Poszukiwanie obszarów facji sejsmicznej o korzystnych parametrach zbiornikowych w rejonie Grabowiec–Rachanie przy zastosowaniu procedury SLIM (Seismic Lithologic Modelling)

Poszukiwanie obszarów facji sejsmicznej o korzystnych parametrach

zbiornikowych w rejonie Grabowiec–Rachanie przy zastosowaniu procedury

SLIM (Seismic Lithologic Modelling)

Krzysztof Dzwinel*

Podstawowym parametrem dla okreœlenia ska³y zbior-nikowej jest jej porowatoœæ, która zasadniczo wp³ywa na wartoœæ gêstoœci. W splotowym modelu sejsmicznym zaniedbuj¹c zak³ócenia, dla znanych parametrów fali ele-mentarnej i dok³adnym wyznaczeniu rozk³adu prêdkoœci procedura SLIM (sejsmicznego modelowania litofacjalne-go) pozwala wyliczyæ wartoœæ gêstoœci ska³y, a tym samym wskazaæ potencjalne miejsca „pu³apek” geologicznych.

W po³udniowo-wschodniej czêœci rowu lubelskiego na

obszarze bloku Terebina, czêœci wyniesienia

che³msko-hrubieszowskiego, wystêpuje odkryte w 1976 r. dewoñskie z³o¿e gazu Komarów (zachodni brzeg uskoku Izbica–Ugniw) (Karnkowski, 1993). Opracowanie wyni-ków badañ sejsmicznych, temat: Grabowiec–Rachanie (£obaziewicz & Wilk, 2000) wskaza³o, na tle monoklinal-nego wynurzania siê w kierunku NE zaburzomonoklinal-nego szere-giem poprzecznych do kierunku upadu dyslokacji, ci¹gi

strukturalne dla przystropowej partii eilfu — D2. Ciekaw¹

metod¹ dla analizy, klasyfikacji przedstawionych obiek-tów jest procedura SLIM (Seismic Lithologic Modeling) (Cooke & Schneider, 1983), dla której dok³adnie opraco-wany startowy model prêdkoœci interwa³owych oraz kszta³t fali elementarnej daje w rezultacie wynik rozk³adu gêstoœci, gêstoœci jako wyniku transformacji zapisu sej-smicznego.

Zachowanie w procesingu sejsmicznym relacji ampli-tud na ca³ym obszarze czasoprzestrzennym daje pewne mo¿liwoœci wielorakiej inwersji sejsmicznej (Wójcik i in., 2001). Jedn¹ z metod lokalizacji anomalnych facji jest wykorzystanie opracowanego na podstawie danych otwo-rowych modelu prêdkoœciowego (Dzwinel i in., 2001; Cox i in., 2001) jako parametru wejœciowego, z za³o¿eniem nie-wielkich zmian (rzêdu 10%) dla sejsmicznego modelowa-nia litofacjalnego to jest inwersji z zastosowaniem modelu geologicznego w celu wygenerowania rozk³adu pola gêsto-œci. Sejsmiczne modelowanie geologiczne wymaga szcze-gó³owych informacji o oœrodku geologicznym tj. informacji o rozk³adzie prêdkoœci interwa³owych i gêsto-œci. W celu rozpoznania lito-facjalnego autor proponuje budowê modelu czasowo-g³êbokoœciowego (TD) na bazie oprogramowania firmy Landmark A Halliburton Company — DepthTeam Express, jako modelu startowego dla opro-gramowania Western Geophysical (Baker Hughes Incorpo-ration) pakietu Omega programu SLIM. Budowa modelu g³êbokoœciowego jest oparta na kalibracji soft data (punkty analiz prêdkoœci sk³adania) z danymi typu hard data (pomiary w otworach).

Model geofizyczny Midla procedur programu SLIM

jest zdefiniowany nastêpuj¹co:

Mi = f (Xi,Ti1,Ri1,Hij,Vij,Dij) j=1,...,N;

i=1,...K gdzie:

K = liczba iteracji, N = liczba warstw,

X = lokalizacja CDP (dla którego podano H, V, D); T,R = czas 2T, wspó³czynnik odbicia dla stropu pierwszej war-stwy;

Hi_,Vi_,Di_{= g³êbokoœæ, prêdkoœæ i gêstoœæ dla kolejnych}

warstw w i-tej iteracji.

