A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S _______ POLIA OECONOMICA 5 7 , 1986
Marian N ledawiedzlńaki*
KOMPUTEROWE NAieOKOWANIE PRODUKCJI BETONU
1. Ogóln a ch ara k tc ry s ty k a o d d a la łu b eton ownl
Zadaniam o d d z ia łu betonownl j e s t zaopatryw ania w baton pozoa- ta ły o h oddaiałów produkcyjnych f a b r y k i, ta n . o d d z ia łu p ro d u k o jl potokow ej, ag reg ato w ej, form b atery jn y ch i kabin a a n ita m y o h .P o - aa tym o d d a la ł betonownl produkuje baton na p o trse b y budowy.
O ddalał dyaponuja trzem a zeapołam i produkoyjnymi do wyrobu be-tonu:
1 - podatawowa betonownia w fab ryo e elementów o w yd ijnośo i po-nad 30 ООО m betonu w k w a rta le !
2 - betonownia typ u STETTER o w ydajności ok. 2500 m3 w kw arta-l e , zarta-lokaarta-lizow ana w p o b arta-liż u fa b ry k i earta-lementów, a arta-l e produkująoa na bezpośrednia po trzeb y budowy b eton k o n stru k cy jn y ;
3 - betonownia typu STETTER o w ydajnośoi ok. 5000 m3 w kw arta-l e , «arta-lokaarta-lizow ana na te r e n ie budowy, produkująca beton na wyarta-lewki podłogowe.
Betonownia typu STETTER aą ob iek tam i o c h a ra k te rz e p olig ono -wym. Poza betonem o d d z ia ł betonownl produkuje maaę szpachlow ą.
Przedmiotem z a in te re so w a n ia w n in iejszy m a rty k u le będzie Jedy-n ie betoJedy-nowJedy-nia podatawowa, od k tó r e j Jak o śo i p racy z a le ż y produk-c ja produk-c a ł e j fa b ry k i elementów. T u taj t e ż , w związku в dużą s k a lą p ro d u k c ji w ystępują n a jtr u d n ie ja z e problemy ro zllo zan io w e. Rodzaje produkowanego betonu (m ark i) p odaje ta b . 1. Uwidoczniono w n i e j tak że o d d z ia ły formowania p o b ie ra ją c e o k reślo n e m aiki o re z r o d ta ja elementów, k tó re a ą formowane.
T a b e l a 1 Rodzaj* u n k betonu 1 lo h przezn aczen ie
Nazwa o d d z ia ła formowania betonu w elem enty Rodzaj elementów produkowanych w o d d z ia le Mirka betonu używanego p rzez o d d z ia ły Oddział p ro d u k c ji potokowej O ddział form b a te ry jn y c h O ddział kab in sa n ita rn y c h Oddział p ro d u k o jl agregatow ej
śo ian y zewnętrzne kondygnacji 1 piw-n ic w seystki* ścian y wewnętrzne, nośne s tro p y k abiny s a n ita r n e b ie g i, b lo k i wen-ty la c y jn e , p ły wen-ty dachowe 110,170 200, mleczko 200 200, b«ton lastry k o w y
Betonownia d z i e l i s i ę na 4 stanow ieka roboez*: 1 ) n a d z a a o b n ik o w e ,
2 ) do zu jące, 3) b e to n ia re k , .
4) wydawania masy betonow ej.
Z a d a n ie m stanow iska nadzasobnlkowego j e s t przygotow anie m ater-i a ł ó w do odważania w p ro c e s ie dozowania. S k ła d n ik i b eton u, t j . ce-m en t 1 kruszyw a, s ą gromadzone w pojem nikach. Magazyn te n poв la d a b u n k r y n a przechowywanie kruszyw o raz a llo s y na przechowywanie ce-m e n tu . V magazynie prow adzi s i ę ew idenoję stanów 1 obrotów m ater-ia ło w y c h na zasadaoh o g ó ln ie p rz y ję ty c h . O rganizacyjn ie magazyn kruszyw 1 c e m e n tu j e s t podporządkowany kierow nikow i betonow nl,
Zadaniem stanow iska dozującego j e s t zapew nienie ^.prawidłowego d o z o w a n ia (oaw ażar.la) składników betonu używanych do p oszczeg ól-n y c h m ieszań. Dozowani* winno s i ę odbywać wg re o e p t lu b ew entual-n i e k o rek t do r e c e p t . Dozowanie p rz e b ie g a w z asad z ie autom atycz-n i e 1.
1 Betono'm la j e s t wyposażona w system automatyoznego naważa- n ia , k tó ry z o s ta n ie omówiony w d a la z e j a z ę ś c l a r ty k u łu . N iekiedy
Zadani«» stanow iska b e to n ia re k j e e t nad aór nad prawidłowy» przebieg iem prooeau m ieszania składników b eto n u , w łaściw ą jego k o n ay aten cją.
Zadaniem stanow iska wydawania »asy betonowej j e s t rozprowadze-n ie wyprodukowarozprowadze-nego betorozprowadze-nu do oddziałów forsow arozprowadze-nia elemerozprowadze-ntów.
2 . C h arak tery sty k a ewlden o ji_ i_ r o « llo s e ń betonownl
Dokumentem stanowiącym podstawę p racy betonownl j e e t re o e p ta na o k re ślo n ą markę b eto n u . Podaje ona p rsezn ao ae n ie betonu o ra s sk ład masy betonowej w kg na 1 m' betonu . Ponieważ pojemność be-to n ia re k r a i n s talowanych w fab ry ce wynosi 0 ,8 m^, re o e p ta aaw lera również odpowiednie i l o ś o l w p r z e lic z e n iu na 0 ,8 m^ beton u. Waga w szystkich wymienionych składników j e e t podawana w re o e p c ié w e t a -n ie suchy».
