"Epicki kształt poematów historycznych Samuela Twardowskiego", Marian Kaczmarek, Wrocław 1972 : [recenzja]

Teresa Lancholc

"Epicki kształt poematów

historycznych Samuela

Twardowskiego", Marian Kaczmarek,

Wrocław 1972 : [recenzja]

Biuletyn Polonistyczny 16/47, 122

(I) CZERMIŃSKA M ałgorzata: Czas w pow ieściach P arnickiego. Wrooław 1972. O s s ., s .1 3 4 . IBL PAN. Z Dziejów Form A r t y s - . tycznych w L ite r a tu r z e P o ls k ie j . T. XXI, z ł 2 5

,-Przedmiotem praoy j e s t monografiozny o p is jednego z zagad­ n ie ń p o w ie śc i h isto r y c z n y c h P a m io k le g o , m ianow ioie:zagadnie­ n ie oza su . Autorka w ybiera drogę prowadząoą pomiędzy in t e r ­ p r e ta c ją ozasu w l it e r a t u r z e jako pewnej k a te g o r ii f i l o z o f i - o z n e j ( P o u l e t ) i s tr u k tu r a ln e j (Mendilow). U sta la ty p o lo g io zn e (pow ieść stru m ien ia świadomośol oraz "nouveau roman") i gene­ ty czn e (tr a d y c je p o w ieśo i h is to r y c z n e j) pokrewieństwa 1 opo­ z y c je w traktow aniu ozasu przez P a rn ick ieg o . Zdaniem a u to r k i, sp rzeolw p is a r z a wobeo t r a d y o ji gatunkowych p ow ieśoi h is t o r y ­ czn ej wyraża s i ę w " lite r a o k o śc i" jego powieśoi.W dalszym cią­ gu autorka a n a liz u je k sz ta łto w a n ie s i ę struk tury narraoyjn o- -o za so w ej w k o le jn y c h pow ieśoiaoh: od "Aeojusza" do "Twarzy k s ię ż y c a " , oraz w "Nowej b a śn i" , g d z ie występuje pierw szeń­

stwo ozasu kreowanego(m itycznego) nad ozasem opowiedzianym. R o z d z ia ł o s t a t n i zaw iera sproblem atyzowanie wzajemnyoh r e l a - o j i pomiędzy h i s t o r i ą a ozasem mityoznym w p ow ieściach Par­ n io k ie g o .

B P /47/1______________________________________________________Z.Sz. ( I ) KACZMAREK Marian: E pioki k s z t a ł t poematów h is t o r y c z ­ nych Samuela Twardowskiego. Wrooław 1972, s . 192, t a b l . 4 . O polskie Towarzystwo P r z y ja c ió ł Nauk. Wydział I I Języka 1 L ite r a tu r y .

Autor o k r e ś la m iejso e poematów e p io k lo h Twardowskiego: ■Przeważna le g a o ja " , "Władysław IV" i "Wojna domowa", w pro­ c e s i e rozwojowym p o e z j i e p i c k ie j . R ekon struuje1, prze jawy św ia- domoćoi g e n o lo g io z n e j e p ik i s t a r o p o ls k ie j , k onfrontuje e l e ­ menty str u k tu r a ln e wybranych odmian ep io k lo h XVI i p ierw szej połowy XVII w. z tw ó r c z o śc ią Twardowskiego oraz p rzed staw ia z a s ię g oddziaływ ania jeg o poematów w ep ioe barokowej. Organi­ z a c j ę 1 w ła śc iw o śo i św ia ta przedstaw ionego w poematach ujaw­ n ia a n a liz a : p rzen ik a n ia elementów h i s t o r i i do e p i k i, konwen- o j l eposu an tyozn ego, te n d e n o jl panegiryoznyoh oraz sohematów r e l a o j i p e r e g ry n a o k ie j, a także stru k tu ry narracji.W t r z e o ie j o z ę ś o i praca zajmuje s i ę p o s ta c ią n a rra to ra łąoząoego w so b ie postaw y: k ro n ik a rza , r e to r a i m o r a lis ty , a rów nocześnie przy­ b ie r a ją c e g o p o sta ć "poety* wyposażonego w osobowe rysy a u to ra .