JOANNA BUCHALSKA
UDZIAŁ PROKURATORA GENERALNEGO
W POSTE
˛ POWANIU O UNIEWAZ
˙ NIENIE
WZORU PRZEMYSŁOWEGO W URZE
˛ DZIE PATENTOWYM RP
I. UWAGI WPROWADZAJ ˛ACE
Zagadnienie uniewaz˙nienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego stanowi aktualn ˛a i doniosł ˛a, a zarazem trudn ˛a problematyke˛ badawcz ˛a. Doniosłos´c´ wynika z faktu, z˙e uniewaz˙nienie decyzji o udzieleniu prawa z rejestracji staje sie˛ zjawiskiem coraz cze˛stszym. Rozwijaj ˛ace sie˛ za-interesowanie wzornictwem przemysłowym w wielu branz˙ach, przede wszyst-kim takich, jak: wyroby jubilerskie, meble, moda, ujawnia zapotrzebowanie w zakresie analizy instytucji uniewaz˙nienia prawa.
Uniewaz˙nienie prawa z rejestracji naste˛puje w odniesieniu do praw wy-ł ˛acznych o charakterze maj ˛atkowym, takich jak prawo z patentu, prawo ochronne na znaku towarowym czy prawo z rejestracji wzoru przemysłowego. Nie moz˙na bowiem uniewaz˙nic´ praw osobistych twórców, praw maj ˛atkowych skutecznych erga omnes i praw maj ˛atkowych wzgle˛dnych, gdyz˙ powstanie tych praw nie jest zwi ˛azane z wydaniem decyzji administracyjnej, zas´ ich skutecznos´c´ zalez˙y od spełnienia przesłanek wskazanych przez ustawodaw-ce˛1. Przyczyna uniewaz˙nienia musi istniec´ w momencie, gdy decyzja jest
Dr JOANNABUCHALSKA – Katedra Prawa Własnos´ci Intelektualnej Akademii Leona Koz´-min´skiego; adres do korespondencji: ul. Jagiellon´ska 57/59, 03-301 Warszawa; e-mail: joanna.buchalska@gmail.com
1A. S z e w c, Podmioty i prawa podmiotowe własnos´ci przemysłowej, [w:] A. S z e w c,
G. J y z˙, Prawo własnos´ci przemysłowej, Warszawa 2011, s. 239, J. S i e n´ c z y ł o -C h l a b i c z, Ustanie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, „Studia Prawa Prywatnego” 2009, nr 3-4, s. 100.
wydawana. Oznacza to, z˙e bł ˛ad, na podstawie którego została wydana decy-zja, istniał juz˙ podczas jej podejmowania przez organ. Bł ˛ad ten nie został jednak dostrzez˙ony w chwili wydawania decyzji o udzieleniu prawa. Wobec tego jedyn ˛a podstaw ˛a wniosku o uniewaz˙nienie jest twierdzenie, z˙e prawo zostało udzielone, pomimo z˙e nie zostały spełnione warunki do jego uzys-kania2. Uniewaz˙nienie prawa ma na celu poprawienie, skorygowanie decyzji, która została wydana mimo braku spełnienia przez uprawniony podmiot nie-zbe˛dnych przesłanek do udzielenia prawa na dobro własnos´ci przemysłowej. Z tej przyczyny organ, który wydał wadliw ˛a decyzje˛, zobowi ˛azany jest j ˛a uniewaz˙nic´. Wniosek o uniewaz˙nienie moz˙e zostac´ złoz˙ony w kaz˙dym okresie waz˙nos´ci prawa3 zarówno przez osobe˛ posiadaj ˛ac ˛a interes prawny, jak rów-niez˙ przez Prokuratora Generalnego RP i Prezesa Urze˛du Patentowego RP.
II. PODSTAWY UNIEWAZ˙ NIENIA PRAWA Z REJESTRACJI WZORU PRZEMYSŁOWEGO
Stosownie do art. 89 ustawy z dnia 20 czerwca 2000 r. Prawo własnos´ci przemysłowej4 w zwi ˛azku z art. 117 ust. 1 p.w.p. oraz art. 117 ust. 2 p.w.p. do uniewaz˙nienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego stosuje sie˛ odpo-wiednio przepisy normuj ˛ace uniewaz˙nienie prawa z patentu. Na mocy art. 118 ust. 1 pkt 1 p.w.p. odpowiednio stosuje sie˛ równiez˙ art. 74 p.w.p. dotycz ˛acy uniewaz˙nienia zgłoszenia wynalazku albo uzyskania patentu na wynalazek. Na mocy przywoływanych wyz˙ej przepisów uniewaz˙nienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego naste˛puje wskutek:
1) niespełnienia przez wzór przesłanek niezbe˛dnych do rejestracji, tj. nowos´ci i indywidualnego charakteru;
2) naruszenia przez wzór przemysłowy praw osobistych i maj ˛atkowych osób trzecich;
3) uzyskania prawa z rejestracji przez osobe˛ nieuprawnion ˛a.
2Por. P. G r z e g o r c z y k, Jurysdykcja krajowa w prawach z zakresu prawa własnos´ci
przemysłowej, Warszawa 2007, s. 64; A. K i s i e l e w i c z, Prawo własnos´ci przemysłowej,
Przemys´l 2008, s. 93; K o t a r b a, Ochrona własnos´ci przemysłowej w gospodarce polskiej
w dostosowaniu do wymogów Unii Europejskiej i S´wiatowej Organizacji Handlu, Warszawa
2000, s. 130.
3Z. K o n d r a s, J. M a t w i j i s z y n, Prawo wynalazcze, przepisy z zakresu rozwoju
techniki. Akty normatywne i Komentarz, Bytom 1967, s. 87.
4Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r., Prawo własnos´ci przemysłowej (tekst jednolity:
III. POSTE˛ POWANIE O UNIEWAZ˙ NIENIE PRAWA Z REJESTRACJI WZORU PRZEMYSŁOWEGO
Uniewaz˙nienia wzoru przemysłowego prowadzone jest w poste˛powaniu spornym odbywaj ˛acym sie˛ przed Urze˛dem Patentowym RP. Poste˛powanie o uniewaz˙nienie wzoru przemysłowego stanowi odre˛bne poste˛powanie, regu-lowane w art. 255 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własnos´ci prze-mysłowej. Na mocy tego artykułu Urz ˛ad Patentowy RP – w trybie poste˛po-wania spornego – rozstrzyga mie˛dzy innymi sprawy o uniewaz˙nienie patentu, dodatkowego prawa ochronnego, prawa ochronnego albo prawa z rejestracji, w tym prawa z rejestracji wzoru przemysłowego5.
Pocz ˛atkowo kwestia poste˛powania o uniewaz˙nienie była regulowana w Rozporz ˛adzeniu Rady Ministrów z 30 sierpnia 2001 r. w sprawie poste˛-powania spornego przed Urze˛dem Patentowym Rzeczpospolitej Polskiej6, jednak w zwi ˛azku z wejs´ciem w z˙ycie ustawy z 23 stycznia 2004 r. o zmia-nie ustawy Prawo własnos´ci przemysłowej7, przepisy te zostały inkorporo-wane do ustawy Prawo własnos´ci przemysłowej. Obecnie kwestia uniewaz˙nie-nia wzoru przemysłowego unormowana jest w przepisach art. 2551 do art. 25512ustawy Prawo własnos´ci przemysłowej. Przyczyn wyodre˛bnienia wska-zanego poste˛powania w ramach ustawy Prawo własnos´ci przemysłowej do-ktryna wskazuje jako sporny charakter poste˛powania tocz ˛acego sie˛ pomie˛dzy uprawnionymi podmiotami8. Poste˛powanie o uniewaz˙nienie jest bowiem po-ste˛powaniem niezalez˙nym od poste˛powania zgłoszeniowego, którego podstaw ˛a wszcze˛cia jest decyzja wydana w poste˛powaniu zgłoszeniowym9.
