Materiał dialektologiczny w opisie wybranych konstrukcji z przyimkiem po

A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S __________ FOLIA LINGUISTIC* 12, 1 9 8 6 __________________

Joa n n a Okoni owa

M A T E R I A Ł D I A L E K T O L O G I C Z N Y W OPISIE W Y B R A N Y C H KONSTRUKCJI Z PR Z Y I M K I E M PO

W języku polskim, jak i w innych językach fleksyjnych, syste- лу p r z y p a d k ó w i p r z y i m k ó w w z a j e m n i e się p r z e n i k a j ą i uzu p e ł n i a ­ ją. Uznaje się, że choć od najd a w n i e j s z y c h czasów istniała s k ł a ­ dnia k a z u a l n a i równol e g l e przyimkcwa, to obserw u j ą c narastanie składni p r z y i m k o w y c h nieprz e r w a n i e do d z i s iejszych czasów, wi ą z a ć je należy z ogó l n ą ten d e n c j ą języków i n d o e uropejskieh do anali- t y z m u 1.

Badanie p r z y i m k ó w nie może p o m i n ą ć przypadka, obejmuje zatem całą konst r u k c j ę p r z y i m k o w ą w r a z z przypadkiem, a w i ę c z jego k o ń c ó w k ą fleksyjną.

P r z y j m u j e m y , że p o m i ę d z y przyimkiero a t e m a t e m rzeczownika istnieje stosunek dete r m i n a c j i zbliżony do s t o s u n k u m i ę d z y tema­ tem a s u f i k s e m derywacyjnym.

w

określa-1 &a ten temac istnieje w Pol sc« obszerna literatura od 1893 r. Por. J. A n u s i e w i c z , Konstrukcje analityczne we współczesnym języku polskim, "Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego" 1978, seria A, nr 202, s. 124- -133. Tu też spis literatury.

o

J . K u r у ł o w i c z , Le problème du classement des cas, "Biule­ tyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego" IX, 1949; S. K a r o l a k , Przypadek a przyimek, tamże, XXIII, 1965, s. 143-158, zwłaszcza s. 145.

nych wyrazów. W owej modyfikacji tkwi istota zawartości s e m a n t y ­ cznej przyimka, jego w y r a z leksykalny. W a r t o ś ć leksykalna przy- inika zawiera sie w jego w s z y s t k i c h użyc i a c h w kontekście. Jest w i ę c potencjalna. K o nkretna jej realizacja zależy o d znaczenia w y r a z ó w samodzielnych, z którymi przyimek się łączy. Z a leżność ta jest wzajemna, choć p o d k r e ś l i ć należy, że niecałkowita. Istnieje p e w n a sfera p o d s t a w o w a informacji, k t ó r ą także przy i m e k (niesamo­ dzielny i funkcyjny człon zdania) sam przez się wnosi. Istnieje tu różnica pomiędzy e t y m o l o g i c z n y m z n a c z e n i e m p r z y i m k a a jego

wa-3 "

ri antem zale ż n y m o d k o n t e k s t u . A n a l i z a seirjan t y c z n a , o b ejmując b a d a n i e m także kontekst, poprzez analizę użyć d o p r o w a d z a d o de­

finicji semantycznej p r z y i m k a w y a b s t r ahowanej z kontekstów.

W doty c h c z a s o w y c h bad a n i a c h doty c z ą c y c h p r z y i m k ó w w i d a ć dwa stanow i s k a m e t o d o l o g i c z n e w o b e c konte k e t ó w , w k t órych przyimek ma b y ć rozpatrywany i z którymi tworzy bardziej lub mniej spoi­ stą całość. D o t y c z y to przvlirkôw przestrzennych, one to głównie

4 b y ł y p r z e d m i o t e m b a d a n i a ,

Uzn a w a n i e za kont e k s t cz a s o w n i k a zakłada i implikuje głównie analizę semantyki czasownika i p o p r z e z n i ą dopiero dojście do se­ mantyki przyimka. W w i e l u w y p a d k a c h podejście takie w y d a j e się wystarczające. E a r ó w n o rodzaj relacji, jak i p r z e s t r z e n i mieści się cz ę s t o w czasowniku. T u n a l e ż y także dawno zauważony p r o ­ b l e m p o w t a r z a l n o ś c i p r z y i m k a i przedrostka, s a n kcjonowany dziś już tylko cz ę s t o w z g l ę d a m i s t y l i stycznymi czy też zwyczajowymi .

