Recenzje 209 Joanna S c h i l l e r : Portret zbiorowy nauczycieli warszawskich publicznych szkół średnich 1795-1862. W a r s z a w a 1998 W y d a w n i c t w o Retro-Art. Polska A k a d e m i a Nauk. Instytut Historii Nauki. Zakład Dziejów Oświaty, 489 s., 6 k. tabl. Seria: M o n o g r a f i e z Dziejów Oświaty. T. 39.
Książka składa się z trzech zasadniczych części. W Części 1 została opisana historia warszawskich szkół średnich. W Części II autorka przedstawiła liczebność i kategorie z a w o d o w e nauczycieli tychże szkół, ich płeć, pochodzenie społeczne i narodowe, wykształcenie, aktywność pozaszkolną oraz problemy związane z wy-k o n y w a n i e m zawodu nauczycielswy-kiego. W najobszerniejszej, liczącej 203 strony (s. 2 3 3 - 4 3 5 ) , Części III zostały zamieszczone w układzie alfabetycznym krótkie biogramy 1019 nauczycieli. Do książki dołączono także 6 tablic zawierających portrety najwybitniejszych pedagogów oraz fotografie b u d y n k ó w i sal p r z o d u j ą -cych szkół. Praca Joanny Schiller jest więc nie tylko znaczącym o p r a c o w a n i e m z zakresu historii oświaty i wychowania, ale także cennym słownikiem biograficz-nym polskich pedagogów. Książka została opublikowana w serii w y d a w n i c z e j M o n o g r a f i e z Dziejów Oświaty. T. 39.
Michał Z g ó r z a k : Grzegorz z Arezzo. Z dziejów średniowiecznych poglądów na wojnę domową. W a r s z a w a 1999 Instytut Historii Nauki P A N 197 s.
Książka jest rezultatem badań autora nad późnośredniowiecznym komenta-rzem Grzegorza z Arezzo do Farsalii M a r k a A n n e u s z a Lukana. B a d a n i a te pozwoliły autorowi, z j e d n e j strony, na sformułowanie n o w e j tezy o biografii politycznej i artystycznej Lukana, z drugiej zaś na ukazanie postaci, z a p o m n i a n e g o przez potomnych, oryginalnego komentatora. Praca dzieli się na dwie zasadnicze części. W pierwszej części, składającej się z dwóch rozdziałów, autor ogólnie omówił komentarz oraz podał biografię komentatora. W drugiej, p o ś w i ę c o n e j myśli społecznej Grzegorza z Arezzo, Zgórzak przedstawił wiedzę o świecie oraz fascynacje kulturowe i cywilizacyjne swojego bohatera, j e g o spojrzenie na histo-rię i politykę oraz poglądy na wojnę d o m o w ą . Porównał także myśl Grzegorza z Arezzo z poglądami współczesnych mu myślicieli.
Adam Matuszewski ( W a r s z a w a )