Do poste˛powania spornego przed Urze˛dem Patentowym RP w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje sie˛ odpowiednio przepisy Kodeksu poste˛powania administracyjnego10 lub Kodeksu poste˛powania cywilnego11.
5Z. M i k l a s i n´ s k i, Prawo własnos´ci przemysłowej. Komentarz, Warszawa 2001,
s. 280.
6Dz. U. z 2001 nr 92, poz. 1018. 7Dz. U. z 2004 nr 33, poz. 286.
8T. S z y m a n e k, [w:] S. S o ł t y s i n´ s k i, A. S z w a j k o w s k i, T. S z y
-m a n e k, Ko-mentarz do prawa wynalazczego, Warszawa 1990, s. 458.
9J. S z w a j a, Ustanie patentu, [w:] J. S z w a j a, A. S z a j k o w s k i, System
prawa własnos´ci intelektualnej. Prawo wynalazcze, t. III, Wrocław 1990, s. 414; K i s i e
-l e w i c z, Prawo własnos´ci przemysłowej, s. 111.
10Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks poste˛powania administracyjnego (Dz. U.
nr 43, poz. 296 z póz´n. zm.) – dalej cyt. k.p.a. n
Takie unormowania powoduj ˛a wiele konsekwencji prawnych12. Poste˛powa-nie sporne, jak podkres´la Z. Miklasin´ski, jest poste˛powaPoste˛powa-niem administracyj-nym o szczególadministracyj-nym charakterze13. Wobec powyz˙szego Urz ˛ad Patentowy RP podczas poste˛powania kieruje sie˛ zasadami wyraz˙onymi w przepisach Kodek-su poste˛powania administracyjnego. Zasady te dotycz ˛a praw materialnych oraz umoz˙liwiaj ˛a stronom uczestnictwo w kaz˙dym stadium sprawy oraz wy-powiedzenie sie˛ w kwestii zebranych dowodów i materiałów. Tak sformuło-wane odesłanie w sposób znacz ˛acy odróz˙nia poste˛powanie administracyjne od poste˛powania cywilnego14. Ponadto trzeba zaznaczyc´, z˙e zakres odesłania wol ˛a ustawodawcy obejmuje nie tylko główny tryb poste˛powania, zmierzaj ˛ a-cego do wydania rozstrzygnie˛cia w przedmiocie udzielenia ochrony udzielonej na dobrach własnos´ci przemysłowej, ale równiez˙ poste˛powanie o charakterze nadzwyczajnym, słuz˙ ˛ace weryfikacji ostatecznej decyzji, gdyz˙ przy przyje˛ciu odmiennego stanowiska wył ˛aczenie zawarte w art. 253 ust. 2 p.w.p. byłoby zbe˛dne15.
Organami rozpatruj ˛acymi sprawy sporne s ˛a Kolegia orzekaj ˛ace do spraw spornych, działaj ˛ace w Urze˛dzie Patentowym RP. Kolegia orzekaj ˛ace powstałe w Urze˛dach Patentowych RP stanowi ˛a organy quasi-s ˛adowe16. Wobec po-wyz˙szego wskazac´ nalez˙y, z˙e składowi orzekaj ˛acemu w sprawach spornych przysługuje niezawisłos´c´17, podobnie jak w sprawach rozstrzyganych przez s ˛ady powszechne. Skład Kolegium jest trzyosobowy. Natomiast w sprawach zawiłych do orzekania wyznacza sie˛ skład pie˛cioosobowy.
IV. LEGITYMACJA CZYNNA
DO ZŁOZ˙ ENIA WNIOSKU O UNIEWAZ˙NIENIE
Zgodnie z art. 89 p.w.p. w zw. z art. 117 ust. 1 p.w.p. uniewaz˙nienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego naste˛puje w zwi ˛azku ze złoz˙eniem
11Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks poste˛powania cywilnego (Dz. U. nr 43,
poz. 296 z póz´n. zm.) – dalej cyt. k.p.c.
12A. S z e w c, Naruszenie własnos´ci przemysłowej, Warszawa 2003, s. 304. 13M i k l a s i n´ s k i, Prawo własnos´ci przemysłowej, s. 281.
14S z e w c, Naruszenie własnos´ci przemysłowe, s. 304.
15K. C e l i n´ s k a - G r z e g o r c z y k, Poste˛powanie patentowe jako szczególne
poste˛powanie administracyjne, Warszawa 2009, s. 83, 84.
16S z w a j a, Ustanie patentu, s. 414.
wniosku przez uprawnionego. Podmiotami uprawnionymi do złoz˙enia wniosku o uniewaz˙nienie s ˛a:
1) osoby posiadaj ˛ace interes prawny w uniewaz˙nieniu prawa wył ˛acznego; oraz, jez˙eli działaj ˛a w interesie publicznym;
2) Prokurator Generalny RP; 3) Prezes UP RP.
Legitymacja bierna w procesie o uniewaz˙nienie przysługuje zawsze upraw-nionemu z wzoru przemysłowego lub współuprawupraw-nionemu, jes´li jest kilku współuprawnionych. Kwestia ta nie wzbudza tylu kontrowersji, co legitymacja czynna, ze wzgle˛du na to, z˙e uprawnionym z rejestracji wzoru przemysło-wego jest podmiot wskazany w rejestrze.
Pierwszy z przypadków dotyczy złoz˙enia wniosku o uniewaz˙nienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego przez osobe˛ posiadaj ˛ac ˛a interes prawny w uniewaz˙nieniu prawa. W doktrynie przedmiotu prowadzi sie˛ szerokie bada-nie dotycz ˛ace problematyki interpretowania poje˛cia interesu prawnego. Zgod-nie z definicj ˛a zawart ˛a w Encyklopedii prawa, za interes prawny strony nalez˙y uznac´ podstawowy warunek uznania danego podmiotu za strone˛ poste˛-powania18. Natomiast w literaturze przedmiotu podkres´la sie˛, z˙e niezbe˛dne jest wykazanie samego interesu prawnego, nie zas´ stwierdzenie jego ist-nienia19. Przesłanka interesu prawnego stanowi bowiem generalny warunek wyste˛powania z wnioskiem o uniewaz˙nienie20, które uprawnia wnioskodaw-ce˛ do zgłoszenia okres´lonego z˙ ˛adania. Na gruncie analizy dorobku literatury i judykatury w tym zakresie wskazac´ moz˙na, z˙e za podmioty posiadaj ˛ace in-teres prawny uznaje sie˛ mie˛dzy innymi osoby, które chciałyby podj ˛ac´ produk-cje˛ wkraczaj ˛ac ˛a w zakres udzielonego patentu albo, korzystaj ˛ac z chronionego dobra, naruszałyby cudze prawo21.