Porównywanie trasy sejsmicznej A z syntetyczn¹ A jest oparte na minimalizacji funkcji:

B = min i I m M = =

∑

∑

dla tras syntetycznych A (M = liczba tras, I = liczba próbek na trasê), w zadanych zakresach definiuje siê war-toœci zmian H, V, D.

Dane sejsmiczne poddane kolejnym iteracjom s¹ bar-dzo wra¿liwe na parametry inicjuj¹ce. Przyjêty schemat postêpowania przedstawia ryc. 1. Szczególnie istotnym parametrem jest waga q, która na podstawie zbudowanego modelu geologicznego bezpoœrednio koryguje wzmocnie-nie tras na sekcji sejsmicznej, pelni role filtru trzymaj¹cego trêd modelu dla generowanego syntetyku A. Dla rozwa-¿anych przyk³adów prêdkoœci interwa³owe pochodz¹ z przyjêtej konwersji TD (oparta na akustyki,

pseudoakusty-801

Przegl¹d Geologiczny, vol. 51, nr 9, 2003

Sekcja sejsmiczna

MODEL PRÊDKOŒCIOWY

soft & hard data

Model startowy

Wavelet startowy

Konwolucja

Porównanie sekcji rzeczywistej i syntetycznej

Konwolucja Najlepsze

dopasowanie

Najlepsze dopasowanie Wavelet dla ka¿dej trasy

Zmiana parametrów waveletu Modyfikacja wspó³czynników odbicia Model koñcowy Porównanie sekcji rzeczywistej i syntetycznej

Wspó³czynniki odbicia

TAK NIE NIE

Ryc. 1. Schemat blokowy realizacji sejsmicznego modelowania

litologicznego *Geofizyka Kraków Sp. z o.o., ul. £ukasiewicza 3,

ki otworów: Komarów-IG-1, Komarów-4, Komarów-5, Rachanie-4, Rachanie-5, Terebin-IG-3, Terebin-IG-5, Tyszowice-IG-1, Zubowice-1, jak równie¿ 8-m skorelowa-nych horyzontów (Ksp, Jsp, CH1, Cnsp, Cv, D3, Dfr, Dgt) i kilkudziesi¹t punktów analiz prêdkoœci.), natomiast gêstoœci inicjuj¹ce s¹ liczone na podstawie formu³y Gardnera z wysok¹ tolerancj¹ zmian (20%), ze wzglêdu na du¿e przy-bli¿enia tej formu³y. Wspó³czynniki dla relacji gêstoœæ — prêdkoœæ (skalibrowana dla TD) zosta³y wyliczone na pod-stawie danych z otworów: Komarów-4, Rachanie-5, Tere-bin IG-5. Falê elementarn¹ (wavelet) wyekstrahowano na profilu przechodz¹cym w pobli¿u otworu Terebin IG-5.

Wyniki ukazane na przyk³adowych liniach sejsmicz-nych 10-5-90K, 15-5-91K oraz 6-1-99K pokazuj¹ miejsca o obni¿onej wartoœci pseudogêstoœci (gêstoœci jako wyniku poœredniego z modelowania matematycznego opartej na sekcji sejsmicznej). Parametr ten mo¿na w wielu wypad-kach wi¹zaæ ze zwiêkszon¹ porowatoœci¹, a wiêc te¿ z bar-dziej prawdopodobn¹ akumulacj¹ wêglowodorów.

Literatura

£OBAZIEWICZ M. & WILK A. 2000 — Opracowanie wyników badañ sejsmicznych: temat Grabowiec-Rachanie. Arch. Geonafta, Warszawa .

COOKE D.A. & SCHNEIDER W.A. 1983 — Generalized linear inver-sion of reflection seismic data. Geophysics, 48: 665–676.

COX B.E., WINTHAEGEN P.L.A, VERSCHUUR D.J. & ROY-CHAWDHURY K. 2001 — Common focus point velocity estimation for laterally varying velocities. First Break., 19: 75–83. DZWINEL K., HABER A. & RACZYÑSKA J. 2001— Uwzglêdnienie prêdkoœci DMO w konstrukcji modelu prêdkoœciowego w celu popra-wienia odzwierciedlenia budowy strukturalnej zapadliska przedkarpac-kiego (na przyk³adzie zdjêcia sejsmicznego Rudka 3D). Prz. Geol., 49: 445–447.

