Nowodworce, gm. Wasilków, woj. białostockie. Stanowisko 1

Krystian Nowak

Nowodworce, gm. Wasilków, woj.

białostockie. Stanowisko 1

Informator Archeologiczny : badania 13, 18-19

18

z a b y tk ó w , w y s tą p iły l ic z n e w ę g ie lk i d r z e w n e ,

W y ro b y k r z e m ie n n e / p o z a o b ie k te m m i e s z k a l n y m / k o n c e n tr o w a ły s i ę w d w ó ch k rz e m ie ric & c h / k a ż d a o ś r e d n i c y o k , 3 m / . W ś ró d n a r z ę d z i z n a le z io n o : 6 w ió ro w y c h d r a p a c z y łu k o w y c h lu b p r o s ty c h , s m u k ły c h

i k r ę p y c h / m . i r i . z łu s k a n y m i b o k a m i / , 1 r y l e c w ę g lo w y , s m u k ły , 1 p r z e - k łu w a c z z a g ię ty / t y p u Z i n k e n / , 1 p ó łty lc z a k ty p u K o s tio n k i, 3 z w y k łe p ó ł­ ty lc z a k i p o p r z e c z n e , f r a g m e n ty w ió ro w c ó w , & odpadków m ik r o r y lc o w - c z y c h o r a z i n t e r e s u j ą c y z e s ta w m i k r o li ty c z n y c h o s t r z y . W ś ró d ty c h o s t a t ­ n ic h s ą f o r m y g e o m e tr y c z n e : p ó łk s ię ż y c o r a z dw a ty le ż a k i o ty lc a c h p r o ­ s ty c h /w ty m w ió r e k t y lc o w y /, je d e n ty lc z a k o f a lis ty m ty lc u z r e t u s z e m p o d s ta w y , d w a ty lc z a k i łu k o w e z w ie r z c h o łk ie m w p r z y s ę c z k o w e j c z ę ś c i w ió r / m i k r o g r a w e t y / . N a s z c z e g ó ln ą u w a g ę z a s łu g u je d u ż e , d o ś ć m a s y w n e o s t r z e liś c io w a te z b o g a ty m p ła s k im z a łu s k a n ie m d o ln e j s t r o n y n a s a d y o r a z p o s ia d a ją c e w c z ę ś c i w ie r z c h o łk o w e j s ła b o w y d z ie lo n y m a s y w n y k o le c p r z e k łu w a c z a , r ó w n ie ż z a łu s k a n y p ła s k o na s t r o n i e d o ln e j, Do w y ro b u n a ­ r z ę d z i s łu ż y ł n ie m a l w y łą c z n ie p ó łs u r o w ie c w ió ro w y i w ió rk o w y , k tó r y u z y s k iw a n o z a ró w n o z je d n o p ię to w y c h ja k i d w u p ię to w y c h r d z e n i . P ó ź n i e j ­ s z ą d o m ie s z k ą s ą b a r d z o d r o b n e f r a g m e n ty c e r a m i k i " s z n u r o w e j " z e p o k i b r ą z u z a le g a ją c e w p r ó c h n ic y .

T r u d n o w t e j c h w ili je d n o z n a c z n ie o k r e ś l i ć c h r o n o lo g ię i c h a r a k t e r k u ltu ro w y z e s p o łu . M o ż n a je d y n ie s t w i e r d z i ć , że z a w i e r a on e le m e n ty c h a r a k t e r y s t y c z n e d la e z e r o k o p o ję te g o " m a g d a le n ie n u " . N O W O D W O R C E, g m . W a silk ó w K o n s e r w a to r Z a b y tk ó w A r c h e o -w o j, b ia ło s to c k ie lo g ic z n y c h w B ia ły m s to k u S ta n o w isk o 1 B a d a n ia p ro w a d z ił m g r K r y s tia n N ow a. F i n a n s o ­ w ał WKZ w B ia ły m s to k u . T r z e c i s e z o n b a d a ń . S ta n o w isk o w yd m o w e w ie lo k u ltu r o w e , o b o z o w is k a m e z o lity c z n e 1 z e p o k i b r ą z u . B a d a n ia m i o b ję to Je d y n ie w y k o p IV b ę d ą c y w ykopem to rfo w y m i z a ­ r a z e m p r z e d łu ż e n ie m w ykopu I w k ie r u n k u p ó łn o c n y m o r a z z a ło ż o n y 10 m na W od w ykopu IV w s tę p n y w ykop w c e n tr u m k r z e m ie n ic y , 2 W ykop IV . P r z e b a d a n o 19 m do g łę b o k o ś c i 1 , 7 0 - 1 , 9 0 m od p o w ie ­ r z c h n i , B a d a n ia te g o r o c z n e p o tw ie r d z iły i s t o t ę w ią z a n ia / s t r a t y g r a f i a 1 z a ­ b y t k i / d o ln e j g le b y z w ykopu IV z d o ln ą g le b ą w w yk o p ie I / p o r , 1A - 1 9 7 8 /. P o z io m y k u ltu ro w e p r z e d s t a w i a j ą s i ę w w y k o p ie IV n a s tę p u ją c o : / s c h e m a t y c z n y o p is p o d a ję d la c z ę ś c i p o łu d n io w e j w y k o p u / 1 - p ia s e k n a w ia n y , d r o b n o z i a r n i s t y , / d o 20 cm od pow , / , Z a b y tk i: f r . s z k ł a , f r , c e r a m i k i t r z c i n i e c k i e j i c e r a m i k i tÿ p u l e ś n e g o , r d z e ń d w u p ię to w y , r y l e c w ęgłow y; 2 - p ia s e k ś r e d n i o z i a r n i s t y , r e s z t k i to r f u p ia s z c z y s te g o /2 0 - 2 2 c m / p o d g le b ie / 2 2 - 4 0 c m / . Z a b y tk i: 4 m a łę ty lc z a k i i f r . , t r a p e z z r e ­ tu s z e m p o d sta w y i ) f r . tr a p e z u , w k ła d k a r e tu s z o w a n a , s k r o b a e z .