Stanowisko powyz˙sze potwierdzone zostało w wyroku Wojewódzkiego S ˛adu Administracyjnego w Warszawie z 22 stycznia 2008 r., zgodnie z któ-rym zagwarantowane w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobo-dzie działalnos´ci gospodarczej22 prawo do swobodnej działalnos´ci
gospodar-18A. P a k u ł a, [w:] Encyklopedia prawa, red. U. Kalina-Prasznicka, Warszawa 2007,
s. 246.
19A. D e r e n´, Prawo własnos´ci przemysłowej, Bydgoszcz 2001, s. 98. 20S z w a j a, Ustanie patentu, s. 410.
21S t a s z k ó w, Prawo wynalazcze, s. 165.
22Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalnos´ci gospodarczej (t.j. Dz. U.
czej moz˙e stac´ sie˛ z´ródłem interesu prawnego do z˙ ˛adania uniewaz˙nienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego na podstawie art. 89 ust. 1 p.w.p. w zwi ˛azku z art. 117 ust. 1 p.w.p., jez˙eli prowadzenie działalnos´ci gospo-darczej zostało zagroz˙one przez działanie jakiejkolwiek osoby fizycznej b ˛adz´ prawnej, polegaj ˛ace na wykazaniu, z˙e działalnos´c´ ta prowadzona jest z naru-szeniem warunków okres´lonych przepisami prawa23.
Równiez˙ S ˛ad Najwyz˙szy w wyroku z 29 paz´dziernika 2007 r. stwierdził podobnie wskazuj ˛ac, z˙e sam fakt uzyskania prawa z rejestracji wzoru prze-mysłowego w sytuacji, gdy inny producent wprowadził wczes´niej na rynek produkt o cechach podobnych do zarejestrowanego wzoru przemysłowego, stanowi wystarczaj ˛ac ˛a przesłanke˛ do uznania istnienia po stronie tego producenta interesu prawnego w domaganiu sie˛ uniewaz˙nienia prawa z reje-stracji wzoru24. Ocena posiadanego interesu prawnego do złoz˙enia wniosku o uniewaz˙nienie badana jest przez Urz ˛ad Patentowy RP w poste˛powaniu spor-nym25, do którego oceny, wydaje sie˛, zastosowanie maj ˛a przepisy Kodeksu poste˛powania administracyjnego26.
V. UNIEWAZ˙ NIENIE
PRAWA Z REJESTRACJI WZORU PRZEMYSŁOWEGO W INTERESIE PUBLICZNYM
Zgodnie z art. 89 ust. 2 p.w.p. podmiotami maj ˛acymi uprawnienie do zło-z˙enia wniosku o uniewaz˙nienie obok osoby posiadaj ˛acej interes prawny s ˛a Prokurator Generalny RP oraz Prezes Urze˛du Patentowego RP. Zgodnie z ty-mi unormowaniaty-mi podty-miotom tym przysługuje równiez˙ uprawnienie do
przy-23Syg. VI SA/Wa 1882/07, http://orzeczenia.nsa.gov.pl 24Syg. II GSK 183/07, http://orzeczenia.nsa.gov.pl 25D e r e n´, Własnos´c´ intelektualna i przemysłowa, s. 83.
26Por. S z w a j a, Ustanie patentu, s. 411; B. A d a m i a k, J. B o r k o w s k i,
Kodeks poste˛powania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 1996, s. 202; Z. L e o n´ s k i, Zarys prawa administracyjnego, Warszawa 2006, s. 316; W. J a k i m o w i c z, Interes indywidualny w prawie administracyjnym, „Casus” 1999, nr 14, s. 45; J. Z i m m e r m a n n,
Glosa do wyroku NSA z 2 lutego 1996 r., syg. IV SA 846/95, OSP 1997, nr 4, poz. 83; S z e w c, Podmioty i prawa, s. 239; J. W a l u s z e w s k i, Uniewaz˙nienie patentu
zagadnienia konstrukcyjne, ZNUJ PWOWI 1981, z. 24, s. 91; Wyrok Wojewódzki S ˛adu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 lutego 2007 r., syg. VI SA/Wa 2187/06, www.orzeczenia.nsa.gov.pl
st ˛apienia do tocz ˛acego sie˛ poste˛powania w sprawie. Jednakz˙e, jak podkres´la sie˛ w doktrynie, organy te z tej moz˙liwos´ci powinny korzystac´ jedynie wy-j ˛atkowo, przykładowo wtedy, gdy wnioskodawca działa w sprawie sam, a nie ma ku temu nalez˙ytego przygotowania27. Ponadto okolicznos´ci stanowi ˛ace podstawy uniewaz˙nienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego powinny zostac´ wskazane w poste˛powaniu przed Urze˛dem Patentowym RP w momen-cie złoz˙enia wniosku o uniewaz˙nienie, wskazanie zas´ nowych okolicznos´ci na etapie s ˛adowym powoduje ich nieuwzgle˛dnienie w poste˛powaniu o uniewaz˙-nienie wzoru przemysłowego28.
W odróz˙nieniu od złoz˙enia wniosku przez osobe˛ posiadaj ˛ac ˛a interes praw-ny, w przypadku Prokuratora Generalnego lub Prezesa Urze˛du Patentowego RP niezbe˛dne jest udowodnienie posiadania przez te podmioty interesu pu-blicznego do złoz˙enia wniosku. Interes publiczny stanowi „czynnik powin-nos´ci wyraz˙aj ˛acy wartos´ci uznawane przez społeczen´stwo lub grupe˛ obywa-teli”29. Jednoczes´nie w wyroku S ˛adu Najwyz˙szego z 18 listopada 1993 r. wskazuje sie˛, z˙e w pan´stwie prawnym nie ma miejsca na mechaniczne i sztywne pojmowanie zasad nadrze˛dnos´ci interesu ogólnego nad interesem indywidualnym. Natomiast w kaz˙dym przypadku przedkładania interesu ogól-nego nad interes publiczny organ chroni ˛acy interesy ogółu ma na celu wska-zanie, o jaki interes ogólny chodzi, i jednoczes´nie udowodnienie, iz˙ jest on na tyle znacz ˛acy i waz˙ny, z˙e wymaga bezwzgle˛dnego ograniczenia30. W zwi ˛azku z powyz˙szym, w celu złoz˙enia wniosku o uniewaz˙nienie przykła-dowo prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, zarówno Prokurator General-ny RP, jak i Prezes Urze˛du Patentowego RP musz ˛a w sposób jednoznaczny udowodnic´ podstawe˛ do powoływania sie˛ na ochrone˛ interesu publicznego.
W doktrynie główne rozwaz˙ania w kwestii interpretacji poje˛cia interesu prawnego w poste˛powaniu spornym przed Urze˛dem Patentowym odnosz ˛a sie˛ do kwestii zastosowania odpowiednich przepisów prawa w tym zakresie. Zgodnie ze stanowiskiem pierwszym, reprezentowanym m.in. przez M. du Vall31 oraz P. Kostan´skiego32, wyste˛powanie w interesie publicznym ma
27M. du V a l l, Prawo patentowe, Warszawa 2008, s. 276.
28Wyrok WSA z 7 stycznia 2005 r. 6 II SA 2427/03, www.orzeczenia.nsa.gov.pl 29P a k u ł a, dz. cyt., s. 246.
30Wyrok SN z dnia 18 listopada 1993, OSN 1994, nr 9, poz. 181. 31du V a l l, Prawo patentowe, s. 276.
