Instrumentarium zarządzania płynnością finansową w jednostkach samorządu terytorialnego

(1)

Instrumentarium zarządzania

płynnością finansową w jednostkach

samorządu terytorialnego

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H, Oeconomia 48/3, 57-66

(2)

A N N A L E S

U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N - P O L O N I A

V O L .X L V III,3 SECTIO H 2014

Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu, Instytut Finansów i Bankowości

M A R E K DYLEW SKI

Instrumentarium zarządzania płynnością finansową

w jednostkach samorządu terytorialnego

Instruments of liquidity management in local government units

Słowa kluczowe: finansejednostek samorządu terytorialnego, płynność finansowa, instrum enty finansowe K ey words: finance o f local governm ent units, liquidity, financial instrum ents

Wstęp

Problematyka zarządzania płynnością jest ważna nie tylko z punktu widzenia realizacji zadań przezjednostki samorządu terytorialnego, ale również stanu gospo darki polskiej. Przyjęło się, że oprócz przedsiębiorstw także jednostki samorządu terytorialnego (JST) są swoistym motorem napędzającym gospodarkę i stymulującym rozwój społeczno-gospodarczy w regionach. Od ich kondycji i wiarygodności finan sowej zależy tak stan lokalnej i regionalnej gospodarki,jak i poziom świadczonych usług i dóbr dostarczanych na rzecz społeczeństwa. Problem płynności okazuje się kluczowy.

W celujej zachowania oraz realizacji zadań inwestycyjnych JST stają się uczest nikiem rynku finansowego. Istotny element w procesie zarządzania ich finansami stanowi umiejętność doboru i wykorzystywania zróżnicowanych narzędzi zarządzania płynnością finansową, a zwłaszcza instrumentów rynku finansowego. Podstawowym celem opracowania jest wskazanie narzędzi stosowanych w procesach zarządzania finansami, w tym płynnością finansową w JST, na bazie przeprowadzonych badań.

(3)

1. Metodyka badań

W artykule w celu ustalenia znaczenia płynności finansowej i potencjalnych kie runków podejścia do wyboru instrumentarium służącegojej wzmocnieniu w ujęciu krótkoterminowym oraz długookresowym zastosowano metodę opisową. Ponieważ ustawodawca jasno zdefiniował dostępne dla JST instrumenty rynku finansowego w obowiązujących przepisach prawa1, to ograniczono się do zaprezentowania wyko rzystania narzędzi występujących na rynku finansowym w ujęciu zagregowanym.

Istotnym elementem w procesie zarządzania JST jest umiejętność doboru i wyko rzystywania szerokiego instrumentarium zarządzania płynnością finansową. Dlatego w procesie badawczym wykorzystano opinie uzyskanie w badaniu „Szacowanie pozio mu zadłużenia JST w warunkach zwiększonego ryzyka utraty płynności finansowej” - projekt NN 113 063139 z 2013 r. Populację generalną stanowiłyjednostki samorządu terytorialnego szczebla wojewódzkiego, powiatowego i gminnego (z uwzględnieniem miast na prawach powiatu). Odpowiedzi udzieliły wszystkie rodzaje JST, 397 respon dentów (JST). Zadano im 25 pytań, z czego 8 dotyczyło instrumentów finansowych wykorzystywanych w zaciąganiu zobowiązań dłużnych.

2. Przesłanki zarządzania płynnością finansową

Żadna decyzja nie jest podejmowana bez ryzyka, w związku z tym można wskazać, że w procesie decyzyjnym będziemy mieć do czynienia z barierami, które ograniczają lub wręcz uniemożliwiają podjęcie decyzji racjonalnych lub optymalnych. Szczególnie wybory, które mają charakter finansowy lub też ich skutki mają lub mogą mieć taki wymiar, są szczególne. Z jednej strony świadczą o gospodarności i efektywności prowadzonej działalności, a z drugiej przyczyniają się do budowania zaufania i wiarygodności wobec partnerów wewnętrznych i społeczności lokalnej.

