Instytucjonalne wspieranie przedsiębiorczości poprzez internet

Pełen tekst

(1)_n_ LI 1_-'l'~1. 622. w"'akowlo. Izabela Czaja Katedra. Pnecbl.ltlorczoŃ'. 11 •• owacll. Agnieszka Pichur Kal.dra Pnetb••ltloraoic. linnowacli. •. •. WSpIeranIe , . poprzez internet 1. Wprowadzenie świecie inkubatory przedsiębiorczości powstają najczęściej z inicjatywy ośrodków akademickich bądż wladz lokalnych. Pierwsze mają za zadanie inku-. Na. bowanie i transfer innowacyjnych pomyslów oraz tworzenie na bazie nowej idei firm. natomiast drugie maj" przeciwdziah,ć bezrobociu i w spo magać przedsiębiorców w zakladaniu firm. Popularyzacja internetu, wzrost liczby firm internetowych, rozwój handlu elektronicznego spowodowaly, że wiele instytucji wspierających dzialalność przedsiębiorstw stara się zaistnieć i oferować swoje uslugi poprzez internet. Ta tendencja pojawi la się w ostatnim okresie również w Polsce. co stalo s ię inspiracj'l dla autorek do zbadania zakresu dzialania instytucji wspomagających powstawanie niezależnych firm w internecie. W artykule przedstawiono wyniki badań nad c-inkubatorami, których celem jest wspieranie przedsięwzięć w początkowym stadium rozwoju dzialania firm internetowych. Przedmiotem badali jest określenie, ile wyspecjalizowanych podmiotów ma udzial w rzeczywistym zaistnieniu tzw . c-przedsię biorstw, jaka jest ich rola oraz charakter św iadczonej pomocy. 2. Znaczenie Internetu dla. przedsiębiorczości. Internet jest inspiracjq dla wielu pomy slów na prowadzenie dzialalności gospodarczej. Specyfika internetu (polqczenie poprzez sieć calego świata, moż liwość szybkiego przesylania I<} drogo, danych cyfrowych przy relatywnie niskim koszcie polączenia) pozwala na wprowadzenie nowatorskich rozwi'lZaJi.

(2) Izabela. Pic/1ur. ułatwiających zarządzanie przedsiębiorstwem. siębiorczości. Znaczenie internetu dla przedi rozwijanie firm) moi.na analizować. (rozumianej jako zakładanie w trzech aspektach: -tworzenie zupełnie nowych przedsiębiorstw, - poprawa efektywności działania już istniejących przedsiębiorstw, -- powrót nicrentownych przedsiębiorstw (branż niszowych). Internet niewątpliwie jest przyczyml pojawienia się nowych potrzeb i zwią zanych z nimi produktów i usług. Rosnąca liczba podł'lczeń do sieci oraz firm korzystających z internetu tworze} popyt na usługi i serwis techniczny. W odpowiedzi na to zapotrzebowanie pojawia się podaż ze strony dostawców internetu, którzy świadczą specjalistyczne usługi w zakresie wykorzystywania, wdrażania i udostępniania internetu, a także zupełnie nowych firm działających w sieci. Na świecie działa wiele firm i wciąż powstają nowe, które klasyfikowane są jako przedsiębiorstwa nowej generacji. Definicja przedsiębiorstwa internetowego jest trudna do opisania, gdyż specyfiką jego działania jest wykorzystanie technologii internetowej. Te właśnie przedsiębiorstwa oparły swoją dzialalność o nową kategorię klientów, czyli użytkowników internetu. Ich przedsiębiorcze działanie polega na projektowaniu i dostosowywaniu standardowych produktów do ich potrzeb. Właściwości internetu i rozwój informatyki sprawiają, iż możliwe stało się transponowanie określonych wartości fizycznych na nośniki cyfrowe. Wędruj'ICY bit informacji jest nie tylko nośnikiem informacji, ale służy do transferu wartości (np. elektroniczna forma pieniądza, zdjęcia, usługi konsultingowe, programy komputerowe, muzyka). Transfer wartości i określonych cech produktów i usług poprzez łącza telekomunikacyjne stał się szansą na zapoczątkowanie działalności komercyjnej przez firmy, które: - znajdują nabywców dla swoich produktów i usług, - zaspokajają potrzeby będilce wynikiem powstania handlu elektronicznego' (dostawcy internetu, firmy projektuj,!ce i utrzymuj,!ce strony www), - oferuji} swoje usługi i produkty głównie przez sieć (internetowe domy maklerskie, banki, sklepy i aukcje), - wykorzystują oryginalne pomysły na prowadzenie działalności w sieci (np. portale, wyszukiwarki). Z bazy danych Indeksu Firm Internetowych wynika, że w kategorii przedsiębiorstw usługowych działających w sieci ponad 50% firm zostało założo nych po 1995 r. To potwierdza fakt, że od momentu pojawienia się internetu w Polsce stał się on szansą na powstawanie nowych przedsiębiorstw usłu gowych.. zjawisko można nazwać mno:::nikiem illtl'rllctoWYIII - pojawienie się handlu elektronicznego, wykorzystywanie internetu przez różnego rodzaju organizacje powodują. że niezbędne są firmy, które zajmować się bęJ,! serwisem w zakresie wykorzy!'itania internetu. 1 Takie.

