Dywersyfikacja bezrobocia w Polsce Południowo-Wschodniej

Pełen tekst

(1)2004. Halina Guzik Katedra O••podarkl Rellenal .. e.. w I. Wprowadzenie Trójstopniowy podział kraju na gminy, powiaty i 16 województw jest efektem konsekwentnej decentralizacji i objęcia samorządnością terytorialną wszystkich poziomów zarządzania. Samorządność kreowania własnej strategii i polityki rozwoju daje możliwość pełnego wykorzystania specyficznych walorów każdego regionu oraz ich predyspozycji rozwoju'. Należy jednak zauważyć, że nowa organizacja terytorialna stwarza nieco odmienne warunki ekonomiczno-przestrzenne stymulowania rozwoju regionalnego i lokalnego kraju. Oprócz wspomnianego ustrojowego aspektu zmian, problem dotyczy też istotnych przesunięć w funkcjonalnych układach regionalnych i lokalnych. W stępnym warunkiem badania konsekwencji tych zmian jest rozpoznanie struktury terytorialnej podstawowych zjawisk społeczno-gospodarczych w przekroju jednostek nowego podziału administracyjnego, tzn. w układzie wojewódzkim i powiatowym. Zjawiskiem, które urasta do rangi podstawowego problemu w naszym kraju są rosnące rozmiary bezrobocia, co absorbuje uwagę wielu działaczy gospodarczych i politycznych. Stąd też wydaje się celowe właściwe jego rozpoznanie na przyjętym do badań obszarze. Rozważania dotyczą kształtowania się zjawiska rejestrowanego bezrobocia na obszarze składającym się z trzech przestrzennie zwartych województw Polski Południowo-Wschodniej, tj. województwa małopolskiego, podkarpackiego i świętokrzyskiego'. Analiza została przeprowadzona w dwóch układach pa.eslr7.ennych. Są to mianowicie: województwo (region) w nowym podziale administracyjnym, w granicach którego funkcjol. E. Wysocka, Nowa regionalizacja Polski - próba oceny . .,Samorząd Terytorialny" J998. nr 12.. W opracowaniu używa się zamiennie dwóch umownych -Wschodnia lub Makroregion. 2. określeń:. Polska Poludniowo-.

(2) Halina Guz.ik. nuje regionalny rynek pracy oraz powiat. Powiat stanowi autonomiczny, lokalny rynek pracy, którego obszar obejmowal swym zasięgiem do 1999 r. ' rejonowy, a obecnie powiatowy urząd pracy. W celu przeprowadzenia analiz historycznych w nowych regionach, lokalne rynki pracy są agregowane w tcn sposób, aby objęly cały region . Analiza obejmuje zróżnicowanie przestrzenne stanu i tempa zmian bezrobocia oraz stopy bezrobocia w latach 1998- 200 I. Dokonano również prezentacji najistOłniejszyc h elementów charakteryzujących rynki pracy w różnych układach terytoriałnych. Odzwierciedleniem tego zagadnienia są struktury bezrobocia według wieku, płci, wykształcenia, czasu pozostawania bez pracy. Dopeł nieniem obrazu bezrobocia na analizowanym obszarze jest jego charakterystyka z punku widzenia następujących cech - bezrobotni mieszkający na wsi, zwolnieni z przyczyn zakładu pracy, dotychczas nie pracujący oraz nie posiadający prawa do zasiłku.. 2. Charakterystyka obszaru. badań. Obszar będący przedmiotem badań obejmuje trzy województwa Polski Połu dniowo-Wschodniej: małopolskie, podkarpackie, świętokrzyskie, do których należ,! w sumie 444 gminy (małopolskie 182, podkarpackie 160. świętokrzyskie 102). Liczba powiatów wynosi 60. w tym 8 grodzkich (małopolskie 22. podkarpackie 24. świętokrzyskie 14). Obszar ten stanowi ł4,3 % powierzchni kraju i zamieszkuje go 17,5% łudności. Układ sieci osadniczej Połski Południo wo- Wschodniej odpowiada w ogólnym zarysie umiarkowanej koncentracji policentrycznej. W jego ramach funkcjonują znaczące w skali kraju ośrodki miejskie, w tym ośrodek krakowski o europejskim znaczeniu wiełu komponentów jego potencjału rozwojowego. Mimo niskiego poziomu urbanizacji Makroregion charakteryzuje się dość bogatą siecią małych miasteczek. Pod względem funkcjonalno-przestrzennym Makroregion jest obszarem niejednorodnym , o bardzo zróżnicowanej strukturze wewnętrznej . Dotyczy to zarówno środowiska przyrodniczego, jak i przestrzennej struktury gospodarki i zjawisk społecznych . Uwarunkowania naturalne i procesy gospodarcze ukształ towały trzy strefy funkcjonalne o stosunkowo jednorodnych cechach: - strefę środkową - silnie zurbanizowaną i uprzemysłowiomj, tworzącą główną oś rozwoju , - strefę pól nocną , o funkcjach mieszanych z przewagą rolnictwa • .l Więcej. na (emal wyodrębniania reg ionalnego i lokalnego rynku pracy w ; W. Paoowicz. Ro,mqcc hezroboch' i krY:'YJ zatrud'lienia w Polsce (przyczyny j uwarunkmwmja). "Praca i Za ~ bezpieczenie Spolccznc" 2002, nr I; A. Chlon. M. Grabowski, Uwarunkowałlja rozwoju regio nalllych rynków pracy w Polsce, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową ... Polska Regionów". 2001. I1r 25..

