• Nie Znaleziono Wyników

M. ROGOŻ—Hydrogeologia kopalniana z podstawami hydrogeologii ogólnej.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "M. ROGOŻ—Hydrogeologia kopalniana z podstawami hydrogeologii ogólnej."

Copied!
1
0
0

Pełen tekst

(1)

M. ROGO¯ — Hydrogeologia kopalniana z podstawami

hydrogeologii ogólnej. G³ówny Instytut Górnictwa,

Katowice 2004, 683 str., 153 rys., 298 poz. literatury,

143 poz. spisu norm, skorowidz rzeczowy

Ponad rok temu ukaza³a siê ksi¹¿ka M. Rogo¿a

opubliko-wana w Zespole Wydawnictw G³ównego Instytutu Górnictwa

w Katowicach. Recenzja tej ksi¹¿ki jest, byæ mo¿e, spóŸniona,

lecz na pewno warto publicznie zaprezentowaæ tê wa¿n¹ pracê

z zakresu hydrogeologii kopalnianej. Prezentowana ksi¹¿ka jest

pierwszym monograficznym opracowaniem, które zawiera w

pe³ni profesjonalny opis problematyki hydrogeologiczno -

górni-czej oraz sposoby rozwi¹zañ aplikacyjnych. Jest to istotne, gdy¿

praktycznie we wszystkich kopalniach wystêpuj¹ problemy

hydrogeologiczne, zwi¹zane z drenowaniem górotworu,

odwad-nianiem wyrobisk górniczych oraz ich zabezpieczeniem przed

zagro¿eniem wodnym. Wystêpuj¹ w nich równie¿ okreœlone

pro-blemy œrodowiskowe zwi¹zane z odwadnianiem u¿ytkowych

poziomów wodonoœnych, powstawaniem zalewisk na

powierzch-ni terenu, zapowierzch-nieczyszczepowierzch-niem wód podziemnych i powierzchpowierzch-nio-

powierzchnio-wych oraz wykorzystaniem wód kopalnianych.

W wyniku procesów restrukturyzacji, likwidacji i zatapiania

kopalñ powstaj¹ dodatkowe problemy zwi¹zane z ochron¹

czyn-nych kopalñ przed zagro¿eniem wodnym ze strony kopalñ

likwi-dowanych.

Ochrona

tych

kopalñ

wymaga

zazwyczaj

odwadniania kopalñ zlikwidowanych, z czym wi¹¿¹ siê problemy

technicznej i ekonomicznej optymalizacji zakresu i sposobu

odwadniania, oceny wytrzyma³oœci i szczelnoœci filarów

granicz-nych itp.

Ochrona œrodowiska wodnego na terenach górniczych

wymaga precyzyjnych prognoz dop³ywów wód do kopalñ

uwzglêdniaj¹cych nie tylko ich iloœci, ale równie¿ kszta³towanie

siê ich sk³adu chemicznego. Niezmiernie wa¿ne s¹ prace

badaw-cze maj¹ce na celu rozpoznanie warunków hydrogeologicznych

na obszarach górniczych w zakresie umo¿liwiaj¹cym

formu³owa-nie wiarygodnych prognoz dop³ywów oraz ustalaformu³owa-nie sposobów

bezpiecznego pozbywania siê silnie zmineralizowanych wód

kopalnianych.

W polskiej literaturze hydrogeologicznej brak by³o

dotych-czas podrêcznika, który ujmowa³by w sposób syntetyczny

wymienione zagadnienia. Recenzowana ksi¹¿ka zape³nia ten

brak, stanowi¹c obszerny podrêcznik hydrogeologii kopalnianej.