Element, który w sposób istotny decyduje o wiarygodności finansowej ijednocześ- nie wzmacnia zdolność do wywiązywania się z zobowiązań danej JST, to płynność finansowa. Jest to zdolność danego podmiotu do osiągania przepływów pieniężnych umożliwiających regulowanie wymagalnych zobowiązań i pokrywanie niespodziewa nych wydatków gotówkowych [Wędzki, 2001, s. 34; Sierpińska, Jachna, 2004, s. 145; Szacowanie... 2013, s. 266-267]. Z drugiej strony zachowanie płynności finansowej gwarantuje realizację zadań w danej JST i zapobiega ewentualnym perturbacjom w tym zakresie. N ależyją postrzegaćjako relację opisującą zdolność do regulowania bieżących zobowiązań danej JST jako całości, a także poszczególnychjednostek or

1 Definicja instrumentów została ujęta w art. 127 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r.

nych (Dz.U. nr 157, poz. 1240 z późn. zm.) i doprecyzowana w Rozporządzeniu M inistra Finansów z dnia 28

grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego

(4)

INSTRUM ENTARIUM ZA RZĄDZANIA PŁYNNOŚCIĄ FINANSOWĄ. ₅₉

ganizacyjnych. Zachowanie płynności finansowej służy umacnianiu wiarygodności finansowej i płatniczej JST. Dlatego istotnym elementemjest wprowadzenie procedur i procesów związanych z zarządzaniem finansami, w tym zarządzaniem płynnością finansową. Aby skutecznie nią zarządzać, procesy zarządzania w danej JST trzeba postrzegać w kontekście przyszłych zdarzeń i procesów.

Ocena zdolności do regulowania przez JST zobowiązań ma na celu, z jednej strony, dostarczenie informacji niezbędnych do dokonania wyboru wariantu, na którego bazie dana JST będzie prowadziła politykę pozyskania źródeł na sfinansowanie realizacji zadań, jak również na obsługę zadłużenia. Ocena taka służy umacnianiu wiarygodności finansowej, utrzymaniu płynności oraz wiarygodności płatniczej. Z drugiej strony, oceny wiarygodności dokonują dawcy kapitału (rynek finansowy) w celu szacowania ryzyka zwrotności zainwestowanego przez siebie kapitału w przedsięwzięcia reali zowane przez JST [Filipiak, 2005, s. 69-84]. Doświadczenia ostatnich lat wyraźnie pokazują, że jednostki samorządu terytorialnego, jako jednostki sektora finansów publicznych, wcale nie muszą byćjednoznacznie uznawane za podmioty wiarygodne. Także one mogą mieć trudności finansowe, co zaprezentowano na rysunku 1.

60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% -56,70% 34,50% 5,20% 4,70% ---,--- ■ ■ --- ,--- ■ ■ --- ,

NIE TAK, ale tylko

przejściowo w trakcie roku budżetowego

TAK, JEST przejściowo TAK, co skutkowało

utraciła zdolność do wystąpieniem

regulowania swoich zobowiązań

zobowiązań wymagalnych na koniec

roku budżetowego

Rysunek 1. Problemy z płynnością finansową JST w świetle odpowiedzi respondentów

Źródło: op raco w an ie w łasn e n a p o d staw ie w y n ik ó w b ad a ń p ro je k tu N N 113 063139 pn. „S zacow anie po zio m u zad łu ż en ia JST w w a ru n k a c h zw ięk szo n eg o ry z y k a u tra ty p ły n n o ś c i fin a n so w e j”, 2013 r.

Kłopoty finansowe i nadmierne zadłużenie mogą powodować mniejsze lub większe trudności z regulowaniem zobowiązań, a tym samym spadek wiarygodności finansowej i zaufania, także społecznego. Charakter zadań JST powoduje, że występuje tu także element polityczny, a działalność ijej efekty są oceniane przez społeczności lokalne.

(5)

3. Zarządzanie samorządowym długiem publicznym a utrzymanie płynności finansowej

Wykorzystanie instrumentów dłużnych przez JST bezpośrednio wiąże się z ka tegorią ryzyka finansowego [Reilly, Brown, 2001, s. 47]. W przypadku jednostek samorządu terytorialnego i podległych im podmiotów oznacza to uzależnienie możliwości finansowania zadań od zwrotnych źródeł finansowania, dlatego istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia strat finansowych - najczęściej z tytułu zmian stóp procentowych oraz kursów walut. Skala ryzyka finansowego rośnie wraz ze zwiększaniem się zadłużenia finansującego zadania JST [Bień, 1999, s. 19]. Do ry zyka zmian stóp procentowych oraz kursów walut należyjeszcze dodać bezpośrednio łączące się z ryzykiem finansowym ryzyko utraty płynności i niewypłacalności oraz związane z dostępnością, korzystaniem i zamianą określonych źródeł finansowania.

