8. K si It
z
k i e w i.c z M. - Budowa geologicma 'Polsk!. T. IV, CZ. 3 Karpaiy. Inst. ~ol. Wyd.Geo!.,
1972-9. N e y R. - 0 wgl~nym przelkroju wschodniej
c~~ci 'zatold rzeszO'Wskiej. Geof. i Geo!. naft.
1965, nr 10-12. '
10. Ne y R. - Rola rygla kra'kowskdego w geologU zapadliska przedkarp~ckieio i rozmieszczeni~ z16z ropy i gazu. Pr. goo!. Kom. 'Nauk. Geol. PAN;
1968, nr 45. _
11. Ne yR., Bur z e w ski W., Ba chI e d a T. i in. - Zarys paleogeografij .i roz-woju litologicZno-fa-cjalnego utwor6w miocenu z8iplldliska przedkar-l,lackiego; 'Ibidem, 197~, nr
.&2.
-
,
12. Now a k W. - Wsti:pne wyniki z otworu badaw:' , czego Lodygowice IG 1. Kwart. geol., 1974, nr 4.,SUMMARY
DUring that last 20 years several deep drillings were made in the ex.terD'al part of the Flysch Car-pathi'8D,B in Poland. The majority ()f these drillings penetrated FlysCih deposits arid underlying folded autoohtoneous Miocene and top parts of Paloomeso-zoic or Precambrian substrata. The tectonics of the su.betraota and aut.ochtoneous Miocene and its relation'
to the overthrusted Flysch series are the subject of Vivid, diSCtUssion.
On -the basis of borehole profiles the author pre-pared map of the base of the .overthrust for a belt a·bout 30 ~ wide on the west and up
to
15 km wide _ 911 ·the east and 300 km long, in the scale 1 :200 000. The map is also based on several geologi-cal secti1)n. On these sections there are also presen-ted the zone of folded Miocene, autochtoneous Mi1)-cene and basement versus structural map of the top surface of the basement, as revealed by the geophy-sical surveys of the oil industry:Analysis of these dalta hes shOwn that the depth , of overthru&t plene generally depe,n<is on pOsition of
the substrata and that the plane
aWeIIU"s'
"
to be in· dependent of dislocations in the subStrata. Autochto-neous Mfooene deposits are deeply teCtomcaIly "ero-ded" at the contact with ,the Darpathians or the folded Miocene and they as a rule loay flat with SO-.me UlPLift t0W8!l'1ds the Carpa.'tMa·ns a.t shaJlower de-pUIS aod slop'Lng under the Carp~hiadls at greater
de-p-flhs. A strudural map of the sur1la:ce Qf overthrust of Flysch deposits in the scale 1:500000 and some cross-sections are encl06ed.
13. S w i d z i 1\ 8 k i H. - 0 rozmiarach przesuni~ poziomych w p6Inocnycb KaI!patach f1iszowych. Rocz. Pol. Tow. Geot,
t.
41, z. I, 1971. "14. T.o k a r ski A. - WgIE:bna tektonika fliszu de-szyiiskiego., Acta geol. pol., vo!. 4, 1954, nr 3. 15. T 0 I w i ii ski K. - Gl6wne elementy tektoniczne
, , Karpat z uwzg!E:dnieniem g6rotworu ~d6w.
Ibidem, vol. 6, 1956, nr, 2.
16. W d 0 Vf i a r z
S. -
Tectonics. of the Ga~athian Balkan Regions the cal1;>athian Foredeep. G,e9!. Inst. of Dionyz stur, Bratislava, 1974.17. W d 0 w i a r z S. et ' all. - BUidowa geologiczna jednostkJ. skolskiej i jej. po.dloia w profilu
o1lwo-ru
Clsows IG 1. Biul. Inst. Geo!., i974, nr 273.PE310ME
3a nocne,ItHee 20-ne'l'Ke HO BHyTpeHHeii:. '18CTH
cpnH-UIeBOA 30IUd Kapna'l' Ha TeppH'l'OpHH IIoJJhWH 5&Jn:H
npo~eHld MHOrO'lHCneHHhIe l5ypoBIoIe CKBalKHHbI, JtO-toPbIMH, KaJt npaSHJJO, npofiYPHBaJIH cpnHllIeBYJO 'l'OJI-IJU:, nOACTHnaJO~He ee nopow>x CMa'J'Oro H aBTOX'J'OH-Horo 'MHO~eHa H Bc:s::phIBanH BepxaIDi: HIiTepBan 'naneOMe3030ACKoro HJIH ,lto:s::eM6pIDi:cJtoro OCHOBaHKJI. Cpe,ltH reonorOB Be,lteTC$l no:n:ellHKa no npo6neMaK TeJtTOHMKH OCHOBaHH$I H aB'J'OxToHHoro MHo~eHa H CBSl3H :noA '!'eKTOHltKH c-HaABHHYTblKH q,nHlIIeBbDlH
To~aMH. l1cnonlo3Y$l pa3pe3bI 6YPOBhIX C:S::BIUKMH aB-TOp COCTaBHn :s::aPTY nO,ltOWBbI Ha.ItBlifl'a B KIlCWTa6e
J : 200000, OXBaTldBaJOIJUrJO Y'lac'l'O:S:: ~oA B 300 'KM. KaPTa ~nOJIHeHa P$lAOK roonOrJAeCKHX pa3pe30B, Ha Jt()TOPblX nOK838n:a TaKlKe 30Ha cMRToro KHO~eHa, a T8JtlKe aB'1'OX'1'OHHblA M80qeH H OCHOBaHKe B YBll3:s::e, co CTpyETYPHoA Kap'1'OA KPOBenbHoA nOBepxaoCTK OC~o
BaHHJI, COCTaBJIeHHI)t.t :S::OJIJieKTHBOM reoq,H3H:S::OR
He$-T$lHOA npoMbmmeHHOC'f.H. ' ,
l13 aHaJIlf38 Bcex ,ltaHHbIX cne,!!ye1', '1'1'0 npH ol5~eA 38BHCHKOCTH rny6HHhI 3anerallKJI nOBepXHOC'I'H Ha,lt-BKI'a 0'1' OCHOBaHHJI, B ,!!eTRJI$lX 9Ta nODCpXHOCTb npo-BBJI$leT He3aaucHIIIoCTIo 0'1' Te:S::TOHWCH OCHOJ¥lHHR. nOpoWd BBTOXTOHHoro KHO~eHa Ha XOHTaKTe C Kap-na'1'aMH HJIK co CKRTbW MHo~eHOM CHnbHO TeKTOHH:" '1ec:s::H ,,3P.O,llHPOBaHbI" H JtaJt npaBHJIO 3anerlUO'l' IIOJIOro c He60JIb~ IIO,ItH$lTHeK B npHnOBepXHOCTHOM HHTeP-Bane H norpYlKeHHeK no,lt KapnaTloI B 60nee rJIyl5HHHOM HHTepBane. K CTaT:&e npKn02KeHa CTpyKTYPHaR :s::apTa nOnepXHOCTH Ha,ltBKI'a q,nHweBbIX. nopo,lt MaClIJTa6a 1 : 500 000 H HeeKOnbKO pa3pe30B.