Hydrogeologia kopalniana nie jest samodzieln¹ dyscyplin¹

naukow¹, lecz stanowi ga³¹Ÿ hydrogeologii ogólnej, której

meto-dami siê pos³uguje. Z tych wzglêdów ograniczenie tematyki

ksi¹¿ki do zagadnieñ œciœle zwi¹zanych z hydrogeologi¹

kopal-nian¹ sprawi³oby, ¿e by³aby ona przystêpna jedynie dla

specjali-stów hydrogeologów. Celem uprzystêpnienia ksi¹¿ki szerszemu

gronu czytelników, jej pierwsz¹ czêœæ poœwiêcono omówieniu

podstawowych zagadnieñ z zakresu hydrogeologii ogólnej.

Problematyka hydrogeologii ogólnej ujêta jest w 7

roz-dzia³ach o ³¹cznej objêtoœci 286 stron. Przedstawiona tematyka,

zgodnie z klasycznymi podrêcznikami z zakresu hydrogeologii

ogólnej, dotyczy: warunków wystêpowania wód w przyrodzie ze

szczególnym uwzglêdnieniem wód podziemnych w sferze

aera-cji i saturaaera-cji, w³aœciwoœci hydrogeologicznych oœrodka

skalne-go, w³aœciwoœci fizycznych i sk³adu chemicznego wód

podziem-nych wraz z metodami prezentacji ich wyników. Du¿o uwagi

poœwiêcono zagadnieniom z zakresu hydrauliki wód

podziem-nych, a zw³aszcza dop³ywom wód do ujêæ oraz metodom oceny

wartoœci wspó³czynnika filtracji. Omówiono równie¿ podstawy

metodyki modelowania filtracji wód podziemnych.

Podstawowy tekst ksi¹¿ki, poœwiêcony zagadnieniom z

zakre-su hydrogeologii kopalnianej przedstawiony jest w rozdzia³ach

8–19 i obejmuje 336 stron. Rozpatrzono w nim ca³okszta³t

problemów hydrogeologii kopalnianej z zakresu zawodnienia

kopalñ, odwadniania kopalñ i górotworu, gospodarki wodnej

w kopalniach, ochrony wód powierzchniowych, badañ

hydroge-ologicznych z³ó¿, szkód górniczych oraz odwadniania i

zatapia-nia kopalñ likwidowanych.

Na koñcu ksi¹¿ki zamieszczono 6 aneksów, o ³¹cznej

objêto-œci 28 stron, w których omówiono jednostki miar, sposoby

obli-czania parametrów szczelin, tablice niektórych funkcji, wzory

dokumentów oraz zarys algebry macierzy.

Ksi¹¿ka pomyœlana jest jako podrêcznik hydrogeologii

kopalnianej przeznaczony dla hydrogeologów, geologów i

ewen-tualnie pracowników innych specjalnoœci trudni¹cych siê

proble-matyk¹ obs³ugi hydrogeologicznej kopalñ zarówno czynnych jak

i likwidowanych, a tak¿e zagadnieniami ochrony œrodowiska na

terenach górniczych. Ksi¹¿ka mo¿e byæ równie¿ pomocna dla

studentów wydzia³ów geologicznych i górniczych wy¿szych

uczelni.

W czêœci dotycz¹cej hydrogeologii ogólnej ksi¹¿ka mo¿e byæ

przydatna dla studentów i wyk³adowców na wydzia³ach

geolo-gicznych wy¿szych uczelni, zw³aszcza wobec braku na rynku

ksiêgarskim podrêczników z tego zakresu (ostatnie wydanie

kla-sycznego podrêcznika hydrogeologii ogólnej autorstwa Z. Pazdry

i B. Kozerskiego jest od dawna wyczerpane).

W czêœci dotycz¹cej hydrogeologii kopalnianej ksi¹¿ka jest

dzie³em oryginalnym, wnosz¹cym niekwestionowany wk³ad w tê

dziedzinê wiedzy. Napisana jest logicznie, dobrym jêzykiem

przez wybitnego fachowca. Ksi¹¿ka w tym zakresie posiada

walory poznawcze oraz przede wszystkim praktyczne. W

literatu-rze krajowej brak jest tego typu syntetyzuj¹cych prac z zakresu

hydrogeologii kopalnianej. Stanowi ona kompendium wiedzy na

temat hydrogeologii kopalnianej i jako taka powinna znaleŸæ

sze-roki odbiór w œrodowisku hydrogeologicznym.