(3) Dywersyfikacja bezrobocia".. - strefę południową, gdzie dominuje gospodarka górska, turystyczna i uzdrowiskowa'. Pomiędzy tymi strefami istnieją silne związki, mające charakter środowi skowy (gospodarka wodna, ochrona środowiska) oraz gospodarczy (komunikacja, zainwestowanie, strefy żywicielskie, turystyka). Obszar Polski Południowo-Wschodniej odznacza się najwyższym w skali kraju udziałem terenów o wartościowych zasobach przyrodniczych i krajobrazowych. Obszary podlegające prawnej ochronie, takie jak: parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu zajmują znaczną część powierzchni Makroregionu. Spójność systemu ekologicznego z występującymi tu różnorodnymi formami ochrony prawnej można traktować jako dominujący czynnik stymulacji procesów rozwoju tego obszaru. Przemysł w województwach Polski Południowo-Wschodniej jest jednym z głównych czynników rozwoju społeczno-gospodarczego. Stanowi podstawę jego gospodarki, kształtuje zasadnicze ogniwa systemu osadniczego i sieci infrastruktury. Najważniejszymi gałęziami są: przemysł elektromaszynowy, spożywczy, metalurgiczny i chemiczny. W strukturze tego przemysłu dominują dziedziny produkcji charakteryzujące się wysokimi wskażnikami kapitało chłonności oraz materiało- i energochłonności. Część z nich wykazuje znaczny stopień dekapitalizacji majątku trwałego. Drugim, oprócz przemysłu, działem decydującym o kierunkach rozwoju gospodarczego Makroregionu jest rolnictwo. Poszczególne województwa, poza obszarami górskimi, wykazują dobre warunki przyrodnicze dla rozwoju tego sektora. Znaczenie tych sprzyjających warunków obniżane jest jednak przez niekorzystną strukturę agrarną. W Makroregionie przeważają małe gospodarstwa o powierzchni 3-4 ha. Z tego powodu, mimo dobrych warunków przyrodniczych, poziom produkcji rolnej odbiega od średniego poziomu w kraju. Osadnictwo wiejskie charakteryzuje się ogromnym rozproszeniem i niedostatecznym wyposażeniem infrastrukturalnym. Można zatem wyróżnić charakterystyczne cechy Makroregionu, które warunkują kształtowanie się sytuacji na rynkach pracy tego obszaru. Są to m.in.: - monofunkcyjność gospodarki wielu miast średnich i małych, zmonopolizowanych przez duże zakłady pracy (Gorlice, Starachowice, Ostrowiec Świę tokrzyski, Mielec, Tarnobrzeg, Stalowa Woła), - nadmierna dominacja osób pracujących w rolnictwie indywidualnym (poza częścią województwa małopolskiego), - dwuzawodowość - w ciągu ostatnich lat rozmiary tego zjawiska uległy • • znacznemu ogramczemu,. Regionalne j lokalne ośrodki rówflowaŻl'Izia rozwoju Polski PofudniowowWschodniej, Rządowe Centrum Studiów Strategicznych, Kraków, grudzień 1998, "Studia Regionalne", z. 23. 4.

(4) Halina Guzik. - notowane od lat, ukryte w małych gospodarstwach chłopskich, przeludnienie agrarne, szczególnie w województwie podkarpackim. - wyższa niż średnio w kraju oraz wyraźnie zróżnicowana gęstość zalud. .. niema,. - du7.e obciążenie ludności w wieku produkcyjnym, - relatywnie wyższa, w stosunku do kmju, dynamika wzrostu mlodych zasobów siły roboczej, - mala (w porównaniu z poprLednim dziesięcioleciem) mobilność ludności wynikająca z braku miejsc pracy w miastach oraz ograniczeń infrastrukturalnych. Cechy te mogą w znacznym stopniu przyczynić się do pogorszenia i tak już trudnej sytuacji na lokalnych rynkach pracy analizowanego obszaru.. 3. Rozmiary bezrobocia I lego przestrzenne zróinlcowanle Wedlug stanu na koniec grudnia 2001 r.liczba zarejestrowanych bezrobotnych na terenie trzech województw Polski Poludniowo-Wschodniej osiągnęla poziom 539 395 osób, co stanowilo 16,0% ogólnej liczby cywilnej ludności. aktywnej zawodowo. Rozmiary bezrobocia w kolejnych latach wzrastaly nierównomiernic, chociaż stale. Relatywnie najwyższy wzrost mial miejsce w 1999 r.. kiedy to liczba bezrobotnych zwiększyła się 027.8 % w stosunku do 1998 r. (tabela I). W calym analizowanym okresie bezrobocie wzroslo aż o 60.2%. Wzrost liczby bezrobotnych w 2001 r. nie był równomierny, co pozwala stwierdzić. że w omawianym okresie, podobnie jak w latach wcześniejszych. bezrobocie wyraź nie cechowalo zjawisko sezonowości. Tendencje takie występują również w skali kraju. Najsilniejsza dynamika zmian wzrostowych dotyczy la początko wych miesięcy omawianego roku oraz czwartego kwartału, natomiast miesiące: kwiecień. maj, czerwiec były okresami spadku liczby zarejestrowanych bezrobotnych (tabela 2). Sytuacja ta jest wynikiem m.in. rozpoczęcia w tym czasie prac sezonowych w budownictwie i rolnictwie, a także pocz'ltku sezonu turystycznego. Pod koniec czerwca i w miesiącach kolejnych rozpoczynają się zwiększone rejestmcje osób nabywających status bezrobotnego po raz pierwszy. w tym absolwentów szkól ponadpodstawowych. Coroczne zwiększone rejestracje bezrobotnych przypadają w miesiącach rozpoczynających i kończących rok . kiedy to do ewidencji trafiają przede wszystkim osoby, którym wraz z końcem roku wygasają umowy o pmcę,jak również osoby powracające po zakończonych pracach interwencyjnych i robotach publicznych. W I i IV kwartale liczba bezrobotnych wzrosła o 61 410 osób, natomiast w kwartalach III i IV wzrost wyniósl zaledwie 5721 osób..