ANDRZEJ GROCHOLSKI
~AGADNlENm
WARYSCYJSKIEJ PRZEBUDOWY NE. OBRZE2ENIA MASY'WU CZESKIEGO
Na geolog'lcznej mapie Europy Srodkawej Masyw Cze1iki rysuje sili: jakJo jeden z najstann~h i zarazem
naJwi~y.ch elemen.t6w atni\QtruraInyoh. Rola i zna-ezenie tej jeldnOl!iflki w czaBie orogenezy waryscyj-skie'j, a -.iaMe zagadnienie jej ·przebuiOOwY
w
trak-cle ,fald1)-waii tej orogenezy byly i s~ nadal dyskuto-wane. p.roblernatyka ta szczeg6lnie ostro' rys.uje siEl w, S~detaeh, stanowillcych p6tnocnowschodnieobrze-Pamtl1ci PTofe8oT.Q. HenT'JJ1ca Teissewe'a artllkul ten po§wU:cam UKO 851.243:881.738(438-<14:234.117+ blok pued8udecki) renie blO'ku czelSikiego. Obie
te
jednostki zajmuj14 okTe§lon14 pozycjE: w schemacie podziahl w&ryS'Cy-d6w europejslt!i.ch F. KOIISIIla11ta (9) i H. sti11-egt) (18). Cytowani aut-orzy WyroZniajl\ w Europie nastlSlU.1~cecztery stre1y: 1) westflWlult lub S'Ulbwaryscyjsklt, 2)
reno-hercyiiek~, 3) saslto-turjflsk14 lub lugijak14, na-leZQ do niej m., in. Sudety i 4) moldanubsklt, w sIklad kt6rej wchodzi bICk czeski.
. Linill tetMoniO'lJllIl 0 k1uczowym Znaczeniu w obr~- 1~ ·
°
16 ffbie OI'Ogenu waryscyjS!kiego Arodkowej Europy jest
'~~~~~~V~~~~i~~~~[~~~-~-~~
··
~'-.... -.~w .... ... _ ... -~VWAowoeuropejska strefa ~taliczna, zwana '--- ...,..,... """.... OPO ... _~
u·,-teZ P;l'!ZeZ niek1t6ry~h badaczy g1"2lbie'tem srodkawo- S2"
eu.ropejllllk.jro lub 9rodkowaniemieckQ liniQ· d7Jialowll N
("Mittel:detU1sche Scbeitelungs2lOlle"). Oddziela ona pas- "\-'l)-!
I
p~r--__7'-
-1::
--
5~mo wewn~trzne orogenu waryoscyjsldego; jaki-m zeia- ~
U
~I -'
l~-niE!I!D D.Franike (5) M. Schwaba (17) i innych jest
~IPZIG~~I ~G:L '~J'_~
. _ : (Nf IIIstrefa sasko-turyiiska, od zewn~trznego pasma oro- ~-}. fll .. " _ '~'(
geml,
rw:
ddaid lIIt6rego wc~ Btrefy, reno-hercyn- 1:.zJl"'i
J
\jJ:;;:: ""
6.<:.."'I.J
rV~ll'
ffi
.
·Ska i S'UibwaTY9CydSka. W tym uJll'Ciu ll1'OII!na ~s1ic j&kIo masyw· centralnY, Masyw: na co zwra-Cz_i~.¥!iK>
V!" I~
L£"" I lA+.++.1iD-<-
~
'll'U
o"""",~-,
.
'"...,.;.."or .... 11 .n.A.o . . .
ca uwag~ J. Dvofak (4). . ~I Irl ~WI~ II,.<~
.'- . -Sroclllrowoel.lll'qpejska strefa krystaliczna biegnie Z""""1
.u..-
+ -I- bill'\. '\.:-'-~,...-Hobszaru poludaUowo-zachodniej W. Brytanii poprzez ~ +
S
~ .1 .JIPj 1 )j\<
1 ~Francj~, RepubMlk~
FecieralnQ Niemiec, na teren Nie- ---70 +~
. '(~
~
'i
1I
~~
mieddej Republiki Demokratycznej (D. Franke, 5).
111
-
~.
IZldaniEm IWielu badaczy, m.
m.
H. 'Brausego (1). IPrze-se! ---"
1l
I T~
rnXlu
1 + I 1dk.t2enie Jtej SUefy znajdu:je
si~
.na rterenie PolBki, ':W~~
I~
~
:W
I 1obr~bie p6mocno-wschodniego obrzetenia bloku czes- r!'-
J
r~-I-~ ~rr.. I 1 r:lJ0kiego. Sudety i blok przed·sUldecki wchodzl:l w sJdad
rrL
JJ.
I,IS'~ 1~
+ . .1: I
tego obrzetenia stanowilllC zarazeiri fragment warys-
~
~
++flli!»
~ ~
1 Icyj1S1kiego pasma .
wewn~znego
- strefy sasko-tu-~
iP.:
-I-~~
~
h"'>CV,",'''''ryflskiej. Na mao1le rtek.tonicznej Europy (ipraca zbior. 16)
I-'
.
+~
'" ,..vr.~x.., ~
0X'X' ~LlQf.
-~
V..5':><+
-I-~
rx.;q
' ' l~
11 )1. . . 'Sudety -i blok pl'lZedsudeciki przedstawiogno jako cz~§c ~
Masy.wu Czeskiego· przetbudowanQ w trakcie faldowafl '.:.' .'.
+
...
~
?+X>Ii2J~+ 5<.~
rn
~'i..
.
.
.
wary9Cy~ich.
WyrMnia.S.i~
tu (rpor. ryIC. 1) lronipleks ....~
- /'moldariubski, stosunikowo slabo przebudowany (gnej- • • . . +
+J
+ + 'v-sy blaku So.wich G6r), komplela! kadomski (iupki . • • . • . • . . . ~ / + + r :
Iyszcrzykowe i gnejsy), kompleks kaledonski (fylUty, w..~-';"':""':""!!oIiI:::... _ _ _ "~~::JL:L.
_ _ _ _ _
...LJzieleflce i diabazy). Z kompleksem kadomskim
(assyn-·tyjskini.) gr8'1lWZY od WlSchodu warys'Cyjskie pi~tro
strukturalne mora!WSko-§J.~kiej strefy
eugeosynkli-na[nej.
W wyniku ruch6IW trzeciorz~owych, struktury
geologlczne wystfllPUjQce w Sudetach i na obszarach
sll9iednifch zostal:y lPOCi~ lU'lirokami i ObniZone
scho-dawo w kliert.llDlru p6lnocno-wschodnim. Pierwszy z
. tych stopni to Sudety, drugi u'kryty jest po;d pakI'YW1l
osad6w kenoooicznych i· nOSi nazw~ bloku
przedsu-qeolde.go. Od Sudet6w drzieli go duta Iinia
dysloka-cyjna - sudecik'i WI1kok brzetny. '!'neei stapien
-najniZszy (W. Grocholski, 6) uik'ryty jest pod osadami
permu wchod~ymi
w
sldald monok'liny pr.zedsude- .·ckiel. Jednostk~ ~ oddziela od bloku
przedsudec-kie-go system linii dyslokacyjnych . okreSlanych jako
uskdk: Odry ·H. Te'isseyre'a (21)· lub nawet jako
linea-ment Odry., jakko1wiElk dysldkeeja ta nie ma ai! ta.k
wielikiej rangi (J. llworak, 3),
; PostE:U;>y bad an geologi-cznych zWil4zanych gl6wnie
z poszukirwaruem .zI6:t mieldzi. ()raz . ropy naftoWej i
gll1ai ziemnego ulatwUy pozn8'1lie struktury
geolo-gicznej i zatliegu bloku przedsudec-kiego, a cz~Aciowo
takze i pOdlota permu w obr~bie nmnokliny
przed-sUideokiej. Wyni1cl te, jak r6wnieri rezUltaty komplek-sowyClh boom geologicmo-geofi'Lytcznych blok.u
przed-sudeakoiego, a t·aIkI!e i Sudetaw umo:hliwiajij podj~ie
pr6by odpowiecizi na nast~ujQce dWa pytania: . .
