Widok Wpływ wybranych biopreparatów na zbiorowiska mikroorganizmów w glebie ryzosferowej grochu, fasoli zwykłej i fasoli wielokwiatowej

(1)

A N N A L E S

U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A

L U B L I N – P O L O N I A

VOL. XVI SECTIO EEE 2006

Katedra Fitopatologii, Akademii Rolniczej w Lublinie

DANUTA PI TA

Wpływ wybranych biopreparatów na zbiorowiska

mikroorganizmów w glebie ryzosferowej grochu,

fasoli zwykłej i fasoli wielokwiatowej

*

Influence of Some Biopreparations on the Microbial Communities in the Rhizosphere Soil of Pea, Common Bean and Runner Bean

Synopsis: Materiałem do bada była gleba ryzosferowa grochu, fasoli zwykłej i fasoli wielokwia-towej. Ro liny te wyrosły z nasion zaprawionych Polyversum lub Bioseptem 33 SL, a tak e z nasion nie zaprawionych (uznane jako kontrola). W tych kombinacjach do wiadczenia, gdzie zaprawiano nasiona, na pocz tku kwitnienia ro lin, wykonano drugi zabieg opryskania ro lin tymi samymi biopreparatami. Wyniki analizy mikrobiologicznej wykazały, e biopreparaty miały wpływ na skład ilo ciowy i jako ciowy mikroorganizmów w glebie ryzosferowej grochu, fasoli zwykłej i fasoli wielokwiatowej. Najwi cej jednostek tworz cych kolonie (j.t.k.) grzybów było w glebie ryzosferowej pobranej z kombinacji kontrolnej. Natomiast w glebie ryzosferowej ro lin z kombinacji z bioprepatami było du o jednostek tworz cych kolonie bakterii ogółem oraz Bacillus spp. i Pseudomonas spp., a najmniej grzybów. W glebie ryzosferowej tych ro lin było du o j.t.k. mikroorganizmów antagonistycznych, jak Bacillus spp., Pseudomonas spp., Gliocladium spp. i Trichoderma spp.

Słowa kluczowe – key words: groch – pea, fasola zwykła – common bean, fasola wielokwiatowa – runner bean, gleba ryzosferowa – rhizosphere soil, mikroorgamizmy ryzosferowe – rhizosphere microorganisms

WST P

Gleba jest siedliskiem ró nych populacji mikroorganizmów zaliczanych

za-równo do saprobiontów, jak i grzybów patogenicznych. Najbardziej aktywna

*_{Badania w 2004 r. były finansowane przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji z grantu Nr 3 P06 034 25.} The studies in the year 2004 were financed by the Ministry of Science and Information within grant No 3 P06 034 25.

(2)

DANUTA PI TA

74 biologicznie jest gleba przylegaj ca do korzeni ro lin, zwana ryzosfer . W tej

warstwie mikroorganizmy podlegaj wpływom ro lin, głównie poprzez ich

wy-dzieliny korzeni i złuszczaj ce si komórki skórki. Wywy-dzieliny korzeni,

a zwłaszcza ro lin z rodziny Fabaceae, s bogate w aminokwasy (Pi ta 1988).

Ponadto do ryzosfery s wydzielane cukry, jony metali, witaminy, fenole i

kwa-sy organiczne (Funck-Jensen i Hockenhull, 1984; Pi ta, 1988; Rovira, 1969).

Liczebno populacji bakterii i grzybów w strefie przykorzeniowej jest znacznie

wi ksza w porównaniu z gleb pozaryzosferow (Pi ta i wsp., 2001). Du y

wpływ na skład ilo ciowy i jako ciowy mikroorganizmów maj warunki

rodo-wiska, a tak e stosowane zabiegi ochrony ro lin (Patkowska i wsp., 2006). Do

technologii upraw coraz cz ciej wprowadzane s biopreparaty na bazie zwi

z-ków organicznych lub mikroorganizmów antagonistycznych. Do biopreparatów

zarejestrowanych i stosowanych do ochrony ro lin nale y zaliczy Polyversum

(na bazie oospor Pythium oligandrum) i Biosept 33 SL (zawieraj cy 33%

eks-traktu z grejpfruta). St d celem bada było okre lenie wpływu stosowania

bio-preparatów, takich jak Polyversum i Biosept 33 SL na zbiorowiska

mikroorga-nizmów w strefie przykorzeniowej Phaseolus vulgaris, Phaseolus coccineus

i Pisum sativum.