(5) Południowo-Wschodniej. Tabela l. Bezrobocie w Polsce. 1998. Polska ..._-_._""-'------------------------------------------------_.. ,---------',.". - woj.. małopolskie,. ._----. .. ~. ,. Polska Południowo-Wschodnia tym: ._--_.. __ ... _-_.. w_--_.,----_.,.,,_ ... z tego podregiony:. ---. krakowsko-tarnowski -- _....... _..... _.. .. __ _- ------- ---_. -- _. - -_.. ....... --------_._ ... ... '". --. ------ --._----. nowosądecki. -~. ... miasto Kraków _.-. -. --_.. --_. .. _... _--_."' ... ----- .... _... _.. _,,-- ..... _... _......----_. .... _---- --_ .. -----------_ .. ----- ----- ------. - woj. Zródło:. obliczenia. 61 681. 89264. _. 185 152. 52810 --------_._ _.. 68946. ... ----~---. .... ... _-. --. ... 164 692 ---. ----_._-~----. 65335. .. .. " •• _" ... _._._ .. ".0' __ ".. .............. "'"._...... " ....... 84824. 85439. --. 79253 •". ••• " . , , _ _ o . _ . . . ___ ... _ . -. 107472. '--- .. ,. 213093 ._._. ·. __ ••. ____ ' __ ". 127.8 __ ' o-. ' M . _ _ _ ' U __ , . ' _ _ _. ". ... 94220. 83011. 115.0. ,,-. ·_, ... 138.2. ,,-------. -------------------------------. 115.3. ,. -- ----------. _._--_ ...•. 112.9 ,_.,.,. __ ". .......... _11 1.0 .... -- .... --.......-- .. ... 115.2 I 17.0 ._--_ _._-- ._------_ _-_. __ ._". ·._~_.·._·_.'.m~_. ". ... -'~---. 144,7. ...... __ ....... __ ......... •. 93,0. ... 1135. !. _- ------ .. -- .. --- ---------- · ------- .. _---- - ----_ .. ------- ------------------ --------- --- . ------ -- ---- ------ ------ --_ .. _.. _.... --- ---- .. _--- -- -- - .. __ .. _.. ---- - -- ----- - -- .. _...... - .... -- .. -----,. 77687. 89127. _ . _ - - - - _ . _ ... _ . _ .. _ _ _ _ o. ·. ....------ ......... _.... --- ....... 195 173 _... -- -. 93194. --. .. _..... 88974. -. -."-.-- . -,, ... -----------. 130.6 - - - - . . . . __ .. _ _ . . - - - - - -. . _ - _.. ". ____ o. ---- ... _-_. 112.7 _---------_ ... 114.7. .... -_.- . ._ ... _-_ .. -- ......... _---- ..... --. . _.. _-------------_ .. ------. 99136 _-----~------. 96037. . · --- --. 118469. 119.9. I 10,6. ------------ ---- .... _------------ ------- ----_ .. ---- -----_ .. ---- .. ---------. 118,6 ... 109,1. _--_. _._----. 12U. 107.1 .. --_ .. _-----. -. 126.7. 106.4 ------------------. 112,3. .. -- ------- -- ... _-------- ----, .. _--",,-- -,,--.--_._----- ----.--... --""',,,--.......... _.. - ....... 131 129. :. - -----~--~---I,. --~--. ,,-~-_._. :. .... _.... --_ .... ;. 121.6. 29746 ---~--~--. 182 168. na podstawie danych BRR w Krakowie, MG i PS .. •. """ ""-. '". 2001/2000. 2oooll999. 128.3. 539395. ".,-.- ...,'---_... --~. 72 032. - podregion. własne. 158210. ------------ .. --. - --------- ---------- ------------ --------------------------- ------------- ------------------- ------------------- -------- ----. . _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ ... _ ...... _" .... ",.. świętokrzyskie. 114491. 137367. krosnieńsko-przemyski -. 485789. -. ~-----------. --------. 430374. 24454. rzeszowsko-tarnobrzeski. -. 2702576 3115056. ---_.,'-'------- ...."---'-',' .."'-_.'. __._--. - woj. podkarpackie. z tego podregiony:. .. -_336682 ......_-,_., "-_.-. 2349805. I 9991l 998. 2001. ----------------------- --------------- ---- .. _-_._--_ .. _-------------- ----- ---------------------------------. ----- -- ._-- ---------- --- ---- ------- _. -_._------------------ --------- ----- --------_ .. _------. -_ _-_ ..----. .-. -'~-'-. 1831351. -----_ .. _-------------. N. Dynamika (w %). 2000. 1999. "..,"". bezwzględnych. Stan bezrobocia (w osobach). Wyszczególnienie. __. w latach 1998-2001 w liczbach. I 10.2. 107.9. . .. _.. ". ....... _.......... ". ... ". _..... ""---. 110.7. ....

(6) ta .,. •. w Polsce P o ludniow o- Wsc h od ni ej w 200 1 r. w ed lug kwaJ1 aló w. Tab e la 2. Zm ian y w pozi o mie bezroboc ia. Stan bezrobocia (w osobach). ,_. ••. 0. - _.-. . _. . _. _. •. _ _ _. _. ••• _ ,. ••. _. o. _. _ _ __ • __ _. -. ... .._-- ------- .... ...,-- ----_ .. ~. . . _.. •_. __. •. '. -. ..._. - -.- .. ........_------_ ... ,. __.. -._----- ..... _~. -. - woj . swię t okrzysk i e podregion. .. • •. _. ----- .. . 0 • • • • •. •. _. ___ _. -. --. ...._---_ ....• _..__._._---.... . ". --_ ..........."' ". .-. ". .-". .. ------. ._-- --. __. 107.3. _... . __ _• __ • • , _ , •• M•• ' __ " ' 0 _. " ". , " -" " -"- '. 539395. ......-. . ... .------.... 200 378. __.-87801 _.._._._._... 89 0 89. 3 liS 056. 0'0 , . " • • • _ _ _ _ . ' ". 507738. 196 0 12. -- ..._-- _... _,. -". n.3 .. _-. 106 .1. _.,-,. _. .~-- _. 102.5. .... "' ._-- '---' ... .. -_._---- -. --- -. 106.7 • ···0 · •.••• • ,, ·. ··_-. -....... .... .... ... --'. _·. 106.2 _.._._.... -106,3. -- ... .. 102 ,2. 98 ,3. __._._--_.. --.'•... 10 1 .1. 97.4. 107.7. IV kw .. 111 kw .. _.- ..... ...--......_.- ..... --. --- .- ... _. --_ . ._................ - .... ..... 213093. 89 263. .. _. ... _ .". II kw .. (w 9'c). ... ._-- - - ----- -- -_.. 107.3 98.6 10 1.7 105.6 _._-----. __ .. -_ .. _"'_ ._------_ .... -._.-.. .--.".---- ---- -- . --- '-' 80468 .__..- ----_ 89127 82892 81992 106.7 97 .1_- _.- - - -----. 101.9 108.7 .. _._o _ __ . _ _ . _ _.• _0 ----._ ........ - ----,----_. ._ ----_ .. - --'--" ---'- "-' 27 229 27 743 29746 10 1,9 29 123 11 1.3 -_._ 105 .0 102. 1 __ ._-_._.-._ ---._---_._----. . _ --------- -- - - --- .. 94 220_._ -. -. --- ---,-. . _ ~. _. •. -. _ _. ". _. 93 194 __ ._----._--. _--- _ .. . .. 502017. 199 320. __. 182 168. kroś nie nsko- prze myski. --. _. -- - - -- ---. .". ---. •. 24454. - - -- --------- -------_.. "--_. _-----.... ." .. ". .-. rzeszowsko- tarnobrzeski. ... _. _ _. 77687. - woj . podkarpackie. z tego podreg iony :. . ---_ .. -. ••. 83 OII. •• _ _ • _. n owosądecki. miasto Kraków. _. - _._-- - - - -. .._.. ---------_. ---_._-. ___ •• •. "' 0. -. •. -. -. •• 0. 2920411 "". -. _. __ ._- -. 515542. 185 152. krakowsko-tarnowski _. ._-2849200 _.......... ....... ~. ••• ,. woj . m ał opol s k ie , z tego podreg iony: _. 2898735. - -- - -, .. --- -',- ,. 485789. M•. ·····.,., ___ ••..•. ·.·.··O.•. ___ ., _ __ _. ----._. ._--_. .. ~. o••. 2702576 ..- _.,... _ ~- -- - - -. _. , • • _ .. _ __ _ __ o _ o. __. I kw .. IV kw . 200 1. III kw . 200 1. ~. ~. II kw . 2001. _. Polska _._ -_.,---_... ..-. ._,._.•... Polska P oł udniowo-Wschodnia, w tym :. ... I kw . 2001. .. 31 XII 2000. -. Wyszczególnie nie. Dy namika. 88 974. --- ---. 118469. .. 190060. -- ••. _. _. o •. _. _. • •• _. -. . _ , . ___ _. ____ •. 183244. _"'~.'. -. 93 0 57. --. 126 162. Żródlo: obliczenia własne na podstawie danych BRR. ".------................ ------..".. 1840 13. •. •. ____ __ o • • ". 935 14. 97003. __ __ • __ •. _.0----- __. ~._ -. o. _. -_-- --_ .-... --- ----. --,, -. -... ••. •. __. .. _. --. .. . · 0 _ . . . .. 93788. .- ... 89730. . . . . . _ ____ .. . . . 0. .. . .. . .. _._.. _.. -- . ",--. 90 225. -. 122 761. ....... ___ . . . _. ". 99136 •• 0. _. •. ___ _. __ . _. % 037. --- - --------- - -------- 123347. 104 _,. 195 173. 13 1 129. ••. •. .._.. --_ .... . ..... ". 96.4 ... .. _....-- ......-_.... .._..... 1065. -. ". ". 104 .1 96.4 .__. --- -- ._ ....- .- ... '-- ---- -- .. 104.6 96.4 -------~. 100A. ... --._. -. 97.3. 106. 1. ..... --. 100.3 _. __ _. _. __ •. _.. 100.6 --- - --. 0. -. .. _-. 100.5. .. _.., -- -- --. -. 105.7 --- " _. _ _-106 .4 ... - --... ._. _---. 106.3. w Krakowie . MG i PS .. ~. --~. -"-. 0. "...