.1. Jak w hvi.etle najno-ws~h badan przedstawia
Bi~ zagadnienie waryscYjBkiej pl'lZebu.dowy
p6lnoono--wsohodniego obrze::tenia bldku czesitiego?
. 2. Czy Arookowoeuropejska strefa krystaliczna
znajduje przedruzenie na tererue P(}lski, jakie sll
jej cechy stl"llIktmll'lne i jaki jest jej przeb~~
PROTEROZ01K W SUDETACK I NA BLOKU P~ZEDSUDECKIM
. Zanim odpawiemy na pOista'W'ione wyzej pytarnia,
nalezy zastanowic si~ nad zagardnieniem proterozoiku
(prekambru) w Sudetach. Ja.k jut wspomniano,
wy-stf8)U'jQ tu. eleme'nty . strukturaine, ~t6re wil:lZe si~
z . r6tnymf orogenezami. Obak gDejs6w G6r Sowich,
okTe6J:arnych na og61 zgodnie jako moldanubskie,
wy-st~1l seIlie ·utwor6w intensy-wnie przefaldowanych
i w r6tnym stopniu p:r.zeobraZo'nych. Skal:y
zmeta-morfiJlowa'Il.e w fa'eji amfj,bolitOlWej (lupki
lyszczycko-we, gnejsy. amfi1bol1rt:y il inne) zaH.cza si~ na og61 do
-proteroroiku - -k~ieks kadomsk'i. Skaly
przeobra-zone
w
facji zieiencowej, znane jakoepimetamor-ficzna seria G6r K~arwBkk:h, o.k.re8lano .clawniej jako...
35B
~1
UIIIIll2
ITJ]3 [JJJ]4
Bs
~6
E;J7·
0
8 LZJ9
[2]1)
o so 100 kmRJlc.-·1. Szkic tektoniczny bwku cze.sldego wg· MaplI tektonicznej E·UT0P'U (16),
1-3_ stare elementy strukturalne w .tretie faldowllit
wa-rysc:yj.klcb: 1 - j(ompleks moldanubBld. 2 _. kompleks
kadomsld (assyntyjlkl). 3 - kompleks kaledo6ald, •
-kompleks waryscyj.ki. 11 - gran.l.toldy waryscyjlkie 1
Itar-ue. • - pokrywa platformy paleozolcznej, 7 - .trefa ·.
fal-dowu\ alpejllkich, 8 - r6w przedg6rlkl alpid6w, 8 -
na-.- sun1~e pluzciowinowe Karpat. 10 - uakokl.
Fig. 1. Tectonic 8ketc~ of the Bohemian block (aJtfilT Tectonic l'rtap
of
EUTope, 16). :.1-3. old structur"l elements of the zone of Varlscan
fol-din . . : 1 - Moldanubian complex, Z - Cadomian
(Allin-thlan) complex. 3 - Caledonian complex; 4 · ~ Varlscan
complex. 5 - Varlscan and olde)." granitoida. 8 - cover of
paleozalc platform, 7 - zone of .Alpine foldlnp. ~ -
fore-deep of Alpldel, 9 - carpathian nappe overthrlJ.lt. 10 _ .
faultl.
ltom&>lekB k:a.J.edo~~; obecnie ISQ one - coraz cz~§.ciej
zaU-czane do waryscyd6w.
Henryk Teisseyre (19, 20), omawiajl:lc wys~pienia
prot~rozoiku (prElkambru) w Sudetach, zwraca
uwa-g~ na brak bezspornych dowod6w WSikazujQcych na
wiElk tYlCh aka} i na wynikajQCY s~d hipotetyczny
charakter rozwiQzan . wYnikajllcych z takiego uj~cia
zagadnienia. Cytowany autoJ:, opierajllc si~ na
ana-lizie struktur mezaskopowy.ch wY.st~pujQcych wsr6d
utworaw, kt6rym przypisulje si~ wiek proterozoiczny,
jalt i staropaleozaiczny lub dewonski dochodzi do interesujllcych wniosk6w. Stwierdza· mianowicie, ze
glOw.na defoJlCDacja utwor6w pI'elkambru wiQZe si~
z cyGtlem lteiktonicznym, kt6ry r02pOcZltl si~ pod
ko-niec ika1edonsikiej epOki fald.(JfWej i trvr.'81 w
warys-cYlku.
'W lPl'a<:y (20) H. Teisseyre pisze, ze w metamarfiku·
sudeckim wysttpuje na og61 4-5 generacji struktur
linijnych. Struktury oznaczone symbolami Fl i Ft nie wystE:U;>ujQ w dewonie depresji Swiebodzic i
zda-niem tego autora powstaly po Bylurze, lecz przed
osadzeniem g6rn.ego dewonu depresji SWiebodzic.
Po-2ostal:e str:uktury (F" F4 i Fa) sQ zapewn.e
waryscyj-sltie. Zlepience, 8zaroglazy i mulo~e g6rnego
dewo-nu wspomnianej jednostki· stanoWiQ, zdaniem H. ·
Tei-sseyre'a (21), molas~ pokaledonskl4 lub
,(
....,
..
t::32
,
E±J7
'
011
Q aG2]3
B8
1'\'112
1]1]4
1~6J9
1SJ13
0. 5 10. '5ro
25 km Q' 0~5
010.
G14
16 00' 'Ryc. 2.Szkic
lieologic%nY Sudetow i blokuprzedsudec-, kiego.,
1 - archalczne ,nejlY Sowich G6r, 2 - utwory proterozo-lczne w Sudetach i na bloku przedsudecldm, lIa - pod osadam! permu 'monokllny przedludeckiej, 3 - przedwa-ryacyjalde lntruzje zasadowe 1 ultrllZasadowe, 4 - ,eplmeta-, mortlczne utwory G6r Kaczawaldch i bloku przedludeckie,o (i6rny proterozolk po, najnl:iazy karbon), 4a - cz~owo
'pod osadami permu, 5 - przefaldowane nawzajem w atre-fie tektpDicznej Nlemczy utwory proterozo1ku i paleozolku, e - aranito1dy nie okreBlone,o blltej wleku, 'I - granito-Idy p6tnowaryscyjakie, 8 - ,osady dewonu I, najni:tazego
kilrbOnu w depreajl, Swlebodzic - molua atarua, 8 - osa-dy turneju i wizenu w Sudetach Brodkowych, - mOlan mlodsza, 8a - tumej 1 wlzen W Itr~urze bardzklej, 10
-osady cz~owo epimetamorflczne turneju I wizenu 1 ,
naj-'n1:tIzego namuru wykllztalcone w facjl 11lazoweJ, pod osa-dam! permu na monoklinie przedludeckieJ, 11 - ' g6rny karbon w niecce Sr6dlUdecklej, lla - najwYtazy karbon
"W nil!(CC8' p6lnocnozudeeklej, 12 - granice geologlczne, 13 -ulkoki; 14 - otwory wlertnicze, SUB - sudecki, u.ko'< 'brzemy, SDO - strefa !iyslokacyjna Odry, la - blo1c strzellflsko-otmuehowskl, Ib - metamorfik m-odkowej Odry,
le - wypic:trzenip. Szprotawy.