(3) Drugim wymienionym wyżej aspektem znaczenia internetu dla pr zeds ię biorc zośc i jest poprawa efektywności dzialania istniej'lcych firm . Jest to moi.liwe dzięki zwiększeniu szeroko zdefiniowanych procesów komunikacyjnych firmy. Internet jest narzędziem. które usprawnia przepływ informacji wewn'ltrz firmy i na zewnątrz (z partnerami handlowymi . klientami. kooperant",ni) . Jego zastosowanie do komunikowania wewnątrz struktury firmy pozwala na rozdzielenie czasu i miejsca dzialania. szybszy obieg informacji i dokumentów. co usprawnia proces organizacji pracy pracowników oddalonych od siebie . Podłączenie do sieci daje również szans.; na zaistnienie w skali calego św iata . poszukiwanie doslawców. kooperantów. inwestorów i rozpow szec hnianie. informacji o samym przedsiębiorstwie. Badanie przeprowadzone wśród polskich przed s iębior stw w końcu 2000 r.' wskazuje. iż internet jest doceniany jako narzędzie poprawy efektywnośc i - ponad 20% polskich przedsiębiorstw deklaruje. że dzięki internetowi udal o im s ię llsi'l g nąć dodatkowe przychody (z.yski). a ~5% polskich firm podaje. że udało im się osiągnąć cele. które inacz.ej bylyby możliwe lub zbyt kosztowne . Trzecim istotnym aspektem w rozw a ża niach dotycz'lcych przedsiębiorczo śc i jest postrzeganie internetu jako mi ejsca zaistnienia dla firm oferuj'lcych specyficzne produkty i uslugi. Lokalne zapotrzebowanie na takie produkty jest zbyt niskie . aby działalność byla rentowna i zapewniala szybki rozwój fi rmie. Internet przy stosunkowo ni sk ich kosztach pozwała na dotarcie do szerszej grupy potencjalnych odbiorców . Poprzez zwiększenie geograficznego zasięgu dzi alania firmy (z lokalnego do krajowego) firmy mogą powrócić na rynek obsluguj'lCY wąską g rupę klientów o ściśle określonych potrzebach . Firmy oferujące specyficzne produkty poprzez internet mag" znaleźć nic tylko loka lnych. alc też krajowych nabywców i stworzyć obsługiwanq niszę rynkow'l o większym zasięgu geograficzn ym. Oprócz wymienionych szans. jakie stwarza przeds iębiorcom internet. warto zwrócić uwagę na istniejqce bariery. które utrudniają pełne wykorzystanie sieci do działalności handlowej i uslugowej . Wśród nich wymienić należy bariery: ekol1omi<'zne (koszt potrzebnych urządzeń. oprogramowania. dostępu do sieci. utrzymania kont poczty elektronicznej i stron firmy na do s tępn y m serwerze). technologiczne (związane z dostępem do sprzętu nowej generacji). edukacyjne (umiejętności obsługi potrzebnych programów. wiedza z zakresu programowania. ale też komunikowania). prawne (z najomość przepi sów reguluj'lcyc h działanie gospodarcze w sieci). konkurencyjne (wynikaj'lcc z istnienia b~ldż ograniczeń wolnego rynku usług telekomunikacyjnych).. :.' TNS OBOP. Bad.lllia INTL:R BUS , Warszawa , grudzicll 2000-s1yczcli 20() I..

