H. Mackiewicz,A. Mackiewicz
Olsztyn - Kortowo, st. CXI, AZP
24-61/-Informator Archeologiczny : badania 26, 125-126
Fnformaior Archeologiczny 125 M ile jó w , s t. I M uzeum O kręgow e w Koninie.
g m . K a w ę c z y n , w o j. k o n iń e k ie
AZP 64—43/—
B adania prowadził m gr Jó zef K apustka. Finansow ane przez U rząd G m iny Kawęczyn. Pierw szy sezon badań. Dwór nowożytny n a kopcu. Owalny (40 x 45 m) kopiec, o podstawie wzmocnionej kam ieniam i, znajduje się w pół nocno-wschodniej części wsi, n a teren ie gospodarstw a p. Jasiaków. Otoczony je s t fosą, do budowy której w ykorzystano przepływający w pobliżu stru m ień (pogłębiając i zmieniąjąc częściowo jego koryto). U zyskana ziemia została użyta do sypania kopca. Zachowały się ślady drogi wiodącej na kopiec, tzw. okrężnicy. W późniejszym okresie, gdy obiekt byt ju ż opuszczony, miejsce to w ykorzystano do założenia stawów rybnych — jeden funkcjonuje do dziś. B rak ja k na razie źródeł pisanych pozwalających określić czas pow stania i funkcjono w ania dworu.
Założono 2 wykopy sondażowe. Stwierdzono, że kopiec je st w całości sztuczny (nie w ykorzystano dawnej form y naturalnej). W ybrano miejsce pierw otnie zabagnione. P ie r wszą w arstw ę konstrukcyjną stanow iły kam ienie polne, n a k tóre sypano glinę (różne rodzaje) uzyskaną z kopania fosy.
F undam enty dworu zbudowano z kam ieni łączonych zapraw ą w apienną. Miejscami użyto także gruzu. N a nich z cegły wym urowano podmurówkę. Cegła różna — nąjpraw do podobniej rozbiórkowa — obok tzw. palcówki występuje regularna (z kilku warsztatów, 0 różnych rozm iarach). Ściany gliniane. B rak pozostałości dachówek sugeruje, że dw ór był kryty gontem. Pomieszczenia w środku m iały posadzki z wypalanych płytek glinianych. Duże ilości kafli piecowych w skazują na sposób ogrzewania.
W północnej części kopca zachowały się resztki kam iennych podm urówek — praw do podobnie przyczółków mostowych.
Po całkowitej ruinie dworu (ślady pożaru, ściany przewróciły się n a zew nątrz) te re n był zamieszkiwany, obok stw ierdzono ślady pólziem ianki — piwniczki.
Badany obiekt funkcjonował nąj prawdopodobniej wXYII-XVHI w. Użyty do jego budo wy m ateriał budowlany pochodzący z rozbiórki sugeruje, że pow stał on prawdopodobnie na miejscu starszego (XVI w.?). W yjaśnienie tej kw estii wymaga szerszych badań wykopa liskowych i archiwalnych.
D okum entacja i m ateriały znajdują się w M uzeum Okręgowym w Koninie.
1 Olkusz, st. 2, gm. loco, woj. katowickie patrz późne średniowiecze
O ls z ty ii- K o rto w o , s t. C XI Archeo-A dam A Z P 24—61/—
B adania prowadzili m gr m gr H. i A, Mackiewicz. Finansow ane przez parafię św. Franciszka z Asyżu. Pierw szy sezon badań. Cegielnia, XVI-XVII wiek.
W dniach 2-3 X 1992 r,, na sk u tek powiadomienia przez proboszcza parafii, ks. Hulec- kiego, o natrafieniu na pozostałości cegielni w wykopie budow lanym pod fundam enty dom u parafialnego, przeprow adzono prace dokum entacyjne odsłoniętych reliktów. O dkry cie oznaczono jako Olsztyn st. CXI. Położone je s t ono ok. 200 m na północ od jeziorka Stary Dwór i ok. 50 m n a południe od niewielkiego oczka znajdującego się w dużym zagłębieniu utw orzonym prawdopodobnie n a skutek w ybierania gliny dla potrzeb cegielni, 400 m n a zachód od drogi z O lsztyna do O lsztynka, na skraju wzgórza.