,z, faz'" reusy3sk". Jako' mlocisZ14 molas~ sr6dg6rskll okresla osady detrytyczne kulmu zapadliska tr6dsu-d!!CkieiO.
,Badania geologiczne wYkonane w cillgu ostatnich kilkunastu !at W obr~bie bloku przedsudeckiego wy-kazaly, Ze w podlozu osad6w ~enozoicznych obok polimetalic2lllych moldanubski<;h gnejs6w' sowiog6r-skich moZna wyr6zni~ dwie serie skalne: utWilfy prze-obrawne w facji amfibolitawej, zwane dalej serill
'~amfibolitow" i skaly zmetamorfizowane w facji
zie-:lencowej, zwane dalej serill zielencowll. Pierwsze z
:wYmienionyclr'-wyst~Pujll We wschodnim i
p6InOCllD-,"!'wschqdnim obrzezeniu bloku tworzllc wyraZnie
za-rys'OW'l!.ny, Iuk wygi~ty ~u p61noco-:wschodoWi. Dla DPInocno-zlKlhodniegoodcinka tego luku J. Oberc (13)
+
Fig. 2. : GeoZogical sketch
of
the Sutlet1J Mts' andFore-, ' ,', ' -Sudetic block. , " 1 :.... Archaic gnelaea of Sowle Mta, 3 - ProterozOlc rockS in Sudety Mtl and Fore-Sudetlc block, 2a -these l'ockl
,overUed by the Permian on Fore-Sudetlc monocl1rie, J , -pre-Varilcan mafie and' ultramafic intrualons, fo - ' ept-metamorphic' rocks of Kaczawsk1e Mts and Fore-Sudettc block (Upper Proterozo1c - 10wermDlt Carboniferous), 4a -the rockl, overlled by -the Permian, G - ProterQzo1c !IlId Paleozoic rock. folded' together in Nlemcza tectonic zone, e - granlto1da of uncertalri age, 'I ~ Llite Vari.can grant
-toidl, 8 - Devcurlan' and lower most Carboniferous strata. 111 SWiebodZice deprellion - older mol_e, 9 - Tournaf. and Vi.ean strata In ,the central SUdety :Mts - yqunger molall88, 9a ...:. Tournal and Vilean in Bardo structure; 10 - partly epimetamorph1zed Tournai, Vilean, and, 'lowermost Na-murian strata developed in Flysch facies an!! o~lle!l_ ~y
the Permian in Fore-Sudetic monocline, 11 - Upper t;arbo-nIferoWl of central Sudetlc baain, 11a - uppermost' CarllO-riiferous of north-Sudetic basin, 12 - geologl,eal boundaries, 13 - faulta, 14 - boreholes, SUB - marginal S,udetlc fault" SDO - Cdra r~ver dislocation zone, la - 8trzelin , Otmuch6w block, Ib - metamorphic ma .. U 9!_ ,the
middle Odra river, lc - Szprotawa elevation. '
wprowadzU nazw~ metamorfik srodkowej Odry. Skil-ly wChodz:;ice w sklad tej jednostki wyst~pujlt po
obu iltronaeh UBkokn Odry, a wi~c zar6wno w obr~bie
bloku przedsudeckiego, jak i w podloZu osad6w per-mu przyleglej cz~~ci monokliny ptzedsudeckiej. Utwo-ry wchodZllce w sklad metamorfiku ~rodkowej Odry
hicz"
si~, jak wYkazaly badania A. Grocholskiego i R. K'Ilcharskiego (7) oraz B. Utzig (25), poprzez' oko-lree Wroclaw.l.a z seriEl lupkow" strefy kamieniElCko--niemczailskiej, a takzez
Wychodniami skal,' 8tano-wiElcych oslon~ intruzji gr/ilnitowej Strtelin-:-Zulowa. Te ostatnie reprezentujll gl~bsze poziomy facjiamfi-bnlitowej. , '
W o:br«:bie serii sDnle przeobrazonej moma
Str2,e-lina oraz s~rakrustalne lupki Iyszczykowe i·
para-gnejBy drobaolamin~wane · pocholttelllia lupkowego.
Skaly te Oipisa'ne . OfItatnlo prZiez A. Maierowicza (11),
S. M8Ci~ewskiego (W) i B. UWg (25) zawieraj~
wkladiki amfibolit6fw tUlfogenieZIlyoch oraz SQczewy 1
wamtwy amfibolltow pochodzenia wulkanicznego,
osi~ajll1Ce mi~A~ do ki1kudzi.i~iu metr6w. W
ki1IkJu wypadka'Ch stwiel"dtwno wOdadiki wa.pieni krys-talicznych i aka! wapiettIno..;k·rzemianowych, a takie
kwarcy1y i
hllPki
kwaTCytawo-grafitDwe.Warbnym elementem:. Sll tutaj intrurz:je skal
zasado-wy.ch i uitrHas8l40wych. Do skal typu intruzy.wnego
ntieq tei praJWrlopodoonie gnejlsy amfLbolowe
na-wieTOOne w ()tiwone PrzedmoScie, a oplsane przez
T. Mora,wBlmego (12). Skaly aad.owe i ultl'all:asa,dowe
16·
POLSKA
e
s
SRsll znane z okolic ~f i mas)'lWU seI!Pentyni.to.weo3O
Gogol6w-Jord'll4low. S!1i'Wle1"d:oon'o je w otworze Bu..,
d:lli!sIz8w (S. Maciejewski., 10) na pohldnie od Wrocla- 9J
\VIia. Dajq one taIkZe znlle 0 sabie tako an'Omalie gra-
[======C======J==~~~==~:J
wttnmryC7llle i magnetyczne wystlPUj~ce mi~dzy So- ,..
b6tikIl,KQ):>ierzycami i Borkiem stmel!i.iIskUn oraz
mi~y K~ W.rochwW'skimi i Srodll SI. Zasi~g akal
silnie
pmeobraZoPYlCh zaii.naICza siE: na .mapieano-malli grawilnetr~cl1 . jako 9trefa anomalli dodat- •
nich wy.iszyCh 1lu!t nii na terenach sllSietdnieh.:
Seria epimErtamorficzna jest r~rezentowana przez
lupki seryeytowe, fY'latty, metSB2lllroglazy, lupki
chlo-. l'yIowe i diabazy. W mettaszaroglamch rDZpoznano
de-trytycomy mErterial pochodzeoia ,wuJk,anicznego -
dia-·bazy i keratofiry. Wielk ama.wianej lSedi, na
podsta-wie doty.chczasowych badan palinolog!icznych i milkro-faunistycznych, zamyka siE: pra'WldopodQbnie w
gra-mcacll lIlajwy6Bzy proterozoik (ak,rytarchy
w
()tworzePlmkoszbw) - g6my dewon (koDoldonty w otworze
Jelenin). Moma pmYiPlJS2:ClZa~, ie w <Jibrd>ie
omawia-nej serii kryj~ siE: po'\vame lulkli stratygraficzne.
