Leszek Wojda,Jerzy Kmieciński
Włocławek. Miasto i Zamek, AZP
47-48
Informator Archeologiczny : badania 24, 113-114
InforjT'jiU>r Archeologiczny 1990 113 W idoradz, gm . W ieluń woj.
sierad zk ie S t. 1 AZP 77-43(7)
B adania prowadzi! m gr Bogusław Abramek. Finansowa! WKZ w S iera dzu. Siódmy sezon bad ań . Grodzisko średniowieczne.
Po całkow itym zbadaniu powierzchni m ajdanu, rozpoznaniu stratygrafii i konstrukcji 4 walów w raz z 3 fosami rozpoczęto p race w miejscu, w którym przypuszczalnie znajdow ała się b ra m a wjazdowa 1 dochodząca doń droga. Wskazywało n a to pewne obniżenie teren u w górnej partii w ału otaczającego m ajdan oraz wąskie wzniesienie biegnące w poprzek fosy n a w prost owego obniżenia (pozostałość drogi — pom ostu ?). Tegoroczny wykop o długości 13,5 m mial w zasadzie ch a rak te r sondażowy.
Przekop przez wal potwierdzi! w szystkie dotychczasowe obserwacje stratygraficzne i chro nologiczne, a jednocześnie ujawni! b rak w ciągłości w alu, co istotnie może w skazywać n a obecność w jazdu w tym m iejscu. Ponadto u podstawy w ału od strony fosy Unia palisady, któ rą tworzą pionowo wbite dranice, je s t odchylona ku środkowi fosy, tworząc jak b y Todzaj o flanko w ania drogi wjazdowej. O istnieniu takiej drogi może również świadczyć rząd dębowych slupów wbitych głęboko w dno fosy i biegnących prostopadle do linii walu, a także w idoczna w profilu w arstw a kam ieni, biył polepy, węgli i opalonych bierwion. W arstwa ta wiąże się najpraw dopo dobniej z m om entem zniszczenia grodu, co (sądząc z zachowanego m ateriału ceramicznego) miało miejsce pod koniec XIV w.
W trakcie eksploracji fosy odkryto szereg interesujących zabytków, w tym 3 doskonale zachow ane kafary dębowe do w bijania pali z resztkam i konopnych powrozów, kaw ałki skóry z k afta n a [?), siekierę z ułam anym trzonkiem , żelazny nożyk z doskonale zachow aną drew nia n ą rękojeścią, grot włóczni, naczynie flaszowate i Inne. Zgromadzony dotąd m aterial ruchom y, a zw łaszcza ceram ika, przem aw ia za datowaniem badanego obiektu n a d ru g ą połowę XTV w., a więc później niż dotychczas sądzono.
Przyszłoroczne badania na grodzisku w Wldoradzu będą p oszerzeniem tegoroczn ych badań sondażowych, a jed n ocześn ie będ zie to ostatn i ju ż sezon badawczy.
U niw ersytet bódzki K atedra Archeologii
B adania prowadził d r Leszek Wojda. Opiekę naukow ą spraw ow ał doc. d r Jerzy Kmieciński. Dziesiąty sezon prac. Miasto (XIII-XIX w.), zam ek [XIV-XVIH w.). Finansow ał WKZ we Włocławku.
Celem prac było poszukiwanie reliktów murów zamkowych w zachodniej partit obecnego dziedzińca Pałacu Biskupiego w pobliżu wzmiankowanego obiektu.
W ykonano łącznie 5 odwiertów o skoku co 3 m usytuow anych na linii N-S oraz wytyczono wykop o pow. 28 т г w pobliżu północno-zachodniego narożnika Pałacu. W yeksplorowano ok.
100,8 m gruzu i ziemi.
W w yniku prac znaleziono łącznie 2740 zabytków ruchom ych w tym 2390 fragm. ceram iki, 22 8 fragm. kości zwierzęcych. 20 fragm. kafli piecowych, 25 fragm. szklą naczyniowego, 28 fragm. przedm iotów metalowych. 2 m onety w tym półgrosz koronny W ładysława Jagiełły (1415-1431], 3 noże, 1 sprzączkę do pasa, 1 fragm. okucia książeczki, 1 fragm, ostrogi, 17 fragm. ceram iki budowlanej.