32P. K o s t a n´ s k i, Komentarz do art. 89 p.w.p., [w:] Prawo własnos´ci przemysłowej.
na celu skorygowanie błe˛du administracyjnego, wobec czego do oceny poje˛cia interesu prawnego powinny miec´ zastosowanie przepisy prawa administracyj-nego. Przedstawiciel drugiego stanowiska, reprezentowanego przez J. Walu-szewskiego33, uwaz˙a natomiast, z˙e w tej kwestii nalez˙y stosowac´ przepisy prawa cywilnego.
Zgodnie z pierwszym stanowiskiem, poje˛cie interesu publicznego powinno byc´ definiowane zgodnie z przepisami poste˛powania administracyjnego, co stanowi potwierdzenie stanowiska odnosz ˛acego sie˛ do interpretacji interesu prawnego osoby składaj ˛acej wniosek o uniewaz˙nienie. Wyste˛powanie bowiem w interesie publicznym ma na celu skorygowanie stanu, w którym podmiot niesłusznie uzyskał wieloletni monopol do korzystania z danego rozwi ˛azania. Wobec powyz˙szego liczba osób dotknie˛tych tak ˛a wył ˛acznos´ci ˛a jest bez zna-czenia34, gdyz˙ terminu interesu publicznego nie nalez˙y interpretowac´ jako miernika, zgodnie z którym ocenia sie˛ zasadnos´c´ złoz˙onego wniosku, a pod uwage˛ nalez˙y brac´ jedynie ocene˛ w zakresie jego oddziaływania na społe-czen´stwo. Potwierdzenie powyz˙szego stanowiska moz˙na odnalez´c´ w wyroku Wojewódzkiego S ˛adu Administracyjnego w Warszawie z 7 stycznia 2005 r., zgodnie z którym bez znaczenia pozostaje liczba podmiotów dotknie˛ta mo-nopolem, gdy w interesie publicznym lez˙y uniewaz˙nienie prawa z rejestra-cji35. Autor wskazuje jednoczes´nie, z˙e przepisy poste˛powania administra-cyjnego reguluj ˛acego te˛ kwestie˛ powinny wpływac´ na ocene˛ stopnia waz˙nos´ci interesu publicznego składanego wniosku.
Odmiennie w tym zakresie wypowiada sie˛ natomiast Waluszewski. Autor uwaz˙a, z˙e o ile sam ˛a kwestie˛ uniewaz˙nienia praw powinno sie˛ oceniac´ na gruncie przepisów poste˛powania administracyjnego, to w zakresie definio-wania poje˛cia interesu publicznego nalez˙y sie˛gn ˛ac´ do przepisów poste˛powania cywilnego. Autor w swych rozwaz˙aniach odwołuje sie˛ do art. 7 k.p.c., zgod-nie z którym prokurator moz˙e z˙ ˛adac´ wszcze˛cia poste˛powania w kaz˙dej spra-wie, jak równiez˙ wzi ˛ac´ udział w kaz˙dym tocz ˛acym sie˛ juz˙ poste˛powaniu, jez˙eli według jego oceny wymaga tego ochrona praworz ˛adnos´ci, praw obywa-teli lub interesu społecznego. W sprawach niemaj ˛atkowych z zakresu prawa rodzinnego prokurator moz˙e wytaczac´ powództwa tylko w wypadkach wska-zanych w ustawie. Wszystkie z trzech wymienionych przypadków mieszcz ˛a sie˛ w poje˛ciu interesu publicznego, w ocenie zas´ samego Prokuratora
po-33W a l u s z e w s k i, Uniewaz˙nienie, s. 96. 34du V a l l, Prawo patentowe, s. 276.
zostawia sie˛ zasadnos´c´ jego wyste˛powania jako organu chroni ˛acego interes publiczny36.
Stanowisko drugie wydaje sie˛ jednak niesłuszne. Zgodnie bowiem z art. 256 p.w.p. do poste˛powania spornego maj ˛a zastosowanie przepisy poste˛po-wania administracyjnego. Ponadto zgodnie z art. 2 ustawy z 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze37, zadaniem prokuratury jest strzez˙enie praworz ˛ ad-nos´ci oraz czuwanie nad s´ciganiem przeste˛pstw oraz realizacja tego upraw-nienia, która ma polegac´ na podejmowaniu s´rodków przewidzianych prawem, zmierzaj ˛acych do prawidłowego i jednolitego stosowania prawa w poste˛po-waniu administracyjnym (art. 3 ust. 1 pkt 3 Ustawy o prokuraturze), oraz na zaskarz˙aniu do s ˛adu niezgodnych z prawem decyzji administracyjnych, a tak-z˙e udziału w poste˛powaniu s ˛adowym w sprawach dotycz ˛acych zgodnos´ci z prawem takich decyzji (art. 3 ust. 1 pkt 6 Ustawy o prokuraturze)38.
W zwi ˛azku z powyz˙szym zasadne be˛dzie ocenianie uprawnien´ Prokuratora Generalnego na gruncie przepisów administracyjnych b ˛adz´ ewentualnie Usta-wy o prokuraturze, która w sposób jednoznaczny podaje katalog uprawnien´ i zakresu spraw, w jakich moz˙e wyste˛powac´ Prokurator Generalny39.
Obok Prokuratora Generalnego RP w interesie publicznym w poste˛powaniu o uniewaz˙nienie moz˙e wyste˛powac´ równiez˙ Prezes Urze˛du Patentowego RP. Postulaty wprowadzenia do katalogu uprawnionych do złoz˙enia wniosku o uniewaz˙nienia Prezesa Urze˛du Patentowego RP pojawiały sie˛ juz˙ wczes´niej na gruncie przepisów ustawy o wynalazczos´ci40. W przepisach odnosz ˛acych sie˛ do uniewaz˙nienia prawa z rejestracji nie wymieniano bowiem jako pod-miotu posiadaj ˛acego legitymacje˛ czynn ˛a Prezesa Urze˛du Patentowego RP, a jedynie wprowadzono domniemanie ewentualnego jego uczestnictwa w po-ste˛powaniu o uniewaz˙nienie. Głównym argumentem przemawiaj ˛acym za przy-znanie wskazanych uprawnien´ Prezesowi Urze˛du Patentowego były jego naj-wie˛ksze predyspozycje do wyste˛powania z tego rodzaju wnioskami. Jednak nie wszyscy przedstawiciele doktryny przychylali sie˛ do powyz˙szego po-stulatu. Odmienne stanowisko w powyz˙szej kwestii reprezentował m.in.
36W a l u s z e w s k i, Uniewaz˙nienie, s. 96.
37Ustawa z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (t.j.: Dz. U. 2011 r. nr 270,
poz. 1599) – dalej cyt. Ustawa o prokuraturze.
38T.j. Dz. U. z 2002 r. nr 21, poz. 206 z póz´n. zm.
39G. Ł y s z c z y c a, [w:] G. Ł y s z c z y c a, Cz. M a r t y s z, A. M a t a n,
Ko-deks poste˛powania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2007, t. II, s. 422.