lliworY serii pmeoib'r'aionelj 'W facji
amfiboll-towej nieza.wierajq ozn8A:zalnyeh szczqtk6w
organi-cznych, a prOby oznaczenia wieku izoto,powego nie daly jednoznacznej odpowiedzi. Naleiy jednak wlltpie czy .pl'ZY1l1iOSIl one definitywne rozwilp;anie
interesu-jllcej nas ikwe&tU. Jednym z argumen.t6w przema-.
wi,ajqcych za tym, ~ sena amfibolltowa jest stanza
od zieleDcowej je&t abecnose otoczatk6w gnejs6.w w
metazlepiencaah semi zielen-cowej nawierconej w
Bog-daszawic8A:h. Inoym ,poSrednim dowodem jest
sto-pien zaangaiowania taktonicznego i Aiady diaftorezy
obserwowane w serif amflbollto.wej (otw6r
Zag6rzy-ce). StwierdzOIIlO tu blasty ~lbitowe ze strukturami
heIicytowymi,kt6re zdaniean D. MaciejeWS'kie.go (10)
po-w.staly ·W wynilru rotacyjnego rozwa.],cowania
ska-Iy, by6 moiew czasie jednej z f~ ?rogene~y.
"!'a-ryscyjskiej. Nalezy jfJdnalk podkrethc, ze wynllemone
argumenty nie Iitilnowill :bez.sporn~h dowad6w
0-kreSJ.ajllcych wiek seril amflbolitolWej. DIa
rozwaia-nych zagadnien .mtOOlne znaczenie ma jednak fakt,
ze
serla akal silnie przeobraionych leiy na tymsa-mym poziamie inteI\gelkcyjnym co slabo zmetamo~
fizowane hlpk:i seryeytowe i. fyUity. Ozna.cza to, ze
seria amfibolitowa W obecnym poloZeniu w bloom
przedsudeokim reprezentuje -elewowanll parti~
sko-ropy
ztemski.ej. Stanowi wf~· jednostk~ strukturaJm.~o coohach en.tyklinDrium. W obr~e taj struktury
. WystlWujq zapewne elementy starsze - kadomskie.
Obecnie widoczne deformaoeje tego kompleksu,
IIlCZ-nie ze z!qpIrowaniem kt'ystallzacyjnym willzac
jed-!Ilak naleriy z wal'ylScyjskim cyklem. te!ktoruczm:m,
gdyz - jok stwierdza 'H. Tedsseyere (20) - "Wlek
skaly me przeislldza w'ie'ku widocznych w niej
defor-maeji, kt6re mogll bye o~ tej ska.ly znaanie
mlod-sze". Przedstawione tu stanow.i9ko jem zarazem
odpo-wiedzill na pier.wsze z postawiooych na wst~pie
py-tail.
SRODKOWOEUROPEJSKA STREFA KRYSTALICZNA
'Ba.danie geoftzyczne· wykonane W'LdIui VII
miE:-dzynarodowego profilu' sejsmicznego -
przecinajll-e~ Odr~ na 'p6Inoco"Wsch6d od Legnicy -
wyka-zaly, ie pasmo wychodni skal przeobraZonych w
fa-cji amfibolltawej - metamorfik ~rodkowej Odry jest
ognm:iczone dyslokacjami si~gajllcymi
at
doniecillg-lo§ci Mobo.·. Badania sejsmiczoe wykartaly ta-kie, ze
'
360
o
so
RlIc. 3. Przebieg irodkowoeu'l'ope;skie; strefu krtlsta-ticznej no: terenie N RD i PoIBki.
1 - Ikaly Itarae od permu na powlerzchnl . i pod
osa-daml kenozolcznymi, 2 - granice
Arodkowoeuropejlldej'ltre-fy krylltallcznej, S - grantee geologtcme, .. - Ulkokl, I _
·grantee pafllltwowe.
Fig . .5. The course
of
central-EuTopean crystalline zone through G.D.R. and Poland.1 - rocks older than the Permlan cropping out on the
surface or covered by the Cenozoic, 2 - boundarlea of
central-European cryllta.W.ne zone, 3 - geol~cal
bounda-nes, .. -
,
faults, 11. - Itate boundadel.grwboS6 Sk:orupy ziemskiej jeSt ·tu. stoaunkowo
nie-wielka i wynosi za:ledwie 30 ikm (A. Gute.!-,ch 1-
wsp61-a\rt(lrzy, 8). . .
JaIk jui wspamniano wyzej, w intersekcji
po.wle-rzchni podtm:ElCiorz~ej blOlau prze.d&udeck:iego
wy-chodnie seni smfiboliolnwej llw~ wyratny luk
wy-gi~y ku p61nocD-wschodowi.Po wewn~trz.rlej
stro-nie tego hl'lru SIl rWJprZestrzenione kompleksy skalne
charakteryatycme dla GOr Kaczawsokich. Powstaly
one glownie w warunka'Oh gl~orskich (24) i
zo-staly przeobrazone w facji zielencowej. WystE:pujll
wk6d ruch przejawy wullkani7Jmu
inicjalnego.Utwo-ry te, jalk 'wynika z badan M. ChoroWBikiej i L.
Sa-wioldego (2) i Z. Ur,banek (24) uJ.egly sfaldowariiu
i . eplmetam()([\flocrje na pograIDic.zu dewonu i karbo-nu. Odpowiedniddem sedymentacyjnym tego
wyda-rzenia . tektonicznego jest osad mol8lSY' Ar6dg6rskiej
zdepooQwany w abrl}bie p6}nocnego skrzydla
wsp61-czesnej niecki sr6dsudeokiej. Jaik. wynika z badan A.
K. Teisseyre'a (22) kiulm tego' zapadlRa lest osadem
synorogenicznym, a material detryty~ny dastarezany
. byl m. in. z p61nacy. z wy!pi~rzanegb w6wczas
lan-CIlICha prek'aczawakiiego.
Pc zewlD~rznej stronie hlku wystli'PuJll osady
wY-ksztalcone 'vi facji fliszoawej. utwory dolnego karbonu
wyksztakone w tej facj! Sll znane z Sudet6w
Wschod-nich i olrolic Glubczyc (23). SIl one sfalodowane i
cz~-. Bciowo . zm~rfizowane, prawdQPodGbnie w
naj-wyiBzym wizenie lub dolnym namume. W
p6lnocno--wschodnim obrzezeniu blOlku przedsudeekiego, w
pod-lom pelmU wystE:pujll osady dolnego karbonu (6, 27)
a ioo eechy lltologioz;ne (zlepience, sza.rogla7:y i
mu-lowce) wskazujll, ze i
te
utwory mogq byewyksztal-cone w f~ji fliBzowej. .
Jakwynika z powyri;szych danych omawiany luk skal metamorficznych rozgranicza obszary r6Znillce
si~ wiekil;m fahi()waiI i wyksztalceniem facja1nym.
Oddziela on OOezar eueeosynkliny SUidet6w
Zacbod-nich - intemidy waryscyjskie (14, 26) od.
p61-nocno-zachodniego przed!uzenia.. Wypi~trzenie to
d'Zieli obszary rM:niqICe Bi~ wiekiem. faldowafl. i
wy-ksztalcetniem facjalnym OISad6w, nosi wi~c ceehy
geo-antydtliny. IWchy :wypi~rzajllce t~ Btref~ zachodzily
nie tylko 'w karbonie, lecz trwaly ,ta,Gttiei w permie. Wskazuje na to kompleks zlePiefl.c6w g6rnego
czer-won-ego sp~owca osillgalj/lCY mi~7szoM okolo 800 m,
stwierdzollY W o1lworze Lipowa na WBch6d od Grod- '
~owa. DetrytyeZIlY material tego zlepiefl.ca (lupki lysz-ezykowe i gnejsy) byl dostarczany niewl4tpliwie z
za-chodu. a wi~ z opisanej strefy geoan.tyklinalnej.
