ra górniczego III stopnia. W latach 1982–1987 pe³ni³a funkcjê kierownika Pracowni Petrografii i Geochemii w Zak³adzie Geologii Regionalnej i Badañ Podstawowych Oddzia³u Karpackiego PIG, a w latach 1987–1992 kierowa³a Zak³a-dem Geologii Regionalnej i Badañ Podstawowych Karpat.
Bra³a czynny udzia³ w konferencjach miêdzynarodowych, a Jej aktywnoœæ w pracach Asocjacji Karpacko-Ba³kañskiej by³a znacz¹ca i doceniana. Po przejœciu na emeryturê nadal utrzymywa³a kontakt z wieloma pracownikami i by³a cza-sowo zatrudniana na umowê o dzie³o do 1993 r. Oprócz swojej dzia³alnoœci badawczej by³a silnie zaanga¿owana w dzia³alnoœæ zwi¹zkow¹, a zw³aszcza w powstaj¹c¹
Soli-darnoϾ.
Spotykaliœmy siê z Iren¹ Gucw¹ wielokrotnie, na ró¿nych spotkaniach organizowanych w Oddziale Karpackim PIG-PIB dla emerytowanych pracowników, oficjalnie i bardziej pry-watnie, np. podczas imienin, czy innych spotkañ kole¿e-ñskich. Pamiêtamy J¹ jako osobê bardzo ¿yczliw¹, zw³aszcza w stosunku do m³odych pracowników Oddzia³u Karpackiego PIG, których wspomaga³a rad¹ i wynikami swych badañ. Pozostanie w naszej pamiêci jako niezwyk³a osoba.
Antoni Wójcik Wybrane publikacje prof. dr hab. Ireny Gucwy
GUCWA I. & KOSZARSKI L. 1960 – Wystêpowanie bentonitów w warstwach kroœnieñskich dolnych w Zagórzu ko³o Sanoka. Kwart. Geol., 4: 181–193.
GUCWA I. 1964 – Badania geochemiczne warstw podrogowcowych serii menilitowej z Ropy i Grabownicy. Kwart. Geol., 8: 810–824. GUCWA I. & WIESER T. 1966 – ¯elaziste biotyty ze ska³ pochodzenia wulkanicznego we fliszu karpackim. Kwart. Geol., 10: 1115–1157. GUCWA I. 1966 – £yszczyki okruchowe fliszu karpackiego. Biul. Inst. Geol., 199, Z badañ geologicznych w Karpatach: 133–196.
GUCWA I. 1966 – Wyniki badañ geochemicznych ³upków
radiolariowych cenomanu z NiedŸwiady ko³o Ropczyc. Kwart. Geol., 10: 1047–1059.
BOBER L., GUCWA I. & WIESER T. 1966 – O pochodzeniu ³upków grafitoidowych w Tatrach Zachodnich. Arch. Mineral., 26: 375–392. GUCWA I. 1967 – Badania geochemiczne utworów menilitowych w Karpatach Œrodkowych. Kwart. Geol., 11: 673–681.
BADAK J. & GUCWA I. 1967 – Badania geochemiczne utworów menilitowych w Karpatach Œrodkowych. Kwart. Geol., 11: 673–681. GUCWA I. 1971 – Charakterystyka geochemiczna osadów menilitowych z odwiertu Jasieñ IG-1. Kwart. Geol., 15: 732–733.
GUCWA I. & ŒL¥CZKA A. 1972 – Changes in geochemical conditions within Silesian basin (Polish Flysch Carpathians) at the Eocene-Oligocene boundary. Sediment. Geol., 8: 199–223. GUCWA I. & PELCZAR A. 1972 – Geochemia warstw cieszyñskich Œl¹ska Cieszyñskiego. Kwart. Geol., 16: 405–419.
GUCWA I. 1973 – Geochemia wapiennych i krzemionkowych osadów biogenicznych na przyk³adzie osadów fliszu karpackiego. Z badañ geol. w Karpatach, t. XVII. Biul. Inst. Geol., 271: 5–98.
GUCWA I. & WIESER T. 1978 – Ferromanganese Nodules in the Western Carpathian Flysch Deposits of Poland. Rocz. PTG, 48: 147–184.