40Ustawa z dnia 19 paz´dziernika 1972 r. o wynalazczos´ci (t.j. Dz. U. 1993 r. nr 26,
J. Szwaja, twierdz ˛ac, z˙e przyznanie moz˙liwos´ci złoz˙enia wniosku o unie-waz˙nienie Prezesowi Urze˛du Patentowego RP spowodowałoby, iz˙ poste˛powa-nie sporne mogłoby odbywac´ sie˛ na prawie poste˛powania z urze˛du. Tymcza-sem, jak podnosi Szwaja, zamiarem ustawodawcy było umoz˙liwienie wszcze˛-cia poste˛powania wył ˛acznie na wniosek strony zainteresowanej41. Z pogl ˛ a-dem tym nalez˙y sie˛ jednak nie zgodzic´, gdyz˙ o ile zasadne jest przyznanie uprawnienia o wyste˛powanie z wnioskiem jedynie osobie posiadaj ˛acej w tym interes prawny, o tyle niejasne pozostaje nieprzyznanie takiego uprawnienia Prezesowi Urze˛du Patentowego RP, jes´li uprawnienie takie ma Prokurator Generalny. Nalez˙y podkres´lic´ za Waluszewskim, z˙e to Prezes Urze˛du Patento-wego RP ma najwie˛ksz ˛a wiedze˛ w zakresie udzielenia praw na dobrach nie-materialnych i ewentualnych negatywnych konsekwencji udzielenia komus´ prawa z rejestracji. W tym miejscu nalez˙y zauwaz˙yc´, z˙e Urz ˛ad Patentowy RP podczas rejestracji wzoru przemysłowego nie dokonuje bowiem analizy wszy-stkich przesłanek niezbe˛dnych do rejestracji. W przypadku wzoru przemysło-wego nie jest badana nawet nowos´c´ danego rozwi ˛azania42. Wobec powyz˙-szego wyste˛powac´ mog ˛a błe˛dy w zakresie uzyskania prawa z rejestracji wzorów, które nie s ˛a nowe i które nie maj ˛a indywidualnego charakteru.
Wbrew obawom Szwaji, przyznanie Prezesowi Urze˛du Patentowego RP uprawnienia do składania wniosku o uniewaz˙nienie nie spowodowało zmiany trybu poste˛powania na poste˛powanie z urze˛du. Konsekwencj ˛a rozszerzenia katalogu podmiotów uprawnionych do złoz˙enia wniosku o uniewaz˙nienie było umoz˙liwienie Prezesowi Urze˛du Patentowego RP obok Prokuratora Generalne-go RP dokonywania wie˛kszej kontroli w zakresie wydawanych decyzji i jed-noczes´nie korygowanie błe˛dów, które mog ˛a pojawic´ sie˛ w procesie rejestracji wzoru przemysłowego.
VI. POSTE˛ POWANIE O UNIEWAZ˙ NIENIE PRAWA Z REJESTRACJI WZORU PRZEMYSŁOWEGO
PRZED URZE˛ DEM PATENTOWYM RP
Pierwszy etap rozpoznawania wniosku o uniewaz˙nienie polega na zbadaniu go pod wzgle˛dem formalnym, a wie˛c czy spełnione s ˛a przesłanki wskazane
41S z w a j a, Ustanie patentu, s. 411.
w art. 2551 ust. 3 p.w.p., to jest czy wniosek zawiera oznaczenie stron i ich adresy, zwie˛złe przedstawienie sprawy, wyraz´nie okres´lone z˙ ˛adanie, wskaza-nie podstawy prawnej, wskazawskaza-nie s´rodków dowodowych oraz czy został pod-pisany przez wnioskodawce˛ i opatrzony dat ˛a. Podczas rozpoznawania wniosku bada sie˛ równiez˙ wypełnienie przesłanek wskazanych w art. 2551 ust. 4 p.w.p., zgodnie z którym wniosek o uniewaz˙nienie powinien zawierac´ pełno-mocnictwo, jez˙eli wniosek składa pełnomocnik, odpisy wniosku w liczbie odpowiadaj ˛acej liczbie stron poste˛powania spornego oraz dowód uiszczenia opłaty.
W pierwszym etapie oceny wniosku dokonuje sie˛ badania, czy spełnione zostały wymogi formalne. W przypadku ich niespełnienia, zgodnie z art. 2551 ust. 6 p.w.p., Urz ˛ad Patentowy RP wzywa wnioskodawce˛ do usunie˛cia bra-ków w terminie 30 dni pod rygorem umorzenia poste˛powania. W przypadku nieuzupełnienia przez wnioskodawce˛ braków lub w przypadku wycofania wniosku Urz ˛ad Patentowy RP orzeka o umorzeniu poste˛powania na podstawie art. 2553 ust. 2 p.w.p. na posiedzeniu niejawnym. Zgodnie z pogl ˛adem wyraz˙onym w orzecznictwie Naczelnego S ˛adu Administracyjnego Urz ˛ad Pa-tentowy RP w pierwszym etapie bada, czy istnieje prawo, o którego unie-waz˙nienie wnosi wnioskodawca, naste˛pnie badany jest interes prawny wnio-skodawcy, a dopiero potem rozwaz˙a zasadnos´c´ wskazanych przez niego pod-staw prawnych uniewaz˙nienia. Jez˙eli w chwili przyst ˛apienia do badania przez organ wniosku o stwierdzenie niewaz˙nos´ci prawa tego prawa juz˙ nie ma, z uwagi na fakt, z˙e wczes´niej decyzja o jego udzieleniu została uchylona, wszelkie dalsze czynnos´ci s ˛a zbe˛dne i niedopuszczalne, jako bezprzedmio-towe. W takim przypadku Urz ˛ad Patentowy RP umarza poste˛powanie bez ba-dania interesu prawnego wnioskodawcy i bez rozwaz˙ania zasadnos´ci podstaw uniewaz˙nienia prawa. W takim przypadku wskazac´ nalez˙y, z˙e spór mie˛dzy stronami nie rozpoczyna sie˛ z powodu braku przedmiotu sporu i racje z˙adnej ze stron nie s ˛a juz˙ przez organ rozwaz˙ane. W takiej sytuacji nie ma „wygranego” ani „przegranego”, bowiem zasadnos´c´ wniosku nie podlega badaniu43.
W przypadku, gdy wniosek spełnia wszystkie wymogi formalne, Urz ˛ad do-re˛cza stronom poste˛powania odpisy wniosku, wyznaczaj ˛ac jednoczes´nie stro-nie przeciwnej termin do nadesłania pisemnej odpowiedzi. Na mocy art. 2552 ust. 2 p.w.p. strona odpowiadaj ˛aca zobowi ˛azana jest dostarczyc´ do Urze˛du
43Wyrok Naczelny S ˛ad Administracyjny z dnia 17 czerwca 2009 r. syg. II GSK 1034/08,
odpowiedz´ w liczbie odpowiadaj ˛acej liczbie stron poste˛powania spornego. Po upływie terminu wyznaczonego stronie do udzielenia odpowiedzi na wniosek Urz ˛ad Patentowy RP wyznacza termin rozprawy, o czym zawiadamia strony lub ich pełnomocników, dore˛czaj ˛ac im jednoczes´nie odpis odpowiedzi na wniosek, jez˙eli została udzielona. Podkres´lic´ nalez˙y, z˙e brak odpowiedzi na wniosek nie wywołuje dla uprawnionego ujemnych skutków procesowych44. Zgodnie z art. 2553 ust. 4 p.w.p., zawiadomienie o terminie rozprawy powinno zostac´ dostarczone stronom nie póz´niej niz˙ na siedem dni przed wyznaczonym terminem. Rozprawa odbywaj ˛aca sie˛ w Urze˛dzie Patentowym RP co do zasady jest jawna. Odste˛pstwem od tego jest poste˛powanie sporne dotycz ˛ace tajnego wynalazku lub wzoru uz˙ytkowego, i w takim przypadku, na mocy art. 2555 ust. 1 p.w.p., poste˛powanie przed Urze˛dem prowadzone jest jako poste˛powanie niejawne. Ustawa Prawo własnos´ci przemysłowej prze-widuje równiez˙ moz˙liwos´c´ wył ˛aczenia w drodze postanowienia cze˛s´ci lub ca-łos´ci jawnos´ci rozprawy. Urz ˛ad wydaje takie postanowienie w przypadku, gdy rozpatrzenie sprawy wymaga powoływania sie˛ przez strony na informacje prawnie chronione na podstawie odre˛bnych przepisów. Ponadto ograniczenie jawnos´ci poste˛powania moz˙liwe jest w przypadkach okres´lonych w przepisach o ochronie informacji niejawnej45. W wypadku podje˛cia decyzji o rozstrzyg-nie˛ciu poste˛powania na posiedzeniu niejawnym Urz ˛ad wydaje postanowie-nie46.