Skład masy betonów le k k ic h (m arka 110,170) j e s t ujmowany w l i t r a c h i p rz e lic z a n y na k g . W przypadku bowiem betonów le k k io h na jakość betonu ma wpływ o b ję to ś ć krusayw , a n ie ic h c i ę ż a r . C ię ż a r kruscywa może zm ieniać a i ę w z a le ż n o ś c i od « ło ż a , « jak ieg o pooho- d « i dostaw a. A ktualna waga kruszyw le k k io h na p o trze b y dozowania podana J e a t w k o rek cie do re o e p ty .
K orekta do re o e p ty atanow i w łaściw ie nową re o e p tę , k tó r a ró ż n i a i ę od re o e p ty w yjściow ej uwzględnieniem p ro o en tu zaw ilg ocenia kruazywa. Ponieważ z a ś kruszywa rie m a l zawsz« wykazują ja k ą ś w il-g o tn o ść , dozownla p rao u je na podstaw ie a k tu a ln e j k o re k ty . P rz y ję ty do użytku dokument "Korekta re o e p ty na jeden aaró b " j e a t z a p ro je k -towany w te n sp o só b , aby o p isa ć na nim k il k a marek b«tonu.
s to s u je s i ę tak że naważanie rę c z n e , gdy dana marka betonu n ie J e a t zaprogramowana do* dozowania automatyoznego lu b wykonywana J e a t ozęść m ieszania (n p . 0 ,4 m*) .
2
W z a sa d z ie na jed n ą markę betonu powinna być opracowana je d -na re o e p ta . Ponieważ jednak d o sta rc z a n e kruszywo p o siad a rożne f r a k o je , opracowany z o s ta ł d la każdego b etonu s b i ó r re o e p t oo 5JÉ w zro stu punktu piaskowego.
Punkt piaskowy k r ^ z y w e do 2шт % ť r waga c a ło ś c i kruszywa *
Omówione wyt e j dokumenty m iały c h a ra k te r normatywny. Poea nim i fu n k cjo n u ją w betonownl dokumenty o ch a ra k te rn e eprawoedawoeym 1 rozliczeniow ym . Pierwezym e n ic h J e a t "R aport p ro d u k o jl* , któxy saw lera inform aoje o uarkaoh betonu produkowanego danego d n ia a zaznaczeniem яmian roboczych, i l o é o i wykonywanych mieszań (1 mle- eza n le ■ 1 zarób • 0 ,8 m3 ) oraz o s k ła d z ie surowcowym otytym do k a td e j marki beto nu . Skład te n wynika i r e e e p t 1 k o re k t na o k re ś-lo n ą markę betonu opracowywanych p rzez la b o ra to riu m .’ Raport te n n ie zaw iera zatem rzeczyw istego zużycia surowców, a Jedynie e u ty - e ie normatywne.
Drugim dokumentem wystawianym równie* o o d eien n ie, n a r a s t a j ą -co - zmiana po zm ianie, J e e t "Wykaz wyprodukowanej maay betono-w ej". Podaje on betono-w yliczone przez o p e ra to ra C e n tra ln e j Sterobetono-w ni i - l o ś o l wydanego betonu w m • W yliczenie to n a s tę p u je drogą przemno- te n ia lio z b y mieszań ( z "Raportu p ro d u k o jl" ) p rzez o b ję to ść betonu uzyskiwanego z jednego m ieszan ia - 0 ,8 m3 . Dokument podaje marki wydanego betonu o raz o d d ział formowania, k tó ry p o b rał b e to n . Wlel-k o śo i w y liozone p rzez o p e ra to ra aą potw ierdzane podpisam i miatraów oddziałów formowania.
Na podstaw ie "Raportu p ro d u k c ji" prowadzone s ą w b iu rz e k ie -rownika o d d z ia łu betonownl n a r a a ta ją o e zap ley zu ty ty ch w kolejn ych dniach m ateriałó w . Ewidenoja t a zorganizowana J e e t w form ie spe-cja ln e g o z e s z y tu , w którym jeden w iersz dotyczy zuży cia g Jednego d n ia . Co 10 d n i j e s t sporządzany dokument p o b ran ia m ateriałów do p ro d u k c ji Rw, zaw ie rając y i l o ś c i w ynikłe z podsumowania ko lejn ych zapiaów w z e s z y c ie .
Dokument Rw j e s t podstawą dokonania odpowiedniego rozchodu w k a r to te c e m ag azy n u kruazyw i cem entu. J a k bowiem Ju t zasmaozono, p obran ie m ateriałów do betonownl z m ag azy n u odbyw a s i ę za p o śred -nictwem taśmociągów z bunkrów na kruszywa oraa pneumatycznie z a i - losów n a c e m e n t. W momencie p o b r a n i a m ateriałów n ie j e s t wystawia-ny d o k u m en t ro z c h o d o w y , an i te ż n ie j e s t prowadzona t a d n a inna forma e w i d e n c j i . J e s t to zatem o p e ra c ja o ty le nietypow a, t e po-b ra n ie m a te ria łu n ie J e a t nadzorowane p rzez m agazyniera odpowie-d zialn eg o za m ag azy n kruazyw i oementu, a j e s t Jedynie je d n o stro n -n ie d e k la r o w a n e (c o 10 d n i) przez o d d z ia ł betonow nl, k tó ry eutywa m a te r ia ły . W związku z t ą s y tu a c ją , aby n ie dochodziło do n ie p o ro -zumień, m agazyn kruazyw i cementu z o s ta ł o rg a n iz a c y jn ie podporząd-kowany o d d z i a ł o w i b e to n o w n l.