19

r y l c z a k , r y l e c k lin o w a ty , 2 w ie r z c h n i k i r d z e n i Jedno p ię to w y c h i 2 r d z e n ie je d n o p ię to w e o r a z d u ż a i l o ś ć b l i ż e j n i e o k r e ś l o n e j c e r a m i · , k i t y p u le ś n e g o . S y n c h ro n iz o w a ć te n p o z io m m o ż n a z w y k o p em II /z a c h o d n i m / - / р о г Л А - 1 9 7 7 /; 3 - p ia s e k d r o b n o z i a r n i s t y , s ła b o g lin ia s ty / 4 0 - 4 6 c m / ( Z a b y tk i: δ r y lc z a k ó w , d r a p a c z i s k r o b a c z o r a z n ie o k r e ś lo n e o k r u c h y c e r a m i - ki; 4 - p i a s e k d r o b n o z i a r n i s t y , lu ź n y , ilu w iu m / 4 8 - 6 0 c m / . Z a b y tk i: 1 t r ó j k ą t z r e t u s z e m t r z e c i e g o b o k u / Т Е / , 2 f r . z b r o jn ik ó w , r y l e c węgłoW y d u ż y , r d z e ń je d n o p ię to w y p la s k i o r a z c h a r a k t e r y s t y c z n a c e r a m i k a , k t ó r a w y s tą p iła w w y k o p ie Ш / c e n t r a l n y m / . S y n c h r o n i­ z a c j a z w y k o p e m Ш w y d a je s i ę o c z y w is ta - ty m s a m y m p o tw ie r d z a to s p o d z ie w a n e r o z d z i e l e n i e z a b y tk ó w z a lic z a n y c h d o tz w . m e z o litu c e r a m ic z n e g o c o n a jm n ie j n a d w ie f a z y t N ie k tó r e z a b y tk i z te g o p o z io m u - w y s tę p u ją c e w s p ą g u w -w y , m o ż n a s y n c h r o n iz o w a ć z p o ­ z io m e m g ó rn y m w w yk o p ie 1, le c z w y m a g a to d a ls z e g o s p r a w d z e n ia ; 5 - in ic ja ln y p o z io m g le b o w y / ? / , p ia s e k d r o b n o z ia r n is ty w sp ą g u p o ­ z io m o la m in o w a n y /8 0 - 1 0 5 c m / . Z a b y tk i: r y l e c w ę g lo w y , s k r o b a c z , 2 r d z e n i e , w ty m Je d n o p lę to w y i d w u p ię to w y . S y n c h ro n iz o w a n y z w y ­ k o p em I - p o z io m d o ln y ; 6 - m u le к b ia ły , p o z io m o w a rs tw o w a n y , w sp ą g u w y tr ą c e n ia m a n g a n o w e /1 0 5 - 1 4 0 c m / . Z a b y tk ó w b ra k * P o n iż e j b r u k k a m ie n is to - ż w ir o w y / k a m i e n i e d o 20 c m ś r , / /1 4 0 - 1 6 0 c m / i n a g ł. 1 6 0 -1 9 0 c m - p ia s e k g r u b o z i a r n i s t y , f a c j a k o ry to w a , 2 W w y k o p ie ob o k /В m / tr a f io n o w n ie z w y k le b o g a tą k r z e m i e n i c ę z e le m e n t a m i k u ltu r y c e r a m i k i s t r e f y le ś n e j p r z e m i e s z a n ą z k u ltu r ą t r z c i ­ n ie с k ą / p o r . IA - 1 9 7 7 /. M a te r ia ły p rz e c h o w y w a n e b ę d ą w M u z e u m O k rę g o w y m w B ia ły m s to k u , B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e . NOWY M L Y M ,.g m , M ir z e c w p j, k ie le c k ie K o m p le k s k o p a ln ia n o - p r z e tw ó r c z y h e m a ty tu R Y D N O P o l s k a A k a d e m ia N auk I n s ty tu t Щ sto T i i K u ltu ry M a t e r i a l n e j Z a k ła d E p o k i K a m ie n ia w W a r s z a w ie B a d a n ia p r o w a d z ił p r o f , d r R o m u a ld S ch ild / a u t o r s p r a w o z d a n ia / o r a z m g r m g r H a lin a K r ó lik i M a r la M a r c z a k . F in a n s o w a ł Ш К М P A N , C z w a r ty s e z o n b a d a ń po p r z e r w i e od 1961 r . K o p a ln ia , p ta n o w is k a p r z e tw ó r c z e i o s a d n ic tw o z e k s p l o a t a c j ą h e m a ty tu / o c h r y / z p ó ź n e g o p a le o litu , m a z o litu i n e o litu . W b ie ż ą c y m s e z o n ie p r a c e s k o n c e n tr o w a ły s i ę p r a w ie w y łą c z n ie n a e k s p l o r a c j i p o la g ó r n ic z e g o k o p a ln i h e m a ty tu H y d n o , p o ło ż o n e g o w N ow ym M ły n ie , g d z ie r o z k o p a n o 3 w y kopy o ł ą c z n e j p o w ie r z c h n i 1 ,5 a ira. Z o s ta ły