Ważny z punktu widzenia płynności finansowejjest sposób podejmowania decyzji zarówno o wysokości zaciąganego zobowiązania dłużnego, jak i skutkach wyboru instrumentu finansowego. Duże znaczenie marównieżjakość wykonywanych analiz, gdyż na podstawie osiągniętych wyników zostanie wyznaczony zakres wykorzysta nia instrumentów dłużnych, poziom zaciągniętego zadłużenia i zapadnie decyzja końcowa - czy zadanie (na które planuje się zaciągnięcie zadłużenia) powinno być realizowane i czy wnioskowanie jest prawidłowe.

Zadłużenie, koszty instrumentów dłużnych oraz społeczna odpowiedzialność urzędników samorządowych decydują właśnie o wiarygodności finansowej i przyszłej zdolności do wywiązywania się z zobowiązań przez JST. Wpływają także na bieżą ce problemy płynnościowe, gdyż ryzyko instrumentu dłużnego może spowodować wzrost kosztów obsługi zadłużenia albo znacząco zmienić tzw. limitację zadłużenia.

40,00%

Czy w procesie podejm owania decyzji o Czy wyniki analiz dotyczące określenia Czy decyzje o w yborze instrumentu wyborze instrumentu dłużnego brane są realnych m ożliwości sfinansowania zadań dłużnego podejm owane są uznaniowo lub pod uw agę koszty instrum entów dłużnych uw zględnieniem cyklu inw estycyjnego oraz pod w pływ em nacisków politycznych? i ich w pływ na efektywność realizowanego eksploatacyjnego brane są p od uwagę w

zadania? procesie zaciągania zobowiązań dłużnych? I N ig d y | C z a s a m i I R z a d k o B C z ę s to I Z a w sz e

Rysunek 2. Ocena sposobu podejmowania decyzji o zaciąganiu zobowiązań dłużnych

(6)

INSTRUM ENTARIUM ZA RZĄDZANIA PŁYNNOŚCIĄ FINANSOWĄ. ₆₁

Przeprowadzone badania wskazują, że według ponad połowy respondentów koszty instrumentów dłużnych oraz ich wpływ na efektywność zadania są brane pod uwagę w JST często (31,50%) lub zawsze (23,40%). Aż 28,60% ankietowanych przyznaje, że często (24,20%) lub zawsze (4,40%) decyzje są podejmowane uznaniowo, w zależności od punktu widzenia osób podejmujących decyzje lub pod wpływem nacisków politycznych. Tylko 32,30% stwierdza, że takie sytuacje nigdy nie mają miejsca w ich JST. Rozkład odpowiedzi zaprezentowano na rysunku 2.

JST w procesie zarządzania długiem (a w szczególności instrumentami dłużnymi) powinny brać pod uwagę różne rodzaje ryzyka. Respondenci najczęściej wskazywali na: ryzyko zmiany stopy procentowej (34,70% - często, 39,50% - zawsze), ryzyko utraty płynności finansowej (31,00% - często, 45,60% - zawsze) czy ryzyko przein- westowania (32,60% - często, 28,50% - zawsze). Rzadko natom iastjest brane pod uwagę ryzyko kursowe (13,10% - często, 9,90% - zawsze), co może wskazywać na niewielkie zadłużenie w walucie obcej lub brak umiejętności rozpoznania i za bezpieczenia się przed tym ryzykiem. Na rysunku 3 zaprezentowano zestawienie uzyskanych odpowiedzi.

Rysunek 3. Rodzaje ryzyk brane pod uwagę w procesie zarządzania instrumentam i dłużnymi w badanych JST

Najważniejsze elementy w procesie podejmowania decyzji w zakresie wyko rzystywania instrumentów dłużnych dostępnych na rynku finansowym, które były brane pod uwagę w badanych JST, to koszty obsługi długu (23,90% - często, 70,40% - zawsze) i równowaga finansowa w ujęciu długoterminowym (34,00% - często, 56,70% - zawsze). Kolejne czynniki to płynność finansowa w ujęciu krótkotermino wym, kształtowanie i odpowiedni dobór instrumentów dłużnych z uwzględnieniem

(7)

wszystkich rodzajów ryzyk oraz metody ustalania stóp procentowych. Rozkład od powiedzi zaprezentowano na rysunku 4.