Co k w artał atutowano a ą w ielk o éoi a dokumentów "Wyka* wyprodu-kowanej ваау batonow ej" 1 e o e ta ją umieszczone w "Kwartalnym e e e ta - w lanlu wyprodukowanaj maay batonow aj". Podaja ono i l o ś c i pobranego batonu w m3 p r t e i każdy o d d z ia ł formowania elementów s w yszczegól-nieniem marek b eto n u , Ra podstaw ie powyższego z e s ta w ie n ia J e a t o« praoowywane * k o le i "R o slio sen ie normatywnego aużyola m ateriałów podstawowych w o d d a la ła betonow nl" aa okrea k w artaln y . Danymi w yj- śolowymi do w y llo a en la « u ty c ia normatywnego aą łączn e w ie lk o śc i p ro d u k o ji o k re ś lo n e j marki b eto n u , re o e p ta obow iąeująoa przy p ro -d u k o ji o k re ś lo n e j marki o raz k o re k ty -do t e j re o e p ty , uw ag ię-d n iają- oe ak tu aln y p ro o en t zaw ilgocen ia kruszyw a. Ponieważ w eiąg u kwar-t a ł u mogą byó akwar-toaowane różne k o re k kwar-ty , la b o ra kwar-to riu m opraoowuje na p o trzeb y ro zliczen io w e ś re d n ią k o re k tę w k w a rta le . J e e t ona w y li- c ia n a wg wzoru :
m ateriałów w k w a rta le .
Ha p o d a ta w ie udokumentowanych w "R o elio zen iu normatywnego su - iy o ia m ateriałów w o d d z ia le betonownl" l l o ś o l opracowuje s i ę syn- te ty c z n e zesta w ie n ie normatywnego zu ży cia m a teriałó w . Obejmuje ono w szy stkie s k ła d n ik i betonu oprócz wody wraz z lo b ilościow ym zuży-ciem łącznym o ra s na każdą в marek b eto n u .
Na podstaw ie tabulogram u n r 173 opracowywanego oo m ieeląo Ргвев ETOB wykonywane J e a t "Z estaw ienie eu ży oia m ateriałów p o d sta-wowych wg tabulogramów" za o kres k w artaln y . Z estaw ienie p odaje zu - iy o le ilo śc io w e poszczególnych m ateriałów w u k ła d z ie miesięcznym oraz łą c z n ie w k w a rta le . Poprawność z e s ta w ie n ia J e s t kontrolow ana przez Księgowość M ateriałow ą.
Docelowym dokumentem rozliczeniow ym J e s t "Z estaw ienie ró żn lo m ateriałow ych w o d d z ia le betonownl za k w a rta ł" . Zawiera ono wy-s z c z e g ó ln ie n ie w wy-szywy-stkich zużytych w danym k w a rta le m ateriałów z podaniem ic h zużyoia normatywnego na podstaw ie "Z estaw ienia norma-tywnego z u ży c ia m ateriałów " o raz zu ży c ią podanego w "Z estaw ieniu
ś re d n ia k o re k ta zaw ilg ocenia
B U _
---llo e b a przeprowadzonych badań
Ś red n ia k o re k ta J e s t podstaw ą w y llo a en la zużyoia normatywnego
? Wzór t e n n i e u w z g l ę d n i a o z ę B t o t l i w o ś c i b a d a ń i d l a t e g o ś r e d -n i a k o r e k t a -n i e j e e t d o k ł a d n a . D a d a n ia m ogą byó bow iem p ro w a d z o n e o o d z i e n n i e , r a z n a 2 d n i l u b r a z n a 3 d n i .
■ u ty cia na podstaw i« tabulogramów"*. Różnloa międsy tymi w ielkoó- olam l j e s t wykazywana w rub ryce "oszozędnośó" alb o "przek rocze-n ie " . W wypadku p rse k ro o z e rocze-n la zużyoia J e a t wymagań* od kierow rocze-nika o d d a la łu betonownl pisemne w y jaśn ien ie przyczyn większego zużyoia a a te ria łó w 5 . W przypadku u znan ia w yjaśn ień aa w y sta rc z a ją c e , ro z - li o z e n ie zu ży c ia a a te r ia łó w j e a t akceptowane p r s e s d y rek o ję 1 u- d a ie la n e j e a t t*w . a b eo lu to riu m . A beolutorium j e e t fo rm ln y m , p l - aeanya stw ierd zen iem , że przedstaw ione r o z lic z e n ie zu żyoia m ater-iałów u zn aje s i ę za prawidłowe i n ie budsąoe z a s trz e ż e ń . Abeolu-torium końoay c a łą prooedurę ro zlio zen io w ą w danym k w a rta le .
O plerająo a i ę na "Kwartalnym z e sta w ie n iu wyprodukowanej aaay betonow ej" 1 kwartalnym z e sta w ie n iu wyprodukowanyoh elementów, p rs e s o d d a la ły formowania opracowywane J e a t r o z lic z e n ie betonu na elem enty. Po w y jaśn ien iu ew entualnych ró ż n ic między z u ży c iea n o r- ■atywnym i rzeozywlatym u d z ie la n e J e a t a b eo lu to riu m .
3. Wady la tn le jg o e fio system u p rz e tw a rz a n ia danyoh w betonownl
Głównym mankamentem ia tn le ją o e g o system u ew lden oji j e s t brak ś c is ły c h in fo rm a o jl o rzeczyw istym zu ży ciu m ateriałó w . Obeonle w lelk o śo i normatywne, a ą przyjmowane jako w ie lk o śc i zu żyoia rzeo zy - w isteg o . Jednakże w p rak ty ce p o w stają dość duże ró żn lo e między zu-życiem rzeczyw istym i normatywnym. Główne przyozyny odchyleń aą n a s tę p u ją c e :
1) p rzesy p an ie a l ę w ięk szej i l o ś o l składników ,
2) s p e c ja ln e żyozenla przekazywane a oddziałów formowania, 3 ) brak t r o s k i o ra c jo n a ln a zuży cie m ateriałó w .
P rzesy p an ie a l ę w ięk szej i l o ś c i składników może w y stąpić za-równo p rzy dozowaniu ręcznym, ja k i automatyosnym. Obiektywną przyczyną teg o zjaw iska j e s t niespraw ność autom atyki o re s s b r y le - n le wysypywanych m ateriałó w .
