Czwartorzęd regionu Świętokrzyskiego w świetle aktualnej problematyki

(1)

JANINA ŁYCZEWSKiA Swlęto.krzy9ka Stacja Terenowa IG

CZWARTORZĘD

REGIONU

SWIĘTOKRZYSKIEGO

W SWIETLE AKTUALNEJ PROBLEMATYKI

REFERAT NINIEJSZY MA NA CELU ByntetyC!1Jllle

~tawieoie najwa2ni~h proliem6w

czwarto-1'!Zędowyah, z 'kJtórymi spobkać Slię może geolog na

ob-SIZaIr'Ze regiarm święt~_ W rezultacie

ta-kiego ?Jałożeoia Dle ma tu

'\VYIlIikórW'

c:mtatnf.ch badań SI2lC'l.eg6łowycll, gdy'! Illie u~o jes:lJCZe

dostatem-rl!Yoh materiałÓIW dIla apncawanda CZW'8Il.'!tOll'Zędu 0IIna-W!f:ane~ ol:&żaru.

. N~ejszą t1l'tIdnością przy mz;wiązyw'8lliJu

zagadnień ~ych jest brak podetaw

pa-l!:Dt1ologiaznyC'h. Fauna lądowa rzadko jest znajdo-~ in situ, poza tym nie przedstaJwia doStatecmie

pewnytah form przewodnich. Fatma wodna nie jest jeszcze tak: dobr.ze opracowana, żeby IIlIClGta był'o 1liSta1fć farmy przewodn.ie. Główna rola w 'UStalandu podst1\lW s1lratygrafU m:wartorzędu przypada

paleo-botanice. Jest ·110 jednak d:dedzina lPkomp1ikowana

i przy wysnuwanj.u wnioeków wymaga wielkiej ostrmn,oścl' Ii lk:i6łej współzależnośoi z badand.ami geologieznY'lJli, geomorfologicznymi z petrografią, sedymentologIą itp. Wszystkie ezynnl!lkf mzem wzi~ qlOgą dopiero stanowić ,podstawę do wnI:osk6w stra-tygrafioz.nycb .i psieogeografic2m.ych. .

. Od szeregu lał istnieje ścisła wap6lJprac:a' geolo-gÓW i paleobotaników. W wyniJru badań najwięcej ~h uzyskał

6chelM.t

przyjmujący istnienie czte.. l"!!'C'h glaojał6w i -trzech interglacjał6w jako jedno-~ stratygraflcrzJn.yt:h pferwsz,ctp!ancrwych oraz sze-reg stad'iał6w iinterstaclCał6w jako jedncsf;ek cl:rugo-lTlędnych. Schemat ten jest %gOdny ze stanowiskiem więksmśoi prLyrodo4k6w wropejalOOh .i amerykań skoJCb. Poeląd cztarokrotnośai. .zlodowaceń może

w

przy6Złośe!l ulec modyfikacji w zrwiazku z rozwo-jem . badań, nagroma<tzen:iem Inaltari2iów, a także

dzdękil. nowym defmlcJ,om tarmiDoJogicrz.nym. Termłnologię IpOdstarwową, poowalającą na

pa!l'3.1e-lizację na szeroką skalę. stanoW'l. znany od 1909 r. SIbhemad; Peoolr.a i

BrUatmera,

rwtpI."OVIIe<Wcny dla zlo-dowaceń alpejskich, gÓll'Skich. Nie je9t sNema syn-chrąnizacja zlodowa.oeń górskich ze zlodowaceniami n1iowymi, ani tei uiywanie wspólnej term:nologiL Pan.ieważ jednak brak jest dotychczas ujednoliconej

termilnol:cgti .zloclclW8ceń ndżowych, przyjmuje się za . pxfstawę termiDOloglę elpejską. .