A w i ę c na po d s t a w i e c z a s o w n i k a w y w n i o s k o w a ć możemy, czy mamy do c z y nienia z relacją lokatywną, adl a t y w n ą czy perlatywną; na po d s t a w i e tematu c z a s o w n i k a p r z y p u ś c i ć można, z jakiego rodzaju p r z e m i e s z c z e n i e m w przes t r z e n i mairy do czynienia. Dalsza kon­ k r e t y z a c j a p r z y i m k a związana jest jednak też z j e g o u ż yciem z

rzeczownikiem, rz e c z o w n i k b c w i e m s t anowi ow o k o n k r e t n e użycie — uściśl e n i e w y n i k a j ą c e z jego z n aczenia leksykalnego.

T. W <5 j с i k, 2 zagadnień- teorii przyimka--, Kielc* 1&79, jk 19v * _{Татге, s. 59.}•

5 Por. n p . E . J а к o w i с к a, • K o n s t r u k c j e t y p u " d o c h o d z i ć czego” , “dochodzić do czego" ь> języku p o l s k i m , "Poradnik Językowy" 1968, s. 186- -196; А. К r u p i a u к a, O t z w . d o p e ł n i e n i o w e j f u n k c j i p r z e d r o s t k ó w czasownikowych, tamże, 1969, s. 56Ö-570; D. B u t t 1 e r, H. S a t - k, i e v i c z , o typach b łę d ó w f r a z e o l o g i c z n y c h, tamże, 1960, a. 12-29, 49-67.

Wy d a j e się w ł a ś c i w e p r o p o n o w a n e oetatnio u j ę c i e6 wychod z ą c e z szerokiego, t r z y e l e m e n t o w e g o k o n t e k s t u (relacja, lokalizator, p r z e d m i o t lokalizowany, a w i ę c najczęściej czasownik, rzeczownik i w y r a ż e n i e p r z y i m k o w e ), k t óre zakłada: 1) analizę seirantyczną czasownika w celu ' o k r e ś l e n i a relacji (lokatywna lub inne); 2) a n alizę m o r f o l o g i c z n ą czasow n i k a w w y p a d k u s t w i e rdzenia składni rzędu z w y r a ż e n i e m przyimkowym; 3) analizą grupy imiennej w celu zredukowania jej wi e l o z n a c z n o ś c i ; 4) analizę "lokalizatora" - dla us z c z e g ó ł o w i e n i a znaczenia przyimka.

Opis obejmuje k o n s t r u k c j e z p r z y i m k i e m pa o z n a czeniu p r z e ­ st r zennym w y s t ę p u j ą c e w polskich dialektach, a w i ę c w języku m ó ­ wionym. Materiał pochodzi ze zbiorów Zakładu Dialektologii PAN w Krakowie oraz ze źródeł drukowanych. Pods t a w ę stanowi opracowany przez autorkę materiał d i a l e k t o l o g i c z n y w postaci artykułu s ł o w ­ nikowego.

Zam i e r z e n i e m p o n i ż s z e g o s z k i c u jest pokazanie n a s c h e m a t y c z ­ nie - ze w z g l ę d u na ogran i c z o n ą obję t o ś ć - ujętym materiale s p o ­ sobu analizy m a t e r i a ł u gwarowego. P o d j ę t o tu analizę konstrukcji p r z y imkowych w kontek ś c i e z czasownikiem.

Za pierwotne znaczenie p r z y i m k a po uważamy jego znaczenie przestrzenne. W języku s t a r o - c e r k i e w n o - s ł o w i a ń s k i m zaświadczone są znaczenia p r z e s trzenne z a r ó w n o dl a połączeń z lokatiwem, jak i datiwem. K o n s t r u k c j a ses. noeitb krostb po Ih u sS oznacza 'w ślad ż a ' , podobnie jak grędi po тьпё. K o n s t r u k c j a po elovesafî вгдъ, o- znaczając n a s t ę p s t w o w czasie, jest już w p e w n y m sensie m e t a f o ­ rą. Połączenie po г d a t i w e m "oznaczało miejsce, p o k t ó r e g o p o ­ w i e r z c h n i od b y w a się czynność, np. rodę po morju". Stan taki