4 Zużycie m ateriałów wg tabulogramów n r 173 j e s t obeonle przyjmowane jako zużycie rz e c z y w iste .
5 P re c y z ja tych w yjaśnień 1 ic h rz e te ln o ś ć j« a t tru d n a do o - s lą g n ię o ia , bowiem k w artaln y okres ro z lic z e n io w y j e a t na ty l e d łu -g i , że o w ie lu sprawach s i ę zapomina.
S p ecjaln e ży cz en ia przekazywana a oddziałów formowania do ty o« ą np. d o a ta ro a a n la rzadszego betonu ( d o la n ie wody), d o a ta re a a n la gę- eteaego betonu (d oayp anle oementu, p la a k u I t p . ) . O aaeaal ży czenia a oddaiałów produkoyjnych, np. d o la n ie w lękaaej i l o ś c i wódy, wynik a ją a ohęol u ła tw ia n ia ao b le p ra c y , albowiem raadeay b ato n ł a t -w iej J e a t rozpro-w adaić -w form ie, pray oaya można pominąć proeaa w ibrowania - u b ija n ia betonu w fo rm ie . Ponieważ p rao a aa o h a ra k ta r akordowy, robotnikom z a le ż y na jak n a jw ię k sz e j p ro d u k o ji U o ś c io - wej elementów. S tąd te ż e lim in a c ja prooeau wibrowania 1 związane s n ią sk ró c e n ie сзади p ro d u k o ji elementów J e a t wygodne d la ro b o tn i-ków, z d r u g ie j в tro n y Jednak - rzad szy beto n po atw ard n lan iu ma znaoznle mnie J a tą w ytrzym ałość.
Brak tr o a k i o ra c jo n a ln e zu życie m ateriałów wynika z te g o , że Jak dotyohczas n ie ma w betonownl a n i w o d d ziałac h formowania żad-nych bodźców ekonomiczżad-nych osy pozaekonomiczżad-nych, k tó r e by s k ła - n ia ły do oszczędnego gospodarow ania cementem,kruazywami i betonem.
Brak dokładnych danyoh o rzeczyw istym au ży ciu składników b eto -nu powoduje brak w łaśoiw ej podstawy do r o z lio z a n ia au ży o la. Znana
J e a t bowiem ty lk o Jedna w ielko ść niezbędna do r o z lio z e n ia - norma-tyw.
Następną konsekw encją braku in fo rm a c ji o rzeczyw istym zużyoiu J e a t niedokładność danyoh w dokumentach Rw. Pray in w e n ta ry z a c ji o - k azuje e i ę d o p ie ro , ja k duże s ą ró tn io ę mlędsy etanem faktycznym a ewidencyjnym. Mogą oczyw iście w ystąpić b r a k i magazynowe pow stałe e Innych przyozyns s t r e t y w tr a n s p o r c i e , nieagodność dostaw a doku-mentami i t p . W ty ch wypadkach sp orządza s i ę odpowiednie p ro to k ó ły . Ponieważ różna J e a t od norm i l o ś ć użytyoh składników b eton u, różna J e a t ta k że od a a ło ż o n e j o b ję to ś o i (0,8m 3 ) i l o ś ć batonu r z e - czyw iśole wyprodukowanego 1 wydanego do oddziałów formowania. V r e z u l ta o i e , o d b io rcy b etonu r o z l l c a a j ą s i ę ze aużyola m n iejaaej i - l o ś c l betonu, n iż I l o ś ć rzec zy w iśc ie im d o sta ro z o n a . Taka s y tu a c ja n ie s p r z y ja raoJonalnem u gospodarowaniu betonem.
Poza b łę d n o śc ią d o atarcaan y ch danyoh i a tn le j ą o y e y a te n p rze-tw arza n ia danych p o aiad a je sz c z e in n ą i s t o t n ą wadę. J e s t n ią duża pracochłonność p rz e tw a rz a n ia . K ierownik betonownl i kierow nicy od-działów foreow ania elementów muszą pośw ięoić na r o z lio z e n la , u - 2g o d n ie n ie , w y ja śn ie n ia i t p . około 2 ty g o d n i w każdym k w a rta le . Procedura p rz e tw a rz a n ia J e s t z b y tn io rozbudowana, ma zbyt w iele e - tapów.
Wydaje a i ę , ża jedyny» apoeobe« rozw iązan ia problemów ewiden-cyjnych i ro aliceen io w y ch betonowni j e e t yidrożanie ayatam i gwarantu jąceg o p o e ia r raeoayw latago r u ty o ia m ateriałó w . Stw orzenie t a -kiego system u J e a t i k o le i możliwa je d y n ie w warunkach zaetoaow*» n ia automatycznego z b ie r a n ia danyoh z wag w dosowni. Rozwiązanie problemu z b ie r a n ia danych w apoaób tra d y c y jn y (p rz e z człow ieka za- p iau jąceg o dane na dokumencie) j e a t n ie r e a ln e . W dozowni j e a t bo-wiem zainatalow anyoh 12 wag, k tó r e mogą praoowaó n ie z a le ż n ie od a i e b ia . Obaerwaeja wakazań w azyetkioh tych wag i notowanie odozy- tów j e a t zadaniem bardzo trudnym d la jednego człow ieka. Poza tym o p e ra to r p rao u jąo y w C e n tra ln e j Sterow ni ma do « p e łn ie n ia azereg fu n k o ji poza ew iden cją. Wyznaczenia do ew id en c ji k ilk u lu d z i było-by rozwiązaniem koaztownym, nienowoozeanym. Oprócz tego info rm acja z b ie ra n a za pośrednictwem lu d z i zawaze narażona j e a t na błędy i n i e ś c i s ł o ś c i . Zatem jedynym realnym apoaobem ro zw iązan ia problemu j e a t zastosow ania ayatemu op arteg o na automatyoznym z b ie ra n iu da-nych.