GUCWA I. & ŒL¥CZKA A. 1980 – Trace elements and the growth of phytoplancton in geosynclinal deposits of the Polish Flysch
Carpathians. Proc. XI Congr. Carp.-Balkan Geol. Assoc., Lithology, 76–81.
GUCIK S., GUCWA I. & WIESER T. 1983 – Bogate w mangan i ¿elazo ska³y wêglanowe ³upków spaskich okolic Cisowej. Kwart. Geol., 27: 437–438.
GUCWA I. & WIESER T. 1985 – The limburgites of the Polish Carpathians. Kwart. Geol., 29: 3–30.
GUCWA I. & PELCZAR A. 1986 – Minera³y polskich Karpat. Instytut Geologiczny, Warszawa, s. 148.
GUCWA I. & PELCZAR A. 1989 – Wyniki badañ geochemicznych otworu wiertniczego KuŸmina 1. Kwart. Geol., 33: 362–363. GUCWA I. 1990 – Studia nad korelacj¹ geochemiczn¹ ska³ osadowych polskich Karpat fliszowych. Pr. Pañstw. Inst. Geol., 128: 5–58. GUCWA I. & PELCZAR A. 1992 – Katalog analiz chemicznych ska³ Karpat polskich za lata 1963–1985 cz. 1. Ska³y osadowe. PIG, Warszawa, s. 299.
GUCWA I. & PELCZAR A. 1992 – Katalog analiz chemicznych ska³ Karpat polskich za lata 1963–1985 cz. 1. Ska³y magmowe i metamorficzne. PIG, Warszawa, s. 132.
GUCWA I. & POPRAWA D. 1996 – Dystrybucja mikroelementów i bituminów w ska³ach fliszowych polskiej czêœci Karpat. Prz. Geol., 44: 502–508.
Dnia 26 lutego 2010 r. odesz³a od nas dr Janina Mor-giel, geolog i mikropaleontolog, cz³onek Polskiego Towa-rzystwa Geologicznego, emerytowany pracownik Oddzia-³u Karpackiego Pañstwowego Instytutu Geologicznego – Pañstwowego Instytutu Badawczego, wspania³a kole¿an-ka. Ca³e Jej ¿ycie zawodowe zwi¹zane by³o z Oddzia³em Karpackim w Krakowie i Karpatami, a zw³aszcza z mikro-skamienia³oœciami utworów fliszowych.
Janina Morgiel urodzi³a siê 3 lipca 1927 r. w Sidzinie k. Krakowa. Studia rozpoczê³a w 1948 r. na Wydziale Przyrodniczo-Geograficznym Pañstwowej Wy¿szej Szko-³y Pedagogicznej w Krakowie. Naukê kontynuowa³a na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Jagiello-ñskiego, gdzie w 1953 r. uzyska³a dyplom magisterski w zakresie geologii i paleontologii. Mia³a dwie pasje: mikropaleontologiê i rodzinê, którym podporz¹dkowa³a wszystkie inne cele i pragnienia. W czasie naszych ostat-nich spotkañ zawsze wspomina³a dwójkê dzieci, ich osi¹-gniêcia oraz ulubione wnuki.
Pracê w Oddziale Karpackim PIG rozpoczê³a w 1954 r., gdzie wykonywa³a swoje obowi¹zki, a¿ do przejœcia na
661 Przegl¹d Geologiczny, vol. 58, nr 8, 2010
wczeœniejsz¹ emeryturê we wrzeœniu 1985 r. Pocz¹tkowo zatrudniona by³a na stanowisku asystenta, od 1960 r. star-szego asystenta, a od 1963 r. na stanowisku adiunkta. W latach 1973–1976 kierowa³a du¿ym zespo³em pracowni-ków (mikropaleontologów i technipracowni-ków) zatrudnionych w Pracowni Stratygrafii w Oddziale Karpackim PIG.