nale-7 ży u z n a ć za w y j ś c i o w y ,

Opi s y w s p ó ł c z e s n y c h k o n s t r u k c j i p r z e s t r z e n n y c h z p r z y i m k i e m po w języku p o l s k i m o k r e ś l a j ą go jako w y r a ż a j ą c y miejsce, p r z e ­ st r z e ń o b j ę t ą jakimś d z i a ł a n i e m czy d z i a n i e m się; w c h o d z ą c y w s k ład w i r a ż e ń oz n a c z a j ą c y c h trasę, kier u n e k lub środek k o m u n i k a ­ cji, różne m i ejsca lub strony p r z e d m i o t u s t a n o w i ą c e m i e j s c e ak­ cji czy w r e s z c i e w połączeniach. Z a k u z a t i w e m - granicę, kres ak-

cji. -j. .

6 А. В 1 u e z с z, Kontekst а znaczenie przyimków przestrzennych, "Je­ żyk Polski" LX, 1980, *. 15-24.

^ F . K o p e { n f, Etymologicky slovnik slovanskÿch jazy ku. Slova gramatickâ a zâjœna. Svazek 1. Pfedloiky. Koncové partlkule, Praha 1973,

a

W znanej k l a s y fikacji A d ama W e i n s b e r g a

po

po

z c z a s o wnikami z p r z e d r o s t k i e m

r o z - ,

ca ły

W p o r ó w n a n i u z innymi p r z y i m k a m i lokatywnymi, jak w czy

na,

po

po

po szko­

łach odbywały się uroozyatośoi

Pierwsze o g r a niczenie k o n t e k s t u a l n e związane jest z semantyką to w a r z y s z ą c e g o czasow n i k a - jest to c z asownik w y r a ż a j ą c y ruch w i e l o k i e r u n k o w y lub n i e u k i e r u n k c w a n y , zawiera w sobie moż l i w o ś ć akcji rozprzestrz e n i a j ą c e j się p r z y użyciu perlatywnego w t y m w y ­ p a d k u

po

p rzez,

po

ohodzid po lokalaoh

atodzid do lo k a li.

в. 178-192. Por. też J. R u s e k, Deklinacja 1 »życie przypadków w"Trio- dzie" Chłudowa. Studium nad rozwojem analityzou w Języku bułgarskim, "Prace Remisji Słowianoznawacwa PAN" 1964, nr 5.

O

.

f

A. W e i n s b e r g, Przyimki przestrzenne w języku polskim, niemie­ ckim i rumuńskim, "Prace Językoznawcze PAN" 1973, nr 71.

żej, znajdujemy, że p o zorna a d l a t y w n o ś ć konst r u k c j i г po s p o w o ­ d o w a n a jest s p e cyfiką r z e c z o w n i k a sta n o w i ą c e g o lokalizator. Po użyte w y m i e n n i e w tym w y p a d k u z do przejmuje, jak by się m o gło w y d a w a ć , także jego adlatywność, k t ó r ą mamy w pamięci. O d g r y w a tu też rolę r z e c z y w i s t o ś ć pozajęzykowa, lokale to o b i e k t y zamknięte, a w i ę c ruch uk i e r u n k o w a n y n a nie zwraca się też i ku wnętrzu: 'do'. Cóż w i ę c wnosi po w ty m k o n tekście? Zakłada w i e l o ś ć loka- lizatorów ( w i d o c z n ą także w u ż y c i u liczby mnogiej), stopniowe, kolejne ich odwiedzanie. W r a c a m y w i ę c znów do p o d s t a w o w e g o zna­ cz e n i a przyimka: ' r ozprzestrzenienie czynności, akcji po pewnej powierzchni, obszarze'.

Poniżej p r z y t a c z a m s c h emat a r t y k u ł u p o ś w i ę c o n e g o przyimkowi po, jego f u n k c j o m p r z e s t r z e n n y m w p o l s k i c h dialektach. Zachowuję n u m e r a c j ę p u n któw i p o d p u n k t ó w jak w c a ł y m artykule.