\ . Teohnika i o rg a n lz a o ja praoy o d d z ia łn betonowni
Betonownia j e a t p o d zielo n a na 2 aek oje - po dwie b e to n ia r k i w każdej a e k c ji. Jedna векоj a wykonuje w ciąg u zmiany do 90 m ieszań. Właściwy prooea produkoyjny betonowni rozpoczyna a i ę od waypania składników betonu z pojemników magazynowych do zasobników wago- w y cb . C ię żar składników zn ajd u jący ch s i ę w zasobnikach j e s t wyka-zyw any p r z o z wagi tarozow e. Wskazania z ty c h wag s ą przenoszone autom atycznie na ta rc z e w tórne wbudowane w p u l p i t o p e r a to r s k i w C e n tra ln e j S tero w n i.
P r z e b i e g p r a c y b e to n o w n i J e a t n a s t ę p u j ą c y . O ddziały formowania z g ł a s z a j ą z a p o t r z e b o v / a n i e n a b e t o n o k r e ś l o n y c h m a re k w o k re ś lo n e j i l o ś c i o r a z p o d a j ą n u m e r b e t o n i a r k i , w k t ó r e j b e t o n ma byó p r z y g o -towany. P o t r z e b n a i l o ś ó b e t o n u p o d a w a n a j e e t w f o r m ie l i c z b y c y k l i m ieszania. Zgłoszonie zapotrzebowania odbyw a s i ę z a p o ś r e d n ic tw e m specja ln y ch nadajników u m ie s z c z o n y c h w o d d z i a ł a c h z a p o t r z e b o w u j ą - cych. P rzekazuje si<j w te n s p o s ó b do C e n t r a l n e j S t e r o w n i w s z y s t k i e dane dotyczące z a m ó w ie n ia . D ane t e p r e z e n to w a n e są op erato ro w i S te -rowni poprzez z a p a le n ie s i ę odpowiednich lampek.
Po p rz y ję o iu zamówienia o p e ra to r w ybiei* przy cisk iem na p u lp ic ie C e n tra ln e j Sterow ni odpowiednią markę betonu i numer b e t o n ia r -k i oraz ustaw ia na odpowiednim li c z n i-k u lic z b ę o y -k ll m ieszan ia . Sprawność p rz e b ie g u s e r i i m ieszań j e e t u z a le ż n io n a od spraw ności rozładunku betonu z ковву zasypowych6 . W przypadku w y stąp ien ia za-hamowali w ro zład u n k u , wykonanie następnego m ieszania J e s t z a trz y -mywane aż do o p ró ż n ie n ia kosza zasypowego.
Układ stero w an ia betonowni umożliwia jednoczesne wykonywanie 4 różnych marek betonu w 4 b e to n ia rk a c h . I s t n i e j ą przy tym 3 sposoby stero w an ia :
1) stero w an ie autom atyczne (wg u stalo n eg o program u), 2 ) stero w an ie ręczne z d a ln e ,
3 ) stero w an ie ręozne lo k a ln e .
W wypadkach 2 1 3 p ro ces naw ażania 1 n a s tę p u ją c e po nim d z ia -ła n ia całego zesp o łu botonowni s ą sterow ane p rzez o p e r a to r a . S te-rowanie ręczne zdaln e odbywa s i ę z C e n tra ln e j S tero w n i, n ato m iast lo k a ln e - z kolumny ste ro w n ic z e j z n a jd u ją c e j s i ę w p o b liż u każdego
zasobnika dozującego.
W każdym momencie r e a l i z a c j i cy k lu i s e r i i o p e r a to r C e n tra ln e j Sterow ni ma możliwość zmiany try b u p racy z automatycznego na rę c z -ny zdal-ny lu b lo k a ln y . Ma to n a jc z ę ś c ie j m iejsce wówczas, gdy oper a t o oper chce dozować inne i l o ś c i składników , n iż t o wynika z operece p -t u r lu b -t e ż , gdy chce wykonać m n iejszą I lo ś ć be-tonu n iż 0,8m3 . A\b- tom atyka J e s t bowiem zaprogramowana na r e a l i z a c j ę pełnych m ieszań, tz n . 0 ,8 m .
5. Automatyczny system nadzorow ania p ro d u k o jl betonowni
Główną cechą prezentowanego system u j e s t s z e ro k ie w ykorzysta-n ie automatyczykorzysta-nego c b le r a ykorzysta-n ia daykorzysta-nyoh. Częśolowo zastosow ana b ę d z is metoda ręcznego b espośredniego wprowadzania danych ( n a d a jn ik i in -f o r m a c ji) . Na r y s . 1 przedstaw iono elem enty k o n -f ig u r a c ji s p r z ę tu automatycznego system u nadzorow ania betonow ni.
Kosz zasypowy J e s t wózkiem na szynach, którym przew ozi s i ę beton do oddziałów formowania. Wyjątkowo do o d d a la łu form b a t e r y j-nych d o sta ro z a s i ę beton: p rzez z a s ila c z komorowy - pneum atycznie.
Jednostka sterującą (minikomputer) Wydruk. raportów l„ ■■■ nuesjan ľonny Nadajniki n t w addnotbch prod Liczba Г Г М П Л З Л
Pulpit nform acyjno-nasKrwcTy w sterowna zamówienia mieszaj ,0c orka O ddziaľ Receptury Marl<a nisMjźi wnľíarne Sygnalizacja aktualnego wykonywania zam*wiento I jego zakończenia I lampki
,
klawisz* I monitor cyfrowy Pokryli], przyciski lub Inn* manipulatory umożliwiające ustawienie aktualnej receptury no markę betonu■) 1 Przetworniki pomiarom* * ag r * ł “ 1. f
c _y_ J L
CZUJNIKI _ DWU ST A - NOWE — . . . . * * .'V . !Ryu. 1. K o n fig u racja ey eten u konputorowego nadzorow ania p ro d u k o ji betonu
K o a p u te r o w o n a d z o r o w a n i e p r o d u k c j i b e t a n u l i i
P rz e tw o rn ik i pomiarowe wag będą s łu ż y ły do automatyc«nego od- ozytu wagi surowców do p ro d u k o jl b eto nu . O eu jn lk i dwustanowe będą źródłem In fo rm a c ji, np. o o p ró ż n ie n iu k oesa zasypowego, eakońcce- n lu dotow ania, o n a c lś n lę o lu n ie k tó ry c h przyoisków na p u lp lo le w C e n tra ln e j S tero w n i. Do s b ie r a n i a danyoh e o a ta n ą ' w ykorzystane w a l a r ę możliwośoi I s t n i e j ą c e ju t w betonownl uk łady autom atyki.