(7) be:n }l}(}(';a, .. Miernikiem. właściwym. do. określcnia. poziomu hczrobocia rejestrowanego. jest stopa bezrobocia. Jej wartość na koniec grudnia 2001 r. wynosi la 16.0% i byla niższa od analogicznego wskaźnika dla kraju o 1.4 punktu procentowego. oraz tylko o 0.\1% niższa od najwyższej w historii po 19X9 r. stopy barobocia. jak'lzarejestrowano w końcu lipca 1994 r. w skali kraju (16.9%). W kolejnych latach baclanego okresu stopa bezrobocia na obszarze Makroregionu systematycznie wzrastala. na co z jednej strony wplynęlo zmniejszenie liczby pracuj'lcych. z drugiej zaś wzrost liczby bezrobotnych (tabela 3). Zmiany w kształtowaniu się stopy bezrobocia wedlug kwartalów odpowia daj,) ściśle przebiegowi wahali w liczbie bezrobotnych - tylko w Ił kwartale odnotowano niewielki spadek tego wskaźnika. natomiast pozostułc miesiące 200 I r. cechowala tendencja wzrostowa (tabela 4). Istotn'l i jednocześnie nickorzystl1<1 cechą bezrobocia w Polsce jest jego znaczne zróżnicowanie przestrzenne . co znajduje odzwierciedlenie również na. analizowanym obszarze. Dysproporcje w zakresie rozmiarów bezrobocia oraz stopy bezrobocia zwiększaly się w calym kraju w okresie transformacji do 1998 r. wlącznie (tabela 5) . Wprowadzony od 1999 r. w zwi'IZku z reformą samorz'ldową nowy podzial administracyjny kraju w przekroju wojewódzkim statystycznie "splaszczyI" zróżnicowanie stopy bezrobocia między województwami. Nie oznacza to. i.e po reformie administracyjnej rynki pracy _. przede wszystkim lokalne - stały się do sobie bardziej podobne. Bezrobocie w ukladach przestrzennych jest nadal znacznie zróżnicowane . Ta dywersyfikacja jest wynikiem zarówno różnic w poziomic rozwoju gospodarczego regionów, jak i ich polożenia geograficznego, nierównomiernego rozmieszczenia. ludności. oraz zaawansowania proce-. sów restrukturyzacyjnych i prywatyzacyjnych. Przestrzcnną dywersyfikację bezrobocia poglębiają następujące czynniki: - niewielkie rozmiary migracji międ zy regionalnych wynikaj(ICe z zaniedbań w rozwoju infrastruktury technicznej, - ogólny dejjcyt mieszkań i występujące znaczne różnice w kosztach zakupu miesz.kaJi oraz ich wynajmu w ukladach przestrzennych. - mala możliwość uzyskania atrakcyjnych dochodów przy zmianie miejsca pobytu, zwlaszcza u osób o ni skich kwalifikacjach. Można stwierdzić. że zjawiska kryzysowe w gospodarce i regres w zatrudnieniu oddzialyw(lly szczególnie niekorzystnie na poziom i stop, bezrobocia w województwach. w których wskaźniki bezrobocia byly stosunkowo wysokie. a poziom rozwoju gospodarczego niski. Odzwierciedla to poziom stopy bezrobocia w hadanych województwach (tabela 5). Najni7_m) jej wailości,! charakteryzuje się województwo malopolskie - stopa bezrobocia os i'lgn~la tu wartość w kOI\cu 20DI r. o 3.4% punktu procentowego niższ'l niż analogiczny wskal.nik dla kraju. na co wplyw maj'l duże miasta. a przede wszystkim aglomeracja krakowska. W województwie świętokrzyskim stopa bezrobocia przewyższa średni wskaźnik.

