Polonistyka w RFN : o pracy lektoratu języka polskiego w Kilonii

Alicja Nagórko-Kufel

Polonistyka w RFN : o pracy lektoratu

języka polskiego w Kilonii

Biuletyn Polonistyczny 23/4 (78), 160-164 1980

160

-w e r sy te c k ie g o , -w tym także S e k c ji P o ls k ie j ( o s t a t n io a rty k u ły o s e s j i Gombrowiczowskiej - w "La Voix du Nord", 21 V I98O, i о s y t u a c j i w nauczaniu języka p o lsk ie g o - w "Nord-Matin" i "Nord- - E c la ir " , 1 5 VI I 98O).

1 Zob. BP, z . 74

(

/

2 Zob. BP, z . 7 5 /7 6 ( I -2/ I 98O), s . 1 8 5.

Dr Przemysława Matuszewska

P O L O N I S T Y K A W R FN

O pracy lektoratu języka polskiego w Kilonii

K ilo n ia , s t o l i c a S zlezw ik u -H o lszty n u , żyje z p ortu i Uni­ w e r sy te tu C h ristia n a A lb rech ta . U czeln ia n o s i im ię swojego za­ ł o ż y c i e l a , k s ię c ia z l i n i i S c h le s w ig -H o ls te in -G o tto r f, k tóry p ow ołał j ą do ż y c ia w roku 1665. W spółcześnie s tu d iu je tu pra­ w ie 1 5 000 m łodzieży no ponad 50 kierunkach.

Jednym z n ich j e s t s la w is ty k a , sk u p iająca b lis k o I50 s tu ­ dentów . Liczba ta wydaje s i ę p ozorn ie duża, jednakże d la c z ę ś c i

studentów sla w isty k a j e s t jed y n ie kierunkiem pobocznym - obok g e r m a n isty k i, n e o f i l o l o g i i lub h i s t o r i i . Na kierunkach nauczy­ c i e l s k i c h bowiem (a stu d ia f i l o l o g i c z n e przygotow ują p r z e c ie ż głów n ie n a u c z y c ie li) stu d e n c i s tu d iu ją dwie s p e c ja ln o ś c i jedno­

c z e ś n ie , z podziałem na główną i poboczną.

ersy-t e c k ie j plsców kę skromną i bez w ielk ich , ersy-t r a k c j i . Nie uprawia s i ę tu w łe ś e iw ie s la w is t y k i, le c z jed y n ie r u sy c y sty k ę . Kierow­ nikiem zesp o łu naukowo—iydaktycznego j e s t ru sy cy sta p r o f. U. Busch. Spośród jego współpracowników zagadnieniam i kom paratys- ty k i zajmuje s i ę po tr o s z e dr A. Knigge - w związku z p ełn io n ą przez n ieg o r o lą wykładowcy języka s ta r o c e r k ie w n o sło w ia ń sk ie

-?o·

Po rosyjsk im języ k p o ls k i j e s t tu jednak drugim co do zna­ czen ia językiem , a co również wsżne, le k to r z y języka p o lsk ie g o na U n iw ersytecie C h ristia n a A lbrechta delegow ani s ą przez s t r o ­ nę p o lsk ą (podobnie jak w paru innych je s z c z e ośrodkach w RFN), co wydaje s i ę gwarancją nieprzypadkowego obsadzania tak weżnego dla nas stan ow isk a.

W K ilo n ii le k to r j e s t jedynym p o lo n is t ą w szczupłym l i ­ czeb n ie zesp o le Seminarium S la w isty c z n e g o . Ponieważ n ie d z ia ła tu se k c ja p o lo n isty c z n a , le c z i s t n i e j e jed y n ie l e k t o r a t , głów­ nym jego zadaniem s t a j e s i ę praktyczna nauka języ k a . Tak jak w sz ę d z ie , odbywa s i ę ona na trzech poziomach: d la p oczątkujących,

śred n io zaawansowanych i d la zaawansowanych.

