd
Humanistyczny" nr 5/6 (1986) :
[recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 30/2 (104), 294
WROCZYŃSKI Tomasz: Esej - zarys teorii gatunku. "Przeględ Humanistyczny" 1986 nr 5/6 s. 101-113.
Rozważania na temat eseju rozpoczyna autor od uwag o ge nezie tej formy wywodzęcej się z humanizmu odrodzeniowego. Przechodzęc do zagadnień poetyki eseju, przedstawia w skrócie najistotniejsze próby jego wewnętrzgatunkowej s y s t e m a t y k i ,któ re wnoszę niewiele do badań teoretycznoliterackich. W toku dalszej analizy, posiłkujęc się niektórymi z wcześniejszych prac, a polemizujęc z innymi, formułuje autor katalog cech tekstu prozatorskiego wskazujęcych na jego gatunek eseistycz ny: wysoka odmiana stylu literackiego, luźna konstrukcja, dia- logowość, w której dominujęcę rolę odgrywa cytat, dygresja i anegdota, a f i k c j o n a l n o ś ć , zastępienie narratora przez samego autora, konsyderacyjny charakter świata przedstawionego.
BP/104/123 A.Sz.
ZACZYŃSKI Marian: Adama Skwarczyńskiego walka o ideologię. "Zeszyty Naukowe U3. Prace Historycznoliterackie". Z. 55, s. 129-145.
W wypowiedziach Adama Skwarczyńskiego konsekwentnie powta rza się motyw tworzenia ideologii w stałym kontakcie z rzeczy- wistościę. W myśli politycznej Skwarczyńskiego wiele miejsca zajmuje problematyka narodu, państwa, czynu, tradycji (program "czynnego patriotyzmu") . Podstawę myśli Skwarczyńskiego były tradycje polskiego romantyzmu (przede wszystkim lektury Mo ch nackiego). Najbliższymi badaczowi teoretykami byli Piłsudski, Limanowski, Brzozowski.