(8) Tabela 3. Stopa bezrobocia w Polsce Poludniowo-Wschodniej w latach 1998-2001 Przyrost (spadek) stopy bezrobocia. Stan bezrobocia (w% ). Wyszczególnienie. 1998. 1999. 2000. 2001. 1999. 2000. 2001. 10.4. 13.1. 15 .1. 17.4. 2.7. 2 .0. 23. Polska. _. _. Polska Połudn io wo . Wschodnia. w tym: 12.7 14.5 16.0 2.6 1.5_------_.. 1.8 . .• ._.,.',-----.. ..... _-.. __ ........ ---- - --_._- -_.__ .. _--------_._ _ -------- -----10.1 . .. _-_.--.. __ ._--,_ .... "---._--..----_ ..... --_ .. . ---------_. - woj . mał opo l sk ie. z tego podregiony: 7.6 12.2___o_o. 14.0 10.2 2.6 2.0 1.8 ---_0 -----._--_ . _._--------------------. - "- - ---- - ---krakowsko-tarnow ski 15.1 13.4 6.3 8'-_ .8 ._._-,._--. 2.5 4 .5 1.7 _._.,,_ .... _-_ __ .. ... -_ .. ... _-.. ...._-_. -_.'-' ---,_ .-, ' ------. .. _---_ _ --.. _-" .-----_._-._. , _._-_ . -.'------_ -n owosądecki 10.1... ._12 .9 14 .8 16 .8 2 .8 ._----1.9 2.0 _. . __ ---_._-_ ._-,-------------- ---- miasto Kraków 8.1 6.5 0 .0 1.6 _._._- 6 .5 ---------._--------- woj . podkarpackie , z tego podregiony: 12 3 14.5 16 .2 17.3 2.2 1.7 1.1 ... _ --- - - --- - ~ -. __.•...•.. .-. .. , . _.. ... -~- ~. -. -. --_. __. -_. • _ _ _ _ __ ____ . _ . _ -. -o _ _ ___ _ __. --_._-~._-. _._- ~ - - ----- - -- - -. _. •. .. .. _.. _. -. --- -. rzeszowsko-tarnobrzeski. II .8. 13 .7. 15 2. 16.2. kro ś niens ko-przemyski. 12.9. 15.4. 17.3. 18 .7. 12.1. 15 .1. 16.6. 18 .3. 2:rOOło :. ~. --. • •. ,. -. - _. _---. _.,. ' .. -. .. __. ". o. _. -. ~. ~. ,_. ~--_._ - --- -- -- _ . _ --. o.. +. .. - woj . ś więtokrzyskie - podregion. .... .. .,. '. -. ,___o. ... 1.9. 1.5. 1.0. 2.5. 1.9. 1.4. 3.0. 1.5. -. 1.7. obliczenia wł asne na podstawie danych BRR w Krakowie. MG i PS.. ::t. "--i-5 . C). "-. ,.,.. N.

(9) :;:,. -..,-.:. ~. '"' ~ ri". Tabela 4. Stopa bezrobocia w Polsce. Południowo-Wschodniej. w 2001 r.. Stan bezrobocia (w %). Wyszczególnienie Pol ska. ,,'". według kwartałów. Przyrost (spadek) stopy bezrobocia. 2000 r.. Ikw . 2001. (] kw . 200 I. '" kw . 200 I. IV kw. 2001. I kw.. (] kw .. 15 ,1. 16,1. 15,9. 16 ,3. 17 ,4. 1,0. -0.2. Polska Południo wo· .Wschodnia. wtym:. 14,5. - woj . małopolskie. z tego podregiony:. 12.2. 15,2. 15,0. 15,1. 0,7. 16,0. IV kw .. '" kw . 0,4. -0 ,2. I ,I. 0,1. 0 ,9. 12,9. 13 ,0. 14,0. 13.2. 0,8. -0,1. 0 ,3. 0,8. 13,4. 14.2. 14,1. 14,4. 15,1. 0 ,8. -0,1. 0,3. 0,7. nowosądecki. 14,8. 15,6. 15,3. 15,6. 16,8. 0,8. -0,3. 0,3. 1.2. miasto Kraków. 6,5. 7,3. 7,4. 7 ,8. 8,1. 0 ,8. 0 ,1. 0,4. 0,3. --. •. - woj . podkarpackie, z tego podregiony:. 16.2. 16,7. 16,3. 16,4. 17,3. 0,5. -0,4. 0,1. 0,9. rzeszowsko-tamobrz.eski. 15,2. 15,7. 15,3. 15 ,4. 16,2. 0,5. -0 ,4. 0,1. 0,8. krośnieńsko-przemyski. 17,3. 18,0. 17,5. 17 ,7. 18,7. 0 ,7. -0,5. 0,2. 1.0. 16,6. 17,5. 17 ,2. 17,3. 18,3. 0,9. -0,3. 0,1. 1.0. - woj. świ~tokrzysk.ie podregion :lródło :. -. -. , i ;. krakoWSko· tarnowski. -. ,. -. -. .-. -. ... L. -. -. --. obliczenia własne na podstawie danych BRR w Krakowie. MG i PS .. --. ... -. -. -. .. -. -. .. -. -. -- -- --. ~ ~. """" ""-. " • •. •.