Wzajemny stosunek: serli skalnych wyst4U)ujllcyeh w obr~bie bloku przeidsudeOkiego i w jego
sl'lSiedzt-wie ilustruje rye. 2. Wycbodn'ie serfi
epimetamor-ficznej (ka,cza'Wskiej) zamylkajll si~ na poludnie od
Wroclawia, gdzi'E! wychodzQ w powietr·ze. Dalej iku
porudniowi za,chowaly si~ fragmental'y'Cznie w
stre-fie dysldkacyjnej Niemczy. JOOt WYkll'Zaly wiercenia
Lubcz, Karnk6w i Lipawa, gramiey roiE}dzy
wschod-niml a zachodnimi Sudetami naleiy si~. spodziewac
w:zdluz lini.i Gtodk6w-;Nysa, a nawet na wEleh6d od
tej !inii. Osady dewQnu - warstwy z Branny,
wy-st~pujQce zdaniem J. Oberea (13) u podstawy
nS:-suni~cia . ramzowskiego wy:znaczajl4cego omawianll
granic~, SI4 zalld1nowane tektoni.cznie wsr6d utwor6lw
proterozoic2)Il)"Ch buduj~ych d~ jednOBtk~ 0
skom-plikowanej budowle - blok strzelifl.sko-otmuchowski
(la na rye. 2).
Nalezy jeszeze wyjaSnic pewne pozorne
sprzecz-nosei strUJktu1'lllJne wiQzQce si~ z opisanym lukiern
skal meif;amorfkznyeh. W ozEliSci wschodniej tegO llliku
struktUI'y' teoktoniezne wykalZujl4 kierun.ki N;NE
-SSW, a nawet wyratne odchY'lenia w ki-erunku NE.
lJuJk jednak odchyla si~ .w kierunku za/c.lrodnim.
Moi-na to wytlumaczyc tym, ze odcinek zachodlni jest
wy-niesiolU4 'Wcl6k~ llstw~ gl~bszego podloza, ograniczon~
dyslokacjarni niez.gQdnymi z piel'!Wotnyrni
kierunka-mi . teiktonicznyroi. Pomi~y blOkiem
strzelifl.slro-ot-muchows.kim a metarnorfilkiem. §rodlkowej Odry ist-niej~ nieIWQ~1iwie r6Znice str:uktUTalJne. PierWsza' z
wymienionych jeidnostek: reprezenrbuje gl~bszy poziom
intersekcyjny, na co
W'Skazuw
szerOkierozprzestrze-nienie sUlPrakruata[nych gnejsaw OC'ZJkowych i
p6.zno-wa~yscY'lskiJCIh intruzji granitoiQorwych. Druga
jed-. nostika - metamorfik Srodlkowej 'Odry (lb. na ryc. 2)
jest zbuldoWQna z hlIPk6rw lyszc!ZyJroWYch i
paragnej-s6w. Nlllwillzuje ona pOd wzgledero litologicznym do
kamieniec'k·o-niemczansllciej strefy luplkowej.
Istniejl4 tez r6tnice struklturame mi~zy
metamor-fiikiem srodkowej Od·ry a jego ZIIIchodnim
przedluze-niem. SkllPe dane wrertnicze wska7iUj~, ze wyst~pu
ill
tu gnejsy (otw6r JEl'drzychawek) i liczne intruzje. granitoid6w, stwIerdzone m. in. w otworach
Niego-slawice i Leszno Dolne. Omar ten rysuje si~ jako
wy'lbttna, dodatnia anoma)ia grawimetryczna,
okresla-na ~o wy!t grawimetTy!czny SzProtawy. Jego
odoo-wiednikiem w serulie geologieznym ' jest jedm9Stka,
kt6rej nadann nazwEl wypiEltrzenie S~rotawy (Ic na
rye. 2). .' .
Opisana strefa geoantylldinalna jest, jak wiadac z
powyilsz)"Ch ~'Wag, zr6iJ:1,iJCowana pOd wzgl!l'dem
s'truk-turalnym: LerZy' on'a, na co zwrOOll: uwa.g~ W.
Po-za1'yski (14), w przedIuzenilu struktury waryscyjskiej
znanej pad n!l1ZlWll "srodJlrowoniemieokiej strefy 'mE-'
tamorfkznej " iub ,;cizialQIWej", .a takze pod nazwll
,,§rodkowreuropejskiej strefy k,rysta;lic'inej". To os
tat-nie okre§letat-nie wyldaje si~ nadbarciziej trafne i
pro-POnuje si~ w1llCzenie ~ do polskiej terminologii
geologicznej . .
Z przyj~ia ikoJl.cepcji geoantykliny wynikajll tei
pewne pralkit~ne wnioski. streforo
geoantyklinal-nym towarzyszq' intruzje slkal za96dowych i kw~
nyC'h, a tym z k»lei towarzysz~ zloZa rud. W obr~bie
opislIlIlej strefy geoantyddinaInej, blldz w
bezPQsred-nhn jej sllSieldZ'bwie wyst~ujll ooze i wyrainie
za-rysowan~ anomaHe grawimetryezne' i magnetyezne wSik87lUjllee na intT,uzje s4ml u4trazasadowych. W
nie-kt6rych ·otworaeh stwierdzono tme podwytazone
~onee.ntra.cje pierwi'as,tk6w, taJkich jak: Dikiel ehrom
kobalt i molibdem. lIStnieje
wi~
realoaperspektyw~
wy~ryeia zl6li magmowych typU segregacyjnego,
li-~acyjn~ ltui~ injekcyjnego w obr~e opisanej
stre-fy krystabczneJ 0 eechach warysey.jskiej
geoantykli-ny.
LITERATURA
1. Bra USe H. - Ur-Europa und das gefaltete
s~hsische paHi~. Ber. deul1sch. Gas. geol.
W1SS. A. Geol. Palaont., 1970, nr 3.
2. C h 0 row s k a M., Saw i c k i L. - . 0 wyst~
powaniu zmetamorfizowa.nycb utW'Or6w g6rnego
dewonu i dolnego karbonu w·G6raeh
Kaczaw-s'kich.· Kwart. geol. 1975. nr 2.
3. Dv 0 f a k J. - Tectogenesis of the Central
Eu-. rQPean Variscides. Geo!. Congr., Rep. 23rd Sess.
Czechoslovak.ia, Abstr., Sect. 3, 1968. .
4. Dv 0
r
a k J. -Facies development of theLo-wer cal1boniferous in the Central Europe .and
the tectogenesis of the Variscan orogenese. VIII Jntemll!t. Congr. on Car:bon. strat. and Geol.
Abstr., Mosikwa, 1975. .
5. F ran keD. - The main structures of the
Cen-tral European V.ariscides. Ibidem.
6: G roe h 01 sk i W. - Waryscydy poludniowej
WJelkopolski. Prz. geol., 1975, nr 4.