W art. 2553 ust. 5 p.w.p. przewidziano moz˙liwos´c´ podje˛cia decyzji w przypadku nadmiernego przewlekania poste˛powania przez strony. Urz ˛ad Patentowy RP w takiej sytuacji moz˙e wyznaczyc´ stronom w toku prowadzo-nego poste˛powania, takz˙e na posiedzeniu niejawnym, termin do podania wszystkich twierdzen´ oraz dodatkowych dowodów na ich poparcie, pod rygo-rem utraty prawa powoływania ich w toku poste˛powania, chyba z˙e strona wykaz˙e, z˙e ich powołanie w wyznaczonym terminie nie było moz˙liwe albo z˙e potrzeba powołania wynikła póz´niej. Wprowadzenie takiego rozwi ˛azania ma na celu realizacje˛ postulatu szybkos´ci poste˛powania oraz jednoczes´nie nakłada na Urz ˛ad obowi ˛azek przeciwdziałania przewlekłos´ci poste˛powania
44S z y m a n e k, [w:] Komentarz, s. 465.
45Ustawa z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. nr 17,
poz. 95).
46G. J y z˙, Organizacja i poste˛powanie w sprawach ochrony własnos´ci przemysłowej, [w:]
i d ˛az˙enia do jego zakon´czenia na pierwszym posiedzeniu, jez˙eli nie jest to ze szkod ˛a dla sprawy47.
Z przebiegu poste˛powania spornego sporz ˛adza sie˛ protokół, który zostaje podpisany przez przewodnicz ˛acego Komisji Orzekaj ˛acej i protokolanta. Pro-tokół na podstawie art. 2556ust. 2 p.w.p. powinien zawierac´:
a) oznaczenie organu orzekaj ˛acego, miejsca i daty posiedzenia, imiona i nazwiska członków składu orzekaj ˛acego, protokolanta, stron, ich pełnomoc-ników i ustawowych przedstawicieli oraz oznaczenie sprawy i wzmianke˛ co do tajnos´ci rozprawy;
b) przebieg rozprawy, w szczególnos´ci wnioski i twierdzenia stron, prze-bieg poste˛powania dowodowego, wymienienie zarz ˛adzen´ i postanowien´ wyda-nych na rozprawie ze wzmiank ˛a o ich ogłoszeniu; zamiast podania wniosków i twierdzen´ stron moz˙na w protokole powołac´ sie˛ na pisma przygotowawcze; c) czynnos´ci stron, w szczególnos´ci ugode˛, uznanie z˙ ˛adania, wycofanie, zmiane˛, rozszerzenie lub ograniczenie wniosku.
Na podstawie art. 2556ust. 3 p.w.p., strony mog ˛a z˙ ˛adac´ sprostowania lub uzupełnienia protokołu, nie póz´niej jednak niz˙ na naste˛pnym posiedzeniu, a po wydaniu decyzji – w terminie 30 dni od jej wydania. W przypadku od-mowy dokonania sprostowania protokołu stronie przysługuje zaz˙alenie48.
Przedmiotem decyzji podejmowanej przez Urz ˛ad Patentowy RP w poste˛po-waniu spornym jest korekta uprzednio wydanej decyzji, podje˛tej w poste˛-powaniu zgłoszeniowym49. Urz ˛ad Patentowy RP, po przeprowadzeniu poste˛-powania spornego, zwykł ˛a wie˛kszos´ci ˛a głosów podejmuje decyzje˛ o uniewaz˙-nieniu prawa z rejestracji lub utrzymania go w mocy. Zasadniczo wyróz˙nic´ moz˙na dwa rodzaje decyzji podejmowanych w poste˛powaniu spornym – pozy-tywn ˛a i negatywn ˛a, czyli oddalaj ˛ac ˛a wniosek. W przypadku decyzji pozytyw-nej uwzgle˛dniaj ˛acej powództwo nalez˙y wskazac´ decyzje˛ uwzgle˛dniaj ˛ac ˛a wnio-sek w całos´ci lub w cze˛s´ci50.
Ustawa Prawo własnos´ci przemysłowej przewiduje równiez˙ moz˙liwos´c´ zło-z˙enia przez członka składu orzekaj ˛acego niezgadzaj ˛acego sie˛ z rozstrzyg-nie˛ciem sprawy zdania odre˛bnego wraz z pisemnym uzasadnieniem. Zgodnie z art. 2557 ust. 4 p.w.p. zgłoszenie zdania odre˛bnego zaznacza sie˛ przy podpisie złoz˙onym na decyzji przez zamieszczenie odpowiedniej wzmianki.
47T. S z y m a n e k, Prawo własnos´ci przemysłowej, Warszawa 2008, s. 56. 48S z y m a n e k, [w:] Komentarz, s. 466.
49S z w a j a, Ustanie patentu, s. 415. 50Tamz˙e.
Jednoczes´nie na mocy art. 2557 ust. 5 p.w.p. zdanie odre˛bne nie podlega ogłoszeniu.
Decyzja na podstawie art. 2558ust. 1 p.w.p. powinna zawierac´: a) ozna-czenie organu orzekaj ˛acego; b) date˛ wydania decyzji; c) imiona i nazwiska członków składu orzekaj ˛acego i protokolanta; d) oznaczenie stron; e) ozna-czenie przedmiotu sprawy i jej rozstrzygnie˛cie; f) powołanie podstawy praw-nej rozstrzygnie˛cia; g) rozstrzygnie˛cie co do kosztów poste˛powania; h) uza-sadnienie faktyczne i prawne; i) pouczenie o trybie zaskarz˙ania; j) podpisy członków składu orzekaj ˛acego.
Decyzje˛ co do zasady ogłasza sie˛ bezpos´rednio po przeprowadzeniu roz-prawy. Na mocy art. 2559ust. 3 p.w.p. ogłoszenie decyzji moz˙e zostac´ od-roczone na czas do dwóch tygodni, o czym przewodnicz ˛acy składu orzekaj ˛ a-cego ogłasza, podaj ˛ac termin i miejsce ogłoszenia decyzji. Pisemne uzasad-nienie decyzji sporz ˛adza sie˛ z urze˛du w terminie 30 dni od dnia jej ogło-szenia. Uzasadnienie podpisuje przewodnicz ˛acy składu orzekaj ˛acego i członek składu orzekaj ˛acego, który sporz ˛adził uzasadnienie. Wymóg uwzgle˛dnienia nazwisk członków Kolegium Orzekaj ˛acego, protokolanta oraz podpisu człon-ków wynika z kolegialnego charakteru podje˛tej decyzji51. Odpis decyzji wraz z uzasadnieniem dore˛cza sie˛ stronom. Niezbe˛dnym elementem jest wska-zanie uzasadnienia, ale strona nie musi znac´ powodów i motywów powzie˛tej przez Urz ˛ad decyzji. W przypadku doł ˛aczenia do decyzji uzasadnienia, strona ma uprawnienie do bronienia swoich interesów poprzez prowadzenie dalszej polemiki z organem odwoławczym52.