A. W p o ł ą c z e n i u z miejscownikiem.

I. P r z y o k r e ś l a n i u s t o s u n k ó w przest r z e n n y c h w p o ł ą c z e n i u z m i e j s c o w n i k i e m rzecz o w n i k a lub zaimka nazywa*

1) miejsce, gdzie się coś dzieje* Po gdroe jeszcze jałowiec róat, Uigdy nie apał w żadnym domu, tylko zawsze po leeie; Po niebie sq czerwone chmurki ~ w c h o d z i w skł a d w y r a ż e ń oz n a c z a j ą c y c h część, miejsce, ok o l i c ę ciała, u b i o r u o b j ę t ą o b e c n o ś c i ą czego; Takie krowa na po sobie pęki z robakami; Czerwony po pyeku, a oczy jak śliwy; a) miejsce, n a k t óre r o z p r z e s t r z e n i a się akcja: Myszy rozleciały się po izbie; Po całej dziedzinie szli pytać' na to wesele ~ w c h o d z i w skład w y r a ż e ń o z n a c z a j ą c y c h miejsce, także c z ę ś ć ciała, ubioru o b j ę t ą jakąś a k c j ą - związane z czasownikami o z naczającymi 'bić, uderzać, stukać' : Naraz cosik ją ussezypiło po nodze; Pitnie kogo kamykiem po głowie; b) różne miejsca, gdzie się coś dzieje: Po miastach jest taka modą, że i stare chłopy chodzą w krótkich galotkach; Dawniej pasali naoi dziadkowie po lasach; Szuflą to po dworach wiali ** różne stro­ ny przedmiotu: Kamraci a jechali po przodku, a on aa nimi; Pomost eif kładło na spód, po bokach łotry; с ) różne miejsca, o s oby lub sku­ pi ska s t o p n i o w o o g arniane p r z e z akcję, ruch: Obnoeił młodego psa po wszystkich chałupach; Ogłoszenie puścił po takich hrabiach, panach wyso­ kich, po szlachtach, na ostatku po chłopach; d) w y r a ż e n i e w s k a z u j ą c e b l i s k o ś ć (przy): Położył se chłop ten placek po boku; Mast był że­

lazny, po toru siedzieli Niemcy; s) w y r a ż e n i e o z n a c z a j ą c e kol e j n o ś ć w p r z e s t r z e n i (za): Szła ze szęzypami, krzykła po nim; a on ku niej; 2ara po ty chałupie będzie droga;

2) w y r a ż e n i a ozna c z a j ą c e drogę, trasę ruc h u (którędy): Szedł po glajdzie; Sierp chodzi po etalkaah ~ miejsce, w z d ł u ż k t ó r e g o toczy się akcja: Umienili się, iże go utopią [...] dali go do guda, a puścili go po Wagu; Kury eiedzo po grzędzie;

3) w y r a ż e n i e w s k a z u j ą c e kier u n e k (do) ~ w s k a z u j ą c e osobę lub istotę, na k t ó r ą się dzi a ł a n i e kieruje: Jeden z tyoh panów wziął goer z pleoa i strzelił po wilozyay; Jak wylecieli to strzelali po mnie.

B. W p o ł ą c z e n i u z biernikiem.

I. Przy o k r e ś l a n i u st o s u n k ó w p r z e s t r z e n n y c h w p o ł ą c z e n i u z b i e r n i k i e m r z e c z o w n i k a lub zaimka wskazuje:

1) miejsce, gdzie się сой dzieje: Przyleciał chłop * pola, siadł se po róg stola;

2) kres p r z estrzenny, granicę, miejsce, po k t óre rozciąga się p r z e s t r z e ń akcji: Później wyciąga się z wody, to znowu pó kolana we wodzie, mam ju tego wszystkiego , po same uszy; Jaz po jezioro ciągnie się

nasze pole, •

P r z y t o c z o n y mate r i a ł ilustruje w y c i n k o w o w y s t ę p o w a n i e p r z yim- ka po w p o l s z c z y ź n i e mówionej. Dotyczy on tylko konst r u k c j i m a ­

jących znaczenie przestrzenne. Pcwy ż s z e u s talenia m o ż n a ująó g r a ­ ficznie ( s c h e m a t i).