(4) J::'lIbda Czaja,. A{śllies::.ka. Pichur. 3. Instytucie wspleralące powstanie I rozwóJ firm Internetowych W pol skiej po lit yce gospodarczej bn,k wyraźnych sygnalów o wspienoniu przedsiębiorczo śc i internetowej . W dokumentach poświęconych rozwojowi scktora MSP ' problematyka zachęcania lud zi do podejmowania działalności gospodarczej w internecie zostala calkowicie pominięta . W wielu krajach osobom nicpełnosprawnym. powstającym w domu (wyc howujący m dzieci. emerytom. opiekunom starszych osób). zamieszkującym odległe od aglomeracji miejsca proponuje się prowadzenie działalności poprzez internet i zachęca do rozpoczęcia prowadzenia wlasnej firmy na wlasny rachunek'. W rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw internetowych upatruje się sposób ograniczenia bezrobocia wśród osób. które z określonych powodów nie miałyby moż łiwośc i znałez.icnia stałej pracy poza miejscem zamieszkania. W Wiełkiej Brytanii utworzono nawet stanowisko ministra ds. internetu . Dcpartment ofTrade and Industry (odpowiednik połskiego Ministerstwa Gospodarki) w dokumencie British DTł Policy powołał do życia agencję UK Business Incubation zaj muj'lcą się finan sowym wspieraniem inkubatorów przedsiębiorczości w internecie oraz rozwijaniem ogółnokrajowego systemu c-inkubatorów . W Połsce potencjal łudzki i możłiwości jego wykorzystania w internecie "I poza uwag'l osób odpowiedzialnych za połitykę gospodarcz'l. za ś istnienie przed s iębior czości internetowej pozostawione zostało całkowicie prawom wolnego rynku i inicjatywie spoleczctlstwa. Mimo 1.C brak zorganizowanych programów rozwijających przedsiębiorczość w skali kraJU. na połskim rynku pojawiły się prywatne firmy i organizacje. które wiedzą. że wspieranie działalności osób rozpoczynających działalność w internecie jest warte zainwestowania środków. wiedzy i pieniędzy. Wśród instytucji wspieraj'lcych bądż ułatwiających powstanie firm internetowych wymienić należy trzy podstawowe kategorie: fundus ze podwy ższonego ryzyka (powszechnie nazywane funduszami typu !'ellture capiwl). inkubatory przedsiębiorczości oraz specjałislyezne portałe. I . Vel/llIre wp ita/to kapitał wprowadzany przez instytucje finansowe łub indywiduałnych inwestorów w ryzykowne przedsięwzięcia. najczęściej tzw. nowe technołogie. Wiełu inwestorów angażuje swoje ś rodki finansowe w rozwój firm internetowych . uznając te inwestycje za strategiczne . Kapitał tcn może być wprowadzony na poc"ltku życia przed s ięw z ięcia (jako kapitał pocz'ltkowy) ałbo wdałszych ctapach (jako kapitał pocltrzymuj'lcy łub rozwijający przedsięwzięcie). Z tytułu wysokiego ryzyka inwestorlY oczekują wy'l.Slego niż przeci9tny zwrotu z inwestycji' . Dokulllent r/,;jdowy "Kinullki działarl rl.:)du wohec maly L' h i średn ich prl.('dsi~blOrstw do roku 2002" w.: hw <J lon)' msw! w uniu II maja 1999 r. ~ W USA prnwild/,cnic firmy internetowej jcst II tyle latwicjsn', ;;,c internet jest strer,j woln'l oJ podatku VAT . ~ T . HinJk . /J(}(·k/'1 Fil/Cl/u"I', Tlll' ECI)Jllll11ist BtlOk s. Llllldol1 1( 1)9, s ,1IJ1 . .1.

(5) 2. Inkubator przedsiębiorczości to miejsce. w którym osoby pragnące rozpocząć działalność na własny rachunek mogq otrzymać pomoc przy tworzeniu biznesplanu. konsultacje o zasadach prowadzenia biznesu. doradztwo w zakresie wyboru formy prawnej i formy opodatkowania. pomoc przy znalezieniu odpowiedniej instytucji lub partnera chętnych do współpracy b;,dź wdrożcnia pomysłu. a także obsługę biurową i możliwość wynajęcia powierzchni biurowej po obniżonych stawkach przez określony czas (do 12 miesięcy). W ostatnich latach tradycyjne inkubatory przyjmowały projekty związane z uruchamianiem szeroko rozumianych przedsięwzięć internetowych. jednakż.e specyfika działalno ści w sieci wymaga powołania wpierających rozwój "c-biznesu" specjalistycznych i profilowanych instytucji nazwanych "c-inkubatorami". Tabela l. Fundusze \'entllre capirai a inkuhatory. Wła~cicid. Pomoc doradcza. Szkolenia i kursy Pomoc w zakresie kontaktowania partnerów (business 10 business) Pomoc w pozyskiwaniu funduszy Potencjalny udział w przedsi~wzięciu. Cel tworzenia. Inkuhatory trau}'i..:yjnc·. VC. Wyszczególnienie. Portale i wortak'. Fumjusze finansowe, prywatni inwestorzy b:ldż rcprczcntuj;)CC ich interesy organizacje Tylko w zaakccptov.'anych projektach Brak Aktywna. Organizacje lokalne. W pełnym zakresie Blema. Fundusze finansowe, prywatni inwestorzy, b"dź rcpr('zl'lltuj:)CC ich interesy organizacje W ogranioonym lub pełnym zakresie Brak Brak. Pełna. Ograniczona. Brak. Fundusze l'l'llI/lfl' capi ta! zabezpieczają sobie wysoki udział w zyskach nowej firmy Komercyjny. Rzadko inslytucje Nie biorą udziału publiczne gwarantujq sobie udział w zyskach nowych firm Komercyjny Wspieranie przedsię-. (J/O/I"pn!/tt), ośrodki. akademickie lub wladl!..' lokalne W !~łnym zakresie. biorczości ZaSięg. uzialania. Krajowy nentalny. b.}uż. kont y-. Lokalny. Krajowy nentalny. b,)dż. konty-. • Spcl'yfikil polskich inkubatorów przedsiębiorczości jest to, że powstawały one przy agencjach rozwoju regionalnego oraz urzęuach lokalnych. Ich ceJem było zal'hęl'enie i nauczenie ludzi, uorastaj'lcych w socjalistycznym ustroju gospodarczym, prowadzenia uzialalności gospouarczcj od podstaw. Transfer technologii i wiedzy z laboratoriów badawczYL"h i ośrodków akademickich oubywa się przez parki technologiczne, przy czym działają one na rzecz uruchomienia większych j koswm'niejszych przedsięwzięć. Zród/o: opracowanie własne..