Zainteresowania i dorobek naukowy dr Janiny Mor-giel zwi¹zane by³y ze stratygrafi¹ Karpat. Wspó³praco-wa³a z wieloma geologami zajmuj¹cymi siê ró¿nymi regionami i jednostkami strukturalnymi Karpat, wykony-wa³a tak¿e oznaczenia mikrofauny, co wymaga³o mozol-nej, d³ugotrwa³ej pracy przy mikroskopie i sumiennego przegl¹dania tysiêcy drobnych skamienia³oœci. Do Jej najwa¿niejszych zadañ nale¿a³o okreœlanie wieku osadów pochodz¹cych z ró¿nych czêœci Karpat na podstawie wystêpuj¹cych w nich mikroskamienia³oœci. Dla geolo-gów kartuj¹cych mia³o to ogromne znaczenie w wyzna-czaniu pozycji stratygraficznej oraz w interpretacji tekto-nicznej. Dziêki Jej oznaczeniom geolodzy polscy mogli wyznaczaæ dalsze kierunki badañ. Mo¿na tu wspomnieæ szereg opracowañ wykonanych wspólnie z S. Gucikiem, L. Koszarskim, W. Sikor¹, F. Szymakowsk¹, K. ¯ytko i innymi, które stanowi¹ fundamentalne prace dla rozpozio-mowania stratygraficznego utworów fliszu karpackiego.
W swoich pocz¹tkowych pracach badawczych Janina Morgiel zajmowa³a siê mikrofaun¹ wystêpuj¹c¹ w utwo-rach kredowych i paleogeñskich we wschodniej czêœci pol-skich Karpat. Szczegó³owo opisa³a m.in. mikrofaunê i³ów babickich (Morgiel, 1959), najwiêcej jednak czasu poœwiê-ci³a utworom kredowym serii skolskiej i œl¹skiej – opraco-wa³a np. utwory górnej kredy w siodle Dydni (Morgiel & ¯giet, 1961), mikrofaunê w marglach fukoidowych (Szyma-kowska & Morgiel, 1964; Gucik & Morgiel, 1965), czy bio-stratygrafiê kredy jednostki skolskiej (Koszarski & Morgiel, 1963). Jej zainteresowanie utworami kredowymi zaowoco-wa³o napisaniem rozprawy doktorskiej pt. Wykszta³cenie facjalne i mikrofauna warstw inoceramowych jednostki skolskiej, wykonanej pod kierunkiem prof. F. Biedy, na podstawie której w 1969 r. uzyska³a stopieñ doktora nauk przyrodniczych.
Opracowania tworzone przez Janinê Morgiel by³y po-wi¹zane równie¿ z brze¿nymi strefami nasuniêæ jedno-stek œl¹skiej i podœl¹skiej, których badania prowadzi³a we wspó³pracy z F. Szymakowsk¹. Wœród najwa¿niejszych publikacji dr Morgiel nale¿y wymieniæ analizê mikrofau-ny obszaru Pieniñskiego Pasa Ska³kowego (Morgiel & Sikora, 1974), p³aszczowiny magurskiej (Morgiel i in., 1983), jak równie¿ wykonanie oznaczeñ utworów mioce-ñskich z rejonu Bystrej ko³o Gorlic. Do innych istotnych prac zaliczyæ mo¿na badania mikrofauny margli frydec-kich (Liszkowa & Morgiel, 1981) oraz opublikowany w Micropaleontology podzia³ biostratygraficzny polskiej czêœci Karpat wykonany w oparciu o otwornice agluty-nuj¹ce (Morgiel & Olszewska, 1981). Na uwagê zas³ugu-je tak¿e oznaczenie mikrofauny w próbkach pochodz¹-cych z Rifu Marokañskiego (Morgiel i in., 1979a, b, 1980a, b) i porównanie ich z formami rejestrowanymi w Karpatach fliszowych (Morgiel & Olszewska, 1982). Jej znacznym osi¹gniêciem zawodowym by³o odkrycie, ¿e
identyczne zespo³y otwornic wystêpuj¹ zarówno w utwo-rach Rifu, jak i w Karpatach. Na tej podstawie wykona³a Ona pierwsze wiarygodne rozpoziomowanie biostraty-graficzne tych utworów (Morgiel i in., 1979, 1980, 1981, 1982).