P race archeologiczne były u tru d n io n e ze względu n a zaaw ansow ane prace budowlane (wylany fundam ent, założone szalunki), w związku z czym ograniczyły się do oczyszczenia dostępnych profili, częściowej eksploracji komory wschodniej pieca cegielni oraz
wykona-126 Ok res nowożytny nia dokum entacji fotograficznej i rysunkowej. N a stanow isku stw ierdzono istnienie 3 ko m ór piecowych (oznaczono je cyframi rzym skim i od I do III) o lukowym sklepieniu, wypeł nionych gruzem ceglanym. Komory te wystąpiły na szerokości 5 m. Od strony zachodniej udało się zarejestrow ać ceglaną ścianę zew nętrzną pieca, częściowo otynkowaną. Ściany wschodniej nie uchwycono, gdyż wchodzi w profil wschodni. Ponieważ jednak uchwycono fragm. konstrukcji wskazującej na to, że mam y tu do czynienia z pozostałością komina, z pew ną ostrożnością można stwierdzić, że piec składał się w łaśnie z trzech komór. Eksplo racja kom ory wschodniej pozwoliła stwierdzić, iż ściana komory pieca posadowiona była bezpośrednio n a w arstw ie gliny i zbudowana była z 6 w arstw cegieł. O statnią w arstw ę (stropową) stanow iły cegły ułożone giówkowo. Na nich w sparte były żebra sklepienia rozstaw ione ok. 0,2 m. Szerokość żebra była rów na długości użytych cegieł. Cegły miały wymiary 29-30 x 14-14,5 x 7,5-8 cm. Wysokość luku sklepienia m iała 0,4 m. Tak więc wysokość całej komory w prześwicie wynosiła 1 m. Pozostałości kom ina w skazują na to, iż zadokum entow ano tylko ścianę pieca, tak więc jego część frontow a z otw oram i ogniowymi usytuow ana była w kierunku północnym. Ponieważ jednak pozostałości określone jako resztki kom ina były nikłe, powyższe ustalenie je s t tylko hipotetyczne i wymaga potw ier dzenia ew entualnym i system atycznym i badaniam i w przyszłości. Ze względu na fakt, iż w obrębie wykopu nie udało się pozyskać m ateriału ceramicznego, który umożliwiłby datow anie stanow iska, m ożna się było oprzeć jedynie na wym iarach użytych cegieł. Ponie waż różnice w ich wym iarach były niewielkie, m ożna założyć, iż pochodziły one z jednej lady, a tym samym wyrabiane były w tym samym czasie. Należy zaznaczyć, że w ym iar cegieł nie dąje podstaw do dokładnego ustalenia ich chronologii, a jedynie z pew ną to leran cją. W om awianym przypadku wiek pieca m ożna ogólnie określić na podstawie sposobu wygładzania powierzchni cegieł. Zakładając, że od XVI w. zaczęto praw ie powszechnie używać strychułca zam iast wygładzania ręcznego, a piec zbudowano z cegły palcówki (wygładzanej ręcznie), m ożna z dużą dozą praw dopodobieństw a uznać, iż interesujący nas obiekt nie pow stał później niż w XVI w.
D okum entacja znąjduje się w archiw um Państwowej Służby Ochrony Zabytków oraz M uzeum Warmii i M azur w Olsztynie.
O stróda-B ram a Garncarska, gm. loco, woj. olsztyńskie patrz późne średniowiecze P ło ck , klasztor i kościół Dominikanów patrz wczesne średniowiecze
P ło c k , s t. 29, 30, 31 A rchet sp. z o. o. w W arszaw ie A Z P 5 0 -5 4 /—
Badania prowadzili m gr m gr R. Cędrowski, A. Gołembnik, M. Mato- sek i M. Wąsik. Finansow ane przez U rząd M iasta w Płocku. Relikty arch ite k tu ry gotyckiej i nowożytnej oraz zaplecza działek miejskich (XV-XX w.).
B adania — nadzory archeologiczne objęły piwnice budynków Stary Rynek 14 i 16 oraz wykop kanalizacyjny przebiegąjący z tyłu tych budynków, W piwnicy we wschodniej części kam ienicy S tary Rynek 16 (st. 29) zweryfikowano w stępne ustalenia architektoniczne. Oprócz gotyckiej, bocznej ściany kamienicy, m urow anej w w ątku jedno wozówkowym, z od cinkowo przesklepioną w nęką (później zam urow aną), stw ierdzono fundam ent kam ienny pierw otnej ściany frontowej. F u n d am en t ten, o gr. 1,2 m, przebiega ok. 20-30 cm od lica w ew nętrznego obecnej ściany frontowej (ściana ta została postaw iona dopiero w 1. 20-30. XDC w., w związku z wyrównaniem pierzei rynkowej), W tylnym trakcie piwnic stw ierdzo no łiczne przem urow ania pierw otnej bocznej ściany gotyckiej oraz fundam entow anie ściany tylnej. Z rekonstruow ane wym iary kam ienicy gotyckiej wynosiły 7 x 10,8 m (głębo kość). We w nętrzu piwnicy, w wykopach odsłaniąjących fundam enty ścian stw ierdzono występow anie jedynie w arstw gruzowych związanych z rem ontam i w XVIII-XIX w.