. Dla obazanl Polskti terminolORta sbratygrafllcma plejstocenu me jestró'\Wlierl uojedna1łcona. W refe-racie nlindejszym Zl8Sl;C8OW'8flO ~y zlodowaceń

oj, inł.erglaoja.ł6w pr'ZY'jęte prz.e!l E.· Riihlego·i M. Bo-.

kołowską dla \IIlSIPy utwarÓW' CZW8.J.'1,Qrzęd.olwych Polskl (27):

4) Zlodowacenie pó1nocnopolskle (Varsovien

n,

od-l)QWdeclnik alpeJsIde&IQ WUrmu).

86

ImargLacjał mrodszy (M.aSIovIIen n, eemskf). 3) ZlOO0W9Qeme środkowopols.Ide CVa:t"SOVien I

od-· powiedl).tk R&u). '

Interglacjał st8.mzy (Masovien I. paludynorwy). 2) Zlodowooande południ~ (Oracovden,

od-· pawiedn.i'k Min(fiu). .

· Int6l'gloojał najsta'l'9ZY (tegeleński) ..

l) Zlodowacende D.BJjstla.rsze (fJlX'!2lPCfńekte?

--""00-· nik GiimJu). ' ~W.

SCHEMAT STRATYGRAFII CZWARTORZĘDOWYCH

OSADOW REGIONU SWIĘTOKRZYSKIEGO Zbdowaeenle na.łsianzo

me

zostało dotyohczas udokumoo.towQne na obszasrze PolsIld. Badania na

za-o

chodzie wykamły jednak istnieo'e z10d0rwacerua

naj-&ta~, a

narwet

'WY'kazano ostatnło jego

dwudziel-~ość (5). Na obs7Ja1"Ze Pcłsk.i porudoiawej i środko wej Jst:nieje szereg profili geologicznYCh, w ktÓ-rych przyjmuje· się wyS'tępowari:ie osadów naj-stanzego zlC<io\yooen.ia. Mianowicie IW spągu

czwarto-rzędu występuJą p..'aski, żwio:'y ł głarzy materiału DarzutoweiQ ipÓłnOOnego. Z naojwałmejszych. opraco-wanych profili wymienić należy: Barlrowlice Mokre

(23), Olszewice (24), Syrnlki (7, 25), Wylez'n (7. 2-li). W. POoŻary.s1!:ł na podstawie SZlCzeg6lo1wyeh badań

w przełomowej dolinie Wisły .1 w nawiązantu do opracowanych profUi uważa, że zlodowacenie naj-stamsze ceamęło co najmniej Polskę północną i Arod-korwą perm clrolice ZSJWicbaltu (21). R6wnież· A. Jalm nie wYklucza morWwoścl dwukroblego zlodowacen:J:a WYŻyny Lubelskiej (7). Natomfast W. Safer, na podstawie b9dań florystycznych, nie przewiduje ll2liębJenia klimatu w okresie odpowiadającym naj-starszemIl zlodowaceniu i wnil'skuje, że lądolód !Z tego okresu zaJął tylko memaemą, ,PÓłnJOCną część Pd9k.i. (34):

W świetle dot~ badań IIlIOIt.na przyją~

z. pewnymi '2Iast.r7.eżeni8mł wY5'tQP~le csadów z1o-dowI!Icend.a na1stars~go na obszaa:ze regloo.u święto krzYSk'ego. Potwierdza to pr7ede wsz~lm J. Czar-noeki (l, 2. 3), który W profileM z Gór Swiętokrzy sk!ich podawał IW sp~cru czwarfnrzędu osad v mułk6w z zawartok'ą. materlału krystal~o półnoonego.

Z interpretacji J. Cza!tnocok'ego WVD·lka • .że lD'-'terlał

ten zrsteł ~yoty z· osad6w z1cdowacenia najetar-mego . (r~. 1, wa.rstwa 6). Rówrniefk E Riible

stwli!'r-mmł aG1810giezne mułki w IrPl'!IN csad6w mwartorzę. dowych pod Rel!rowem i IZ8licZył Je do() okreeu •.

stu-szeeo od zlodowacenia Cracovlen" (26, str. 328). .