Ma³o znanym aspektem pracy Janiny Morgiel by³o wykonywanie wielu opracowañ i oznaczeñ wieku próbek pobranych z wierceñ wykonywanych przez Pañstwowy Instytut Geologiczny, a tak¿e Górnictwo Naftowe. Nale¿y tu wymieniæ oznaczenia wykonane dla otworu Cisowa IG-1 (Morgiel, 1967), Obidowa IG-1 i wiele innych. Ogromna wiêkszoœæ tego typu prac, w tym m.in. istotne opracowanie biostratygrafii formacji rybotyckiej (Gucik & Morgiel, 1985), zawarta jest w licznych zbiorach archiwal-nych. Mo¿na wyraziæ jedynie ¿al, ¿e wyniki tych badañ nie s¹ dostêpne szerszemu gronu geologicznemu i paleontolo-gicznemu.
Janina Morgiel wnios³a znacz¹cy wk³ad w rozwój geo-logii karpackiej, a zw³aszcza w rozpoznanie mikropaleon-tologiczne utworów fliszowych. Pozosta³ po Niej bogaty materia³ rêkopiœmienny. Jej praca ceniona by³a w Pañstwo-wym Instytucie Geologicznym. W 1979 r. zosta³a odzna-czona Srebrnym Krzy¿em Zas³ugi, w 1980 r. Srebrn¹ Odznak¹ Zas³u¿ony dla Polskiej Geologii, a w 1981 r. otrzyma³a odznakê Zas³u¿ony Pracownik Instytutu Geolo-gicznego. Istotna i warta uwagi by³a tak¿e Jej aktywnoœæ w pracach Asocjacji Karpacko-Ba³kañskiej.
Zapoznaj¹c siê z dorobkiem dr Morgiel mo¿na stwier-dziæ, ¿e nieliczne s¹ prace, których jest Ona jedynym autorem (pomijaj¹c ekspertyzy i opracowania archiwal-ne). Pracowa³a w wielu zró¿nicowanych zespo³ach ba-dawczych. Œwiadczy to o Jej pracowitoœci i bezkonflikto-woœci, a tak¿e o umiejêtnoœci godzenia odmiennych po-gl¹dów reprezentowanych przez poszczególnych bada-czy. Pamiêtam, ¿e wiele spoœród moich kole¿anek i wielu kolegów z Oddzia³u Karpackiego PIG, jak równie¿ z innych jednostek badawczych, zabiega³o o to, by z Ni¹ wspó³pracowaæ.
Janina Morgiel by³a osob¹ uœmiechniêt¹, nigdy nie narzeka³a na obowi¹zki, bez problemu umia³a te¿ pogo-dziæ prace terenowe i laboratoryjne ze swoim ¿yciem pry-watnym. Zawsze sk³onna by³a udzieliæ pomocy m³odym pracownikom, zw³aszcza tym rozpoczynaj¹cym pracê w zakresie mikropaleontologii. Pozostanie Ona w naszej pamiêci jako osoba ¿yczliwa i bardzo pracowita, która nadal spogl¹da na nasze wspó³czesne dokonania z du¿ym dystansem i pob³a¿liwoœci¹.
Antoni Wójcik
Wybrane publikacje dr Janiny Morgiel
MORGIEL J. 1959 – Mikrofauna i³ów babickich. Biul. Inst. Geol., 131: 111–147.
GUCIK S. & MORGIEL J. 1960 – Mikrofauna z warstw kroœnieñskich w Leszczawie Górnej na po³udnie od Przemyœla. Kwart. Geol., 4: 484–494.
MORGIEL J. & ¯GIET J. 1961 – Górna kreda w siodle Dydni (Karpa-ty sanockie). Kwart. Geol., 5: 993–994.
KOSZARSKI L. & MORGIEL J. 1963 – Wstêpne badania nad biostra-tygrafi¹ kredy jednostki skolskiej w profilu Tarnów–Zawada. Kwart. Geol., 7: 555–557.
662
MORGIEL J. & SIKORA W. 1963 – Mikrofauna z warstw kroœnie-ñskich z Liskowatego ko³o Ustrzyk Dolnych. Kwart. Geol., 7: 306–317.
SZYMAKOWSKA F. & MORGIEL J. 1964 – Margle fukoidowe seno-nu serii œl¹skiej w Kobylu. Roczn. PTG, t. XXXIV: 3, 447–477. GUCIK S. & MORGIEL J. 1965 – Les dépôts du Crétacé inférieur et supérieur dans les Maestrichtien de l’unité de „skibas” les Karpates polonaises. CBGA, VII Congr. Reports, p.II, v.2, 73–76.