Andrzej Ró¿kowski

MICHA£ P. MIERZEJEWSKI (red.) — Karkonosze.

Przyroda nieo¿ywiona i cz³owiek. Wyd.

Uniwersyte-tu Wroc³awskiego, Wroc³aw 2005, 510 str.

Karkonosze to monograficzne dzie³o poœwiêcone przyrodzie

nieo¿ywionej, które ukaza³o siê 20 lat po wydaniu monografii o

tym masywie górskim, pod redakcj¹ Alfreda Jahna. Nowa

mono-grafia by³a z pewnoœci¹ niezbêdna z uwagi na nowe dane, nowe

metody badawcze i nowe interpretacje dotycz¹ce geologii

Sude-tów. Czytelnik otrzyma³ dziêki temu dzie³o bêd¹ce kompendium

wiedzy o œrodowisku abiotycznym Karkonoszy, kszta³towanym i

zmienianym od stuleci przez celow¹ dzia³alnoœæ cz³owieka w

samych Karkonoszach, jak i na obszarach przyleg³ych. Przyroda

jakiegoœ obszaru nie uznaje bowiem granic terytorialnych i

zale-¿y w du¿ej mierze od bodŸców, których przyczyny tkwi¹ daleko

poza tym obszarem.

Monografia przygotowywana przez wielu autorów (w tym

przypadku by³o ich 29 z piêciu oœrodków naukowych:

Karkonos-kiego Parku Narodowego, Akademii Rolniczej we Wroc³awiu,

Uniwersytetu Wroc³awskiego, Instytutu Meteorologii i

Gospo-darki Wodnej, biura Us³ugi Projektowe i Badania

Geologicz-no-Hydrogeologiczne) to przedsiêwziêcie z³o¿one nie tylko z

naukowego, ale i logistycznego punktu widzenia. Wielkie uznanie

nale¿y siê redaktorowi naukowemu dzie³a, prof. dr. hab. Micha³owi

Mierzejewskiemu z Uniwersytetu Wroc³awskiego, za trud, jaki

w³o¿y³ w ostateczny kszta³t ksi¹¿ki, która pod wzglêdem

edytor-skim jest niemal jednolita. Niemal, gdy¿ jeden z 19 rozdzia³ów

monografii wyraŸnie odbiega sposobem cytowania literatury,

753

Przegl¹d Geologiczny, vol. 54, nr 9, 2006

Cytaty

Powiązane dokumenty

Mozliwe jest, ze formy klasy pierwszej Sq kontynuacjq form klasy trzeciej, co swiadczyloby 0 cyklicznosci procesu powierzchniowego wietrzenia skal. W 10 grupie In klasy

towany przez osady piaszczysto-żwirowe zawierające materiał skalny paleozoiczny j krystaliczny, a więC iden- tyczny do ąkładu osadów plejstoceńskich w tym

Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że uczestnictwo go- spodarstw domowych w e-konsumpcji determinowane jest posiadaniem przez nie łącza internetowego,

Osady te tworzyły się w obrębie łuku wyspowego i w zbiorniku przedłukowym (magurskim) górnokredowej struktury fałdowej pienińskiego pasa

Uważa się, że obok innych następstw może ono być odpowiedzialne za powstanie pierwszych lądowych zlodowaceń arktycz- nych, a więc pośrednio - i wszystkich

W wyniku prowadzonych przez Instytut Geologiczny badań paleontologicznych utworów paleozoicznych, na- wiercanych na tym obszarze licznymi otworami, udało się

Pozyskiwanie, utrzymanie i rozwój pracowników o wysokim potencjale staje się dla wielu organizacji priorytetem i wymaga opracowania strategii zarządzania pracownikami

W pierwszej części, składającej się z dwóch rozdziałów, autor ogólnie omówił komentarz oraz podał biografię komentatora.. Porównał także myśl Grzegorza z Arezzo