. 1Dłer&"lac.Jał naJstanSY. Po· z1odorwaoeniu

najltar-SzylD nastąpił ol(res ocieplenia uznany za ·interglacjal.

(2)

W. Szia!ar !W\Pf'OWadzłł dla tego ok.resu Itamn:ln telge-leńskli*. W Mizernej pod Czorsztynem stwierdzono

~e naBt$O\Wn.ie po sobie przeIDian

kU-marflu i

nary

od 1nvJęcłorrl.ędiu do C!"1JW'artOl'7.ędlll star-!IZegI(), 00 ~ apreoował i zanallt1Jował W. Swar (34, 36).

Na p6łnoany.ah paryfeo:ti.aoh ~nu ŚWliętoklrzyslcie

eo

IW l:JicJznycll. pr.ofi1lach goolagi:crznycb wystqpują

osady typu in1lelrglacjalnego, naJ prawdopodobniej

~jału Daljst.aJramgo. Są to

,Pr'.ZeIdIe

,WS1l;yStldm.

profiLe rw ~ Mokiryah, Słewnie i ·Bedlnie

(23, 25). . . .

Obser.wa:cje J. Cm.mOckle<go !l; Gór Swię~ch

(1-3), K. p~

z

doliny Kamieml.ej(19)

i . W. Pcfim~ Q; lCIJa1iny< WIisły środk!awej (20-22) wskazują na istnienie osadów typu interglacjalnego

z OkIresu pw.ed ~ połu~.

Jest

/k) ~ IS"el'I..la osadów Il"ZIeIC2I!l.ych,

mera!Z

2lDaCmej ~ Ma<teriał aprÓC!Z skał

krystaHCIZ-iIlYcl1 mwtIara akaIły !kJaJrtpadkIie i

lokame.

Ku

at:ro-pawtl ~ t1r1Jł.amieDIe staJje się COl"az drobniejsze,

wtreszcie !Pl'ZeWamją mułkIl W ·tychostaiflndoh 1IIfczn:e są lI'IJCl".lą1lki roślliJme, Wl9k.a7JlJjątce Da TO'lJWlnięty

po-zdam wegetacyjny. .

Zlodowacenie południowopolskie objęło obszar

pm-W:.i:e

całej Pols1d rz; wyljątJmem K3Jl'IP!l.t. Pot.<Btały po mm ZIIlI!IIC2łlIe IOb9za'l."Y

lPOkryte

g1lda)ą lodowcową z

ma-tal."i.adIęl ~ Często obs'a'rwuje \Się dlwudz.lel-'IlIOIŚĆ madÓW'tego 71lodowaoeoia. GLillIa zwałowa. prze-dZielJona ji!SI; serią piasków i żwtiraw mią1.szość do kitI:mmiaetu metrÓW'. Są to a;ady a.IrJuirnula~ wodnej.

W&ka2rutią ~ nIa łi!.tnienie dwóah stadfałów IW obrę

bie IZ1iodOWla'Oa!lia !p~kIieeo (15, 19-22).

~clda re8Ioou śwci.ętakir:z~o pak,ryta jest

w 1WIi~ 05aIdami !tego właśnie zlodowacenia.

Są 110 gJd.ny ?Wałowe Il"ÓŻIliego tytpu: 'Od siln!f,e

d.lastYlClh,

zwięzłYlOh do ~ycll. Często 'Są też ·Mt;y"dua

po elio1e ZWWIOIWej

w

poStaci tzw. bruklu: głarz;aw,

żwirÓW' pr1ZemieszaJnyoh z iIX'aśkliem grUlbaziami5tym,

azę&to scemenflawanych ~ prr/JeWa!Żnie że1azi& tYlD.. Dotycfuctllas

me

I9tWfiarldrz.looo crz;y Góry SW<ięto

~ W" 'C7JIh9ie zclodaw8l0011Jla po.łoowcllwapoilskie

go ,były. pakJrytte całklowda!e łąIdo1adem.. Osady

10-dawooWle :zachowane w GÓI'Iacll Swtięto~iC'h,

"l!'(edług obse1'lW8c,Ji J. Cza.rllookli:ego, Bi.ę(li!llją stosunko-wo '2IWUltą .pakrywą .tY'lkIo do wY1K4tośc1 300--320 m