(6) I:ahda. Pichur. 3. Portale i serwisy informacyjne www pełnią mniej zauważaną i doceniaml rolę we wpieraniu przedsiębiorczości, choć ich odpowiedniki w rzeczywistej gospodarce (centra informacyjne. konsultacyjne i szkoleniowe) wskazywane s<:) jako instytucje wspierające przedsiębiorczość. Na stronach www można znaleźć informacje prawne, podatkowe, porady specjalistów, opisy doświadczeń przedsiębiorców, natomiast na stronach poświęconych branżom (tzw. wortalach) również informacje, jak można założyć własny biznes, jak współpraco wać z większymi i zainteresowanymi kooperacją firmami (np. udzielającymi licencji). O ile jednak fundusze ventl/re capital i inkubatory przedsiębiorczości peł nią aktywną rolę w tworzeniu nowych firm, o tyle profilowane portale i strony www pełnią jedynie rolę źródła informacji (z wyjątkiem tych, na których udzielane są porady oli-lilie).. 4. Stan rozwolu polskiego Internetu Poc"ltki internetu w Polsce sięgaj'l 1992 r., kiedy powołana została organiz.acja NASK (Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa) w celu rozwijania i nadzorowania pohlczeń internetowych, głównie w ośrodkach akademickich. Dostęp do internetu dla uczelni i ośrodków naukowych był bezpłatny. NASK świadczyła także usługi komercyjne dla innych organizacji. Miała monopol w zakresie dostępu do internetu, ale zapoczątkowała jego komercjalizację. Kolejne łata przyniosły gwałtowny wzrost zainteresowania firm i młodzieży możliwościami komunikowania,jakie daje internet. Z danych opublikowanych przez TNS OBOP w styczniu 200 ł r." wynika, że w Polsce było wtedy już 4,05 mln internautów', czyli osób korzystających z internetu przynajmniej raz w miesi'lcu (tabela 2). Liczba osób posiadających dostęp do internetu wyniosła 7,2 mln'. Stale rośnie liczba komputerów i innych urządzeń podhlczanych do sieci, zwiększa się również liczba użytkowników sieci globalnej. Prognozy z 2000 I'. przygotowane przez International Data Corporation" wskazywały, że w 2003 I'. liczba internautów w Polsce będzie równa ok. 4,2 mln osób. Tempo rozwoju internetu (obrazowane liczbą internautów) jest jednak większe. Dane i prognozy wskazuj'l, że internet będzie rozwijał się w Polsce w najbliższych latach dynamicznie.. TNS OBOP, Badania tNTE:RB US. Warszawa, grudziell 2000 I".--:-;{ yczcr'} 200 l r. 7 Zgodnie z dcrinicj,jlnlcr!l('( Advcrfising BurcalI internaula jest to osoha, która przynajmniej raz lA' micsi~lCU korzysta z mternetu. x Zgodnie z definicji) TNS OBOP dost~p jest rozllmiany jako rnoiJiwosl: korzystania z internetu bez wZgh;ull na umiejt;tnosci n:spo!ldcll!ów i miejsce korzystania. Wai,na jest sama "świado mość" posiadania JOSI<;pU Jo internetu, nic zaś częstośt i zakres korzystania. 'i International Data Corporation ODe). 20{}(). l,.