S c h e m a t 1

I, Konstrukcje lókatywne

1) lokalizacja bezwzględna (GDZIE)

i

ł '

ruch (-)

okrężny nieukierunkowany

przebieg w czasie

f a z ó w j T ^ *'>'^'cï«K*y

2) lokalizacja względna (GDZIE)

sśtsiędztwo kolejność w przestrzeni

II. Konstrukcje adlatywne

1) w jakim kierunku (KU CZEMU)

/

\

ruch ( + ) ( - ) kontakt (+) ' (-)

2) do jakiej granicy (DOKĄD)

ruch (+) (-)

III. Konstrukcje perlatywne (KTÓRĘDY)

^

\

ruch ( * ) ( - )

Z p o d a n e g o m a t e r i a ł u d i a l e k t o l o g i c z n e g o wynika, że przyimek po tworzy k o n s t r u k c j e o zna c z e n i u p r z e s t r z e n n y m w e w s z y s t k i c h trzech rodzajach: lokatywne, adlatywne i perlatywne. Związane są one z różnymi czasownikami. W grupie Ali znajdujemy konst r u k c j e lo­ k a t ywne w n a s t ę p u j ą c y c h g r u p a c h c z a s o w n i k ó w 1 0 :

1) w o g ó l n y m znaczeniu: 'być, istnieć, znajdować się'» na l e ż ą t u m . in.i byd, by wad, panowad, robid się, ronwijad eię, róid, enajdo- <jad eię t

2) w o g ó l n y m z n aczeniu 'mówić, opowiadać, pytać'; na l e ż ą tu: krzyozed, móuid, pytad eię, rozbębnid, rowpowiefaietS, ryozedj

3) w o g ó l n y m z n a czeniu p e r cepcji 'widzieć, słyszeć'» należą tu: widzieć, pa trze d, alychad;

4) w o g ó l n y m zn a c z e n i u 'zbierać'; n a l e ż ą tu: uzbierad, ekupy-wadi

5) w o g ó l n y m zn a c z e n i u 'rozrzucać': poeiadi 6) 's p a ć '.

P o d p u n k t a obejmuje w y ł ą c z n i e czasowniki r u c h u " . N a l e ż ą tu cz a s o w n i k i w y r a ż a j ą c e ruch: 1) w i e l o k i e r u n k o w y lub nieukierun- k o w a n y (bieżed, gnid 'pędzić', leid, wlóozyd, utykad, przewracać się)} 2) okrężny (obejéd)t 3) o d ś r o d k o w y (rozlatywać*, rozesłać, rozrzuaid); 4) d o ś r o d k o w y {chwytad ) . Po w ę ż y k u jest umies z c z o n y zestaw ko n ­ s t r u k c j i związanych ze znacze n i e m o g ó l n y m 'bić, uderzać' oraz z r z e czownikami oznacza j ą c y m i części ciała, ubioru.

jo

A. K r a s n o w o 1 в к i, Systematyczna składnia języka polskiego, Warszawa 1909.

" В, В o j a r , Opis semantyczny czasowników ruchu oraz pojęć związa­ nych z ruchem, Warszawa 1979, e. ?8 i n.

Podpunkt b zakłada rzeczownik w liczbie mnogiej i tu zauwa­

żamy nastę p u j ą c e grupy s e mantyczne czasowników: 1) 'być, istnieć, znajdować się' por. wyżej; 2) 'robić, pracować'; 3) 'pytać, o- pcwiadać, mówić'; 4) 'patrzeć, szukać'.

Podpunkt с zakłada różne miejsca, osoby lub s k u p i s k a s t o p ­ n i o w o o g arniane przez ruch, akcję. P r z e w a ż a j ą tu czasowniki ruchu w i e l o k i e r u n k o w e g o lub nie u k i e r u n k o w a n e g o

С

Konst r u k c j e o zna c z e n i u p e r l a t y w n y m w y s t ę p u j ą w p o ł ą c z e n i u z c z a s o wnikami ruc h u С cieknąć, chodzić, dojść,

gnać,

pojechać,

Ko n s t r u k c j e o z n aczeniu adlatywnyro w y s t ę p u j ą sporadycznie. W y ­

rażenie typu strzelił po wilczycy nie ira ch a r a k t e r u niew ą t p l i w i e

przestrzennego, d o s t r z e g a m y tu raczej ukierunkowanie na obiekt;

por. uderzył po, zbił po, co jest, b y ć może, w z o r e m takich p o ­

łączeń.

Jak widać, stan zanotowany różni się o d u z usu literackiego.