W wykopie zlokalizowano relikt m u ru obwodowego zam ku, opasujący obiekt od strony zachodniej, czyli od rzeki Zgłowiączki. Odkryty fragm ent posiadał dług. 7 m i 1,20 m szerokości w partii ceglanej. Wysokość całkow ita zachowanego reliktu ok. 2,60 m, przy czym n a partię fundam entow ą zbudow aną z eratyków przypada 1,10 т . Część ceglana posiada nieregularny u kład wendyjski г widocznymi spoinam i wykonanymi przy pomocy tzw. żelazka o rozstaw ie skrzydełek ok. 12 mm. Mur zbudow ano n a zaprawie w apiennej w w ąskoprzestrzennym wyko pie fundam entow ym zalewając eratykl i gruz ceglany oraz fragm. dachów ek zapraw ą. Omawia ny relikt nie powstał jednoczasowo, o czym świadczą zakłócenia w partii fundam entow ej w części północnej oraz widoczne połączone strzępia w partii ceglanej zlokalizowane także w części północnej. Analiza m etryczna cegieł (8,9 x 12,5 x 26,09) oraz sposób budow y zdają się wskazywać, że m u r powstał w przedziale czasowym XV/XV1-XVII w. Odkryty relikt posiada w yraźne odchylenie od pionu sięgające ok. 10 oraz nosi liczne ślady prac rozbiórkowych.
W stępna analiza m ateriału ceramicznego pozwala zaliczyć go do II i III etap u rozwoju g arn c arstw a wg, J . Kruppego.
Zam ek we Włocławku pow stał w wieku XIV, a Jego fundatoram i byli biskupi Maciej i Zbylut z G ołanczy. Kolejne liczne przebudow y i rozbudow y przechodzi! za ponow ania biskupów J a k u b a z S ien n a, S tan isław a Karnkow skiego i H ieronim a Rozdrażewskiego. Z d ziałaln o ścią b u dow laną tychże k siążąt kościoła należy wiązać odkryty relikt m u ru obwodowego zam ku włocławskiego.
W łocław ek M iasto i Zamek A2P 4 7 -4 8 _____________
M uzeum Ziemi W ieluńskiej w W ieluniu
114 Późne średniowiecze
M ateriały zn a jd u ją się w Katedrze Archeologii U,Ł. O bszerniejsze spraw ozdanie złożono w WKZ we W łocław ku.
Badania będą kontynuow ane.
I Zabielów, woj. piotrkowskie St. I patrz paleolit i mezolit
K o n serw ato r Z abytków A rcheolo gicznych w Białym stoku____________
B adania prowadziła m gr H alina Karwowska. Finansow a! WKZ w Biały- m stoku. Pierwszy sezon badań. Cm entarzysko średniowieczne.
Cm entarzysko położone je s t około 2 0 0 m n a południowy zachód od sk raju wsi. po północ- no-zachodniej stronie drogi Załuki — Sofipol. Na terenie zachowanej partii stanow iska zn a jd u j ą się kam ienne stelle. Cm entarzysko m a ch a rak te r wielowarstwowy. Pracam i wykopaliskowy
mi objęto 170 m 2 powierzchni.
Ogółem odkiyto 49 grobów szkieletowych, 3 Jam y (zawierające ceram ikę z epoki brązu i średniowiecza) oraz 2 sk u p isk a zwierzęcego (?) m ateriału kostnego.
Zmarli u k ład an i byli w pozycji w yprostowanej n a plecach, w zdłuż osi E-W z głową n a W i rękom a ułożonymi n a piersiach. Zdarzały się Jednak odchylenia od tej zasady, W 11 grobach stw ierdzono ślady tru m ien drew nianych w pozostałych zaś wyraźne zarysy Jam . W yposażenie zawierało Jedynie 5 pochówków (gr, 31. 32, 35, 38 i 46), W jego sk ład wchodziła m .in. ceram ika, m oneta — szeląg koronny J a n a Kazimierza, pierścionek sreb rn y oraz fragm en ty 2 przepasek skórzanych zdobionych sre b rn ą nitką. Na badanym obszarze wyeksplorowano również kilkadziesiąt fragmentów ceram iki średniowiecznej i nowożytnej.
M ateriał zabytkowy 1 dokum entcja z n a jd u ją się w M uzeum Okręgowym w Białym stoku.
Badania nie będą kontynuowane.
Zgłowiączka, gm. Lubraniec woj. wrocławskie St. 2 p atrz wczesne średniowiecze Zyzdrojowy Piecek, gm. Piecki woj. olsztyńskie St. VII patrz okres rzym ski
Zalukl, gm . Gródek woj. bia ło s to c k ie S t. 2 AZP 3 7 - 9 0 /2 3