(10) Halino Gw:.;k Tabela 5. Stopa bezrobocia w Polsce Południowo-Wschodniej w latach 199H-2001 według powiatów. Przyrost (spadek) stopy bezrobocia. Stan Oczroh(x'ia (\'6(, ). Wyszczególnicnic 199H. 1999. 2(H)O. 200 l. J 99X-1999. Polska. 10,4. 13,1. I 5, I. 17,4. 2.7. 2,0. 2,3. Polska Poludniowo-Wschodnia, w tym:. 10, I. 12,7. 14,5. 16,0. 2,6. 1,8. 1.5. - wOJ. małopolskie, z tego powiaty:. 7,6. 10,2. 12,2. 14,0. 2,6. 2,0. I ,S. bochcllski. 7,7. 10,4. I 2,n. 13,8. 2,7. 1,6. 1,H. brzeski. 9,7. 12,7. 14,0. 15,9. },n. 1,3. 1,9. chrzanowski. g ,O. 12.1. 14,9. 17,3. 4, I. 2,8. 2,4. dąbrowski. 13,7. 15,5. I 7, I. ISil. 1,H. 1.6. 0,9. gorlicki. 14, I. 17,2. 19, I. 20,7. 3,1. 1,9. 1,6. krakowski. 3,5. 5,6. I I ,4. 13,2. 2, I. 5,g. limanowski. 11,6. 15,9. 17,6. 19,1. .o ,.. I ,8. ł. 1,7. 1.5. 5,2. 7,5. 9, l. 10,1. 2,3. 1,6. 1,0. 7, I. 10, I. 12,7. 14,1. 3,0. 2,6. 1,4. IV. I 5, I. 19,7. 22,6. 2.8. 4,6. 2.9. 7 .5. 10,9. 11,9. 13,6. 3,4. !.O. 1.7. 10,1. 13,9. 17,0. 18,4. .1,8. 3,1. 1,4. 3,3. 2,5. 2,7. .•. ,.......,. _. .................. _.. _... .. ----. micchowski. .......... _........ _- ...... ----"------.,, .... ,,,. -_. ........... ..... -. myslcnicki .,. .~". .". nowos<)decki ..... ----_. ------. __. .. _"""" ... ""..... .... -- ..... " ...... nowotarski olkuski oświęcimski .. " , , , - - - _ .. _ ...... _ , , .. _ - - - , , . - - - - - - . . ". 8,7. . . - - _ ..... - - ". ,. . . . . . . __ o. . . . . . . __. ..... __ . . . . _ . . . . . _ . . . .. •. 12,0 ..... .. . . . . . . . . . . . . . _. ......... 14,5 __. . . _ . . . . . . __. . . _ . . . . . . __. 17,2 .................... .. 1999-2000 2000-200 I. .. ..................................... -- ................. .. proszowicki ---- ......... .. 5,0. 7,5. 9,2. IOJ. 2,5. 1.7. 1,1. suski. 7,3. 9,2. JOJ. l2J. 1,9. 1,1. 2,0. 9,2. II ,5. 15,0. 16, l. 2,3. 3,5. 1, I. tatrzański. 4,3. 6,5. g,3. 10,2. 2.2. 1,H. I ,9. wadowicki. 9,1. II ,9. 13,7. 15,6. 2,8. 1,S. 19 ,. 7,0. 10,6. 13,8. 15,9. 3.6. 3.2. , I .,. 6,5. 8,1. 0,0. 6,5. 1,6. S~łCZ. 13,6. 16.2. 0,0. 13.6. o( .,. miasto Tarnów - woj. podkarpackie, z tego powiaty:. 10,9. 12.5. 0,0. 10,9. I ,6. 1,7. 1, I. 2,n. 2,1. 1,H. 1,3. ... -- ---- .. - .. _.... ---" .. -- .. -_..... .. tarnowski "".... _ .. ____ .... ". . ___ ...... _ • •. ~. .. " 0. _ .. , , " .. _ .. _ ......... ___ .. __ ... wiclicki. -- .. -. ..... __ .,,- -- .. ""..... ... .. -- .. --_ ... --- _... ...... . .......... "." .. miasto Kraków .... ... ......... ---. ........ -- .... _..... --. ............ ... ... , ". miasto Nowy -- --. -- .. ---------- -- " . "" ....... ". , ............ ..... ........ " ...... -. 12J. 14,5. 16,2. 17,3. 17,1. 19,8. 21,8. '1 (\ __')',:I. 2,7. 17,6 _--. 20,1. 21,9. 23,2. F ... ,.l. dębicki. 11,6. 13,6. 16,3. 17 , I. 2,0. 2.7. II ,S. jarosławski. 12.5. 14,8. 16,6. 17,9. 2,3. 1,H. 1,3. jasielski. 14,1. 16,6. l X,9. 20.0. 2.5. 2,3. I,1. ........ ,,,,....... -- . " .. _.......... -- ... -- .......... -- ..... ". ... " .......... _........ _.. --.. bieszczad/,ki .. " ". ,. brLOzowski ........ _-- .... _---- .. ,,'------- ..... .,. .--- ...................... _.. -- ._ ..... ........ "._ .. .. ... ..... .... .... ..... .......... ... ........ ... ...... ,.

(11)

(12) Halina GuzJk cd. tabeli 5 Stan bcl.rohoc::ia (w%). WyszCl.cgólnicnic. WIOS1.cwwski. _ _ _ o_o __ •••• _ _ _ . _ . _ _. miasto Kielcc. 1998 12.9 -. Przyrost (spadek) stopy bezrohocia. 1999 2000 20(H 1998- 1999 1999- 2(X)0 20()()- 2001 \jI 2,1 16.1 . 17.3 _. 19.4 -_.._._3.4 .. .. ,. ...... -0.0 U.O n.9 n.o tJ .9 ,. Źródło : obliczenia własne na podstawie danych BRR w Krakowie , MG i PS .. dla kraju o I punkt procentowy. O utrzymywaniu się bardzo dużych dysproporcji w natężeniu bezrobocia w przekroju przestrzennym świadczą zróżnicowania stopy bezrobocia w układzie powiatowych urzędów pracy. w większości odpowiadającemu podziałowi według powiatów. W końcu 200 I r. najwyższa stopa bezrobocia (26,8%) w powiecie skarżyskim była ponadtrąkrotnie wyższa od najniższej wartości tego wskażnika w mieście Krakowie (8,1 %) oraz w powiecie kazimierskim (9,1 %). Stopę bezrobocia poniżej 15% (większość ekonomistów uznaje tę wartość za dolną granicę bezrobocia strukturalnego) odnotowano w obrębie szesnastu lokalnych rynków pracy. Były to powiaty grodzkie, dU7-c aglomeracje. powiaty znajdujące się w ich pobliżu oru powiaty rolnicze, w których istnieje duży udział bezrobocia nierejestrowanego - agrarnego. W dwunastu powiatach stopa bezrobocia oscyluje lub prrekracza poziom 20%. Należy podkreślić , że obecnie prawie wszystkie powiaty o stopie bezrobocia przekraczającej 25% zaliczane są do grupy zagrożonych wysokim bezrobociem strukturalnym i stosuje się wobec nich szczegółne instrumenty ekonomiczno-finansowe. Na analizowanym obszarze granicę tę prl-ckroczyły cztery powiaty należące do województwa święto krzyskiego: konecki, ostrowiecki, skarżyski oraz świętokrzyski.. 4. Struktura bezrobotnych Konsekwencją. niekorzystnych procesów w sferze gospodarki, postępującej restrukturyzacji, wygasania umów dła zatrudnionych w sprywatyzowanych przedsiębiorstwach oraz uwarunkowań demograficznych jest coraz trudniejsza sytuacja na regionalnych i lokałnych rynkach pracy. Przejawia się to nie Iylko rosn'lcymi rozmiarami bezrobocia, alc tcż pogłębianiem się niekorzystnych tendencji wśród osób pozostających bez pracy' . W szczególnie dramatycznej sytuacji znajduj'l się ludzie młodzi w wieku ł5 -24 lat. Ich odsetek wśród ogółu bezrobotnych zarejestrowanych na anali-. Szerzej na temat struktury be1.robocia w układach regionalnych i lukalnych w pracy: H. Guzik, Zróż nicowanie bezrobocia w Polsce Poludniowo .Wsc.:hodniej Iw:1 Przekształcenia l"trukrury gospodarki w Polsce Południowo-Wschodniej, AE w Krakowie, Kraków 2002. .'i.