N ad ajniki l n f o r a a o jl o o d d ila ła o h formowania, będąoe a d a p ta c ją I s tn ie ją o y o h obecnie nadajników d la autom atycsnego systemu nadzorow ania betonow nl, będą « łu ż y ły przekazywaniu do C e n tra ln e j S te -rowni In fo rm a c ji o żądanych markach b eto n u , l i c z b i e mieszań 1 *- w en tu alnle numerach b e to n ia re k , w ja k ic h t e m ieszan ia mają z o s ta ć wykonane.
P u lp it lnform acyJno-nastaw ozy w C e n tra ln e j S terow ni b ędzie s i ę sk ład aó ■ c z ę ś c i: "Zamówienia» i "R eceptury". P ierw sza część o b e j-muje w iersze inform ujące o ■głossonych przos o d d z ia ły formowania zaaów ienlaoh. Ponieważ je d n o cześn ie, «głoszone mogą być a l e wię-c e j n iż 4 zamówienia, przew idziano na p u lp lo le 4 w iersze.O bok każ-dego w iersza inform acyjnego zn ajd u j* s i ę lampka i k la w isz , k tó re • łu ż ą do sy g n alizo w a n ia, że dane zamówienie j e s t w łaśn ie r e a l i z o -wane albo oczekuje na wykonani*. Część p u lp itu o nazwie "Receptu-ry " info rm uje o ilo ś o la c h składników . Jak i* powinny byó dozowane na każdą markę b eto n u . Dano te u w zg lęd niają ak tu a ln e z a w ilg o c e n ie , a więc w I s t o c i e są odbiciem danych z dokumentu "Korekta do recep-ty " . Ta część p u lp itu a u s l być zaop atrzo n a w p o k r ę tła , p rz y c is k i i t p . m anipu lato ry um ożliw iające o p erato ro w i ręczne u staw ien ie a - k tu a ln e j re c e p tu ry -k o re k ty . P o łąo z en le p u lp itu in fo rm acy jn o -n a- etawczego z kanałem znakowym m inikomputera n a s tą p i poprzez sp e-c ja ln ą jed n o stk ę s te r u j ą e-c ą .
Komputer będzie « tero w ał p raoą c a ł e j k o n f ig u r a c ji. I s t n i e j e możliwość w ykorzystania w tym c e lu komputerów s e r i i Mera 300, Mera 400, Odra 1325, PDP-11, M-400 (ZSRR), TPA-70 (WRL) o raz n ie k tó ry c h innyęh maszyn nadających s i ę do p o d łą c z e n ia z produkowaną w k r a ju grupą u rząd zeń INTELDI3IT P I . U rządzenia te s łu ż ą s p rz ę g a n iu kom-puterów z elementami autom atyki i pomiarów o raz innymi elementami p e r y f e r i i , ja k : d z iu rk a r k i I o z y tn ik i TP, d ru k a rk i mozaikowe, k la wiaturowe n a d a jn ik i in fo rm a c ji i in n e . S tr u k tu r a pakietow a u rz ą -dzeń INTBLDIGIT PI pozwala na budowę indyw idualnych zestawów, u- m ożliw lających efektyw ną obsługę obiektów ró ż n e j w le lk o śo i i oha- r a k te r u . Jeden zestaw INTEŁDIGIT P I o b słu g u je maksymalnie 128 ró ż-nych urządzeń zew nętrzż-nych p racu jący ch n ie z a le ż n ie . U rządzenia te
mogą być oddalone do 1,5 к» od ЕЮ. W ykorzystanie w o h arak terc* je d n o s tk i вte r u j ą c e J programowanego komputer* or** ***tawu P I na-d a je o a łe j k o n f ig u ra c ji elaetyoznoóó p o le g a ją e ą na a e illw o ś o i wprowadzania «mian i rozbudowy oałego eyetemu. Wynika to ■ m ożliw ości opracoożliw ania noożliwych programóożliw ora« p o d łą o aen ia noożliwych u rz ą dzeń poprze* «estaw «przęgająoy JW8LDI0IT P I . Będzie ta k t* i s t -n i a ł a możllwość p o d łąo ze-n ia automatycz-nego system u, -nadzorowa-nia betonowni do d n ie j maszyny o y fro w ej. l e t n i e j * możliwość ro z n re rz e - n ia k o n f ig u r a o ji o dadatkowe u rz ą d z e n ia , np. d z iu rk a r k i TP lu b je d n o s tk i pam ięci masowej d la s b ie r a n ia danyoh «a d łu ż sze o kresy osaau n iż jedna «miana. Te m ożliw ości w ynikają « k o netruk oj l z e - etawu INTELDICHT P I . W przypadku «astoaow anla tyoh u rząd zeń , a u to -matyczny system nadzorowania betonownl p e łn iłb y r o lę plerw ezego • to p n ia p rz e tw a rz a n ia , a przygotowane prze* niego dane wejśolowe byłyby wykorzystywane w drugim s to p n iu p rs e tw a rs a n la . Projektow ane wydruki przedstaw iono w ta b . 2 , 3 1 4.