Stosownie do art. 257 p.w.p., na decyzje˛ dotycz ˛ac ˛a uniewaz˙nienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego przysługuje stronie skarga do s ˛adu ad-ministracyjnego. Ponadto na mocy art. 258 w zwi ˛azku z art. 254 p.w.p. na prawomocne orzeczenie Urze˛du Patentowego RP, kon´cz ˛ace poste˛powanie w sprawie, a raz˙ ˛aco naruszaj ˛ace prawo, Prezes Urze˛du Patentowego RP, Prokurator Generalny Rzeczypospolitej Polskiej oraz Rzecznik Praw Obywa-telskich mog ˛a wnies´c´ skarge˛ do s ˛adu administracyjnego w terminie szes´ciu miesie˛cy od dnia dore˛czenia stronie orzeczenia. Wprowadzenie powyz˙szych unormowan´ pozwala na s ˛adow ˛a kontrole˛ decyzji i postanowien´ Urze˛du Paten-towego w sprawach dotycz ˛acych udzielenia patentów, prawa ochronnego i prawa z rejestracji53. Daje takz˙e moz˙liwos´c´ dokonywania kontroli przez
51J y z˙, Organizacja i poste˛powanie, s. 463. 52S z y m a n e k, [w:] Komentarz, s. 466-467. 53K i s e l e w i c z, Własnos´c´ przemysłowa, s. 10.
Prezesa Urze˛du Patentowego RP oraz Prokuratora Generalnego RP nad decy-zjami podejmowanymi przez niezalez˙nych ekspertów54. Poste˛powanie przed s ˛adem administracyjnym jest dwuinstancyjne. W pierwszej instancji sprawy s ˛a rozpatrywane przez Wojewódzki S ˛ad Administracyjny. Drug ˛a zas´ instancj ˛a jest Naczelny S ˛ad Administracyjny. Warto podkres´lic´, z˙e Naczelny S ˛ad Admi-nistracyjny rozpoznaje skarge˛ kasacyjn ˛a w granicach wskazanych w skar-dze55.
VII. SKUTKI UNIEWAZ˙ NIENIA
PRAWA Z REJESTRACJI WZORU PRZEMYSŁOWEGO
Przedstawiciele doktryny s ˛a zgodni, z˙e w wyniku uniewaz˙nienia prawo na dobru własnos´ci przemysłowej ustaje ze skutkiem erga omnes, bez wzgle˛du na to, kto złoz˙ył wniosek o uniewaz˙nienie56. Uniewaz˙nienie wzoru przemy-słowego naste˛puje ze skutkiem ex tunc, co oznacza, z˙e czynnos´ci i roszczenia podje˛te na podstawie tego prawa zostaj ˛a unicestwione ze skutkiem wstecz-nym57. Wraz z uniewaz˙nieniem prawa z rejestracji uznaje sie˛ je za nie-byte58. Nalez˙y podkres´lic´, z˙e skutek uniewaz˙nienia rozci ˛aga sie˛ na wszelkie czynnos´ci prawne, maj ˛ace swoj ˛a podstawe˛ w prawie z rejestracji. Szwaja wskazuje, z˙e wskutek uniewaz˙nienia prawa niewaz˙nos´ci ˛a dotknie˛ta jest rów-niez˙ umowa, która ma swoje z´ródło w prawie z rejestracji, poniewaz˙ w wy-niku uniewaz˙nienia odpada jej podstawa prawna59. Umowy dotycz ˛ace nie-waz˙nego prawa z rejestracji skutkuj ˛a pierwotn ˛a niemoz˙nos´ci ˛a s´wiadczenia, co w konsekwencji powoduje bezwzgle˛dn ˛a niewaz˙nos´c´ umowy. Ze wzgle˛du na zasady słusznos´ci i zasady współz˙ycia społecznego przewiduje sie˛ jednak odste˛pstwa od zasady retroakcji. Dotyczy to – na mocy art. 224 ust. 3 p.w.p. – zwrotu opłaty okresowej wniesionej z góry, w ci ˛agu jednego roku przed
54M i k l a s i n´ s k i, Prawo własnos´ci przemysłowej, s. 278-279. 55K i s i e l e w i c z, Prawo własnos´ci przemysłowej, s. 116.
56S z w a j a, Ustanie patentu, s. 419; podobnie S z y m a n e k, [w:] Komentarz,
s. 317; A. K o p f f, Powstanie i ustanie praw wył ˛acznych, [w:] S. G r z y b o w s k i,
A. K o p f f, J. S z w a j a, S. W ł o d y k a, Zagadnienia prawa wynalazczego, Warszawa 1969, s. 139; S z w a j a, Prawo wynalazcze, s. 294.
57S z w a j a, Ustanie patentu, s. 419; podobnie W a l u s z e w s k i, Uniewaz˙nienie,
s. 113.
58S t a s z k ó w, Prawo wynalazcze, s. 165; M. S t a s z k ó w, Zarys prawa
wyna-lazczego, Warszawa 1974, s. 248.
terminem, w którym upływa poprzedni okres ochronny60. Jez˙eli przed tym terminem udzielone prawo zostanie uniewaz˙nione, opłata podlega zwrotowi przez Urz ˛ad Patentowy RP.
Na tle uniewaz˙nienia prawa z rejestracji powstaje zagadnienie, czy osoba, która wskutek uniewaz˙nienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego ponio-sła szkode˛, moz˙e domagac´ sie˛ odszkodowania. Kwestie˛ te˛ reguluje art. 292 ust. 1 p.w.p. w zw. z art. 291 p.w.p. Na mocy powołanych przepisów, jez˙eli strony nie postanowiły inaczej, w razie uniewaz˙nienia wzoru przemysłowego nabywca, licencjobiorca albo inna osoba, na rzecz której uprawniony dokonał odpłatnego rozporz ˛adzenia, moz˙e z˙ ˛adac´ zwrotu wniesionej zapłaty oraz na-prawienia szkody na zasadach ogólnych. Zbywca moz˙e jednak potr ˛acic´ sobie korzys´ci, jakie nabywca uzyskał przez korzystanie z wzoru przed uniewaz˙nie-niem prawa z rejestracji. Jez˙eli korzys´ci te s ˛a wyz˙sze od wniesionej zapłaty i dochodzonego odszkodowania, zbywca nie ponosi odpowiedzialnos´ci. Wo-bec powyz˙szego licencjobiorca lub inny nabywca praw moz˙e z˙ ˛adac´ naprawie-nia szkody na zasadach ogólnych oraz zwrotu kosztów zwi ˛azanych z udziele-niem licencji – najcze˛s´ciej opłaty licencyjnej61. Jednakz˙e zwrot zapłaty nie moz˙e obejmowac´ odsetek62. A. Tischner podkres´la, z˙e moz˙liwe jest inne ukształtowanie umowy, na której podstawie przewidziane be˛d ˛a inne zasady potr ˛acenia63.