W grupie Ali tylko czasowniki z p r z e d r o s t k i e m roa- (.rozpowiadać, rozbębnić, iterative skupywać, bywać (ale w p o ł ą c z e n i u z r z e c z o ­ w n i k i e m w liczbie mnogiej) są d o p u s z c z a l n e w języku litera c k i m z w y r a ż e n i e m p r z y i m k o w y m z po. W o m a w i a n y ® m a t e r i a l e uderza zwła­

szcza częste zestawienie z p r z y l m k i e m po c z a s o w n i k ó w w y r a ż a j ą ­

cych istnienie, obecność. Po w t y m kontek ś c i e ma ch a r a k t e r lo-

katywriy. Za s t a n ó w m y się jednak, czy tego typu użycia, jak np.

po niebie takie obłoki były, jest cz y s t ą lokalizacją. W y d a j e się, że można to w ł a ś n i e e k s p l i k o w a ć jakoś 'gdzieniegdzie ^rozrzucone

były na niebie obłoki'. I w t a kim w ł a ś n i e " n i e z a l e ż n y m “ k o n t e k ­

ście możemy m ó w i ć o chaotyc z n o ś c i n i e k t ó r y c h u ż y ć przy i m k a po .

Podobnie np.: po dębie siadać. Wnioskujemy, że p o d a n e o b i e k t y są

pewnego ro d z a j u odcinkami w przestrzeni, na nie też s k i e rowane

jest działanie ( p rzy mnogich “działaczach" p r z y j m u j e się. pewne

rozprzestrzenienie akcji), p r z y c z y m użycie zakłada linię albo

powierzchnię kontaktu n i e o k r e ś l o n e g o kształtu. W i d a ć to w y r a ź n i e

np. w po r ó w n a n i u z p r z y l m k i e m w, k t ó r e g o użycie z a k łada punkt,

kontakt i przenikanie do wnętrza.

C zasowniki ruchu w y s t ę p u j ą c e często z p r z y l m k i e m po tworzą sw o iste konst r u k c j e przestrzenno. Jest sprawą dyskusyjną, czy te­ go typu konteksty, jak np. biaied po, leid po, włóazyd po w y r a ż a ­ ją tylko ruch n i e u k i e r u n k o w a n y , nie p r z e c inający granic obszaru, czy też (zależnie od dals z e g o kontekstu) ow o po ma charakter per- l a t y w n y , a granice o b s z a r u są lub nie są przecięte. M i kroopozy- c j a przecinania, k t ó r ą A. W e i n s b e r g d o s t r z e g a w języku polskim:

i j--- »

- 0 +

po po prsez

w tej p o s taci jest aktualna tylko dl a języka literackiego. Di a ­ lektyczne przykłady: Żenię po przegonie; Idzie do mnie nia po gno­ ju; Pojedzim po piukla, bo będziem uoiekad za granicę - p o z w a l a j ą na obserwację, że po może stano w i d składnik k o nstrukcji perlaty- w n y c h na c e c h o w a n y c h także p o d w z g l ę d e m przecinania. Na obserwację taką p o z w a l a w ł a ś n i e szeroki, trzye l e m e n t o w y kontekst.

Jak w i d a ó z powyższych ustaleń, materiał d i a l e k t o l o g i c z n y b ę ­ dący z a pisem języka m ó w i o n e g o s t anowi ilustrację dla w c iąż ży­ w y c h 1 aktualnych procesów językowych, w y p e ł n i a lukę między za­ sadami języka l i t e r ackiego a żywą mową.

Polek a Akademia Nauk

Joanna Okoniowa

DIALECTOLOGICAL BATA IN THE DESCRIPTION OF CHOSEN STRUCTURES WITH THE PREPOSITION PO

The author uses dialectological material in her description of spacial structures with the preposition po. A wide, three-element context comprising thé relation, the localizer and the localized object is suggested. A semantic and morphological analysis аз well as an analysis of the.nominal group are un­ dertaken in order to reduce the equivocalnesB of the group and of the localiz­ er - in order to specify the meaning of the studied preposition.

The utilized data are a record of colloquial speech and contains locative, adlative and peirlative structures. It allows for an insight into the system of opposition and Che mechanism of change and it provides an illustration of the linguistic processes at their starting point. /