7. Gr~ehols.k:i A., Kucharski R. -
Metody-ka 1 ,wyniki koropleksowyeh badail geofizycznych
i geologicznyeh poldloZa krystali.cznego wsehodniej
cz~§ci bloku pr:redsudedkiego. Kwart. geo!., '1975, nr 1.
B. Gut e r c h A. et a1. - Sejsmiczna struktura
sko-rupy zieroskiej WzeUu2 VII profilu mi~narodo':
wego w swietle badafl. metooll gl~bokich son
do-wail sejsmicznych. Prz. geol., 1975 nr 4.
9. Ko ss m a t F. - Gliederung des variseisehen
Ge-birgsbaues. Abh, sachs. geol. Limdesanst. 1. Lei-pzig, 1927.
10. M a c i e Jew ski S. - CharaGrlerysty1ka
petro-gra·ficzna skal z otwor6w: Budrliisz6w, 26irawina,
Kwiec1sz6w:, Zag6rzyce, LtQbiat6w, MUkowice,
Jurez. Arch. Dak. Zr6dl. ;IG: Wroclaw, 1975.
11. M a
i
er 0 w i c z A. - Charakterystykapetrogra-fic.zna $!tal metamorlbny-ch bloku
pl'Zedsudeckie-go. Otwory: Bialobrzezie; Mardnkorwice
Zieleni-ce, LipDWa. Ibidem, 1973. '
12. Morawski T. - Char~erystyka petrolraficz- a
na &kal z otwor6w: Wojnowie~kl, Kamk6w
Mo-ikrzesz6w, Przedmo§cie. Ibidem, 1974. '
13. 0 b ere J. - Budowa geologiczna PoIski. T. IV.
Tektonika, cz~~c 2. Sukiety i obszary przyleg}e.
Wyd. Geol. 1972.
14. P 0 ~ a r y s k 1 W. - Interpretacja geologiczna gl~
bo:klCh sondowafl. sejsmieznych na VII profilu mi~dzynarodowym. Prz. geol., 1975nr 4.
15. Praca Zibiorowa - Regionalna geologia Polski. T.
Ill. Sudety, Krak6w,1957 z. 1 . ' .
16. Praea zbiorowa - Carte Tectonique
lntemationa-le de L'Europe. Congr. Geol. Internat. 1962.
17.S ch w a b M. - Zur Vel'lhreitung' vOn
Olistoetro-men in Dinant der rhenoherzyniscben Zone im
Gebiet der DDR. VIII Internet. Congr. on
Car-bon. Strat. and Geo!. Abstr.; Moskwa, 1975.
lB. S till e H. - Das mitteleuroplliSchen variseische.
Grundgabirge im BHde des gesamteuropliischen.
Beih. Geol. Jb. nr 2. Hannover. 1951.
19. T e i ss e y re H. - Prekambr .w polSkiej cz~cl
Sudetow. Kwart. geo!., 1968, nr 4.
20. T e ~ s 8 e y r e H. - 0 niekt6rych spornych
pro-blemaeh w geologii Sudet6w. Ibidem, 1972, nr 4.
21. Teisseyre H. - Rozw6j i sekwencja defor';'
madi tektonicznych' w metamorfiku Sudet6w.
PrzeM>dnlk XI.iVII Zjazdu PTG. Wyd. Geol, 1975.
22. T e i El S e y reA. K. - Sedymentologia i paleo-.
geograiia kulmu starszego w zachodniej cz~ci
nieoki §r6dsudeckiej. Geologia Sud. vol. 9, 1975,
nr 2. .
23. U n rug R.· - Dolny karbon w facji :flfSzowej
na porudniowy..zach6d od GNbczyc. Przewodnik
XLIII ZiaZ'du PTG, WY'Cl. Geol., 1971.
. 24. U r ban e k Z. - On the occurrence of. Upper . Devl;)niail rooks in the epimetamorp):lic complex in the Kaczawa Mts. (Western Sudetes). Bull.
Acad. Ppl. Se. Ser. Sc. Terre, 1974, no. 3-4.
25. U t z i g B. - CharaikterystYka petrograficzna
pod-loZe krystalicznego bloku przedsudeckiego na po-, lu'Clnie od Wroclawia. Kwart. geol., 1975, nr. 1.
26.
·z
nos k 0 J. - Outline of the tectonics ofPo-land and the problems of Vistulicum and
Vari~-SUMMARY
The Sq.dety Mts and Fore-Sudetk block represent
north-eastern margin of the Boh'emi'an massif (F~g.
1). Here occur structural elements connected with va':
rioW! orogenes. The Sowie Mts gneiss€5 are
conside-ted .as the Molti'a'llIUibian. Alterated rooks of
amphi-bOUte facies are usually related to the Cadomian
C.AJSsinthian) orogeny. Weakly metamOrphosed
phylli-tes' and greenstones, known as the epimetamorph~c
series of the K:acmlW6kie Mts and previously
inter-preted as Caledonian complex, are at present usually
a~igned to the Varlscides. There is no equivocal
eyi-dence for the Proterozoic age of the metamorphosed
roClks of amphibolite facies~ MesosOOpic strudU1"es
diSIPlayed by these roClks iIllrucail:e tlmt the series in-tel'lpreteid as CadOllDfen complex underwent
comple-te alcomple-terati<m in result of the Vlarisean movements.
The methamoop'hiosed roeks of amiph'i,bQ.lil:e facies
oc-cur at the 9SIme inte;rsection level as weakly
meta-morph'Osed phyllites and greensiones. This means
tha~ the heav'ily metamol'lPhOlSoo ~ies represent an
elev.a.ted part
at
the Earth crust... . '. W~thin the For~uldeltic bloclk rocks 'Of that serie&
form an al'C'h bent towards the nol'lth-east.
Eugeosyn-clinal rooks of the Km:za'WSkie Mt5, folded and
wea-kly metam01'phosed at the tUTnof ·the Devonian and Car.boniferous,· occur· inS'ide that arch, and Lower
Carboniferous developed in· flysch facielS - on the
external side .of that arch (see Fig. 2.). This arch is
intemreted as geoanticHnJal zone separating the in-.
ternal (Salrtl-ThU!ringian zone) and exte;rnal
(Rhine-Hartz) zones of the VariBOOn or/Olgen. Faults running
along this geaanticlinal zone deeply C'\lI1; the Earth
crust down to the Moho surface. '!Ihe structure·
des-cribed above is situarfied at the extension of
Cen-tral-Gel'lman crystaUine zone (Fill. 3) fo.r whiJch the
. name of Cent.ral-Em-opean cryB,talline zqne seems Iii'Ore appropriate.
cicum against the tectonics of Europe. Biul. Inst.
Qe'OI. nr 274, 1974. .
27. 1;~Iichow~ki A. - utwory.karbonu w
pod-lOZU 5
monokliny przedsudec'kiej. Prz. geol., 1964, nr . Dr Andrzej Grocholski Instytut Geologicmy Oddzial Dolnojl~ki ul. Jaworowa 19121 . 53-122 Wroclaw PE310ME
Cy ~eTbI H IIpe,ll;cY,ll;eTcKmli: 6JI'OK COCTaBJIHlOT
cese-PO-B'OCT'O'mOe 06pa:ameHHe 'tfewcKoro MRccMBa (<pm. I),
B MX cTPOeHHH Y'l:aBcTBYlOT CTPYKTYPHble 3JIeMeHThI, CB.II3aHHhIe c pa3HbIMI'l oporeHe3aMM. K
M'OJI.llaHY6cKO-My B03paCTY OTHOC.llTC.II rHeii:chI CoBbMX rop. IIOPO.llhI aM(pM60JIMTOBoii: <paD;MH OTHOC.llTCJI B OCHOBHOM K Ka-,II;'OMCKOii: (accr.m:TCKoii:) CKJIa,ll;'laTOCTM.