80 ,0 0 % 70 ,0 0 % 60 ,0 0 % 50 ,0 0 % 40 ,0 0 % 30 ,0 0 % 20 ,0 0 % 10,0 0 % 0 ,0 0 % _ u o m -O -N ^ ° J3 g g £ P -o ^ a i? ■ Nigdy ■ Czasami ■ Rzadko ■ Często ■ Zawsze

Rysunek 4. Elementy brane pod uwagę w procesie podejmowania decyzji w zakresie wykorzystywania instrumentów dłużnych w JST

4. Podejście dotyczące ryzyka utraty płynności

w świetle wykorzystania instrumentów rynku finansowego

Podejście w zakresie ryzyka utraty płynności finansowej powinno opierać się na własnej ocenie zdolności do regulowania zobowiązań w ujęciu długo- i krótkoter minowym oraz na analizie trendów. Aby zaciągnąć zobowiązanie dłużne na rynku finansowym, JST powinny dokonać oceny, która pozwoli im na:

• określenie ryzyka niewypłacalności lub trudności finansowych,

• oszacowanie ryzyka transakcyjnego (operacyjnego, płynności, walutowego, stopy procentowej, cen towarów),

• określenie możliwości zwiększenia stanu zobowiązań,

• ustalenie możliwości wygenerowania nadwyżki finansowej (wolnych środków) na spłatę zobowiązań lub na realizację nowych zadań czy też programów. Elementy powyższej analizy opierają się na analizie trendów, które obejmują: • szacowanie w czasie udziału i stabilności poszczególnych źródeł dochodów,

które mogą stanowić źródło spłaty zaciągniętego zadłużenia i utrzymania płynności finansowej,

(8)

INSTRUM ENTARIUM ZA RZĄDZANIA PŁYNNOŚCIĄ FINANSOWĄ. ₆₃

• analizę zmian w zakresie realizowanych zadań obligatoryjnych, które mogą wymagać w przyszłości podjęcia decyzji o wykorzystaniu instrumentów rynku finansowego.

• oszacowanie kosztów zmian rozmiaru realizowanych zadań bieżących oraz inwestycyjnych (w tym współfinansowanych ze środków zagranicznych) i określenie ich wpływu na kształtowanie się poziomu wydatków budżetowych, wielkość zapadających zobowiązań oraz aktualną sytuację finansową. Przy wykorzystaniu instrumentów rynku finansowego podejście to oznacza, z jednej strony, przeprowadzenie analizy trendów (zmian w planowanym okresie) dotyczących: bazy ustalania kosztów obsługi długu, zmienności charakteryzującej walutę, w której zaciągnięty i spłacany będzie dług, kosztów związanych ze zmia ną warunków spłaty zadłużenia (np. przewalutowanie, koszty wydłużenia spłaty, wcześniejsza spłata zadłużenia), a z drugiej, podjęcie decyzji o dywersyfikacji instrumentów (na podstawie dokonanych analiz). Wybierając instrument finanso wy, należy również dokonać analizy kosztów zawarcia transakcji z instytucjami finansującymi [Filipiak, 2013, s. 13-22]. Ponadto w projekcji zadłużenia należy uwzględnić założenia zawarte w teorii ekonomii R. Halla i J. Taylora [Hall, Taylor, 2000, s. 357], zmodyfikowanych przez B. Filipiak [Filipiak, 2008, s. 126-131]. Za dłużenie powinno być zaciągane w sytuacji, kiedy JST ma niewystarczające zasoby na realizację zadań. Aby wyeliminować skutki ryzyka, powinny być też sporządzane symulacje obrazujące możliwe skutki decyzji o wyborze instrumentu dłużnego.

Zaprezentowane podejście oraz postulowane w nim analizy, jak i prawidłowo wyciągnięte oraz zinterpretowane wnioski pozwolą na oszacowanie w przybliżeniu (możliwie dokładnym) luki finansowej (środków, które zagwarantują sfinansowanie zadań w ujęciu krótko- i długoterminowych tak, aby JST nie utraciły płynności finansowej) wymagającej finansowania z rynku finansowego. Na rysunku 5 zapre zentowano wykorzystanie instrumentów dłużnych przez JST.