QPlD. Pa!rtfIe SZCIZY'flOlWe gÓl" sterolJały być .morie jako nunata.lti" podlegając· intensywnemu wietrzeniu mro-7JCJWoEmU.. Z 1le!go dkIreau pxbodzą W'eIdług

w.

Łoziń

'*i:egO (14) gołdboo:!za, ,jako utwór w.i.etme!lllia

w

klli-macie 'llUlr'OIWyttn. WspcmmIIeć naJeży, żel lOiektÓl"zy

~y pmypisują ma1Wile młodszy 'WIiek gałobo

J.fZY, włąiazaljąla 1Iwor.zende się idh

n:aJWet

do dbemyah

.proicesówwiel:rzenilowycll (9).

lnłerJrlaejBł słaruy. wyIkazudę ·ZtlBCallle. ooieplende,

w~ 2leI!IPQłów roś&. egzot,YOZD.YICh Cliepło

lubnych, a jego czas trwania stanowi ok. 4oofo

~ okresu ~. Na ~anie tak

:rm.a:cmej i dlrugOtrwałej ~ Jm<i.rnatYlCllAlej złożyły

się rprzyuz.ytny natury ~, IŻYJWe ruchy

ako-ruopy'2JtemskJiaj, ctma!Woość· W'Il1Imnilcz:na. W&ZYBtkie

te iPI1Zmnialny dały w E!fekdlie l(jjQoes o Il"ÓŻln'arodnyah

w:arurJka<.ah er~, ofikIUmu'lacyt)nyoh i ...

-flalcyjn.ylc!h. . ..

-Na tpOdstawtie matemałów flarystycmycb zaOOse~ \IUIOW"aIIiO kolt$JEt pmej.śaia od kllimatu .zimnego,

SUlbaII1k:t~egp przez qpf;imum klima.tytO'1Jne dio po-mwnego ocllłOldzenda. Wediug :interpretacji E. RUble-~ (25, 26) :ten cyd!.1I <pl'!ZEImil.aIn ldiamatycrzmycl1

zazna-CZJIi się dwtuJm:!afnie 'W C'lJaSle .iln.'t.erglacj.ał<u ~go.

P<bfeważ ~ie 'W' IPIUfllu geol~

wy-k.aaaoo WJ'St~ osadaw 2JWiąmn.y'Oh IZ pobytam

lodaw1ca na obSlzacrze niecki ma.ww.ieclk!iej, Dall:eżałoby

sknr~ć ten akires 'i:rJtargIlaaja1ny. Jeśli bQwjem

~ją się

w

!PI"OfiJlu

~ dwa·

opbi-ma ~, 'OO2ldZiel'Ollle osadami .związanymi.

a; ~ lOciawIoom. <to wskarz:y!wałaby

to

na

• Narzwa ta byłaby obelC'Ilie nJ.eaktualna jeśli rzeczywiście

OSady w TeaeIeme w HolllłldU nie są interg!acjaJne lecz

lntentad:lalne w obrębie zlodowacenia Gtinz, Joak W)'kav.allY

p!lta1m1e badania (5),

(3)

88

npm

_

..

_.,~~

..

