414 Recenzje
i arcybiskup Józef Gawlina. Autor fotografii zdobi ˛acej okđadke˛ ksi ˛az˙ki uj ˛ađ ich zaan-gaz˙owanych w dialog, gdy zste˛puj ˛a ramie˛ w ramie˛ z majestatycznych schodów Pol-skiego Cmentarza Wojennego na Monte Cassino.
Ks. Sebastian Krzyz˙anowski Dyrektor Archiwum Diecezji Opolskiej
Wiktoria K o l e s n y k, Sđownik biograficzny znanych i zasđuz˙onych
Pola-ków w historii regionu winnickiego na Ukrainie, Winnica: WMGO Rozwytok
2007, ss. 1008, ilustracje [%. 7@:,F>48, %n*@<n B@:b84 & nFH@Dnp
%n>>4R-R4>4. #n@(D"LnR>46 F:@&>48, %n>>4Pb: %;'? C@2&4H@8 2007].
W 2007 r. w Winnicy na Ukrainie ukazađa sie˛ bardzo interesuj ˛aca, nie tylko na skale˛ regionaln ˛a, ale i krajow ˛a, praca naukowa autorstwa Wiktorii Kolesnyk, zawiera-j ˛aca zbiór biografii znanych Polaków zwi ˛azanych z histori ˛a regionu winnickiego. Autorka tej obszernej publikacji, licz ˛acej ponad tysi ˛ac stron, jest pracownikiem Winnickiego Obwodowego Muzeum Krajoznawczego i od lat zajmuje sie˛ problematy-k ˛a polonijn ˛a w danym regionie. Ksi ˛az˙ka jest owocem ponad dziesie˛cioletniej pracy i poszukiwan´ W. Kolesnyk w róz˙nego rodzaju archiwach, bibliotekach i instytucjach naukowych. Sđownik biograficzny wydano nakđadem autorki i wydawnictwa Winnic-kiej MiejsWinnic-kiej Spođecznej Organizacji „Rozwytok” przy wspóđudziale Winnickiego Obwodowego Muzeum Krajoznawczego, Winnickiej Obwodowej Uniwersalnej Nau-kowej Biblioteki im. K. A. Timiriaziewa oraz Towarzystwa Krajoznawczego „Podil-lia”. Niestety, tak cenne wydanie ukazađo sie˛ w nakđadzie jedynie 500 egzemplarzy. Omawiany sđownik biograficzny Ŧ jak zaznaczyđa we wste˛pie autorka Ŧ jest pierwszym tego rodzaju dzieđem na Ukrainie. Zawiera ponad 530 obszernych biogra-ficznych opisów osób polskiego pochodzenia lub spolonizowanych przedstawicieli innych narodowos´ci, spos´ród znanych i wybitnych dziađaczy polskiego z˙ycia politycz-nego, spođeczpolitycz-nego, kulturalnego i religijnego zwi ˛azanych z histori ˛a regionu winnic-kiego w róz˙nych okresach jego dziejów. W. Kolesnyk podkres´liđa jednak we wste˛pie, z˙e sđownik nie obj ˛ađ wszystkich znanych Polaków zwi ˛azanych z danym regionem i badania nad t ˛a problematyk ˛a pozostaj ˛a nadal w polu jej zainteresowan´ naukowych. Ogromn ˛a wartos´ci ˛a danej pracy jest to, z˙e autorka starađa sie˛ w miare˛ obiektywnie i bezstronnie podac´ informacje na temat poszczególnych postaci przedstawionych w sđowniku. Celem twórcy tego dzieđa naukowego byđo równiez˙ poprzez przedstawio-ne personalia stworzenie bardziej obiektywprzedstawio-nego obrazu przeszđos´ci regionu winnickie-go i roli, jak ˛a odegrali Polacy na tych ziemiach. To niew ˛atpliwie stanowi o wyj ˛ atko-wos´ci danej publikacji. Lektura ksi ˛az˙ki pozwala na stwierdzenie, z˙e autorce udađo sie˛ zrealizowac´ wspomniane zamiary.