GUCIK S. & MORGIEL J. 1965 – Wystêpowanie utworów dolnokre-dowych w poziomie margli bakulitowych w Tulig³owach. Kwart. Geol., 9: 445–446.
MORGIEL J. 1967 – Mikrofauna fliszu jednostki skolskiej w otworze Cisowa 1. Kwart. Geol., 11: 450–451.
MORGIEL J. & SIKORA W. 1974 – O wieku utworów paleogeñskich w okolicach Z³atnego i £apszów Ni¿nych (pieniñski pas ska³kowy). Kwart. Geol., 18: 935–936.
MORGIEL J. & SZYMAKOWSKA F. 1974 – Nowe dane o stratygrafii serii magurskiej ko³o Gorlic. Spraw. z Pos. Kom. Nauk. PAN Oddz. w Krakowie, t. 17/1, I–VI 1973. s. 200–202.
WDOWIARZ S., WIESER T., SZCZUROWSKA J., MORGIEL J. & SZOTOWA W. 1974 – Budowa geologiczna jednostki skolskiej i jej pod³o¿a w profilu otworu Cisowa IG 1. IG, Biul. 273: 5–96. MORGIEL J. & SZYMAKOWSKA F. 1975 – Nowe stanowiska jed-nostki podœl¹skiej na pó³noc od Strzy¿owa – Karpaty Œrodkowe. Spraw. z Pos. Kom. Nauk. PAN Oddz. w Krakowie, t. 18/1, I–VI 1974. s. 183–185.
MORGIEL J. & SZYMAKOWSKA F. 1976 – Nowe dane o stratygrafii jednostki œl¹skiej w paœmie Che³m–Czarnorzeki – Karpaty Œrodkowe. Spraw. z Pos. Kom. Nauk. PAN Oddz. w Krakowie, t. 19/1, I-VI 1975, 184–185.
MORGIEL J. & SZYMAKOWSKA F. 1978 – Stratygrafia paleocenu i eocenu jednostki skolskiej. Biul. Inst. Geol., 310: 39–71.
MORGIEL J., OLSZEWSKA B., SIKORA W. & WDOWIARZ S. 1979 – Associations de foraminiferes dans le profile des flysch Rif (note pre-liminaire). Min., Geol., Energie, 48: 25–28.
MORGIEL J., OLSZEWSKA B., SIKORA W. & WDOWIARZ S. 1979 – Sur l'age Eocene moyen-superieur des argiles 'sous-numidiennes' a Tubotornaculum dans la „vallee des Juifs” a Tanger (Rif occidental). Min., Geol., Energie, 46: 30–31.
MORGIEL J., OLSZEWSKA B., SIKORA W. & WDOWIARZ S. 1980 – Les foraminiferes planctoniQues d’age eocenie dans les schistes sous-numidienes des environs de Tanger. Min., Geol., Energie, 48: 29–30.
MORGIEL J., OLSZEWSKA B. & SIKORA W. 1980 – Les sediments bathypelagiques de l Eocene des flysch rifains. Min., Geol., Energie, 48: 19–24.
LISZKOWA J. & MORGIEL J. 1981 – Mikrofauna typu frydeckiego w polskich Karpatach zewnêtrznych. Biul. Inst. Geol., 331: 83–102. MORGIEL J. & OLSZEWSKA B. 1981 – Biostratigraphy of the Polish External Carpathians, based on agglutinated foraminifera. Micropale-ontology, 27: 1–30.
MORGIEL J. & OLSZEWSKA B. 1982 – Uniformity of the Tethyan faunas from Cretaceous and Paleogene as shown by foraminifera from Morocco and Polish Flysch Carpathians. Cah. de Micropaleont. 3: 34–52.
GUCIK S. & MORGIEL J. 1985 – Lito- i biostratygrafia formacji rybotyckiej (fm) (formacji z Rybotycz) jednostki skolskiej. Arch. OK PIG.
663 Przegl¹d Geologiczny, vol. 58, nr 8, 2010
