SPRAWOZDANIA I MATERIA.Y 173 DIANA SOBIERAJ*
„IDEA KO8CA :WIATA
W DOKTRYNACH I PRAKTYKACH TZW. SEKT
I NOWYCH RUCHÓW RELIGIJNYCH”
III ToruEskie Sympozjum PoOwiQcone Sektomi Nowym Ruchom Religijnym
ToruE, Wydzia[ Teologiczny UMK, 7 grudnia 2011 roku
Dnia 7 grudnia 2011 r. na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Miko[aja Koper-nika w Toruniu odby[o siQ III Sympozjum PoOwiQcone Sektom i Nowym Ruchom Religijnym. Sympozjum zosta[o zorganizowane przez nastQpuj`ce podmioty: Wydzia[ Teologiczny UMK w Toruniu, KatedrQ Prawa Karnego i Polityki Kryminalnej Wy-dzia[u Prawa i Administracji UMK w Toruniu, PracowniQ Dokumentacji i BadaE Alternatywnych Ruchów Religijnych i Parareligijnych UMK w Toruniu, Rzecznika Praw Ofiar przy Marsza[ku Województwa Kujawsko-Pomorskiego oraz ToruEskie Centrum Informacji o Sektach i Ruchach Religijnych.
Obrady mia[y na celu przyblidenie eschatologii tzw. sekt i nowych ruchów religijnych. KoncepcjQ zbawienia rozpatrywano w kategoriach zagrodenia jako jednego ze eróde[ potencjalnej lub faktycznej destrukcyjnoOci sekt i NRR wobec norm spo[ecznych zarówno w odniesieniu do jednostek, jak i instytucji, w tym paEstwa. T[em rozwadaE nad tytu[owym zagadnieniem konferencji by[a idea koEca Owiata, wystQpuj`ca w religii chrzeOcijaEskiej oraz w jej tradycyjnych nurtach wyzna-niowych.
Sympozjum krótkim przemówieniem otworzy[ ks. prof. Jan P e r s z o n, kierownik Zak[adu Teologii Fundamentalnej i Religiologii UMK, pierwszej zaO sesji, pt. „Eschatologia biblijna – interpretacje i oblicza modliwych zagrodeE”, przewodniczy[ dr Piotr C h r z c z o n o w i c z. Pierwszym prelegentem by[ ks. prof. Janusz B u j a k (USz), który wyg[osi[ referat pt. Wybrane aspekty chrze/cija2skiej eschatologii. Przedstawi[ w nim g[ówne kierunki omawianego zagadnienia: w`tek obietnicy, zwia-stuny chwalebnego przyjOcia Pana, w`tki apokaliptyczne u trzech synoptyków (Ma-teusza, .ukasza, Marka), Olepe uliczki w badaniach nad chrzeOcijaEsk` eschatologi` (chiliazm, próby wyznaczenia konkretnej daty). Temat podsumowa[, odwo[uj`c siQ do
Mgr DIANA SOBIERAJ – doktorantka Wydzia[u Filozofii KUL; adres do korespondencji: Droga MQczenników Majdanka 70/3, 20-325 Lublin; e-mail: din13@o2.pl
SPRAWOZDANIA I MATERIA.Y 174
wspó7czesnego kierunku w eschatologii, wedle którego koniec to nie spektakularne zniszczenie, a dope7nienie, spe7nienie obietnicy Jezusa. NastLpnie swój referat pt.
Apokalipsa i co dalej? O sposobach interpretacji biblijnych opisów ko7ca 8wiata
przedstawi7 prof. Robert T. P t a s z e k (KUL), odwo7ujTc siL przede wszystkim do pism Vród7owych Wwiadków Jehowy oraz Adwentystów Dnia Siódmego. PodkreXli7, Ye niewTtpliwT zaletT alternatywnych ruchów religijnych jest ich konkretnoXZ. Cz7o-wiek oczekuje jasno sprecyzowanych faktów i dat, stTd wielu proroków przepowiada daty ko]ca Xwiata. Dodatkowo Prelegent podkreXla7, Ye chrzeXcija]ska wizja nieba w naukach KoXcio7a jest niewystarczajTco rozwiniLta. StTd wynika problem duYej czLXci chrzeXcijan z pe7nym zrozumieniem i zdefiniowaniem pojLcia „niebo”. Uwaga ta podczas dyskusji by7a kilkukrotnie podnoszona i komentowana. PierwszT czLXZ zako]czy7 referat Damiana D o r o c k i e g o, studenta Wydzia7u Teologicznego UMK, pt. Eschatologia w nauczaniu adwentystów a pogl=dy katolickie. Zosta7 w nim przy-wo7any kontekst historyczny powstania ruchu z interesujTcT hipotezT, wedle której na treXZ doktryny Adwentystów Dnia Siódmego mia7a mieZ wp7yw Rewolucja Francuska (1789-1799) oraz wTtki judaistyczne, zw7aszcza starotestamentalne.