(7) I flSI)'IIUjollllllle u'spieranil' pr :.e{lsifbi()rc~()śc'i ... Tabela 2. Rozwój rynku internetowego w I'olsce w latach 19CJR- 20m. -. Wyszczegolnknic. 199H. 1999. 2(XXI. 2tXII. 20m. Liczba intcmautów (W mln) Liczba komputerów (w mln) Liczba nowo sprzedanych komputerów (w mln) Liczba dzie rżawionych lini i stałych fli, komputerów podłączonych do intcnle!lI (~" Polaków korzystaj;.lcych z intcmclU. 1.2 1.9. 1.6. :2 . 1. 2.7. JA. 4.2. 2.2 0,67 6929 4S •9 4.1. 2.7. .1 .7. 44 •. Oj7 4 157. 45.' .1. 1. ,. .. ~. '()()1 .. 1'094 I .I ,- ) O.H • <) l(KI t:2 61 l 1576.1 20 492 7 1.9 n.l 64.7 57 69 5,4 H.7 IO.H •. '-'.ródło: InIc malimIal D ala Corporill ion (IDC) . 2000. dane na lala 200 1- 2003 S;l pmglloz:l1ni .. 5. Inkubatory. przedsl,blorczoścl. I e-Inkubatory. W Polsce iSlnieje ponad 300 trad ycyj nyc h ośrodków innowacji i przcd s i~ biorczości. które wspieraj,! rozwój mal yc h i średni ch przed s iębiors tw . Tego typu instytucje tworzonc SIl w ramach programów gos podarczych państwa. a ich działania mają główni e charaktcr niekomcrcyjny . Przykładem takich ośrod ków są właśnie inkubatory przed s i ębiorczości. S,) one zorientowane na wspomaganie nowo pow stał yc h przedsiębiorstw poprzez dostarczanie odpowiedniej pow ierzc hni na d zia lalno ść gospodarczą . obsługi biurowej , uslu g wspierających biznes. pomoc w pozyskaniu środków finansowych '0. Działal ność inkubat orów służy przedsiębiorcom tworzącym małe firmy. działaj'lee w różnych branżach. Popularyzacja internetu. możliwoś ć jego zastosowania do prowadzenia d z iałalnośc i gospodarczej spowodowa ł y ogólne zainteresowanie handlem elektronicznym . Wielu przed s iębiorców postrzega internet jako sza nsę na zapoczątkowanie działalności gospodarczej. W latach 1999 i 2000 pojawiło się wiele firm internetowych, nowatorskich pomysłów na usłu g i i produkty oferowane przez internet. Rozpoczynający działałność potrzebują merytorycznego wsparcia i doradztwa . Pojawił y się wiec organizacje nazywane internetowymi inkubatorami b;)d ź e-inkubatorami , gdzie pracują konsultanci dobrze znający s pecyfikę internetu i profi l internetowego klienta. Działalność takich organizacji i ich oferta są niewątpliwie w polskich warunkach czymś nowym. Pojawienie się takich organizacji wywołało też chęć ich poznania. Badania nad e-inkubatorami przeprowadzone zos tały od kwietnia do czerwca 200 I r. Celem badania było u stałenie przedmiotu i zakresu ich działal ności. a także porównanie ich działalno śc i internetowych i tradycyj nyc h inkubatorów pr7.edsiębiorczości. Na podstawie bazy danych Indeksu Firm Internetowych oraz źródeł internetowych wyselekcjonowano 50 instytucji. które maj;j s iedzibę w Polsce i zajmują się wspieraniem rozwoju przedsiębiorstw internetowych . Po zapoznaniu s ię ze źródłami wtórnymi (opisami działalności tych firm na stronac h www), nas tępnie źródłami pierwotnymi (podczas wywiadów lłI Pr::.edsifhiorcw.f(t i tr(/lufa talll/oloMi i. Łó dż,Zyrardów IgY8,s.I2J.. pod red. K.B. Mntu siaka, E. Slawasza , ZSWP,.

