808 Kronika
materiał nie narasta wraz z przybliżaniem się do współczesności. Skutek jest taki, że więcej treści dotyczy epok chronologicznie wcześniejszych, mniej nato-miast — czasów nowożytnych i najnowszych. Nie trzeba dowodzić, że „prawi-dłowość" ta wyraźnie przeczy założeniu utylitarnej wartości historii nauki i historii techniki.
II. Postulaty
Komitet Historii Nauki i Techniki przedstawia następujące postulaty do uwzględnienia w nowym programie.
1. Systematyczny kurs każdego przedmiotu powinien zapoznać ucznia z pra-widłowościami rozwoju danej dyscypliny. Koniecznie należy podkreślać polskie tradycje w każdej dziedzinie i porównywać je z nauką światową.
2. W wykazie celów nauczania i wychowania każdego przedmiotu muszą być uwzględniane wymagania, dotyczące zaznajamiania uczniów z podstawowymi etapami rozwojowymi danej nauki oraz z ewolucją zastosowań praw naukowych w przemyśle i w życiu codziennym.
Podobne wymagania należy umieścić w wykazie tzw. umiejętności.
3. Uwagi metodyczne o realizacji programu poszczególnych przedmiotów szkolnych trzeba poszerzyć o sugestie, odnoszące się do nauczania historii danej dyscypliny.
4. Nie należy zaprzepaścić możliwości korelacji materiału różnych przedmio-tów szkolnych poprzez nauczanie elemenprzedmio-tów historii nauki i historii techniki. W związku z tym w założeniach ogólnych programu nauczania oraz w pro-gramach poszczególnych przedmiotów winny się znaleźć wskazówki, dotyczące możliwości takich korelacji.
5. Najwięcej treści z historii nauki figuruje w propozycjach dotyczących tematyki zajęć fakultatywnych. W związku z tym po zatwierdzaniu programu nauczania szkoły dziesięcioletniej należy przygotować projekt podręcznika do zajęć fakultatywnych, który będzie obejmować historię poszczególnych dyscyplin. Podręcznik ten winien zostać tak skonstruowany, aby służył nauczycielom w rea-lizacji treści historycznych caîego programu nauczania i uczniom w samo-kształceniu.
6. Poprawna realizacja programu wymaga specjalistycznego przygotowania nauczycieli, autorów podręczników i autorów materiałów pomocniczych. Postulat powyższy należy zaadresować również i przekazać do Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki.
7. Komitet Historii Nauki i Techniki deklaruje współpracę przy opraco-waniu podręczników i materiałów pomocniczych dla nauczycieli i uczniów. Od Instytutu Programów Szkolnych oraz Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych oczekujemy zleceń na wykonanie recenzji konspektów i kolejnych wersji pod-ręczników do nauczania poszczególnych przedmiotów ogólnokształcących, oczy-wiście — z punktu widzenia interesującej nas historii nauki.
M E M O R I A Ł w S P R A W I E N A U C Z A N I A H I S T O R I I M E D Y C Y N Y I H I S T O R I I F A R M A C J I • W P O L S K I C H A K A D E M I A C H M E D Y C Z N Y C H
Komisja ds. Nauczania i Upowszechniania Historii Nauki i Techniki — dzia-łająca w ramach Komitetu — opracowała memoriał dotyczący organizacji i pro-gramu nauczania historii medycyny i historii farmacji w polskich Akademiach
Kronika 809 Medycznych. Memoriał ten — zaakceptowany przez Prezydium Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN — został w lipcu 1976 r. przesłany do Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej. Poniżej p o d a j e m y wzmiankowany tekst.
P R O J E K T O R G A N I Z A C J I I P R O G R A M U N A U C Z A N I A H I S T O R I I M E D Y C Y N Y I H I S T O R I I F A R M A C J I W P O L S K I C H A K A D E M I A C H M E D Y C Z N Y C H
Komisja ds. Nauczania Historii Nauki i Techniki, działająca w r a m a c h K o -mitetu Historii Nauki i Techniki Polskiej Akademii Nauk, opracowała — opie-r a j ą c się na .doświadczeniach i wnioskach wykładowców histoopie-rii medycyny w k opie-r a j u — projekft ujednolicenia i ulepszenia nauczania tego przedmiotu w naszych A k a -demiach Medycznych.
Zadaniem historii medycyny powinno być spełnianie trzech f u n k c j i : a. poznawczej
b. użytkowej
c. ideowo-wychowawczej.
F u n k c j a pierwsza oznacza poznanie rozwoju myśli lekarskiej w powiązaniu z u w a r u n k o w a n i a m i światopoglądowymi w ciągu procesu dziejowego (konteksty ekonomiczne, społeczne, polityczne).
F u n k c j a druga — to n a u k a syntetycznego myślenia, pozwalającego n a ogar-nianie całości problemów związanych z organizmem ludzkim, ważnego przy obecnym zawężaniu się specjalności; n a u k a twórczego krytycyzmu w stosunku do osiągnięć współczesnej medycyny i w p a j a n i e umiejętności naukowego progno-zowania przez analizę materiału, dotyczącego różnych k i e r u n k ó w rozwoju n a u k medycznych.
F u n k c j a trzecia — to kształtowanie świadomości przyszłych lekarzy przez ukazywanie czynników h a m u j ą c y c h i stymulujących rozwój myśli n a u k o w e j oraz przez zapoznawanie z postępowymi t r a d y c j a m i polskiej i światowej medycyny •— prowadzące do tworzenia zaangażowanych postaw zawodowych.
Do spełnienia tych zadań konieczne są:
1. Właściwa s t r u k t u r a organizacyjna nauczania historii medycyny w Akademiach Medycznych.
2, Jednolity program ramowy.
Historia medycyny jest obecnie wykładana na II roku studiów, kiedy słu-chacze nie zetknęli się jeszcze z medycyną, czy nawet j e j podstawami, jak pato-logia czy anatomia patologiczna, nie wiedzą jeszcze nic o chorobie i o terapii. Nie są więc przygotowani do właściwego odbioru przekazywanych im pojęć i wiadomości. Przesunięcie historii medycyny na wyższe lata studiów w y d a j e się więc celowé i uzasadnione.
Przedmiot powinien obejmować — zgodnie z zaleceniem Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej — dwie f o r m y : wykładów i ćwiczeń, przy czym w y -kłady powinny mieć charakter monograficzny, ćwiczenia •— kursowy.
Dołączona propozycja programu ramowego może być t r a k t o w a n a j a k o pod-stawa do realizacji zadań dydaktycznych. Ostateczną postać p r o g r a m ó w można otrzymać z końcem roku akademickiego, po dokonaniu próby spełnienia w y -suniętych tu postulatów i wymianie doświadczeń między wykładowcami.
Nieodzowne jest obligatoryjne zaliczanie przedmiotu, obowiązujące wszyst-kich słuchaczy. W y d a j e się najlepszym, aby ćwiczenia w grupach dziekańswszyst-kich miały charakter zajęć obowiązkowych z zaliczeniém.
Dla umożliwienia realizacji powyższych postulatów każdy Zakład Historii Medycyny AM powinien dysponować odpowiednią k a d r ą pracowników