W. Kolesnyk wykorzystađa w duz˙ej mierze materiađ przedstawiony przez podobne polskie, ukrain´skie i rosyjskie publikacje. Na przykđad w przewaz˙aj ˛acej cze˛s´ci bio-grafii sie˛gne˛đa do fundamentalnego opracowania w Polsce – Polskiego sđownika
415 Recenzje
biograficznego. Ponadto waz˙ne miejsce ws´ród z´ródeđ miađy róz˙nego rodzaju mono-grafie, wspomnienia, prace krajoznawcze i prasa. Dodatkowo wiele opisów biogra-ficznych zostađo uzupeđnionych i poszerzonych przez materiađy i z´ródđa odnalezione w zasobach Pan´stwowego Archiwum Obwodu Winnickiego, Winnickiego Obwodowe-go Muzeum KrajoznawczeObwodowe-go oraz Winnickiej Obwodowej Uniwersalnej Naukowej Biblioteki im. K. A. Timiriaziewa.
Dokđadna struktura i tres´c´ sđownika zostađy omówione we wste˛pie danej publikacji (s. 3-4). Poszczególne biogramy umieszczono alfabetycznie, po kaz˙dym z nich poda-no bibliografie˛ i najwaz˙niejsze z´ródđa. Specyfik ˛a przedstawianego sđownika biogra-ficznego jest to, z˙e autorka, o ile to byđo moz˙liwe, starađa sie˛ w jak najwie˛kszym zakresie omówic´ i opisac´ wydarzenia, któređ ˛aczyđy poszczególne postacie z histori ˛a regionu winnickiego. Wiele haseđ w sđowniku wzbogacono materiađami ilustracyjny-mi, przedstawiaj ˛acymi dan ˛a osobe˛, jej rodzine˛, posiadđos´c´, tytuđowe strony dzieđ, autografy itp. Lekture˛ znacznie uđatwiaj ˛a zamieszczone tu spisy: skrótów literatury wykorzystanej w opisach bibliograficznych, skrótów nazw periodyków, zagranicznych czasopism wspomnianych w sđowniku, ogólny spis skrótów oraz znaków i symboli uz˙ywanych w publikacji (s. 5-19). Z kolei na kon´cu pracy autorka sporz ˛adziđa krótki sđownik opisowy (s. 897-922), który wyjas´nia trudne i niezrozumiađe dla zwykđego czytelnika wyrazy i znaczenia, oraz dokđadny indeks osób i nazw geograficznych (s. 923-1007). Na szczególn ˛a uwage˛ zasđuguje równiez˙ krótki zarys historyczny dzie-jów Polaków w danym regionie, który poprzedza wđas´ciw ˛a tres´c´ sđownika (s. 20-26). Sđownik biograficzny znanych i zasđuz˙onych Polaków w historii regionu winnickie-gojest unikaln ˛a i wyj ˛atkow ˛a publikacj ˛a, która na przykđadzie jednego regionu Ukrai-ny pokazuje, jak znacz ˛acy wkđad wnies´li Polacy w rozwój tych ziem, kraju i narodu ukrain´skiego. Waz˙ny jest równiez˙ ten fakt, z˙e wspomniana praca, napisana w doste˛p-nym i zrozumiađym dla zwykđego ukrain´skiego czytelnika je˛zyku, tworzy pozytywny wizerunek polskiej spođecznos´ci na ziemiach Ukrainy. Tego rodzaju publikacje po-winny znalez´c´ sie˛ we wszystkich waz˙niejszych bibliotekach nie tylko na Ukrainie, ale i w Polsce.
Witalij Rosowski Instytut Badan´ nad Poloni ˛a i Duszpasterstwem Polonijnym KUL