Czas studiów m ierzy s i ę w sem estrach ( a sem estr zimowy od le t n ie g o o d d z ie la d łu g a , 6-tygodniowa przerw a); już po jednym sem estrze nauki stu d en t przech od zi do grupy śred n io zaawansowa­ nych. Nauka na tym s z c z e b lu trwa n ie r a z długo ( 2 - 3 l a t a ) , i to , n i e s t e t y , bez widocznych efek tó w . Kurs języka p o lsk ie g o j e s t bowiem ekstensyw ny, z a j ę c ia d la p o szczeg ó ln y ch grup obejmują zaled w ie dwie godziny tygodniow o. A ponieważ są one fa k u lta ty w ­ ne i n ie są zakończone wymaganym egzaminem, w ięc obciążony in ­ nymi przedmiotami stu d en t n ie w ie le czasu pośw ięca na naukę w domu. Nie oznacza t o , że kursy te n ie przynoszą żadnych efektów, na ogół jednak w gru p ie zaawansowanej w ięk szo ść tworzą stu d e n c i, k tó rzy p o c z ą tk i języka p o lsk ie g o w y n ie ś li z domu.

Języka p o ls k ie g o uczą s i ę przede w szystkim s tu d e n c i-r u s y - c y é c i, k tó r z y o b r a li s le w is ty k ę jako d y s c y p lin ę główną i planu­ j ą uw ieńczenie studiów egzaminem m agistersk im ,

(w

le k to r a tu są n a j c z ę ś c ie j s tu d e n c i h i s t o r i i i a r c h e o lo g ii, k tó ­ rym znajomość języka p o lsk ie g o potrzebna j e s t do k o r z y sta n ia ze

ź r ó d e ł. Na U n iw ersy tecie C h ristia n a A lbrechta d z ia ła Seminarium H i s t o r i i W schodnioeuropejskiej pod kierunkiem badacza h i s t o r i i P o ls k i, p r o f . К .G, Hausmanna. Utrzymuje ono kontakty z u c z e ln ia ­ mi p o lsk im i, m .in . w sp óln ie z Uniwersytetem Warszawskim organ i­ zowane są coroczne p o lsk o -n ie m ie c k ie sem inaria stu d en ck ie (n p . w roku 1979 tematem podobnego seminarium b yły sto su n k i p o lsk o - -n ie m ie c k ie w o k r e sie trw ania I I I R z e s z y ).

J e ś l i chodzi o a r c h e o lo g ię , n a le ż a ło b y przypom nieć, że t e ­ rytorium d z i s i e j s z e g o S zlezw ik u -H olsztyn u zam ieszkiw ały w ww. V III-X II plemiona s ło w ia ń sk ie z grupy Drzewian p o ła b sk ic h . W w. XII S ło w ia n ie u l e g l i w y tęp ien iu b ą iź g e r m a n iz a c ji, ś la d y s ł o ­ w ia ń sk ie j p r z e s z ło ś c i tych ziem zachowały s i ę jednak do d z i ś w

onomastyce ( s ło w ia ń s k i rodowód ma nazwa m iasta Lubeka, p rzep ły ­ wająca przez K ilo n ię rzeka Schwentine i t d . ) , św iadczą te ż o n ie j w ykopaliska (prowadzone po w ojnie na te r e n ie s t a r e j Lube­ k i ) ; podejmowane są badania porównawcze z innymi dużymi osadami- -p ortam i wczesnego śred n iow iecza na obszarze słow iańskim , co wymaga dostęp u do prac p o lsk ic h archeologów .

Oprócz studentów, d la których język p o ls k i n a le ż y do prog­ ramu stu d ió w , i s t n i e j e sp o ra , coraz w ię k sz a , grupa słu ch a czy in te r e s u ją c y c h s i ę p o lsz c z y z n ą ze względów prywatnych lub po p ro stu d la p rzy jem n o ści. Niem ałą przy tym r o lę odgrywa w sp ół­ czesn y rozwój m łodzieżow ej tu r y s ty k i; naukę języka podejmuje

s i ę coraz c z ę ś c ie j przed planowanymi wakacjami w P o lsce ( są to wyjazdy tu ry sty c z n e lub p r a k ty k i, np. r o ln ic z e , organizowane w drodze wymiany z p o lsk im i stu d en ta m i).

Grupy lek toratow e s ą n ie lic z n e ( os ób) , co p rzy n o si n ie ­ w ątp liw ą k orzyść u czestn ik om . W sumie t u t e j s z y le k to r a t groma­ d z i około 30 studentów i j e s t to lic z b a mniej w ięcej s t a ł a .