Wobec powyz˙szego stwierdzic´ nalez˙y, z˙e uniewaz˙nienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego powoduje erga omnes skutek ex tunc. Zatem decyzja o uniewaz˙nieniu prawa z rejestracji wzoru przemysłowego pozbawia waz˙nos´ci wszelkie umowy, których przedmiotem jest uniewaz˙nione prawa z rejestracji.
VIII. WNIOSKI KON´ COWE
Udział Prokuratora Generalnego RP obok Prezesa Urze˛du Patentowego RP w poste˛powaniu o uniewaz˙nienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego stanowi istotny element weryfikacji decyzji podejmowanych przez Urz ˛ad
60S z w a j a, Ustanie patentu, s. 420; podobnie W a l u s z e w s k i, Uniewaz˙nienie,
s. 116-117.
61A. T i s c h n e r, Komentarz do art. 291 p.w.p., [w:] Prawo własnos´ci przemysłowej.
Komentarz, red. P. Kostan´ski, Warszawa 2010, s. 1178-1179.
62du V a l l, Prawo patentowe, s. 433.
Patentowy RP. Ma to szczególnie istotne znaczenie, ze wzgle˛du na fakt, z˙e prawo z rejestracji przyznawane jest w przypadku spełnienia jedynie ele-mentów formalnych zgłoszenia – rejestracja tzw. roman´ska. W odróz˙nieniu bowiem od zgłoszenia dokonywanego w tzw. systemie german´skim badaniu nie s ˛a poddawane przesłanki rejestracyjne. Wobec powyz˙szego uzyskane prawo z rejestracji moz˙e byc´ uzyskane w przypadku niespełnienia przez wzór przemysłowy przesłanki nowos´ci lub indywidualnego charakteru. Konsekwen-cj ˛a zas´ uzyskania prawa z rejestracji wzoru przemysłowego przez podmiot nieuprawniony jest posługiwanie sie˛ monopolistycznym uprawnieniem.
W zakresie definiowania poje˛cia interesu publicznego zasadne wydaje sie˛ sie˛gnie˛cie do literatury definiuj ˛acej wskazany termin na gruncie przepisów poste˛powania administracyjnego64. Analogicznie jest w odniesieniu do kata-logu uprawnionych posiadaj ˛acych interes prawny do złoz˙enia wniosku o unie-waz˙nienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego. W tym przypadku rów-niez˙ niezbe˛dne wydaje sie˛ odesłanie do literatury wypracowanej na gruncie poste˛powania administracyjnego65. W obu przypadkach wydaje sie˛, z˙e taki zabieg nie pozwala na wskazanie pełnego katalogu podmiotów uprawnionych do złoz˙enia wniosku jako podmiotów posiadaj ˛acych interes prawny.
Wyj ˛atkowos´c´ powyz˙szego poste˛powania podkres´la równiez˙ fakt, z˙e katalog uprawnionych do złoz˙enia wniosku o uniewaz˙nienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego na gruncie prawa polskiego jest szerszy niz˙ w prawie unijnym – rozporz ˛adzenie nr 6/2002 z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie wzorów wspólnotowych66 oraz dyrektywa nr 98/71 z dnia 13 paz´dziernika 1998 r. w sprawie ochrony wzorów67. Na gruncie bowiem przepisów prawa unijnego, wnioskodawca nie musi wykazac´ sie˛ interesem publicznym lub
64du V a l l, Prawo patentowe, s. 276; W a l u s z e w s k i, Uniewaz˙nienie, s. 96;
Ł y s z c z y c a, Kodeks poste˛powania administracyjnego, s. 422; K o t a r b a, Ochrona
własnos´ci przemysłowej, s. 115.
65Por. P a k u ł a, dz. cyt., s. 246; D e r e n´, Własnos´c´ intelektualna i przemysłowa,
s. 98; S z w a j a, Ustanie patentu, s. 410; S t a s z k ó w, Prawo wynalazcze, s. 165; E. N o w i n´ s k a, Uniewaz˙nienie patentu, [w:] Prawo własnos´ci przemysłowej, red. U. Pro-min´ska, Warszawa 2004, s. 120; A d a m i a k, B o r k o w s k i, Kodeks poste˛powania
admi-nistracyjnego, s. 202; L e o n´ s k i, Zarys prawa, s. 316; J a k i m o w i c z, Interes indywidualny, s. 45.
66Rozporz ˛adzenie Rady (WE) nr 6/2002 z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie wzorów
wspólnotowych (Dz. Urz. L 3 z dnia 5 stycznia 2002 r., s. 1).
67Dyrektywa nr 98/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 paz´dziernika
1998 r. w sprawie prawnej ochrony wzorów (Dz. Urz. L 289 z 28 paz´dziernika 1998 r., s. 28-35, polskie wyd. specjalne: rozdz. 13, t. 21, s. 120-125).
prywatnym. Na gruncie obowi ˛azuj ˛acych aktów wniosek o uniewaz˙nienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego moz˙e złoz˙yc´ kaz˙dy, niezalez˙nie od posiadanego interesu. Sam tryb poste˛powania oraz sposób jego rozpatrywania i badania, jak równiez˙ odwołania, wydaj ˛a sie˛ analogiczne w dwóch systemach. Równiez˙ przedstawiciele doktryny w prawie unijnym i polskim s ˛a zgodni, z˙e uniewaz˙nienie skutkuje uznaniem prawa za niebyłe, zatem ma skutek ex tunc68.
THE PARTICIPATION OF PUBLIC PROSECUTOR GENERAL IN INVALIDITY PROCEEDINGS CONCERNING
AN INDUSTRIAL DESIGN REGISTERED WITH THE POLISH PATENT OFFICE
S u m m a r y
The question of revoking a registration right an industrial design is of current relevance due to a growing number of industrial designs for submitted registration, and consequently the number of invalidation cases. The article discusses the issue of the participation of the Polish Public Prosecutor General in opposition proceedings before the Polish Patent Office. The Author presents the regulations regarding opposition proceedings as used in Poland, focusing on the fact that the Prosecutor General represents the public interest. Also, the course of opposition proceedings is demonstrated as well as the consequences of revoking registration rights for an industrial design. Moreover, the construction of certain provisions is presented in detail.
Translated by Tomasz Pałkowski
Słowa kluczowe: wzór przemysłowy, uniewaz˙nienie prawa z rejestracji, Prokurator Generalny
RP, interes publiczny.
Key words: industrial design, revocation of registration right, Public Prosecutor General of the
Republic of Poland, public interest.
68Por. C. C o l s t o n, K. M i d d l e n t o n, Modern Intellectual Property Law,
London: Cavendish Publishing Limited 2005, s. 456; D. B a i n b r i d g e, Intellectual
Property, Harlow: Pearson Education 2010, s. 553; M. H o w e, Russell-Clarke and Howe on Industrial Designs, London: Sweet & Maxwell 2005, s. 320; D. M u s k e r, Community Design Law Principles and Practice, London: Sweet & Blackwell 2002, s. 135; S z w a j a, Ustanie patentu, s. 419; W a l u s z e w s k i, Uniewaz˙nienie, s. 113; S t a s z k ó w, Prawo wynalazcze, s. 165.