MATERIAŁ I METODY

Badania przeprowadzono w latach 2003-2004, a ich przedmiotem była gleba ryzosferowa grochu (odm. ‘Sze ciotygodniowy TOR’), fasoli zwykłej (odm. ‘Narew’) i fasoli wielokwiatowej (odm. ‘Westa’) wyrosłych z nasion zaprawionych Polyversum, Bioseptem 33 SL oraz w kontroli, tj. bez adnego zabiegu ochroniarskiego. Ka da kombinacja obejmowała 4 poletka (4 powtórzenia). Na pocz tku kwitnienia ro lin wykonano drugi zabieg ochronny, a polegał on na opryskaniu ro lin tymi samymi biopreparatami, którymi zaprawiano nasiona. Poszczególne ga-tunki ro lin wzrastały na glebie z naturalnie nagromadzonym materiałem infekcyjnym w wyniku wieloletniej ich uprawy na tym samym polu. Sposób pobierania gleby i tok post powania przy jej analizie mikrobiologicznej był taki sam jak w metodzie opisanej przez Martyniuka i wsp. (1991). Gleb pobierano w okresie pełni kwitnienia badanych gatunków ro lin. Przy pobieraniu gleby ryzosferowej wykopywano po 5 ro lin z poszczególnych poletek, po czym usuwano gleb z korze-ni, pozostawiaj c tylko jej cienk warstw przylegaj c bezpo rednio do powierzchni. Gleb t otrz sano do sterylnych szalek Petriego i sporz dzono z niej roztwór glebowy o rozcie czeniach od 10-1_{do 10}-8_{. Dla okre lenia ogólnej liczby jednostek tworz cych kolonie (j.t.k.) bakterii w 1 g}

s.m. gleby ryzosferowej badanych ro lin u yto po ywk Nutrient agar oraz zastosowano roztwór glebowy o rozcie czeniach 10-5_{, 10}-6_{, 10}-7_{. W przypadku Bacillus spp. u yto po ywk Tryptic soy}

agar (gotowy produkt firmy Difco) i rozcie cze 10-4_{, 10}-5_{, 10}-6_{, a dla Pseudomonas spp. po ywk}

Pseudomonas agar F (tej samej firmy) oraz rozcie cze 10-2_{, 10}-3_{, 10}-4_{. Ogóln liczb j.t.k.}

grzy-bów okre lono na po ywce agarowej Martina (1950) u ywaj c rozcie cze 10-2_{, 10}-3_{, 10}-4_.

Uzyskane podczas tych analiz izolaty Bacillus spp., Pseudomonas spp., Gliocladium spp. i Trichoderma spp. testowano pod wzgl dem ich antagonistycznego oddziaływania wobec takich

(3)

WPŁYW WYBRANYCH BIOPREPARATÓW NA ZBIOROWISKA MIKROORGANIZMÓW...

75

grzbów patogenicznych, jak Botrytis cinerea, Fusarium culmorum, F. oxysporum, F. solani, Rhi-zoctonia solani i Sclerotinia sclerotiorum według metod opisanych przez Pi t i Patkowsk (2003).

Wyniki dotycz ce liczebno ci mikroorganizmów w glebie ryzosferowej opracowano staty-stycznie, a istotno ró nic okre lono na podstawie przedziałów ufno ci Tukeya (Oktaba, 1987).

WYNIKI

W wyniku przeprowadzonej analizy mikrobiologicznej badanych prób gleb

stwierdzono istotne ró nice w liczebno ci poszczególnych populacji

mikroorga-nizmów w przeliczeniu na 1g s.m. gleby ryzosferowej grochu, fasoli zwykłej

i fasoli wielokwiatowej (tab.1).

Najwi cej bakterii ogółem było w glebie ryzosferowej fasoli zwykłej

w kombinacji gdzie zastosowano Polyversum, bowiem rednio zanotowano

11,12•10

6

_{j.t.k. (jednostek tworz cych kolonie) bakterii. Du o kolonii bakterii}

wyst piło tak e w ryzosferze grochu traktowanego Bioseptem 33 SL. Natomiast

najmniej kolonii bakterii było w glebie ryzosferowej wszystkich badanych

ro-lin (szczególnie fasoli wielokwiatowej) pobranej z kombinacji kontrolnej

(tab. 1).