(8) Izahela CzajlI. A/-:llies:ka Pichur. telef(micznych) ustalono, iż istnieje osiem e-inkubatorów. zajmuj'lcych się inkubacją pomyslu i wpieraniem pierwszej fazy rozwoju przedsiębiorstw internetowych . Na podstawie wywiadów ustalono również, co odróżnia inkubator tradycyjnyod internetowego (tabela 3) . Tabela 3. Cechy inkubatora tradycyjnego i e ~ inkubatora Inkubator. Cec hy. -. WlaSc iciel. Cclt\vorzeni a. Do kogo skierowana jl'st dzialalność inkubalora Zasil,'g d z ia ł ania 1'0 1110C dorad('I.;1 Szkolenia i kursy. E-inkubator. Orl!anizacje m ,dowc b'ł di !<oamorz'ldowc, inne organizacje o chamkterzc 1101I-fJn~!lt W .~ pieranie MSP i rozwoju rcglonalnl'go poprzez pomaganie w l,nalaicniu IX/myslu na bi znes Absolwenci szkól. bezrobotni, poszukuj'ICY pracy. pragn'lcy. Pryw;l1nc firmy. :r..a lożyć wlasn~ d zi 'llalność. nym pomysłem. Lokal ny BCl.pJalna lub CZ\,SclOWO ndplatna B e zpłatne lub cZ<;Sciowo. Bez ogranic l.C'11. Wspieranie IXHllys lów bqdi już i .~tn icj 'lCyc h. firm inlcmcto-. wych. Potencjalni pI7ed s i~b j(lrcy , którzy zglaszaj'l si~ l. konkret-. Pomoc cz~Sc i()wo plJtml luh pbtna Płatne. odpłatne. POIllOC w z'lkrcsic kontaklOwa - B('zplatna. ograniczona. Płatna , pełna. nia pal1ncrów (/m.\' i/If 'SS to lJ/łs;lIcss). Pomoc w pOl.yskiwaniu fundu -. Własne środk i. Sl.y. ś rodki. POlencjalny udział w pr/..l'<biC;-. Z zalożcnia inkuhatory !lic par- Uza le żn ienie po mocy od wyr.ltycy puj'l \II prl.ysl, ł yc h zyskach żc nia zgody na udz iał \II zyskach i prawach wla.\lloki tworzonl'- b'ldi przcj<;cie czę ki praw wła go przedsi\,biorstwa sności do pI7.C'dsit;wi',ic;('ia Ro7.nc brani,c Przcds il,'biorst WiI illlcrnctowc , pomys ł y na dzialalno~ poprl.cz inle mel 3- 5 lat Nieokr...slony. WZII,'1.' 11I. Profil wspieranych. CZ:IS. przcllsi~-. inkubacji. Źr6dło:. organizacji h'ldi. Wła sne ś rodki rn}dowc i samorzqdowe c-inkubatora. z.dt) życi cli. oprac.:ow iJJlic własne,. Do wyselekcjonowanych IV kwietniu 200 I r. 8 c-inkubatorów przesiano ankietę z pytaniami dotycz~cymi zakresu ich dzialalnoś ci i charakteru udzielanej przez nic pomocy. Na ankietę odpo wiedziało 5 c-inkubatorów. Odpowiedzi odmówił jeden z inkubatorów. dwa z ośmiu zakoIiczyły w tym czasie działalność. Internetowe inkubatory "I nowymi organi zacjami, które. jak inne.

(9) JIIst)'wcjo llal tle. H'.'ipic.~rrm ic. przedsiębiorstwa. również. weryfikują swoją aktywn ość. na rynku uslug inter·. netowych. Ogólne informacje o e-inkubatorach: - pierwszy c-inkubator powstal we wrześniu 1999 r.. cztery kolejne w 2000 r.. - zatrudniajq lącznie 37 osób, - wszystkie inkubatory s~ spólkami prawa handlowego. Przedsięwz ięcia internetowe: - do e-inkubatorów zgloszono "Icznie 768 projektów . - do inkubacji przyjęto 4 I pomyslów. - 26 przedsięwzięć wprowadzono na rynek, z czego 3 osiągnęly próg rentowności w ci'lgu l roku. Wartość inwestycji oferowana pomyslodawcom: - minimalna - 50 000 zł ( 12500 USD). - maksymalna - 3 mln zł (750 tys. USD). - lączna wartość zainwestowana przez 3 c-inkubatory wc wszystkie przedsięwzięcia - 17 800 tys . zl ( 4.2 mln USD) . Oferta e-inkl/halOniw. Z oferowanej pomocy c-inkubatory wymieniały najczęśc iej doradztwo. pomoc w zdobyciu dalszego finan sowania dziah,lności. pomoc w zarządzaniu oraz umowy partnerskie . handlowe . łnkubatory wymieniły dodatkowo: udzielanie informacji w prasie na temat rozpoczynanego przedsięwzięcia i wspólpracę siec iow~ (realizowane we-inkubatorze przedsię wzięcia wspomagaj~ się. korzystaj,!c nawzajem z u s ług ). Za udzielo"" pomoc otrzymuj'l w zamian udzialy w przcdsięwzię ciu b'ldź zyskach lub ustalaj" opłaty za usługi. Pow szec hne rozumienie inkubatora przedsiębiorczości oznacza organizację oferującą pomoc dla powstaj"cych małych firm w osiągnięciu zdolności do dalszego samodzicłnego działania. W celu zbadania. jak internetowe inkubatory odczytuj.) swoją rolę we spieraniu przedsiębiorczości. zostało do nich skierowane py13nic: .,dlaczego ich organizację można nazwać inkubatorem?". Otrzymano następuj"ce odpowiedzi: .. Pomaga za istnieć malym i średnim firmom w sieci" . .. Tworzymy od ze ra nowe firmy wspomagaj'lc ro7.wój przedsiębiorczości wśród młodych ludzi" . .,Pracujemy nad uruchomienicm nowych przed s ięw z ięć biznesowyc h. Nic analizujemy masowych zg loszeń i zwykłe sami jeste ś my inicjator",ni projektów . Nic jeste śmy standardowym inkubatorem". ,.łnwestujemy w przedsięwzi",cie w fazie pomysłu. pomagamy w jego rozwoju i wprowadzeniu na rynek". "Poszukujemy i docieramy do idei /ciekawych pomysłów. Realizujemy przedsięwzięcia będące w fazie poczqtkowej swojego rozwoju na etapie pomyslów. Oferujemy kompletny zakres wsparcia niezbędnego do rozwoju przedsięwzięć. działalności"..