(13) "----'. · bezrobocia",. zowanym obszarze wynosił w końcu grudnia 200] r. 32.1 % i przekraczał analogiczny wskaźnik dla kraju o 2,6 punktu procentowego. Wskaźnik ten w obrębie Makroregionu jest zróżnicowany, osiągając najwyższą wartość w powiecie proszowickim - ponad 47%, najniższą natomiast w mieście Krakowie 22,7%. Równie wysoki odsetek (ok. 29,3%) stanowiły osoby w przedziale wiekowym 25-34 lata. Można zauważyć, że na przeważającej większości lokalnych rynków pracy osoby w wieku do 34 lat stanowiły prawie 3/4 ogółu poszukujących pracy. Zjawisko to jest tym bardziej niepokojące, że w poprzednich latach wskaźniki te nie ulegały zasadniczej zmianie. Analiza danych dotyczących poziomu wykształcenia wskazuje, że najwięk szy odsetek (39,8%) wśród bezrobotnych stanowią osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym. Zauważalna jest duża rozbieżność wskaźników w poszczególnych powiatach. Najwyższym wskaźnikiem w tej grupie bezrobotnych charakteryzują się powiaty: brzeski, dąbrowski oraz myślenicki, gdzie wskaźniki te oscylują wokół poziomu 48%, natomiast najmniejszym - duże miasta, z niemal dwukrotnie niższą wartością tego wskaźnika. Jednak prawie we wszystkich powiatach udział tej grupy osób pozbawionych pracy przewyż sza średni wskaźnik dla całego kraju. Równie znaczący odsetek to bezrobotni z wykształceniem podstawowym oraz średnim zawodowym. Najmniej liczną grupę wśród bezrobotnych stanowią osoby posiadające dyplom ukończenia wyż.szych uczelni, chociaż aż w szesnastu powiatach oraz ośrodkach miejskich wskaźnik ten przekroczył 4%, osiągając najwyższą wartość w stolicach województw. Fakt ten potwierdza pewną prawidłowość polegającą na tym, że relatywnie niższe są udziały bezrobotnych z tym cenzusem wykształcenia w rejonach pozbawionych szkół wyższych lub z niewielką ich liczbą, a znacznie większe w dużych ośrodkach akademickich. Tam gdzie kształci się dużą liczbę młodzieży na poziomie wyższym i gdzie odpowiednio większa jest również liczba absolwentów, wyższe są także ich udziały wśród rejestrujących się osób bezrobotnych. Podkreślić równocześnie trzeba, że w ośrodkach tych prawdopodobieństwo znalezienia pracy jest nieporówllywalnie większe niż na innych rynkach lokalnych. Bardzo istotna charakterystyka omawianego zjawiska to zróżnicowanie bezrobotnych z punktu widzenia czasu pozostawania bez pracy. Niepokojący jest fakt, że duża część bezrobotnych pozostaje bez pracy przez długi okres ponad rok, a czasem nawet ponad 24 miesiące. Stanowią oni grupę wysokiego ryzyka z uwagi na coraz mniejsze prawdopodobieństwo znalezienia stałego zatrudnienia, dezaktywację zawodową, a także zagrożenie trwałym i pogłębia jącym się ubóstwem. Zjawisko to rodzi szczególnie niekorzystne zagrożenie zarówno społeczne, jak i gospodarcze. Pod koniec grudnia 200! r. na obszarze Polski Południowo-Wschodniej aż 163999 osób, tj. 30,4% ogółu bezrobotnych pozostawało bez pracy przez ponad 24 miesiące. Najtrudniejsza sytuacja pod tym względem panowała w powiatach: sandomierskim (40,6%), strzyżow-.

(14) Halina Gu::.ik. skim (41.3%), leżajskim (38,1 %) oraz opatowskim (38,7%). Należy podkreślić, że s:1 to jednocześnie obszary o relatywnie wysokim poziomie bezrobocia. W strukturze bezrobotnych wedlug płci na obszarze Makroregionu nadal przeważają kobiety, chociaż ich udzial w poszczególnych województwach jest zróżnicowany. Największy odsetek kobiet odnotowuje się w województwie małopolskim. W dwu pozostałych województwach udział kobiet kształtuje się na zbliżonym poziomie. Analiza lokalnych rynków pracy pozwala stwierdzić, że tylko w trzynastu powiatach wśród ogółu bezrobotnych przeważali męż czyźni - rełatywnie najniższy odsetek zarejestrowanych kobiet występował w powiecie jarosławskim - ok. 47 % . Kobiety spotykają się na rynku pracy ze znacznie większymi utrudnieniami niż mężczyźni. Dotyczy to zarówno mniejszej liczby ofert pracy dla kobiet, jak i dłuższego czasu oczekiwania na pracę. Wyjaśnienia pewnych przyczyn kształtowania się określonych tendencji w rozmiarach bezrobocia może dostarczyć analiza struktury osób poszukują cych pracy przed ich rejestracją. Dotyczy to następujących grup: osoby, które nigdy do momentu rejestracji nie pracowały (m.in. absolwenci), osoby. które utraciły dotychczasowe miejsce pracy na skutek zwolnień grupowych oraz poszukujące pracy. lecz nie posiadające prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Według stanu na 31 XI! 2001 r. na obszarze trzech analizowanych województw 73.2% zarejestrowanych bezrobotnych poprzednio (tzn. przed rejestracj'l) pracowało. Rozkład tego wskażnika kształtuje się w poszczególnych jednostkach przestrzennych w zasadzie na podobnym poziomie. Zdecydowana większość tej populacji to osoby pracujące wcześniej w sektorze publicznym. Wśród ogólu zarejestrowanych bezrobotnych bardzo liczml grupę stanowi:1 osoby nie posiadające prawa do zasiłku. Znajdują się wśród nich ci, którzy w myśl przepisów ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz coraz bardziej restrykcyjnych jej nowelizacji nie nabyły prawa do świadczeń lub prawa te utraciły (m.in. nie przyjmując kolejnych ofert pracy). Należy jednakże podkreśłić , że ograniczenia w zakresie warunków uprawniających do otrzymywania zasiłku w wielu wypadkach wpłynęły na znaczne pogorszenie się warunków materialnych wielu bezrobotnych. a nierzadko całych ich rodzin. Zauważa się także zjawisko, że więcej osób korzysta z tego świadczenia na obszarach, na których z reguły warunki życia są relatywnie lepsze i bezrobocie mniej dotkłiwe. Równocześnie w wielu regionach bardziej spauperyzowanych. w których także stopa bezrobocia jest znacznie wyższa. wskaźniki bezrobotnych uprawnionych do pobierania zasiłku są zbyt niskie. Udział bezrobotnych nic pobieraj'lcych zasiłku oscylował w analizowanych układach terytorialnych wokół poziomu 80% . W powiatach: miechowskim. proszowiekim . stalowowol skim. jędrzejowskim, kazimierskim, opatowskim oraz sandomierskim udział bezrobotnych nic posiadających prawa do zasiłku przekroczył poziom 90% ogółu bezrobotnych..