,Pirzekrój s'l/l'Ltetvezn1l plejstocen.u zachodnie; częici Gór SwlętokrZ1lskich (J, CztllrnOlCkł 1931),

l - len, ldlka pod.om6w, 2 - lJPływy solUluk.cyjne, kiloka PQII!.omów, 3 - piaak:l z domIeIt2lII:lł

twlzów pocłlodzeDi.a północ!I)ego i l<llk.alDego, kllk.a pordamów, 4 - g1,lny zwałowe, dwa pa-ziomy: poziom gÓl'llY - gUna rd.eawa, bruna11lla lub czerwona, ozaeam.l c1wuddełna, Ilit~ do 18 m; poIlIdom dolny - gl1na IUIjczęściej _ra, de.mI:Ioa, miąf.S2JC)jC'l odo 10 m, 5 - iły

wBtęgGWe, dwa pozll.olny 2IWlązane śclśle li: g1inanU zWIIlI!ow)'!ni, 8 - m.uł.k:i zast0l1lkQwe siwe, BzarB lub !delanayre, CIZIIHIem C'lem:no zabarwIone, z wtrąceniami piasków 1 ~6w, III doInłesZką

skał kr)'StaUcznyCł1 p6m0cnych (porlla"y t ~anliy). Sertoa .;wiJłZlllla z ~łem n.a~zym,

7 - lEW:lełrzellny Skał lokalnyCb, 8 _ skały podłoll:a m1ęl1:lde, mało odpome, 8 - lilkaIIy

(4)

-SCHEMAT 'STRATYGRAFfi _CZWJ\.RTORZ~DU .NA OBSZARZERJ!lG10NU aWI~OKRZYSKI!lGO Zestawienie na 'podstawle publikacH J. 'Czarnoc.kiego (2), W. pa:!:aryskiego (20, 21), E .. RUblego (25).

l

,

.

W i e k " _Osady_i_{charakter zjawiska}

piaski i mady, torfy młode

}

erozja i akumulacja l"lIecma, akumulacja powodzio-, młodsB-y mady młode

pi~ wa, akumulacja organogenicma na małą skalę.,

Holocen

stBrSB-y

mady starue _ - akumulacjaJ:wodziowa

-mułki, torfy, gytie - akum cja gł6wnie organogeniczna (optimum piaski i żwiry - erozje i akumulacja rzeczna; formowanie wydm

klimatyczne)

piaski taras6w i obszar6w pradolin przewiane w wydmy; less cienki, tzw. nadległy;

- ..

piaski dyluwialne, na zboczach i u podnóży wzniesień;

piaski rzeczne tarasowe w dolinach- zjawiska peryglacjalne w -

0-Zlodowacenie less młodsB-y górny kresach glacjałów, erozja,

p6łnocno-p!llskie gleba kopalna akumulacja w okresach in-

-leslI młodszy dolny' terstadialnych oraz procesy

lessopod~bue glink:i wegetacY,jne

gleba kopalna, piaski i żwiry w dolinach less IItBrSB-y

Interglacjał młodsB-y żwiry, piaaId. ~uW. torfy, gytie - 'kilka faz erozji

i akumulacji; } akumulacja organogeniczna

ZlodoWacenie

w

północnej części regionu zlodowacenie '_ - glina zwałowa, moreny czołowe, żwiry środkowo ':POlskie

i pi~ .fluwioglacjalne; - , __

w południowej ęzęści regionu zjawiska' pe:ryglacjalne _- intensywna soliflukcja,

aku1llu-łacjalessu -

-,Interglacjał starsB-y żwiry, piaski, mułki, torfy, gytie - kilka faz erozji 'i akumulacji, intensYwna

akumu-lacja organogeniczna '

Zlodowacenie gliny zwałowe, żwiry i piaski fluwioglacjalne i rzeczne, mułki i iły zastoiskowe; dwa południowo-polskie stadiały zlodowacenia

Interglacjał ,najstarsB-y żwiry. 'piaski, mułki, szczątki organicme

Zlodowacenie najstarllze_ resid~a ~zmytej moreny, żwiry i piUki fluwioglacjalne i rzeczne, mułki ze zwęglony1m

•

szczątkami roślin polruJdniowej me 2IQSta.ło jeszcze IClpI'IaOOiWIane synt-e-t~. Lessy podkarpaokle wiąże 'Się pneważnie

ze l2JJodowaoeal.em. środk:owQpOllslgim (7. 15, 32).