Zastosowanie przedstawionych wyżej instrumentów wiąże się z finansowaniem długoterminowej luki finansowej. Luka krótkoterminowa nie została ujęta, gdyż art. 242 Ustawy o finansach publicznych2 wskazuje na konieczność równoważenia budże tu, a przepisy wprowadzające ten akt prawny przewidują konieczność rozdzielenia luki krótkoterminowej od długoterminowej od 2011 r.3 Dane do 2011 r. uwzględniają oba rodzaje luk - zobowiązania dłużne służące utrzymaniu płynności finansowej w ujęciu bieżącym, jak i zobowiązania nieznajdujące pokrycia w budżecie, które finansują zadania o charakterze inwestycyjnym.

Ponieważ w zakresie instrumentów depozytowych JST nie wykazują aktywno ści, pominięto tę grupę. Należy podkreślić, że od 2007 r. znacząco wzrósł udział

2 Wskazuje na to art. 242 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. publicznych (Dz.U. nr 157,

poz. 1240 z późn. zm.).

3 Wskazuje na to art. 121 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę ofinansach

(9)

instrumentów dłużnych w postaci kredytów w finansowaniu okresowych i długo terminowych potrzeb finansowych zgłaszanych przez JST. Od 2008 r. spada wyko - rzystanie papierów wartościowych. Z punktu widzenia praktyki i przeprowadzonej analizy wieloletnich prognoz finansowych (W PF)jednostki samorządowe w planach wskazują na papiery wartościowejako podstawowy instrument finansowania luki finansowej związanej z realizacją zadań inwestycyjnych. Jednakże w praktyce sięgają po kredyt, na co wskazują dane zaprezentowane na rysunku 5. W wyniku kryzysu wzrosło finansowanie przejściowych problemów z płynnością finansową zobowią zaniami wymagalnymi, które nie należą do instrumentów rynku finansowego (por. rysunek 6). Obrazuje to poziom utraty płynności finansowej, gdyż zobowiązania wymagalne wskazują na brak zapłaty za wykonane usługi oraz dostarczone do bra. Tym samym JST tracą wiarygodność i mają zachwianą okresowo zdolność płatniczą.

Poziom wykorzystania instrumentów dłużnych Papiery wartościowe

Rysunek 5. Udział instrumentów dłużnych dostępnych na rynku finansowym w ogóle zobowiązań dłużnych zaciągniętych przez JST (tys. zł)

Ź ródło: n a p o d staw ie sp raw o zd ań z d z ia ła ln o śc i R IO i w y k o n an ia b u d że tó w p rz e z JST w o k re sie 2 0 0 5 -2 0 1 2 , www . rio.gov.pl.

(10)

INSTRUM ENTARIUM ZA RZĄDZANIA PŁYNNOŚCIĄ FINANSOWĄ. ₆₅

Zobow iązania wymagalne

500 000 450 000 400 000 350 000 300 000 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Gminy M iasta na praw ach powiatu Powiaty ^ ^ W o j e w ó d z t w a samorządowe

Rysunek 6. Finansowanie okresowych problemów związanych z utratą płynności finansowej przez JST zobowiązaniami wymagalnymi (tys. zł)

Ź ródło: o p ra co w an ie w łasn e n a p o d staw ie sp raw o zd ań z d z iałaln o śc i R IO i w y k o n an ia b u d ż e tó w p rz e z JST w o k resie 2 0 0 5 -2 0 1 2 , w w w .rio .g o v .p l.

Zakończenie

Należy wskazać, że mimo dość szerokiego zakresu instrumentów zarządzania płynnością JST nie stosują wszystkich dostępnych narzędzi rynku finansowego. Problematycznejest również podejście do ryzyka wykorzystania instrumentów dłuż- n y c h ja k również do zarządzania ryzykiem płynności i do instrumentów dłużnych. Mimo znaczącego wzrostu zadłużenia w analizowanym okresie nie wszystkie JST prawidłowo zarządzają finansami w kontekście instrumentów rynku finansowego.

JST muszą kontrolować ryzyko finansowe, podejmować decyzje po przeprowa dzeniu analizy ryzyka oraz analizy potencjalnych skutków ryzyka wynikającego z wykorzystania instrumentów dłużnych.