(10) Pichur. Izabela Czaja .. Tabela 4. CharakterySlyka d /jalalnośc i internetowych inkubatorów w Polsce w 200 I r. Liczba odpowiedzi. Pomoc c-inkubatorów. .1 .1 3 .1 4 5. Pi en iądze. Oprogramowanie Sp"';t Kursy i szkoleni a Pomoc w zan:jdzaniu. Doradztwo Pożyoki. Pomoc w zdobyciu ilill szego finansowania dzialalno!k i. Liczba odpowiedzi. Korzy?!.:i c-inkubatora w. Udziały. w przyszłych zy skadI. ,. rrzcdsjt;wzi~r.:iu. 4. Opiat)' Ws pó łpraca. Uczelnie O.~ nxlki. z illslylUcj ami n:llIkowo-badawCi'.ymi i komercyjnymi. Wył.SU!. badawcze. Instytucje wspieraj ące działalność małych i średni ch Inwestorzy, organizacje typu \'(' 11111/"{' capital. 5 4. Umowy partnerskie. handlowe. Udziały. ,-. pTi',cdsiębiorslw. ,-Liczba odpowiedzi ,I ,4. Źród ło : op racowanie wJasne na podstawie badali własnych .. Z przeprowadzonych badati wynika. że internetowe inkubatory to organizacje . które zajmują się wspicraniem i wprowadzaniem na rynek firm internetowych. Trzy spośród c-inkubatorów podkreślajq. iż inwestują i wspomagają przeds ięwzięcia już w fa zie pomysłulidci. Wspi e rają bardzo trudny etap w rozwoju przedsiębiorstwa. można więc uznać. ze rzeczywiście zajmuj'l się inkubowaniem nowych firm i tym samy m wspieraniem przedsiębiorczośc i . Z badań nad e-inkubatorami i bezpośredniego wywiadu wynika. że działałność internetowych inkubatorów przed s iębiorczości to sposób na prowadzenie działalności gospodarczej . Inwestowanie w nowe przedsięw zięcia internetowe to sposób na osiąganie zysków z firm . które w przy szł ości zdobędą klientów oraz udziały w rynku . Inwestowane ś rodki finansowe są śro dkami własnymi założycieli inkubatorów i nie pochod z ą z funduszy państwa przeznaczanych na rozwój przedsiębiorczości. Dwa spośród inkubatorów deklarują. iż wspierają przedsięwzięcia. których są inicjatorami. Oferta tych instytucji rozszerzona jest o inne usługi adresowane także do firm. które nie starają się o wsparcie inkubatora (np. szkolenia. doradztwu. u sługi kon sultingowe) . Charakterystyka internetowych inkubatorów jest podsumowanicm wyników badań ..