Na-ta:n.iaat na obsza.rr.e Polski środkowęj W. Porl.airy'SkLI :w!ląiże łessy 'ze ~iern naIjo;Iłodszym. -pół ,00000000l&Itim (20. 2~. 22), --~ grnanicy !ZaSięgów

pqI7lCIZegOl'n}!ab. ~ ONZ ich l'07Jp02Iiarnowa:nie

nie _ qpriIIdawfme. "

Dla re(§iloou ŚW'ięllakr.zysk;i.ego zagadnienia lEIBSÓw aJDaIWIJIalo '82JEn'Ieg autorów. Less mjmu-ie - głOwnie

~'OWo-W8chocJrue obsZ8ll"y ~u, ~jąc

tam

1'l'.airÓWl1O' S'llCIZyty, .jak ,1 a:bcICi7Ja .gómkie osiąga jąc ~ć dlo 130 m (111). W głębi gór !Less tW'Cm2lY tY'likIo odtrolawane ply!ty, aiJe ~ się 'WY'Soko, .nie cmijaljąc ri.a.wet SZCl'l.\Y1lU Ł~ - Góry.

RO'1lpoziomo-waniem Ies.su Po18k1i środkQWlelj ~'jąił się W ..

PtU-r~ (20). AItl/tdr <ben ptV.Y'jrouje wyBtQPawanie na:j-~ ~ rod _ gltną mcu:-epową 2llodOW3lCelllia

~ego (= I poziom ,lessu) oraz '

kom-,~ lessów zwiąiza:nyah l2Je 71l'OOowIacen1em 'półniJc 'll~ W obrębte ctycl1 OIJIaJtnilah wyKtzieJa na-~jąlCe

1P<JIlfomY:

II, III, IV. V. Tmy (pierwtsze

po-:ziarny

lI.'IallW'iinIi

są :doblv.e li pr1'ZlE!ldrQelcme glebamd

kopalnymi, zaś poziom V stropowy (tzw. nadległy) jest clenk!i d ~ ty11ro pła'tami. SflnI.tyzra:liia lessów 'W

()pl'IIlIOOMlruu

W. P-orżlBIryski.ego opiOO1la jest ona ~db. ],~o-~j,alnych. me .znalezioll/O bawiem ~ ods1on.iędia ż OISIB1dami organ~gIe nicrlln.yml

Pad ·komec ip~ zalCfZęły się t.'WIOl1ZYĆ, w Poil-Sele W}'IdImy na ~egłyoQh 'ob6zalt'ach H'pmdol.iłD. II.

do-HOLOCEN

(5)

Og6liriie bforoąc, dla PoJskIl środkowej ~

mm-Da uliwary balooEm1 e~o i ~. Holocen ~ ndał ~owo 'kJ.imat dość Chłodny i iSUldhy (daI1szy di.ąg farmowanda się wydm, 1iWIar1Jelliia si.ę taJnl8ÓIW :~Y'Sf;ym). S'bc:l!I;niowo

jedn:a!k

JdjmaJl; 1Pl"2lełSI'Ledi

rw

:wII1gotny i dieipły.

stano-Wi,Ią'C tzJw'. optiimum k1~~ ·halóceńslkde. Wtedy

Da ~Yidh 0SIIlIdach t8nsów i lila obszaraCh ,pia9ków lof.tnych i wydm 11O!ZIWlinęly się lasy i

torfo-w.iaka".

.

Pozostałością tego

akIrIesu

'Są tnrfy maICIZnej mląż.etl.ości, żaJwJ,araj~ ~otm.e pile

dtv.ew-gydde z obfitYttni 1I!I'llI."!Zą1lk.am1 ~ - tra-wertyny. .

