N O T A T K I D Y D A K T Y C Z N E - N O T E S D ID A C T IQ U E S - - T E A C H I N G N O T E S „TUR YZM ”, t. 9, z. 2, 1999
Bogdan Włodarczyk
Robert Wiluś
P R O G R A M Z A JĘ Ć D Y D A K T Y C Z N Y C H Z P R Z E D M IO T U „ R U C H T U R Y S T Y C Z N Y ” N A S T U D IA C H Z G E O G R A F II T U R Y Z M U I H O T E L A R S T W A N A U Ł L E P R O G R A M M E D E S A C T IV IT É S D ID A C T IQ U E S A U S U JE T „ M O U V E M E N T T O U R IS T IQ U E ” A U X É T U D E S D E L A G É O G R A P H IE D U T O U R IS M E E T D E L ’H Ô T E L L E R IE À L ’U N IV E R S IT É D E Ł Ó D Ź T H E C U R R IC U L U M O F T H E T O U R I S T T R A F F I C ’ S U B JE C T A T T H E G E O G R A P H Y O F T O U R IS M A N D H O T E L M A N A G E M E N T S T U D IE S A T T H E U N IV E R S IT Y O F Ł Ó D ŹPrzedm iot „ruch turystyczny” realizow any je s t na pierw szym roku studiów geograficznych na specjalizacji z geografii turyzm u i hotelarstw a. G łó w ną for m ą prow adzenia zajęć je s t konw ersatorium . C zęść przedm iotu realizow ana je s t także w form ie ćw iczeń. N ajw ażniejszym celem zajęć je st przekazanie w m iarę szerokiej w iedzy o ruchu turystycznym od strony specyfiki tego zjaw iska i jeg o najw ażniejszych charakterystycznych cech geograficznych, ekonom icznych, socjologicznych, kulturow ych. W ażnym celem je s t także zw rócenie uwagi na m ożliw ości w ykorzystania tej wiedzy w praktyce i teorii. W ram ach prow adzo nych zajęć studenci zapoznają się z podstaw ow ą literaturą przedm iotu oraz m a teriałam i statystycznym i, które w analizach om aw ianego zjaw iska są niezbędne.
Program przedm iotu składa się z trzech bloków tem atycznych. Pierw szy blok dotyczy zagadnień w stępnych, zw iązanych z definiow aniem ruchu turys tycznego z różnych punktów w idzenia, kryteriam i podziału oraz determ inantam i rozw oju tego zjaw iska. W trakcie zajęć studenci zapoznają się także z pojęciem
„system u turystycznego” oraz term inologią turystyczną zaproponow aną na po czątku lat dziew ięćdziesiątych przez Św iatow ą O rganizację Turystyki (W TO ), stosow aną i obow iązującą na całym świecie. N a zakończenie tego bloku w yko nyw ane je s t ćw iczenie polegające na rozpoznaniu form i rodzajów turystyki (wg term inologii W TO ) na podstaw ie konkretnych przykładów różnego rodzaju w y jazdów .
Drugi blok tem atyczny dotyczy om ów ienia najbardziej charakterystycznych, a także dość specyficznych form ruchu turystycznego. Pod uwagę brane są takie formy, jak : turystyka w ypoczynkow a i krajoznaw cza, turystyka aktywna (kw ali fikow ana, specjalistyczna), turystyka alternatyw na, turystyka pielgrzym kow a (religijna), uzdrow iskow a, sentym entalna oraz inne (np. tram pingi, turystyka zw iązana z parkam i rozrywki). Przedm iotem analizy i dyskusji dotyczącej każ dej z w ybranych form turystyki je s t m. in. wielkość, charakter, rozm ieszczenie (w ażniejsze obszary koncentracji turystów w Polsce i na św iecie) ruchu turys tycznego, struktura dem ograficzna i społeczno-ekonom iczna turystów , determ i nanty rozw oju poszczególnych form itp. W trakcie zajęć studenci w ykonują ćw iczenia polegające na określeniu cech sw oistych i przestrzennych analizow a nych form ruchu turystycznego.