(15) DYlVer.\')jl'kmja be::.rohocia",. .led",! z konsekwencji postępującej restrukturyzacji gospodarki są zwolnienia z przyczyn zakładów pracy. Liczba osób, które właśnie w ten sposób stracily pracę w Polsce Południowo-Wschodniej, wynosiła 38 851, co stanowiło 7,2% ogółu bezrobotnych. Wskaźnik ten byl znacznie zróż.nicowany w analizowanych ukladach, co zdeterminowane jest w przeważającej mierze specyfiką gospodarki tych jednostek. Skrajne wartości omawianego wskaźnika kształtują się w przedziale od 1,9% w powiatach suskim i buskim do ponad 13% w Krakowie i Tarnobrzegu. Ze względu na charakter uwarunkowań przyrodniczych, gospodarczych i spolecznych omawianego obszaru 314 423 osoby, czyli 58,3% to bezrobotni zamieszkuj,!cy tereny wiejskie (na obszarze kraju 42,7%). Udzial tej grupy wykazuje bardzo duż.e zróżnicowanie jeśli chodzi o poszczególne rynki lokalne i jest ściśle powiązany z typem regionu. W powiatach: tarnowskim, krośnień skim, rzeszowskim, strzyżowskim, bielskim analizowany wskaźnik kształtował się na poziomie ok. 90%, osiągając rekordową wartość 100% w powiecie przemyskim. Relatywnie niskim odsetkiem bezrobotnych zamieszkujących tereny wiejskie charakteryzowały się powiaty: chrzanowski (32,2'11,). ostro-wiecki (28,2%) oraz skarżyski (30.6%). Niekorzystna struktura agrarna Polski Poludniowo-Wschodniej w znacznym stopniu znajduje odzwierciedlenie w poziomie i problemach bezrobocia na tym obszarze. co stanowi potencjalne zagroże nie funkcjonujących tu rynków pracy. W zdecydowanej większości na obszarze tym przeważają małe gospodarstwa rolne, które w chwili restrukturyzacji polskiej wsi mogą stać się źródłem nadwyżek sily roboczej. Według szacunków możliwe jest nawet podwojenie liczhy bezrobotnych w wyniku przekształceń w polskim rolnictwie. Niewiele jest też podmiotów gospodarczych na terenach wiejskich. Konieczne jest więc tworzenie i rozwój alternatywnych miejsc pracy dla osób utrzymujących się dotychczas z rolnictwa. Reasumując można stwierdzić, że regionalne i lokalne rynki pracy w Polsce Południowo-Wschodniej charakteryzują się cechami występującymi również w skali kraju. Są to mianowicie: - zróżnicowanie przestrzenne w układzie wojewódzkim, przy czym znacznie większe różnice występuj~l w podziale powiatowym, - sezonowość bezrobocia (w skali roku), - wysoki poziom bezrobocia na wsi, - duży udział długotrwale bezrobotnych, - bardzo wysoki odsetek bezrobotnych pozbawionych prawa do pobierania zasilku. - niski poziom wykształcenia i brak kwalifikacji jako czynniki potęgujące trudności w znalezieniu zatrudnienia, - trudna sytuacja młodzieży i absolwentów, wynikająca często z niechęci pracodawców do zatrudniania osób nie mających stażu pracy, mimo posiadania odpowiednich kwalifikacji..

(16) Halina Guzik Biorąc. przewidywany wzrost bezrobocia, można się obawiać, że pogłębią się również trudności na rynku pracy w odniesieniu do najtrudniejszych jego segmentów. czyli młodzieży, osób o niskich kwalifikacjach, długo trwałe bezrobotnych oraz na obszarach słabo rozwiniętych gospodarczo, o wysokim bezrobociu strukturalnym. pod. uwagę. Literatura Chłon. A., Grabowski M., Uw(,,.,mkowOIz;a rozwoju regionalnych rynkow I"tley w PoIJn~ , instytut Badali nad Gosp oda rką Rynkow'l . .,Poiska Regionów" 200 i, nr 25 . Guzik H., Zrói'l;cowallie bezrobocia w Polsce P()fudni()wo ~ Wschodniej [w :.1 Przekształce nia struktury gospodarb w Polsce Południowo-Wschodniej, AE w Krakowie, Kraków 2002 . Padowicz W., RO,<i1lf/Cl' be::robocie" kryzys zatrudnienia IV Polsce (przyczyny i uwarunkowania), "Praca i Zabezpieczenie Społeczne" 2002. nr I. Regionalne i Jokalne o.{-rodki równoważ.enia rozwoju Polski Pofudniowo- Wschodniej, RZ"Idowe Centrum Studiów Stralegicznych, Kraków, grudzień 1998. "Studia Regionalne". z. 23 . Wysocka E.. Nowa regionalizacja Polski - próba oceny, "Samorląd Terytorialny" 1998, nr 12.. Differences In. Unempłoyment. In Southeast Poland. This article presenls trcnds in rcgistered unemployment in the area covered by the three geographically compact provinces of southcast Poland: Małopolskie Provincc , Podkarpackie Province, and Świętokrzyskie Provincc . The study addressed Iwo types 01' geographic unit : the provincc , under the new adminislrativc division , wilhin which regional labor markels funclion; and the county. Thc analysis covers geographic differcnces in the status and tempo of changes in joblessness, and the unemployment rale. in I99B-2(x) l, Also prcsented are the most important characteristics of the labor market in the different geographic units. Unemployment is broken down by age, gender, education, and period of unemployment. To complete the picture of unemploymenl in the analyzed region , it is described in lerms of the following: unemployed residing in rural areas, thosc dismissed for company rcasons, Ihose ncver employcd, and those ineligible for unemployment benefits ..

(17)