"Aksjologiczne aspekty edukacji szkolnej", Kazimierz Denek, Toruń 1999 : [recenzja]

Marzenna Magda

"Aksjologiczne aspekty edukacji

szkolnej", Kazimierz Denek, Toruń

1999 : [recenzja]

Nauczyciel i Szkoła 3-4 (12-13), 240-241

Marzenna Magda

Recenzja książki: Kazimierz Denek,

A k s j o l o g i c z n e a s p e k t y e d u k a c j i s z k o l n e j ,

W yd aw n ictw o A dam M arszałek, Toruń 1999, ss. 196

W ydaw nictw o A dam M arszalek w T oruniu w ydało z końcem 1999 roku niep o w tarzaln ą w treści i form ie książkę pracow nika naukow ego U niw ersytetu im. A dam M ickiew icza Pana Profe­ sora dr hab. K azim ierza D enka pt. Aksjologiczne aspekty edukacji szkolnej.

W iele przyczyn spraw ia, że rozpraw a pióra Profesora K azim ierz Denka zasługuje na szcze- g ó ln ąu w ag ę i uznanie. O becnie prow adzi się w iele dyskusji nad kształtem przyszłej polskiej szkoły, który uw arunkow any je s t w ielom a zm ieniającym i się okolicznym i sytuacjam i społecznym i i poli­ tyczno-gospodarczym i kraju. Zasadniczo chodzi o aksjologiczny aspekt edukacji uczniów, n auczy­ cieli i społeczeństw a.

O m aw iana praca składa się z siedm iu rozdziałów poprzedzonych w stępem . Już w e Wstąpię A utor p rzedstaw ia genezę pracy nad książk ą i troskę o ju tro polskiej edukacji. Zapew ne dzięki temu ow a rozpraw a nabiera w alorów naukow ych, teoretycznych, praktycznych i futorologicznych.

W rozdziale p ierw szym Istota wartości i ich znaczenie w edukacji jed n o zn aczn ie zdefiniow a­ no rozum ienie w artości. Zw rócono też uw agę na ich rolę w edukacji. W edług A utora edukacja nic m oże istnieć b ez w artości. Musi ona odw oływ ać się do w artości ogólnoludzkich, uniw ersalnych, hu­ m anistycznych.

Rozdział drugi zaw iera klasyfikację w artości. A utor jednak sw o ją uw agę skoncentrow ał na w artościach poznaw czych i uniw ersalnych, które są najbardziej istotne w społeczeństw ie dem okra­ ty cznym .

W trakcie rozpatryw ania różnych aspektów w artości z pozycji edukacji i nauk — rozdział 111 — przedstaw iono relację m iędzy w artościam i, m iędzy nim i a człow iekiem , zw iązek z celam i i ich klaryfikaeję.

K olejno ukazano — w rozdziale IV — w yniki badań w łasnych nad w artościam i preferow any­ mi przez m łodzież, studentów i nauczycieli. O kazuje się, w śród badanych najbardziej respektow ane s ą w artości m oralne, społeczne, transcedentalne, u niw ersalne i poznaw cze (podaję w edług kolejnoś­ ci w yboru).

N a treść rozdziału V O jczyzna złożyło się om ów ienie kolejnych zagadnień: syntezy naczel­ nych w artości, pojęcia „O jczyzna” — jej funkcji, odniesień i sensu w dziedzinie literackiej. Dokonano rów nież przeglądu badań, które m iały odpow iedzieć na podstaw ow y problem : „Czy O jczyzna jest w artością dla współczesnej m łodzieży polskiej (szkolnej i studenckiej)?’’. A utor z pełną dum ą stw ier­ dza, że „Polacy w swej naturze, m ają zakorzeniony patriotyzm (...). N iezw ykle w ażne je s t w odpo­ w iedni sposób rozbudzać i podsycać ten w ew nętrzny płom ień do O jczyzny" (s. 121).

A utor zauw aża też — rozdział VI — że nośnikam i w artości je st język. Przedstaw ia z tej pers­ pektyw y je g o istotę, funkcję i rolę kom unikacyjną w edukacji.

K siążkę zam yka rozdział Wartości a edukacja nauczycieli, w którym zw rócono uw agę na aksjologiczny charakter kształcenia, dokształcania i doskonalenia pedagogów. Słuszny je s t pogląd

M . M ag d a — Recenzja: Kazim ierz Denek,

Aksjologiczne aspekty edukacji...

A utora, że priorytetow y w inien być proces przygotow ania nauczycieli do nabycia kom petencji w zakresie zadań w ychow aw czych.

Zakończenie stanow i syntezę zaw artych w książce poglądów i opinii. Profesor zauw aża, że sprostanie om ów ionym zadaniom — co porów nuje do zdobyw ania szczytów górskich — je st trud­ ne, ale i satysfakcjonujące.

B ardzo bogata, aktualna i starannie dobrana je st bibliografia. Zaletą też są liczne odnośniki do prac autorów polskich i zagranicznych.

D ostrzec jed n ak m ożna nieliczne usterki w druku (np. W. Pasterm ak zam iast W. Pastem iak, s. 64), co je s t w ynikiem pracy korektora wydawnictwa.

A ktualność tem atyki książki je st nadzwyczaj wyjątkowa, gdyż pow stała w latach pracy nad re- fo rm ąedukacji polskiej i daje jej solidne podstaw y naukowe. Ogromna w iedza m erytoryczna Autora w sparta została Jego doskonałą znajom ością ojczystej literatury pięknej, której odpow iednie frag­ m enty cytuje. K siążka celnie trafia w porę i potrzeby pracow ników nauki, studentów', nauczycieli o raz zw ierzchników różnych jednostek organizacyjnych struktur oświatow ych. Prezentow ana roz­ praw a posiada olbrzym ie w alory m erytoryczne. W yróżniają j ą także jasny, precyzyjny, kom unika­ tyw ny styl i bogate cytaty z literatury pięknej. W ielość kierunków poszukiw ań Autora wychodzi naprzeciw potrzebom reform ow anej polskiej szkoły, dając konkretne propozycje treściowe.