Pierw szy wydruk "Zmianowy r a p o r t praoy betonowni" «tanow i od- b io ie b le ż ą o e j praoy o d d z ia łu b*tonownl i zaw iera kompletną i n f o r - maoję o każdym zamówieniu i każdym m iessaniu w ramach zamówienia. Haport te n ma umożliwić b l« ż^oą in fo rm ację o praoy betonownl d la p o trz e b przełożonyoh wnzyetkioh e e o z e b li ora« la b o ra to riu m .
"Zmianowe z e s ta w ie n ie wydanego betonu" ma za «adanie u ją ć ay- atem aty czn ie pobrane i l o ś c i betonów prze« o d d z ia ły form ow ania.Pod- p is m is trz a na tym zee taw len lu ma p o tw ie rd z ić p r z y ję c ie do wiado-m ości, że pobrano o k re ślo n ą il o ś ć betonów. Z eataw lenle wiado-ma byó pod- «tawą r o z lic z e n ia zu żyoia betonów p rzez o d d a la ły formowania e l e -mentów.
"Zmianowe r o z lio z e n le «użyola m ateriałów " ma preedetaw ió w « w a rte j form ie zu ży cie rz e c z y w iste , normatywne 1 o d c h y le n ia . Ra-p o r t t e n b ę d z i e podstawą ew id en c ji roeohodów w magazynie ora« kon-t r o l i p r a w i d ł o w o ś c i « u ż y c i a m ateriałó w . Wydruki mają byó ealtow on* w e e k w e n c j i , w ja k i e j z o s t a ł y p rzed staw io n e. W o z a s ie zmiany d ru -kowany j e s t "Zm ianow y r a p o r t praoy betonownl" ln form ująo y.o r e a l i -z a c j i k o l e j n y c h z a m ó w ień . Pod konieo z a la n y drukowane aą dwa po-z o s ta łe po-z e s ta w ie n ia ,
O d d ział p ro d u k o j
Zm ianow y r a p o r t pracy betcnow ni I te r k a R110 • -3V ;ł3 f?n ik i b “ t o n u p i a s e k ż w i r k e r a n z y t c e s -e n t w oda 5-1C 1C-2C 5 - Ю 1C-2C J t e c e p t u r a n r 25/7 8 w k g - - - 280 220 300 240 W i e s z a n i e O d c h y l e n i e od r e c e p t u r y w k g (% ) 1 2 3 4 -- ■►10 +5 ♦25 -5 ♦15 ■*•20 +20 + 10 + 5 ♦25 + IÖ .+5 ♦5 H zecs^w i6te łączn e zuży c ie w kg - - П 60 910 1230 1000 1020 Ł ąc zn ie «ordano b e to n u 3 ,2 3 m* KOLaJNa ŁUtĆWiaMIA * <• • • ; C z a s g o d z . / m i n 9* O ■ *o С o < t Ł W O *1 0
s
9 M* « •o £ 1 o 9 СČaienowe e e s ta w i e n ie wydanego b etonu
t ' d ö r i a l produk-cyjny
L i n ia potokowa L i n ia agregatowa Forny b a t e r y j n e s a n i ta rn eKabiny
í.'arka be-tonu H w 110 Hw 170 f r a k c j e p a r a -pety Rw 20C f r a k c j a p a r a -pety 3-12 12-16 s i e -8-12 12-16 b . c z . 70 1-2 b ie g b. cz. czko I l o ś ć wy-? dawanego t e t o n a na zmianv w г* 3.2^ . V 2 ,4 7 * V. • • -Podpis m i s t r z a • * v *.Д 1 * _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
T a b e l a 4 Zmianowe r o z lic z e n ie z u iy o ia m ateriałów
^ \ M a t e r l a ł P ia -sek &wir Keramzyt Cement Zużyoie4'\ ^ w kg 3 -1 0 10-20 0-5 0-5 10-20 Woda Normatywne na wyprodukowany beton 1620 . 4262 1120 2050 2375 2572 ЗО30 Rzeczywiste 1740 - 4310 1160 2140 2445 2727 ЗО9О Różnica ♦ 120 - +48 ♦40 ♦90 +70 ♦ 155 ♦60
Oprogramowanie automatycznego systemu nadtorow ania betonownl b ęd zie s i ę s k ła d a ło я dwóch zasadn iczych c z ę ś o i:
1) c z ę ś o i d o ty c ząo ej nadzorow ania dozownl, kompletowania In -fo rm a c ji o m ieszaniu 1 s e r i i m ieszań potrzebnych do pierw szego wy-druku, p am iętan ia danyoh d la p o trz e b tabulogramów sy n tety czn y ch i
2 ) o z ę śo l d o ty c ząo ej opracow ania p o z o sta ły c h wydruków i wy-czy szc zen ia pam ięol p rzed ro zp o częci« » n a s tę p n e j zmiany.
Po w drożeniu zaprezentowanego system u oczekuje s i ę n a s tę p u ją -cych k o rz y ś c i d la użytkow nika.
1. Dokładny pom iar rceozyw istego zu ży c ia m ateriałów w betonow-n l umożliwi w łaściw ą i betonow-n t e r p r e t a c j ę przyczybetonow-n ew ebetonow-ntualbetonow-nych betonow- niedobo-rów w magazynie oementu 1 kruszyw . Obecnie w ystępująoe ró ż n ic e e ą niemożliwe do Jednoznacznej i n t e r p r e t a c j i , gdyż na ró ż n ic e t e s k ła d a ją s i ę różne przyozyny: niezgodne z dokumentami przewozowymi w ielk o śo l dostaw , s t r a t y w tra n a p o ro le wewnętrznym ł O Z , w iększe n iż to wynika « norm zu życie m ateriałó w . Zastosow anie system u u - ła tw i w łaściw ą in t e r p r e t a c j ę niedoborów , a oo ze tym id z ie - pod- ję o le określonych środków zaradczych , zapobieg ających niedoborom« Z d r u g ie j s tr o n y , jednoznaczna i n t e r p r e t a c j a przyczyn niedoborów magazynowyoh umożliwi o k r e ś le n ie odpo w ied zialn o ści o s o b is te j p r a -cowników.