K olejny blok obejm uje zajęcia dotyczące metod badań ruchu turystycznego. C elem je s t w tym przypadku zapoznanie się ze sposobam i zbierania i następnie opracow yw ania m ateriałów o ruchu turystycznym. Studenci zapoznają się z pod staw ow ym i narzędziam i badawczymi oraz z zastosow aniem ich w zależności od m iejsca (obszar generujący, recepcyjny, tranzytowy), etapu (zbieranie, opis, ana liza...) prow adzenia badań oraz cech ruchu turystycznego (wskaźniki turystycz ne). M etody badań prezentow ane są na zajęciach w układzie m odelowym i sys tem ow ym . Podczas zajęć w skazuje się także na praktyczne (badania m arketin gow e) i naukow e znaczenie badań nad ruchem turystycznym .
Ostatni blok tem atyczny dotyczy charakterystyki ruchu turystycznego w Polsce (cz. I) i na św iecie (cz. II). N a podstaw ie w m iarę najnow szych i do stępnych m ateriałów badaw czych analizow ane są: wielkość, rozwój, struktura dem ograficzna, społeczna uczestników ruchu turystycznego, sezonowość, roz m ieszczenie (regiony i centra turystyczne), pochodzenie i kierunki przem iesz czeń turystów , środki transportu w ykorzystyw ane w turystyce, dochody uzys kiw ane z turystyki, wydatki turystyczne itp. Studenci na podstaw ie przygotow a nych w cześniej m ateriałów statystycznych w ykonują ćw iczenia, które polegają na przeprow adzeniu analizy ruchu turystycznego w wybranym regionie turys tycznym w Polsce i na św iecie. Ćw iczenie to pozw ala spraw dzić na konkretnym przykładzie um iejętność posługiw ania się narzędziam i badawczymi stosow any mi w analizie naukow ej oraz w nioskow ania na podstaw ie sam odzielnie przepro wadzonej analizy.
Po zakończeniu przedm iotu student powinien w iedzieć, na czym polega zja wisko ruchu turystycznego i jak ie je st jeg o m iejsce w turystyce, um ieć po
sługiw ać się term ino logią turystyczną w prow adzoną przez W TO, znać najw aż niejsze i specyficzne form y ruchu turystycznego i ich charakterystyczne cechy, metody postępow ania badaw czego oraz podstaw ow e narzędzia badaw cze sto sow ane w badaniach nad ruchem turystycznym , znać w spółczesne trendy w rozw oju ruchu turystycznego w Polsce i na św iecie, um ieć określić zależności pom iędzy różnymi cecham i ruchu turystycznego a potencjałem turystycznym i innymi determ inantam i rozwoju turystyki, umieć ocenić generalnie to zjaw isko od strony poznanych w trakcie zajęć charakterystycznych cech i praw idłow o w yciągać z tej oceny wnioski o znaczeniu praktycznym i naukow ym , co ułatw ia podjęcie decyzji dotyczących rozwoju turystyki.
Przedm iot kończy się kolokwium w formie testu, które swoim zakresem obejm uje całość zagadnień poruszanych w trakcie zajęć.
Program przedmiotu „ruch turystyczny”
Blok I. Podstaw ow e pojęcia z zakresu tem atyki ruchu turystycznego.
Ć w iczenie 1. Z agadnienia wstępne: Podstaw ow e pojęcia z zakresu ruchu tu rystycznego.
Tem atyka:
- pojęcie „ruchu turystycznego”, - kryteria podziału ruchu turystycznego, - determ inanty rozw oju ruchu turystycznego, - system turystyczny,
- term inologia turystyczna WTO.
Cele: opanow anie podstaw ow ej term inologii zw iązanej z ruchem turystycz nym, kształcenie um iejętności klasyfikow ania ruchu turystycznego w g różnych kryteriów i rozpoznaw ania jeg o różnych form na podstaw ie opisu m ateriałów statystycznych.
Zadanie: opracow anie tekstow e, dyskusja nad proponow anym i przykładam i. Blok II. C harakterystyka podstaw ow ych rodzajów (form ) ruchu turystycz nego.
Ć w iczenie 2. Ruch krajoznaw czy, wypoczynkowy. Ć w iczenie 3. Turystyka aktywna, uzdrowiskowa.
Ćw iczenie 4. Turystyka pielgrzymkowa (religijna), alternatyw na, inne formy ruchu turystycznego (tramping, turystyka związana z parkami rozrywki itd.).
T em atyka ćw iczeń 2 -4 : wielkość, kierunki, rozm ieszczenie, struktura spo łeczno-ekonom iczna i dem ograficzna.