SHULTZ P. — Uncovering Different Stories From Time and Depth Closure — Analysis of the Velocity Model for the K Prospect: Gulf of Mexico. Society of Exploration Geopysicists: 8-3–8-14.

WÓJCIK J., ZUBRZYCKI Z. & DACEWICZ P. 2001 — Zastosowa-nie metod inwersji sejsmicznej i AVO do poszukiwañ wêglowodorów. Jubileusz 50-lecia Wydzia³ Geologii Geofizyki i Ochrony Œrodowiska AGH, 28–29.06.2001: 135–139.Wykorzystanie nowych mo¿liwoœci systemów interpretacyjnych do okreœlania optymalnych stref w celu poszukiwañ wêglowodorów na przyk³adzie zdjêcia 3D Koma-rów–Zubowice

Wykorzystanie nowych mo¿liwoœci systemów interpretacyjnych do okreœlania

optymalnych stref dla poszukiwañ wêglowodorów na przyk³adzie zdjêcia 3D

Komarów–Zubowice

Barbara Czerwiñska*, Anna Haber*, Jolanta Raczyñska*

sejsmicznych 3D w rejonie Komarów–Zubowice. Celem tych badañ by³o okreœlenie przestrzennej budowy pu³apek strukturalnych Komarowa i Zubowic w utworach kom-pleksu dewoñskiego ze szczególnym uwzglêdnieniem eiflu i ¿ywetu, g³ównych poziomów perspektywicznych rejonu Komarów–Zubowice i udokumentowanie stref z³o¿owych na podstawie analizy atrybutów trasy sejsmicz-nej.

Na podstawie uzyskanych danych sejsmicznych oraz wnikliwych analiz geologiczno-z³o¿owych odwiercono otwór Zubowice-2, w którym z przedzia³u g³êbokoœci: 2444–2481 m uzyskano przyp³yw gazu. Otwór ten jednak zosta³ odwiercony prawdopodobnie na skraju z³o¿a gazu Zubowice, co potwierdzaj¹ przeprowadzone próby z³o¿owe: du¿y przyp³yw gazu po za³o¿eniu próbnika, nastêpnie brak odbudowy ciœnienia i przyp³yw wody z³o¿owej.

Od tej pory nast¹pi³ istotny rozwój zarówno sprzêtu, jak i oprogramowania w zakresie interpretacji danych

sej-smicznych. St¹d pojawi³y siê nowe mo¿liwoœci

weryfika-cji budowy geologicznej z³o¿a oraz zmian

litologiczno-facjalnych w rejonie otworu Zubowice-2. Zintegrowany system interpretacyjny OpenWorks umo¿liwia obecnie dok³adniejsz¹ interpretacjê i pe³n¹ inte-gracjê danych poprzez zastosowanie nowych programów (aplikacji), w tym tak¿e zaawansowanych technik odtwo-rzeñ.

W posterze przedstawiono mo¿liwoœci systemu inter-pretacyjnego OpenWorks dla rejonu Komarów–Zubowice, w zakresie:

‘przestrzennej wizualizacji danych sejsmicznych dla

najwa¿niejszego poziomu poszukiwawczego D2, z wyko-rzystaniem aplikacji: Earth Cube, Open Vision;

‘interpretacji geologicznej przekrojów sejsmicznych

poprowadzonych przez obszary perspektywne — w aplika-cji StratWorks;

‘klasyfikacji atrybutów sejsmicznych poprzez:

— wieloatrybutow¹ sejsmiczn¹ klasyfikacjê w apli-kacji RAVE (Reservoir Attribute Visualization and

Extra-polation),

— wieloatrybutow¹ sejsmiczn¹ klasyfikacjê metod¹ Waveform Classifier, opart¹ na badaniu podobieñstwa zapisu sejsmicznego do wskazanego interwa³u z otworów produkcyjnych (podobieñstwo nadzorowane).

802

Przegl¹d Geologiczny, vol. 51, nr 9, 2003

*Geofizyka Kraków Sp. z o.o., ul. £ukasiewicza 3, 31-429 Kraków