(11) .. .. . I .... 6. Cechy Internetowych InkubCItorów w Polsce Inkubator internetowych przedsięwzięć w Polsce charakteryzuje się określonymi cechami: - tworzony jest jako przedsięwzięcie prywatne i komercyjne, - pomaga w rozwijaniu zgłoszonych przez potencjalnych przedsiębiorców i zaakceptowanych pomysłów wysokiej technologii, - nic dokonuje transferu pomysłów z ośrodków badawczych i nie współ pracuje w tym zakresie z ośrodkami akademickimi, - rozwija przedsiębiorczość firm internetowych , widz~c w tym korzyści finansowe, a także wspiera już istniejqce firmy internetowe, - aktywniej współdziała z potencjałnymi przedsiębiorcami w fazie oceny pomysłu i tworzenia biznesplanu , - poszukuje dla potencjalnych przedsiębiorców kontaktów, partnerów, - działa bez ograniczeIi geograficznych (w rzeczywistości aktywność ogranicza się do przedsiębiorców z kraju), - uzależnia pomoc od wymienia zgody na udział w zyskach b'ldż przejęcie części praw własności do przedsięwzięcia, - do klasycznych inkubatorów upodabnia go 10. że wspiera przedsięwzięcie od fazy pomysłu. - sposób działania wskazuje. że e-inkubatory majij wi~cej wspólnego z funduszami 1-'('I1/1/re capital, niż tradycyjnymi inkubatorami przedsiębiorczości. Internetowe inkubatory przedsiębiorczości pow stal y w odpowiedzi na naglące potrzeby doradztwa ze strony przedsiębiorców zainteresowanych handlem ełektronicznym. Na ocen~ działalności inkubatorów i roli ,jak" odgrywają we wspieraniu przedsiębiorczości, jest jeszcze za wcześnie. Celem badali było przybliżenie ich profilu działania. Z pewnością tego typu organizacje nie mogą zastąpić czy wyeliminować tradycyjnych inkubatorów. Model działania c-inkubatorów przypomina raczej działanie funduszy typu venlllre capila/. Od inwestorów finansowych rożni je z pewnością to, iż internetowe inkubatory nic inwestują środków finansowych w duż~ liczbę różnych przedsięwzięć o róż nym stopniu ryzyka. skupiaj" się natomiast na kilku wyselekcjonowanych pomysłach i aktywnie wspieraj~ ich rozwój . W odróżnieniu od funduszy 1'1'11IIIre capital i tradycyjnych inkubatorów, internetowe inkubatory wspierają tylko innowacyjne przedsięwzięcia internetowe. Internetowe inkubatory blisko współpracują w funduszami typu \'el1ll1re capilal ,a te z kolei kieruj" do inkubacji do e-inkubatorów pomysły swoich klientów. Podsumowuj"c dzialalność internetowych inkubatorów, można wyrazić i.al z powodu niklej współpracy pomiędzy ośrodkami badawczymi i palistwowymi organizacjami zajmuj"cymi się wspiernnicm przedsiębiorczości w Polsce..

(12) fu/hela. Pielwf. Literatura Dyll(jllli(,~l1a. elckrronic:'11lI Polska, "Prawo i Gospou:lrk a", 23- 24 czerwca 2001.. Ekollomika i z.ar:..ąd:,olli e lI/a!ąlir1llq. pod red. B. Piaseckiego, PWN . Warszawa -Łódź 1999. Enrreprl'llcur. Special Evbusi ness Guide, Octobcr 2000. H indle T .• Pockct Fillom'l' . T"" Ecol/omisr Boaks. London 1999. Raport : wyko rzystanie IntcrnL" IU w małych firm:l\:h. OBOP. styczcll lOn I . Sznajdcr A .. Marh'linB winI/alI/y . Oficy n;'1 Ekono miczna. Kraków 2000 . TNS OBOP. Badania INTERB US. Warszawa. grud ,jeli 2tXlO- styczeJi 200 1. Wielki J ". EIt'ktrollic:)IY I1wrkt'lillg popra' :.. Im aJ/d , PWE , Warszawa-Wrocław 2000. Prudsifhiorc:o.\:f: i rywuj'a technologii, pod red . K.B. Matusiaka, E. Staw;:lsza, ZSWP, Łód, . Żyrardów 1998 .. E·business Incubators In Poland Thc anicie cu nsiders Ihe imporl.ml and tllpil..-allhclllc ol' supporl for Internet comp;.mi es (I! -busincsscs). The aUlhors' brie!" an.'Ollnl uf c.nlcrpri se incubalOrs. ve nture ("apilal funds and specialisl info nnation porl.d ~ int rouuccs scve ral notiolls traditiona ll y altr ibutcu to what is known as Ihe "old ccollomy'- and shows ho w institu tions which aim lO su pport anu promole cnlerprisc can opera tc on the Internet. lJsi ng poll rcscardl , Ihl! iluthors go on to indic:lle the scope anu bases of operalion. as well as the generuj featurcs . ot" c-incubators in Poland in 2001. In slilutions support ing clllreprcncurship on the Internet . which in Ihe cases in vcst igated were wholl y ('onslitutcd wilh privatc capifal. arc dislinguishcd by a greater interesl in fhe co mmacia l cxploita tinn of ideas. ,md by a grealcr inc linalion lo deve lop original cOllcepls . Thcy ;lfe mu ch less illlcrcsted . howl' \'t:r. in the soc ial cOllscquences of. entrepreneurship: lhe reduclion ol" unemployml'llt ..

(13)