Analizuj c liczb j.t.k. grzybów stwierdzono, e bez wzgl du na gatunek

ro-liny, najwi cej kolonii grzybów było w glebie ryzosferowej pobranej z

kontro-li. W tej kombinacji w przypadku grochu, było szczególnie du o kolonii

grzy-bów, bowiem w 1g s.m. gleby zanotowano 162,24•10

3

_{j.t.k. (tab. 1).}

Analiza mikrobiologiczna poszczególnych prób wykazała, e w 1g s.m.

gle-by ryzosferowej gle-była ró na liczba bakterii Bacillus spp. i Pseudomonas spp. Bez

wzgl du na gatunek ro liny najmniej tych bakterii było w glebie ryzosferowej

pobranej z kombinacji kontrolnej, gdzie ro liny nie były traktowane

tem. Natomiast w kombinacjach do wiadczenia, gdzie zastosowano

bioprepara-ty, zarówno do zaprawiania nasion, jak i do opryskiwania ro lin, liczebno

kolonii Bacillus spp. i Pseudomonas spp. w glebie ryzosferowej poszczególnych

ro lin była istotnie wi ksza w porównaniu do kontroli (tab. 1). Gleba

ryzosfe-rowa fasoli zwykłej po zastosowaniu Polyversum i Bioseptu 33 SL

charaktery-zowała si najliczniejsz populacj bakterii Bacillus spp. Natomiast najwi cej

kolonii bakterii Pseudomonas spp. było w ryzosferze fasoli wielokwiatowej po

zastosowaniu Bioseptu 33 SL i Polyversum. Du o kolonii tych bakterii wyst

pi-ło tak e w glebie ryzosferowej fasoli zwykłej w kombinacji do wiadczenia,

gdzie zastosowano Biosept 33 SL (tab. 1).

Skład gatunkowy grzybów wyosobnionych z gleb ryzosferowych badanych

gatunków ro lin pobranych z poszczególnych kombinacji do wiadczenia był po-

(4)

Tab. 1. Liczebno bakterii i grzybów wyizolowanych z ryzosfery grochu, fasoli zwykłej i fasoli wielokwiatowej The number of bacteria and fungi isolated from rhizosphere soil of pea, common bean and runner bean

Ogólna liczba j.t.k. bakterii (mln · g-1_{s.m. gleby)}

Total number of bacteria (mln · g-1_{d.w. of soil)} Ogólna liczba j.t.k. grzybów (tys. · g

-1_{s.m. gleby)}

Total c.f.u of fungi (thous · g-1₎

groch

pea common bean fasola zwykła wielokwiatowa fasola runner bean

groch

pea fasola zwykła common bean wielokwiatowa fasola runner bean Kombinacja do wiadczenia Experimental variant x x x x x x 2003 4,90 12,72 7,70 76,83 17,98 18,23

Polyversum 4,44a* 11,12c 6,79b 52,35a 20,80b 17,73a

2004 3,99 9,52 5,89 27,87 23,63 17,23

2003 13,91 6,27 7,20 111,91 11,55 9,44

Biosept 33 SL 9,06b 7,57b 5,98b 70,25b 12,60a 13,17a

2004 4,21 8,87 4,76 28,59 13,65 16,90

2003 6,30 2,36 3,34 56,84 8,37 25,64

Kontrola 3,67a 4,22a 2,53a 162,24c 33,72c 35,77b

2004 1,04 6,08 1,72 267,64 59,08 45,90

Liczba j.t.k. Bacillus spp. (mln · g-1_{s.m. gleby)}

Number c.f.u. of Bacillus spp. (mln · g-1_{d.w. of soil)} Liczba j.t.k. Pseudomonas spp. (mln · g

-1_{s.m. gleby)}

Number c.f.u. of Pseudomonas spp. (mln · g-1_{d.w. of soil)}

groch

pea common bean fasola zwykła wielokwiatowa fasola Runner bean

groch

pea fasola zwykła common bean wielokwiatowa fasola runner bean x x x x x x 2003 4,86 7,42 4,75 0,96 0,63 2,06 Polyversum 2,51b 4,88b 3,66c 0,92c 0,99b 1,37b 2004 0,16 2,35 2,57 0,89 1,35 0,69 2003 5,89 6,26 5,59 0,34 0,03 0,77 Biosept 33 SL 3,37c 4,50b 3,10b 0,43b 1,21c 1,48c 2004 0,86 2,74 0,61 0,52 2,39 2,20 2003 2,99 1,06 1,11 0,23 0,84 0,13

Kontrola 1,71a 1,34a 0,92a 0,33a 0,91a 0,39a

2004 0,44 1,63 0,73 0,44 0,99 0,66

* rednie w kolumnach oznaczone t sam liter nie ró ni si istotnie przy p≤0,05

(5)

WPŁ YW WYBRANYCH BIOPREPARATÓW NA ZBIOROWISKA MIKROORGANIZMÓW...