Zadanie l e k t o r a n i e kończą s i ę na u c z e n iu j ę z y k a : t r a d y c y j­ n i e p rzy p ad a mu p o n a d to w y k ład . W ro k u a k a d . 1978/79 b y ł t o - na ż y c z e n ie s łu c h a c z y - wykład językoznawczy z z a k re s u gram aty­ k i k o n s tr a s ty w n e j języków p o l s k i e g o i r o s y j s k i e g o ( s e m e s t r z i ­ mowy) o r a z z · z a g a d n ie ń l e k s y k o l o g i i ( s e m e s t r l e t n i ) . Z a in te re s o ­ wanie t ą p ro b le m a ty k ą św iadczy o żywej wśród studentów r u s y c y e - t y k i p o t r z e b i e studiów porównawczych. N i e s t e t y , do k s z t a ł c e n i a w tym k ie r u n k u Seminarium S la w is ty c z n e n i e j e s t przy g o to w an e.

Osobną formą z a ję ć s ą t e ż konw ersatoria d la zaawansowanych językow o. W minionym roku akademickim po jed n ej g o d z in ie tygod­ niowo przypadało na ćw iczen ia przekładowe n ie m ie c k o -p o lsk ie

oraz na konwersatorium ze w sp ó łczesn ej p o e z ji p o l s k i e j .

To k r ó tk ie w y lic z e n ie j e s t ju ż dowodem, że obowiązki le k to ­ ra są l ic z n e i w ie lo s tr o n n e . W szechstronność dyktowana potrzeba­ mi dydaktycznymi j e s t z r e s z tą cechą c a łe g o zesp o łu n au czającego. Werunki pracy s ą d ob re. W b i b l i o t e c e s la w is t y c z n e j, l i c z ą ­ c e j około 20 ООО tomów, j a k ie ś 10% przypada na k s ią ż k i p o ls k ie . Znajdują s i ę tu n a jw a żn iejsze opracowania h is t o r y c z n o lit e r a c k ie , językoznawcze i p ozycje z zakresu t e o r i i l i t e r a t u r y . Nowe k s ią ­ ż k i z d z ie d z in y p o lo n is t y k i zamawiane są s t a l e i mniej o szczęd ­ n ie n iż b e le tr y s ty k a ( z r e s z t ą reprezentowana również w d o s­ tatecznym w yb orze). Są w ięc utwory klasyków li t e r a t u r y p o l s k i e j , s ą a u torzy w s p ó łc z e śn i. Nie brakuje le k to r a to w i skryptów do nau­ k i języka i w sz e lk ic h słow ników, a d ostęp n y j e s t również w k s i ę ­ g a rn ia ch podstawowy podręcznik W. B isk o , S . Karolaka, R. T e r te l

-i D. W a s-ilew sk -iej "Mów-imy po p o lsk u . Lehrbuch der p o ln -isc h e n Sprache fü r Anfänger", którego zach od n ion iem ieck ie wydanie wy­ s z ło nakładem firm y Hueber.

D z ię k i warszawskiemu "Polonicum" r e g u la r n ie d o c ie r a do K i- l o n i i prasa p o lsk a , zarówno "Życie Warszawy", jak ty g o d n ik i: "K ultura", " L itera tu ra " , " P o lity k a " , "Przekrój", oraz s p e c j a l i ­ sty c z n e m ie s ię c z n ik i: "D ialog", "Twórczość", "Poezja", "M iesię­ czn ik L ite r a c k i" , "Poradnik Językowy", "Język P o ls k i" .

Dr A lic ja Nagórko-Kufel

- 164·

-P O L O N I S T Y K A W SZW EC JI

Współpraca w zakresie kształcenia polonistów w Szw ecji i skandynawistów w Polsce'

Współpraca P o ls k i i S zw ecji w d z ie d z in ie k s z ta łc e n ia p o lo ­ nistów i skandynewistów j e s t rezu lta tem ożyw ienia kontaktów mię­ dzy obydwoma krajam i. Z ainteresow anie P o lsk ą w zrasta w S zw ecji w

związku z ruchem turystycznym , im ig r a c ją do S z w e c ji, w ydarzenia­ mi p o lity c z n y m i, wymianą handlową, przekładam i l it e r a c k im i, w i­ zytam i grup a r ty sty c z n y c h i innymi formami kon tak tu . Wzrasta lic z b a Szwedów znających zarówno język p o l s k i , jak samą P o lsk ę . Obecnie p o lsk ie g o uczy s i ę około 4-00 Szwedów, z czego około 80 s tu d iu je na u n iw ersy teta ch (w GBteborgu, Lund, Sztokholm ie i Up- p s a l i ) , p o z o s t a li - na kursach wieczorowych organizowanych poza u n iw ersy teta m i. Obecność w S zw ecji sp o r ej grupy imigrantów z