DrugT sesjL, pt. „Apokaliptyka w nauczaniu wybranych mniejszoXci religijnych i sekt”, której przewodniczy7 prof. Robert T. P t a s z e k (KUL), rozpoczT7 referat
Milenaryzm Awiadków Jehowy. Krytyczna analiza idei ko7ca 8wiata gDoszonych przez Towarzystwo StraGnica w 8wietle literatury przedmiotu dra Mariusza G a j e w
-s k i e g o SJ (JCWwNS). Prelegent przed-stawi7 analizL koncepcji paruzji i millennium w naukach Wwiadków Jehowy. Pokaza7, jak ekskluzywnym ruchem sT Wwiadkowie oraz jak niewiele duchowoXci jest w ich wizjach raju, poniewaY jest koncepcjT czysto antropologicznT, nie ma w nim Boga, gdyY radoXZ zapewniajT dobra materialne. EschatologiL innego ruchu odwo7ujTcego siL do Biblii przedstawi7a mgr Diana S o b i e r a j (KUL) w referacie Kwantowy wielo8wiat, samsara, a moGe co8 jeszcze…
czyli eschatologiczne propozycje Ko8cioDa mormonów. Prelegentka przedstawi7a
szczegó7owo koncepcjL zbawienia w doktrynie KoXcio7a mormonów, dowodzTc, jak daleka jest to wizja od koncepcji chrzeXcija]skiej. Dodatkowo dokona7a próby ze-stawienia nauki mormonów z myXlT buddyjskT i koncepcjT multiXwiatów kwanto-wych. PraktycznT stronL nauki KoXcio7a Jezusa WwiLtych w Dniach Ostatnich przedstawi7 ks. mgr lic. Grzegorz D a r o s z e w s k i w referacie Oczekiwanie na
ko-niec 8wiata w doktrynie mormonów. PodkreXla7, Ye Yycie mormonów jest
podporzTd-kowane idei wiecznego postLpu, oraz zwraca7 uwagL na specyficzne praktyki mormo-nów, takie jak ma7Ye]stwo na wiecznoXZ, chrzest za zmar7ych, poligamia. Paruzja
oczami neognozy (na podstawie analizy tekstów BiaDego Bractwa), zaprezentowana
przez prof. ViarL M a l d j i e v e (UMK), pozwoli7a zmieniZ punkt widzenia w podej-Xciu do badanych ruchów. Ze stanowiska jLzykoznawcy Viara Maldjieva wstLpnie scharakteryzowa7a Bia7e Bractwo, nastLpnie pokaza7a, jak poprzez dwuaspektowe badania jLzyka moYna dokonaZ interpretacji i analizy tekstów Bractwa odwo7ujTcych siL do Biblii. Powo7ujTc siL na Vród7a tekstowe Bia7ego Bractwa, przedstawia7a
SPRAWOZDANIA I MATERIA.Y 175 mo5liwe kierunki interpretacji. Ostatnim wystFpieniem w tej czHIci byK referat dr Katarzyny T e m p c z y k Idea ko'ca )wiata w mariawityzmie felicjanowskim
(Ko)cie-le Katolickim Mariawitów). KoIcióK mariawitów, w przeciwieSstwie do innych
ruchów, stroni od kontaktu ze Iwiatem zewnHtrznym, poniewa5 upatruje w nim UródKo zKa. Wszelkie przeIladowania sF dla wspólnoty mariawitów dowodem, 5e muszF przejIV dokKadnie tH samF drogH, co Jezus by – podobnie jak On – zmartwychwstaV. Podobnie jak AdwentyIci Dnia Siódmego czy Zwiadkowie Jehowy i mormoni, mariawici równie5 wierzF, 5e 5yjF w czasach ostatnich, jednak nie czekajF na ponowne przybycie Jezusa. Paruzja jest zbHdna, poniewa5 Jezus ju5 jest obecny w Eucharystii. Natomiast Iwiat jest wieczny i nie zostanie zniszczony, koniec bHdzie dotyczyK tylko Iwiata moralnego.