77 dobny, lecz wyst piła ró na ich liczebno (tab. 2, 3, 4). Ogółem najwi cej

grzybów uzyskano z ryzosfery grochu i fasoli zwykłej (po 889 izolatów),

a znacznie mniej z ryzosfery fasoli wielokwiatowej (599 izolatów). Spo ród

analizowanych gatunków ro lin najwi cej kolonii grzybów było w glebie

ryzos-ferowej pobranej z kombinacji kontrolnej (tab. 2, 3, 4). W glebie ryzosryzos-ferowej

ro lin traktowanych biopreparatami uzyskano znacznie mniej izolatów grzybów.

Gatunkiem najliczniej wyst puj cym w ryzosferze grochu, fasoli zwykłej i

faso-li wielokwiatowej okazał si Fusarium oxysporum oraz rodzaj Penicilfaso-lium (tab.

2, 3, 4). Skład ilo ciowy i jako ciowy Penicillium spp. w poszczególnych

pró-bach

Tab. 2. Grzyby cz sto wyst puj ce w ryzosferze grochu Fungi frequently occurring in rhizosphere of pea

Liczba izolatów Number of isolates Polyversum Biosept 33 SL Kontrola Control Razem Total Gatunek grzyba Fungal species 2003 2004 2003 2004 2003 2004

Acremonium roseum (Oud.) W. Gams 2 2 18 22

Alternaria alternata (Fr.) Keissler 3 10 13

Cladosporium cladosporioides Fres. de Vries

2 6 4 12

Fusarium oxysporum Schl. 40 13 32 3 103 37 228

Fusarium solani (Mart.) Sacc. 4 2 15 21

Gliocladium catenulatum Gilman Abbott

8 9 17

Humicola grisea Domsch 1 6 7

Mucor hiemalis Bainier 5 4 9

Penicillium canescens Scopp. 2 11 13

Penicillium expansum Link ex S.F. Gray

28 7 70 105

Penicillium nigricans (Bain.) Thom 64 4 49 117

Penicillium verrucosum Dierckx var. cyclopium (West.) Samson, Stolk et Hadlok

24 4 62 6 36 132

Penicillium verrucosum Dierckx var. verrucosum Samson, Stolk et Hadlok

5 40 45

Rhizopus nigricans Ehrenberg 6 8 7 21

Rhizoctonia solani Kühn 6 6

Trichoderma harzianum Rifai 41 7 37 13 98

Trichoderma koningii Oud. 6 16 1 23

(6)

DANUTA PI TA

78 gleby ryzosferowej nieco si ró nił. Ponadto z badanych prób gleby izolowano

gatunki zaliczane do patogenicznych, jak Alternaria alternata, Fusarium solani

czy Rhizoctonia solani. Wyst powanie tych grzybów było liczniejsze w glebie

kontrolnej w porównaniu do gleby ryzosferowej wszystkich ro lin po

zastoso-waniu biopreparatów (tab. 2, 3, 4).

Tab. 3. Grzyby cz sto wyst puj ce w ryzosferze fasoli zwykłej Fungi frequently occurring in rhizosphere of common bean

Liczba izolatów Number of isolates Polyversum Biosept 33 SL Kontrola Control Razem Total Gatunek grzyba Fungal species 2003 2004 2003 2004 2003 2004

Acremonium roseum (Oud.) W. Gams 3 6 9

Alternaria alternata (Fr.) Keissler 13 7 3 18 9 50

9 1 6 2 17 7 42

Fusarium solani (Mart.) Sacc. 2 1 15 13 31

Gliocladium catenulatum Gilman Abbott

1 9 10

Humicola grisea Domsch 10 19 29

Mucor hiemalis Bainier 12 9 21

Mucor mucedo Fresenius 13 8 12 33

Mucor racemosus Fresenius 12 3 15

Penicillium canescens Scopp. 118 118

Penicillium expansum Link ex S.F. Gray

11 4 17 32

Penicillium nigricans (Bain.) Thom 38 12 50

Penicillium verrucosum Dierckx var. cyclopium (West.) Samson, Stolk et Hadlok

25 25

Penicillium verrucosum Dierckx var. verrucosum Samson, Stolk et Hadlok

27 12 39

Pythium irregulare Biusman 20 7 21 48

Rhizopus nigricans Ehrenberg 6 7 7 9 6 35

Rhizoctonia solani Kühn 10 10

Talaromyces flavus (Ben.) Stolk et Samson

38 1 39

Trichoderma aureoviride Rifai 16 18 18 4 1 57

Trichoderma koningii Oud. 3 4 22 10 5 44

Trichoderma polysporum (Link ex Pers.) Rifai

1 12 1 14

(7)