2 . Wdrożenie system u umożliwi dokładny nadzór nad p rzebieg iem p ro d u k o ji b eto n u . Kierownictwo b ęd zie w ie d z ia ło : k ie d y ( g o d z in a , m in u ta), d la kogo, ja k i b e to n , i l e m ieszań, na podstaw ie Jak ich r e c e p tu r , ja k ie b y ły o do h y len la od w ie lk o śo l podanych w r e c e p tu -r z e , i l e ozasu t-rw a ł p-rocea m ieszania b eto n u . Nie b ędzie można na
Ry«. 2. O g ó ln y p r z e b i e g p r a o y s y s te m u k o m p u te ro w e g o n a d z o r o w a n ia p r o d u k c j i b e t o n u '
( J S T A R T J
- Wýdruk tytutii raportu .
/ « уХ
Zgłoszenie zamówienia na S n a pulpiaeS
beton г oddziałb produkcyjne- Nję /w yśw ietlo n e je sK
9° • ---% następne zamówiey—
^ \ n » ?
Wyiwietlmie zamówienia na N /
pulpicie informacyjno-nasta - I Tak
wczym i--- 1
1 1
Przyciśniecie przez obsfugę klawisza przy za - mówieniu, które ma być wtbśrue realizowane. Uruchomienie przez obslttgę do za torów w tra - dycyjny sposób■
System drukuje nagfówek raportu dla danego zamówienia pobierąjoę dare o marce, oddziale zamawiającym i recepturze z pulpitu.
Po każdym cyklu odwaieniowym następuje wy- druk wiersza raportu oraz zapamiętywanie d a -nych na potrzeby dalszych częici wydruku Po ostatnim cyklu w zamówieniu następuje wy-druk wierszy, rzeczywiste Гасгпе zułyę/e
w k g ... oraz fącznie wydano betonu ...
Wydruk czasut wygaszenie wiersza dotyczy da - nego zamówienia na pulpicie.
koniec
\
Nie____ _____ f______________
^ ^ z m a n y y SjT
Tok Wydruk, dwóch zestawień ko -— ---— ńcow ych W yczyszczenie pamięciK o a p u t a r o we n a d > o r o ¥ « n l a p r o d ok e j t b a t o n u
żyoaenle o d d z ia łu formowania podawać batonu o in n e j k o n s y ste n o J i, n i t to wynika I n o ra teo h n o lo g iesn y o h . Se względu na ew ldenoję
czasu podawania betonu b ę d z ie nožná a tw ie r d z ić , na ja k ie elem enty z o s ta ł on вu ty ty ora* ja k długo trw a ł prooea formowania elementów. O s ta tn ia in fo rm acja ma i s t o t n e anaoaenle d la jako śelo w ej k o n tr o l i - elementów. Jak wynika s doświadczeń innych b rane prze ugrałowyoh,
wdrożenie ayatemu nadaorow anla p ro d u k o jl w iąte a l f ze znacznym wzrostem d y ao y p lln y . świadomeóć a k ru p u la tn e j ew id enoji w szy stkich n iep raw id ło w o ści, a k tó ry c h tr z e b a a l f b ęd zie ro a llo a y ó , powodują zw iększenie wymagali aatru d n lo n y ch w sto su n k u do saayah s ie b i e 1 współpracowników.
3 . Pooiewaŕ aystem umożliwia pom iar w ielu elementów p ro o esu , etanow i <?n swego ro d z a ju a p a ra tu r ę badawosą prooesu ^ ro d u k o ji be-ton u. Stąd t e t wyniki pomiarów odpowiednio agregowane i analizow a-no w dłuższych okresach mogą być podstawą stw ie rd z e n ia nieznanych lu b n ie w p e łn i uświadamianyo h praw idłow ości. System mote byó z a -
tem narzędziem szeroko rozum ianej r a o jo n a lla a o ji prooesu produk-cyjnego poprzez d o sko nalen ie te a h n o lo g il, o r g a n iz a o ji, planow ania. 4. System spowoduje zm n iejszen ie p raco ch ło n n o ści
Badań
ew iden- o y jn o -ro łlio ze n io w y ch w o d d z ia le betonow ni. Nie będzie k o n ie czn o ś-o l sp ś-o rząd zan ia 9 z e sta w ie ń , k tó re s ą rś-o b iś-o n e ś-o b e c n ie . Osś-oba za-tru d n io n a przy sp o rząd zan iu tych zesta w ień b ęd zie mogła byćutyta
do innych p r a c . Zm niejszy s i ę ta k te pracoohłonnośó uzgodnień i wy-ja ś n ie ń związanych z ro z lic z e n ia m i m ateriałow ym i, k tó re obeonie ab so rb u ją znaczne i l o ś c i ozaau klerow nlotw a i śred nieg o dozoru t e - chnioznego. W warunkach sto sow an ia system u, kadrze k ie ro w n lo sej p o zo stan ie więoeJ czasu na b ie tą o e z a rz ą d z a n ie i le p s z e p rzy go to -wanie s i ę do r e a l i z a c j i zadań w następnyoh o k re sa c h .Marian H ied iw ied ziń sk l
COMPUTER CONTROL OP CONCRETE PRODUCTION
'***? *?ea 40x1 b*8*« s o lu tio n s adopted in a d e sig n o f an autom atio c o n tro l system in a c o n c re te p l a n t . I t
be-Y- + * ? ? 'khe t r a d i t i o n a l d a ta p ro c e s s in g way in ní%»í!n5 ? * which i s follow ed by p r e s e n ta tio n o f p r ln o lp le s o f th e eoulti»n«+ 4X1(1 a H * * o f th e n e c e ss a ry te c h n ic a l e r e a t ľ r í l + í n 0 th e f t r t i c l e , th e re a re an aly zed in ?TOdiced? « « s e t s expeoted once th e system has been i n