Holocen młodszy odznaczał się ochłodzeniem

kli-~tu

t

cechami kontynentalizmu. Wysoka baza

e!l"O-'PJJo,a

NIl ~ pawIOIdm\I'ahI.. l.f.cznJe pawodz)e ~ na 1Iam&Bch .rzek <lSI8dzajyI i91,ę mady ~ i pIiaski

międzymadowe, szarożółte, szare i czarne. Osady ma.-dowo-pDas~ często ~ac:lłl1y obsza!r ,pąprzed ni~ ,star6ZleglO

tarasu

piB6mzy&to-~.

Na

zal~~ o~ twarzyiy sd.ę miejscami l"UId.y

damiowe oraz drołme płyty torfowisk ~h. ,EWOLUCJA GEOMORFOLOGICZNA W CZWARTORZĘDZIE

(6)

9. Koziński W~ -

w

f!l,'Xt'Qwie ~ ! gmezy

gołdborIzy

na

crr.czyrcfe Sw. K'8I.e.rIz;yny. "Przeg1. GeoilQg." 1956,

m

5.

10. L e n c e w i c z S. - Dzieje górnej IAJbrzaalk.i

rfN czwM.'lt~ ,jPam. ~ogr." XXI.

Wa!t'BZa-owa 1913.

11. L e in c e'W i c IZ S. - :Bwde 19UJr Je Quatem.ailre

dIu ,plateau de la Petite PoIQgDe. NeuchAteI1 1916. 12. L e n c e

w

i e z S. - Le mass:łf hereynden des

ŁyB~6ry et 'SeS envełhXppes. ' Caogr. lnJtern.

GęQgI'. Va.rsovde 1934. WI!I.l'I!IIl'aWa 1934. , 13. L en. c e w i 'C Z S. - SImace d'~~ent

,ter:tfaire

dms Jes InaIJł8 Łysogóry. Campf;es

ren-d'US du Cogr.

Intern.

GOOgtr. V8II.'1SQVIie 1934,

War-szawa

1936. .

14. Łoziński W. - Der diLuviale 'Nunatak des

Polnischen Mlttelgebirges. ~.zts. Deutsch. Geol. Ges." M. - B. 41. BaraIłn 1909. ,

15. Łyczewalka J. - ~e z badań

goo~ rfN NW lCIZę'BaI. ~

Brzesko-No-we.PIGI. Biul. 42. Wa,razawa 1948.

16. MałkolWski S., Leueewdcrz. S. -, W~

śródlądowe PolclkIL WM'I1IoZaIWa 1963.

17. Mlilthell''S V., MiHhers K. - ~

nie nlek:tłryk:h IMl.fm.y'ch skantl~·

na"-rzutników na Niżu PQlskim. PIG.

atuT.

5.

wa.r-S'1JII!W'a 1938. '

18. -M o ,j s k 'i E. --

o

bakIaIllIiacll łaiJu w Mace.

IG. Biul. 70. Z ,baiłań ~

t.

6.

War-l'tlaWa 1955. .

19. l? o ż a II' Y8 k

a

K. - sm:Mygrafiia plejsflocen41

w

dolinlle dolnej 'KamieIniIIeIj. PIG. ~ 52.

War-S'IaWIa 1949.

20. P () Ż a;r y s kił.

rwo -

Plejgtooen w przełomie

, Wisły ~

IWY'tl'llY

~. IG. Prace t.

lX. Wańtla'Wla 1953.

21. P ot aryski W. - StratY'21'Bfia .pl~nu

w ~ 'W' świietle ·badań wsoh«łndej częś'Cd

wy-2Jyn środkow~.

"Pr.7JeUl.

Geogr.'" t. XXVIII, Zol '2. W~a 1956.

22. Poiaorysiki W. - ZalChoc:Jnd bl'1zeg Wy1.yny,

Lubelskiej. Rag. Geol: Po1Sk:i T.

