„Sk³adowanie odpadów promieniotwórczych i niebezpiecznych
w g³êbokich strukturach geologicznych – podsumowanie doœwiadczeñ
i plany na przysz³oœæ” tematem I Konferencji PURL
Henryk Jacek Jezierski
1W Pañstwowym Instytucie Geologicz-nym – Pañstwowym Instytucie Badawczym 28 paŸdziernika 2013 r. odby³a siê pierwsza konferencja dotycz¹c¹ sk³adowania odpa-dów promieniotwórczych i niebezpiecz-nych w g³êbokich strukturach geologicz-nych. By³a zorganizowana w ramach pro-jektu Podziemnego Laboratorium Badaw-czego – PURL (Polish Underground
Re-search Laboratory).
Spotkanie mia³o cel informacyjny. By³o okazj¹ do za-prezentowania idei koncepcji budowy polskiego laborato-rium. URL (Underground Research Laboratory) jest termi-nem okreœlaj¹cym podziemn¹ instalacjê i laboratorium badawcze, w których prowadzone s¹ prace badawcze maj¹ce na celu wsparcie programów rozwoju i budowy podziemnych sk³adowisk odpadów promieniotwórczych. W œwiecie istnieje kilkanaœcie takich obiektów.
Podczas konferencji minister Hanna Trojanowska, pe³nomocnik rz¹du ds. programu energetyki j¹drowej, omówi³a stan przygotowañ do zatwierdzenia przez rz¹d Polskiego Programu Energetyki J¹drowej (PEJ). Jest to dokument wyznaczaj¹cy cele do budowy pierwszych elek-trowni j¹drowych w Polsce. Przewiduje on równie¿ roz-wi¹zanie problemu sk³adowania odpadów promienio-twórczych w strukturach geologicznych. Bêdzie to wpraw-dzie konieczne w odleg³ej przysz³oœci, bo pewnie po roku 2060. Jednak buduj¹c poczucie bezpieczeñstwa, aby unikn¹æ krytyki, ¿e nie podejmuje siê trudnych tematów odpadów promieniotwórczych, nale¿y ju¿ teraz rozpocz¹æ przygotowania do budowy takiego sk³adowiska.
Dlatego te¿ powsta³a idea, aby na bazie dotychczaso-wych doœwiadczeñ, wynikaj¹cych ze zrealizowanych w Polsce prac i programów badawczych (omówi³ je dr Leszek Lankof), opracowaæ program przygotowañ do powstania polskiego URL.
Jak podkreœli³ na konferencji dyrektor PIG-PIB prof. Jerzy Nawrocki, instytut podj¹³ siê roli animatora i koordy-natora prac maj¹cych na celu przygotowanie laboratorium podziemnego do badania mo¿liwoœci sk³adowania odpa-dów promieniotwórczych i niebezpiecznych.
W pocz¹tkowym etapie w ramach PURL nale¿y d¹¿yæ do tego, aby w ró¿nych oœrodkach w Polsce mog³y byæ realizowane prace przybli¿aj¹ce do dopracowania koncep-cji budowy sk³adowiska. St¹d te¿ do Rady Programowej cia³a doradczego powo³ani zostali przedstawiciele: Pañstwo-wej Agencji Atomistyki (prezes J. W³odarski),
Minister-stwa Gospodarki (dyrektor Departamentu Energii J¹dro-wej Z. Kubacki), Zak³adu Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych (dyrektor A. Cholerzyñski), Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energi¹ PAN (dyrektor E. Mokrzycki), Instytutu Chemii i Techniki J¹drowej (dyrektor A. Chmielewski), Uniwersytetu Œl¹skiego (prof. J. Janeczek) oraz PIG-PIB (prof. G. Pieñkowski). Przewodnicz¹cym rady zosta³ dr H. J. Jezierski (by³y g³ó-wny geolog kraju).
Rada Programowa nakreœli³a ju¿ wstêpne kierunki dzia³añ. W pierwszej kolejnoœci zadaniem PURL bêdzie:
– gromadzenie wyników i koordynacja prac w Polsce, – wspó³praca miêdzynarodowa,
– prowadzenie badañ naukowych,
– rozszerzenie wiedzy o geologii potencjalnych sk³ado-wisk,
– popularyzacja wiedzy i transparentnoœæ dzia³añ, – przygotowanie kadry i struktur organizacyjnych do badania i budowy sk³adowiska.
Z czasem wypracowane zostan¹ kryteria oceny warun-ków optymalnych do sk³adowania. Nastêpnie podjêta bêdzie decyzja, gdzie powinien byæ zlokalizowany (w ja-kich warunkach geologicznych) terenowy oœrodek PURL. Polski URL, tak jak to ma miejsce w wielu krajach, o czym na konferencji w swojej prezentacji mówi³ G. Ry¿yñski, pewnie nie bêdzie docelowym miejscem sk³adowania odpadów. Jedynie poprzez umieszczenie URL w analo-gicznych utworach geoloanalo-gicznych do tych, w których prze-widuje siê przysz³e sk³adowanie, otrzyma siê poligon badawczy umo¿liwiaj¹cy dopracowanie metod i warun-ków do bezpiecznego i efektywnego sk³adowania.
To s¹ dzia³ania, które bêd¹ realizowane w dalekiej przysz³oœci, ale maj¹c œwiadomoœæ koniecznoœci realizacji takich wyzwañ, ju¿ dziœ s¹ podejmowane wysi³ki przybli¿a-j¹ce ideê sk³adowania w g³êbokich strukturach geologicz-nych. Dla tych potrzeb uruchomiono stronê internetow¹ purl.pgi.gov.pl z opisem projektu i baz¹ wykonanych opra-cowañ w Polsce i na œwiecie oraz informacjami o dzia³al-noœci PURL. Z czasem na tej stronie pojawi¹ siê zapowie-dzi konferencji i zaproszenia do wspó³pracy z innych œwia-towych oœrodków. Mo¿e stanie siê te¿ ona p³aszczyzn¹ wymiany pogl¹dów na temat bezpiecznego sk³adowania odpadów promieniotwórczych. Bedzie tym samym ele-mentem realizacji programu PEJ zmierzaj¹cego do budo-wania zaufania spo³ecznego dla tego programu.
Na razie na stronie purl.pgi.gov.pl mo¿na znaleŸæ rów-nie¿ prezentacje z I Konferencji PURL.
731
Przegl¹d Geologiczny, vol. 61, nr 12, 2013
1
Przewodnicz¹cy Rady Programowej Podziemnego Laboratorium Badawczego (PURL); jezierski.gp@gmail.com.