CJIa60Me'l'8MOp-(pM30BaHHbIe Q;IH.iIJIMTbI H 3eJIeHOKaMeHHbIe nOpO,ll;bI,
COCTaBJIHlOID;Me 3:tIMMeTaMOP<PJ;!'l:eCKHii: KOMnJIeKC Ka-'l:aBCKMX rop, O'1'HOCHJIHCb· paHee K KaJIe,ll;OHH.llaM, a ceii:'l:ac Bce 60JIbwe aBTOp'OB BbICKa3hIBaeT MHeHMe 06
HX repD;HHCKOM B03pacTe. HeT .llOCI'OBepHhIX ,ll;aHHbIX,
onpe.lleJIHlOID;Hx· npoTepo30ACKJfii: B03pacT nopo,ll;
aM-(PM60JIMl'OBOA cpaD;MH. Ha6JJlO,II;lUOID;HeCH
Me30CKOIIH-'l:eCKMe CTPYKTYPbI .llOKa3bUlaIOT, 'l:TO TaK Ha3bIRaE!!4bIi!: Ka.llOMCKmli: KOMnJIeKC 6bIJI OCH'OBaTeJIbHO M3MeBeH BO BpeM.II repD;MHCKHX ;IIBIDKeHmli:. IIOPO;!lbI MeTaMOp(pM3M-pOBaHHhIe B aM(pH60.iIHToHOii: (paD;IDI 3RJIeralOT Ha
'0,11;-HOM HHTepceKD;MOH'0,11;-HOM ypoBHe co cJJa60· M3MeHeHHbIMH <pHJIJIMTaMH M 3eJIeHOKaMeHHbIMH nopo,1l;aMH. 3'1'0 '3Ha-'l:HT, 'l:TO CMJIbHO MeTaMop(pH3HP0BaHHaH TOJIII\a nop'O,lt npe.llCTaBJIJl:eT n0.llHHTYlO 'l:aCTh 3eMHoA KOphl .
B npe.lleJIax IIpe.llcY,ll;eTCKoro 6JIOKa nOpO,ll;bI 3TOro KOMnJIeKCa CJIaralOT lIJry, BhlnYKJIyIO B ceBepO-BOC-TO'l:HOM HanpaBJIeHHH. C BHYTpeHHeA CTOPOHbI ,D;YrH
pacnpOCTpaHeHbI 3BreocHHKJIHHaJIbHbIe nOp'O,II;bI
Ka-'J:aBCKHX rop, CMHTbIe H cJIa60 MeTaMoP<PH3HpoBaHHbIe . Ha py6eJKe .lleHOHa M Kap60Ha. C IlHemueii: cropOHhl ,lIyrH pacnpOCTpaHeHbI OTJIOJKeHMH HHJKHerO Kap60Ha HO (pmnIIeBoA <PallID!: (pMC. 2). 3Ta ,ll;yrM paccMa'rpMJ;!a-eTC.II B Ka'l:ecTBe aHTHKJIHHaJIbHoii: 30HhI, OTlI;eJI.IIlOID;eii:
BHYTpeHHIDI: nOHe rep~CKoro oporeHa
(CaxCOHCK'O-TlOpHHrcKaH 30Ha) OT BHeIIIHeii: nOJIOCbI (PeJbl:cKaH
30Ha). C6pOCOBbJe TpeID;HHhI B,1I;OJIb aliTMKJIKHaJIbHoii:
3C'HbI IJOOCTHPalOTC.II BrJIy6b '3eMHoii: KOPbI ,11;0 ·noBepx-HOCTH Moxo. OnHcaHHaH CTpYKTypa COCTaBJI.fIe'l' npo-,lIOJUKeHHe Cpe,llHerepMaHcKoii: KPHCTQlIJIH'l:eCKoi<\: 30HloI «(pm. 3), K(}TOPYIO CJie,ll;OBaJIO 6hl Ha3bIBRTb cpE!,lIHe-eBponeii:cKoii: IqpHCT8JIJIJ!qecKoii: 3OHOA.
STEFAN WITOLD ALEXANDROWICZ
OTWORNICE KAMBRYJSKIE Z
GOR
SWIJ<iTOKRZYSKICH
Osady kambryjskie G6r Swi~totkTzyskich sc!
wy-iksitaloone ja'lro gl'luba seria NPk6w ilastych.
mulO'W-.. c6w i piaskowc&w kwsrcytOlWych, 0 laeznej mi~7.szos
ci o'k'Olo 2000 m. ZawierajC! one tryldbity
chal'aktery-stYICzne dla dolnegoi srodikowego i g6rnego kambru,
a
taftcie i'lll1le $kemienialoSci. Sz'czeg61nie interesujC!ca
jest obecnoSc otwOl'nic, kt6re byly notowane. w
lup-kach ilastY'Ch w 'OkoHC'ach Sando.mi'erZia (S. W. Alexan-drOlWicz. 1).
. 'W
literillturze geologic:z;nej i paleontologicznej'I1Ii7JmianBrl 0 mikrOlfaunie kambryj9kiej sa sporadycz-ne. Z tego powodu klatiide nO'We stanowisko Wystf,'Po,: wa'nia Oitw'Ornic w OSOOalch tego akresu zasluguje na
udo.ku,mentowanie i szcrz;eg61<JIWV oois. Pr6bv
znale-zienia . milkraskaimienialo.liei w l:lliokach kambryjSlk:tch
'OOd:j1U auto!' n"l calym obszarze Gor Swi~tokrz~~ch.
Zg' odslolniec lup.'k6w dolnego, srOlcllroweg,o i 1l6rneg.o kambl'u pobran'O 98 pr6bek. PozytY'WlIle wyniki uzy:" slkano jedynie w trzech stanowiskach, a obecnoSc
ot-362
UKD 568.12:551.'132.2/.3:552.521(438~ G6ry Swi~okrzyskie) wornic z'anotowano w 14 prc5ibkach (rye. 1). Wspom-niane trzy stanowiska grwpujC! siEl 'We wschodniej
cz~sci G6r Sw'i~okrzyskieh, w akolicy Sandomierza
1· Klimootowa, a pOlClhodza one z IlllPk6w d'Olm.ego i
. 6rodikawego kambru (S. Or~oWSlki, 7; J. SamsOllowi'CZ,
8, 9). Szczeg6J:owy· opIi's petrograficmy omawianych
warstw podal R. Michniak (5).
STANOWISKA MIKROl!'~UNY KAMBRYJSKIEJ
1. lWmont6w (ryc. 1-K). bupki·· i mulowce
doI-nego kambru Sll, dobrze wid'Oczne w duzYm odsloni~
du, usytuo,wanyfm na pohidnie Old KlimonJtowa
(ce-gielnia w T~czypoo1u). SII to jasnoszare hl.pki ilaste,
o wyraznie zaznacz'O.nelj, plytkowej oddzielnoeci. SIl, one nieco piaszcrzyste i zawierajll, liczne, d~bne.
blasz-ki muskowitu. Mulawce Sll, jasnoszare i