11. ,

Begi.on Lu-belski. PTG. Ge'ol 1U'aIk.6w 1956. '

23. RUble E. - Profil I~y ~

. w ~h' MokryOO pod SUJe.jowem, ',PIG.

Biul. 66. Z baldań czwa.r.Imtz:ęcl

t.

2.

W81'Sza-owa 1952.

24. R i1 h 1 e E. - PrtlW geoloekmy osadów'

dnter-g]aojeJ.nych

w

OISfllBW'iC8lClh looło Tamaszową

Ma-zowieakiego i

w

ŁańcuclhOW>ie nad

WiJePr'r.em.

IG Biul. 100. Z badań QZW81',torzędlu

t.

7. ,

War-SZIWa 1956. '

t5. R fi h 1 e E. - Sttratygra& oz~nędu

l?Iolski

w świetle !lJIUI1iIdk,abji

w

la:tach 194&-1953. lG BiuJ.. 70. Z badań C'lJMIIl'!tonędiu t. 6. Wanza-W8 1955.

26. R li b 1 e E. - Utwory ~e doliny

IGardonkd

!Da /PÓłllIOC O'd Ra.kiawa. PIG BiUJl. 68. Z badań ~

t.

4. Wl9.I'SIZawa 1952. 27. R ij h 1 e E.t Sdk:oławśIal, 'M ....:. Mapa IUtworÓW

€2wartarzędawY1Qh PolSkJl. Atlas G~my ,

PolSkJ. Tab. 2 IG. Wa11lmwa 1956. '

28. S amsolD.olWd c.z ,J. - Zastai.ska lod~

nad g6mą li ŚI:"OCtklaWą W.lsłą. PIG Spr. 1.

War-9Z!IIW'a 1922. .

29. SalJllsonow1c.z J .. - O lessłe 'WBCbadnłej

CIZęścl GÓIr ~dl. "WoJad. A,reb." 9.

WaIlWla'Wa 1924.

30. Samso'llowlicz J. - O J',ramcy zasięgU

mładrszego >2l1odaW'acenia między lIZE!Iką Ił!łanką

a Wisłą. PIG. :Pos. Nauk. 12. Warszawa 1925.

31. Saw.ilCoci. L . - straItygrra.:& ~ ,

ta-rasu ~ulacyr~ pra-Wdlsły rfN

Gó-l'1Ze PiUlaJ\Wkti.ej, ".Aic1Ia GeoIl.. Pol." t. IV, fase. 3.

WaTBza~ 1954. '

32. S a

w

i c,k i L. - Sur la strattgra.pbie du loess

en

PoIogoe. ,,Ri~, PTG" t. 8/1. Klraków 1932.

33. S a

w

i oc kiL. - Wl8.nmIld. ikililImIatyczn,e adcIum.u-lJabji Iemu ~

w

~Je wyhików badań atratygra:tiDmych staalO'Wllskra paleoliityemego

les-sowego In.a Zwti.er.zyńcu

w

Kirakawoie. FIG Biul. 66. Z baOOń ~ędu t. 2. Wlm!IZaWa 1952. 34. Szafer W. - SClbyłek ~ w Pd~.

Fig. Biul. 65. Z bad'llń CZW'a!r,toJ:v.ęau t, 1.

War-szatW'Q 1952. '

35. S 21a f e r W. - Plioceńska flora okolic Czorsztyna. ,i jej stosunek, do plejstocenu. IG Prace t. XI.

Warszawa 1954.

36. Sza:(er W. - .st:m.t~ plEijsbocenlU, w

Pol-sce na pdcJst.aiwlieii1()1I'ya!;ymQeJ. .,Roczniłk PTG"

t.

XXII,

z.

1. Ka.-alków 1953.

, 37. U rb a ń skif J. ~ Obeany

stan

bedań nad mię..

o02!!>kami ~. plerjsb;;ea,u, IG. Biul 70;

Z tbadlań CZW'ąl'Itamędu t. 6. W8!1'\92laIWa 1955.