Podczas ostatniej sesji, zatytuKowanej „PrzesKania apokaliptyczne a nowoczesne technologie i panujFce mody kulturowe”, zostaK wygKoszony tylko jeden referat: Od
Matrixa do Skynetu – ró?ne oblicza techno-apokalipsy w transhumanizmie, który
przedstawiK referat lic. Marcin G a r b o w s k i (KUL). Prelegent rozpoczFK od stwier-dzenia, 5e nadnaturalne zdolnoIci opisane w IwiHtych ksiHgach, za pewien czas bHdF dostHpne dla ka5dego czKowieka dziHki technice. Mianem techno-apokalipsy okreIliK zjawisko, kiedy to warunki na ziemi przeobra5F siH w skali apokalipsy biblijnej. NastFpi wiHc apokalipsa kosmiczna (zderzenie z kometF, najazd obcej cywilizacji, wygaIniHcie sKoSca) lub techno-apokalipsa (globalna recesja, wojna nuklearna). Transhumanizm stawia nas przed faktem: homo sapiens wyginie, ale na drodze ewolucji, przeobra5ajFc siH w postczKowieka.
ZamysKem sympozjum byKo zaprezentowanie doktryn i dziaKalnoIci sekt i nowych ruchów religijnych w kontekIcie idei apokaliptycznych. Kontekstem tych prezentacji byKy takie dziedziny jak religioznawstwo, filozofia, teologia, prawo czy jHzykoznaw-stwo. Zagadnienia zostaKy zaprezentowane w ujHciu teoretycznym, przez osoby reprezentujFce Irodowiska naukowe, oraz w ujHciu praktycznym, przez referentów ze Irodowisk spoKecznych, którzy na co dzieS pomagajF osobom pokrzywdzonym w wy-niku kontaktu z sektami. Takie zestawienie pozwoliKo na twórczF wymianH wyników badaS i doIwiadczeS.
ByKo to ju5 III ToruSskie Sympozjum PoIwiHcone Sektom i Nowym Ruchom Religijnym, co pozwala stwierdziV, 5e zainteresowanie tym tematem nie sKabnie i na-dal istnieje 5ywa potrzeba prowadzenia takich badaS w nowych dziedzinach kultury. Wart podkreIlenia jest fakt, 5e owe badania coraz czHIciej przybierajF formH inter-dyscyplinarnych. Pozwala to, co oczywiste, na szersze ujHcie zagadnienia, ale rów-nie5 wprowadza bardzo zró5nicowanF panoramH obszarów wymagajFcych eksploracji. Wynika z tego potrzeba dalszej pracy, której wyniki majF sKu5yV nie tylko nauce, ale przede wszystkim spoKeczeSstwu. III Sympozjum, tak jak i poprzednie, pokazaKo, 5e badania nad sektami i nowymi ruchami religijnymi nie dotyczF jedynie teologii czy
SPRAWOZDANIA I MATERIA.Y 176
socjologii. Zdaje si>, @e caAa kultura jest przesiHkni>ta tym zjawiskiem. Mwiadczy o tym ró@norodnoOP Orodowisk, które prezentujH referenci: filozofia, teologia, religio-znawstwo, kulturoreligio-znawstwo, j>zykoreligio-znawstwo, prawo, kryminalistyka, filmoznaw-stwo, politologia, psychologia, socjologia i inne. NiewHtpliwie interesujHce jest poja-wienie si> na tej arenie badaV, których przedmiotem sH media, nowe technologie, szeroko poj>ty post>p techniczny czy popkultura i mo@liwoOci, jakie stwarzajH dla treOci propagandowych sekt i nowych ruchów religijnych.