Cele: poznanie różnorodnych (popularnych i niekonwencjonalnych) form ru chu turystycznego; w ykształcenie um iejętności określania swoistych i prze strzennych cech om aw ianych form ruchu turystycznego.
Zadanie: porów nanie na podstaw ie opisu cech sw oistych i przestrzennych om aw ianych form ruchu turystycznego.
Efekt: tabela syntetyczna cech sw oistych i przestrzennych, dyskusja nad propozycjam i zw artym i w tabelach.
Blok III. M etody badań ruchu turystycznego. Ć w iczenie 5. M etody badań ruchu turystycznego. Tem atyka:
- z b ie r a n ie m ateriałów i metody pomiaru ruchu turystycznego,
- m etody opracow ań danych zw iązanych z ruchem turystycznym (opraco w ania terenow e i kam eralne).
Cele: poznanie podstaw ow ych metod i sposobów badania ruchu turystycz nego, postępow ania badaw czego, metod opracow ań i prezentacji wyników; kształcenie um iejętności interpretacji wyników badań.
Zadanie: określenie metodologii badań dla różnych form ruchu turystycz nego (m etody badań, postępow anie badawcze).
Efekt: prezentacja w łasnych algorytm ów badań poszczególnych form ruchu turystycznego, dyskusja.
Blok IV. Ruch turystyczny w Polsce i na świecie.
Ć w iczenia 6, 7. C harakterystyka ruchu turystycznego w Polsce. Tem atyka:
- w ielkość, struktura, dynam ika, sezonow ość, regiony turystyczne, -k ie r u n k i ruchu; ruch krajow y i zagraniczny,
- analiza ruchu turystycznego w ybranego regionu.
Ć w iczenie 8. C harakterystyka ruchu turystycznego na świecie. Tem atyka:
- w ielkość, główne kierunki, rozmieszczenie, sezonowość, zróżnicow anie po tencjału turystycznego ja k o najw ażniejszej determ inanty rozwoju ruchu turys tycznego na św iecie,
- analiza ruchu turystycznego w ybranego regionu turystycznego.
Cele: kształcenie um iejętności interpretacji w yników badań ruchu turystycz nego.
Zadanie: określenie na podstaw ie przygotow anych m ateriałów statystycz nych (w ujęciu dynam icznym ) i opisowych trendów i praw idłow ości w rozwoju i rozm ieszczeniu ruchu turystycznego w Polsce i na świecie.
Efekt: prezentacja w niosków z przeprow adzonych analiz, dyskusja. Ć w iczenie 9. K olokw ium (test).
Ć w iczenie 10. Podsum ow anie zajęć, zaliczenie.
Literatura do przedmiotu
A I c j z i a k W., 1999, Turystyka w obliczu w yzw ań XX ! w ieku, A lbis, Kraków. D o l i ń s k i A., B o r n e H., 1998, O rgan izacja turystyki, PW SiP, Warszawa. G a w o r e c k i W., 1998, T urystyka, PWE, Warszawa.
L i j e w s k i T ., M i k u 1 o w s k 1 B ., W y r z y k o w s k i J„ 1998, G eografia tu rystycz na P olski, PWE, Warszawa.
M i d d l e t o n V. T. C., 1996, M arketing w tu rystyce, PAPT, Warszawa,
P r z e c 1 a w s k i K., 1997, C złow iek a turystyka. Z arys so c jo lo g ii turystyki, A lbis, Kraków. W a r s z y ń s k a . [ „ J a c k o w s k i A., 1979, P o d sta w y g e o g ra fii turyzm u, PW N, War
szawa.
C zasopism a naukow e z zakresu turystyki: „Turyzm”, „Problem y Turystyki”, „Annals o f Tourism Research”, „Tourism Managemant”.
Czasopism a turystyczne: „Rynek Turystyczny”, „Aktualności Turystyczne”, „Tour-Express”.
M ateriały statystyczne - ro czn ik i, raporty WTO o raz Instytutu Turystyki (adres w Internecie:
h ttp ://w w w .in to u r.co m .p l/p ro d u cts.h tm ).
Dr Bogdan W łodarczyk W płynęło:
Dr Robert W iluś 6 grudnia 1999 r.
Katedra Geografii Miast i Turyzmu
U n iw ersy tet Ł ód zk i
ul. K opcińskiego 31 9 0 -1 4 2 Ł ódź