Sytuacja związana z okresową utratą płynności finansowej w ostatnich latach nie tylko niepokoi, ale wskazuje na wagę problemu i konieczność podjęcia aktywnych działań w zakresie utrzymania płynności krótkookresowej i wiarygodności płatniczej. Stosowanie instrumentów dłużnych w finansowaniu zadań inwestycyjnych (luka fi nansowa w ujęciu długoterminowym) wymusza reorientację w tym obszarze. Skutki inwestycji i zaciągniętego w związku z tym zadłużenia na rynku finansowym mogą mieć wpływ na płynność finansową w przyszłości.

(11)

Bibliografia

1. Bień W., Zarządzanie fin a n s a m i przedsiębiorstw a, D ifin, W arszaw a 1999.

2. F ilipiak B., B a d a n ie w ia ryg o d n o ści fin a n s o w e j je d n o s te k sam orządu teryto ria ln eg o w św ietle

obow iązujących lim itów zadłużenia, [w:] F inanse sam orządu terytorialnego. W ybrane zagadnienia,

L. P atrzałek (red.), W ydaw nictw o W yższej Szkoły Bankowej, Poznań-W rocław 2005.

3. Filipiak B ., P odejście scenariuszow e do pro jekcji zad łu żen ia i stru k tu ry w ykorzystania in strum en

tów dłużnych w jed n o s tk a ch sam orządu terytorialnego, [w:] F inanse w obec zm ian w burzliw ym otoczeniu, M. D ylew ski (red.), Z eszy ty N aukow e WSB w Poznaniu n r 47/2, W ydaw nictw o WSB,

Poznań 2013.

4. Filipiak B., S tr a te g ie fin a n s o w e je d n o s te k sam orządu terytorialnego, PW E, W arszaw a 2008.

5. Hall R.E., Taylor J.B., M akroekonom ia, Wyd. PW N, W arszaw a 2000.

6. Reilly F.K., B row n K.C., A n a liza inw estycji i za rządzanie portfelem , PW E, W arszaw a 2001. 7. R ozporządzenie M in istra Finansów z d n ia 28 g ru d n ia 2011 r. w spraw ie szczegółow ego sposobu

k la syfika c ji tytu łó w dłu żn ych zaliczanych do p a ń stw o w eg o d ługu p u b liczn e g o (Dz.U. 2011, n r

298, poz. 1767).

8. Sierpińska M., Jachna T., O cena przed sięb io rstw a w edług standardów św iatow ych, W ydaw nictw o N aukow e PW N, W arszaw a 2004.

9. Szacow anie p o zio m u za d łu że n ia je d n o ste k sam orządu terytorialnego w w arunkach zw iększonego

ryzyka u tra ty p łyn n o ści fin a n so w ej, E. Denek, M. D ylew ski (red.), D ifin, W arszaw a 2013.

10. U staw a z dnia 27 sierpnia 2009 r. o fin a n sa ch publicznych {Dz.U. 2009 nr 157, poz. 1240 z późn. zm.). 11. U sta w a z d n ia 2 7 sierp n ia2 0 0 9 r. p rzep isy w prow adzające ustaw ę o fin a n s a c h p u b liczn ych (Dz.U.

2009 n r 157, poz. 1241 z późn. zm.).

12. W ędzki D., S tra teg iep łyn n o śc ifin a n so w ejp rzed sięb io rstw a , O ficyna Ekonom iczna, K raków 2002.

Instruments o f liquidity management in local government units

The m aintenance o f liquidity, as the possibility o f regulating th eir obligations is undoubtedly an expression o f stability and reliability o f pow er and authority. A n im p o rtan t elem ent in the process o f m anagem ent in local governm ent is the ability to use selection and a w ide range o f instrum ents for m anaging liquidity and, in particular, the financial m arket instrum ents. The p rim ary purpose o f de velopm ent is the risk o f loss o f liquidity, the presentation o f the problem s related to the m aintenance o f liquidity and, based on a survey, an indication o f the different ty p es o f tools used in the process o f financial m anagem ent, including liquidity in local governm ent. The article shows the conditions for liquidity m anagem ent, selected and relevant problem s in the m anagem ent o f local public debt and liquidity risk approach in the light o f the use o f financial m arket instrum ents.