79

Tab. 4. Grzyby cz sto wyst puj ce w ryzosferze fasoli wielokwiatowej

Fungi frequently occurring in rhizosphere of runner bean Liczba izolatów Number of isolates Polyversum Biosept 33 SL Kontrola Control Razem Total Gatunek grzyba Fungal species 2003 2004 2003 2004 2003 2004

Acremonium murorum (Oud.) W. Gams 2 1 6 9

Alternaria alternata (Fr.) Keissler 7 3 9 9 28

Aspergillus flavus Link 5 4 15 24

3 3 2 1 9 4 22

Fusarium solani (Mart.) Sacc. 3 4 1 1 6 17 32

Gliocladium catenulatum Gilman Abbott

2 5 8 3 3 2 23

Gliocladium roseum Bainier 3 3 4 4 1 15

Humicola grisea Domsch 1 10 7 8 26

Mucor flavus Bainier 13 2 12 27

Mucor hiemalis Bainier 12 3 5 20

Mucor mucedo Fresenius 23 23

Penicillium canescens Scopp. 2 1 25 28

Penicillium fellutanum Biourge 15 10 25

Penicillium purpurogenum Stoll 3 10 9 22

Penicillium nigricans (Bain.) Thom 16 16

Penicillium notatum Westling 3 2 7 12

Penicillium verrucosum Dierckx var. cyclopium (West.) Samson, Stolk et Hadlok

2 1 32 35

Phoma exiqua Desm. 1 3 9 13

Rhizopus nigricans Ehrenberg 3 2 2 5 6 18

Rhizoctonia solani Kühn 6 13 17 36

Trichoderma aureoviride Rifai 7 4 11

Trichoderma harzianum Rifai 2 2 4

Trichoderma koningii Oud. 2 3 5

Trichoderma polysporum (Link ex Pers.) Rifai

8 7 2 17

Trichoderma viride Pers. ex S.F. Gray

3 14 4 15 2 1 39

(8)

Tab. 5. Liczebno bakterii i grzybów antagonistycznych w ryzosferze ró nych ro lin (suma z lat 2003-2004) Number of antagonistic bacteria and fungi in rhizosphere of different plants

Groch pea Fasola zwykła common bean Fasola wielokwiatowa runner bean Bakterie i grzyby anatgonistyczne Antagonistic bacteria and fungi Polyversum Biosept 33 SL Kontrola Control Polyversum Biosept 33 SL Kontrola Control Polyversum Biosept 33 SL Kontrola Control Bacillus spp. 10 26 1 7 26 3 8 9 1 Pseudomonas spp. 41 91 26 37 41 21 39 46 3 Razem bakterie Total bacteria 51 117 27 44 67 24 47 55 4 Gliocladium spp. 8 9 10 13 15 1 Trichoderma spp. 54 66 1 24 80 11 36 35 4 Razem grzyby Total fungi 62 75 1 24 90 11 49 50 5 Ogółem Total 113 292 28 68 157 35 96 105 9

(9)

81 Na podstawie przeprowadzonych testów laboratoryjnych stwierdzono, e w

ka dej badanej próbie gleby ryzosferowej wyst powały zarówno bakterie, jak

i grzyby antagonistyczne (tab. 5). Najwi cej mikroorganizmów

antagonistycz-nych było w glebie ryzosferowej wszystkich ro lin (grochu, fasoli zwykłej

i fasoli wielokwiatowej) po zastosowaniu Bioseptu 33 SL. W przypadku

stoso-wania Polyversum zanotowano tak e licznie wyst puj ce bakterie i grzyby

wy-ró niaj ce si antagonistycznym oddziaływaniem wzgl dem patogenów.

Nato-miast najmniej antagonistów było w glebie ryzosferowej badanych ro lin nie

traktowanych biopreparatami, tj. w kombinacji kontrolnej (tab. 5).

DYSKUSJA

Uzyskane wyniki z bada polowych wykazały istotne ró nice w składzie

ilo-ciowym i jako ilo-ciowym zbiorowisk mikroorganizmów w glebie ryzosferowej

trzech gatunków ro lin (grochu, fasoli zwykłej i fasoli wielokwiatowej),

a zwłaszcza po zastosowaniu biopreparatów (Polyversum, Biosept 33 SL),

za-równo do zaprawiania nasion, jak i do oprysku ro lin. Gleba ryzosferowa ro lin

w kombinacjach, gdzie stosowano biopreparaty była zasiedlana liczniej przez

bakterie, ani eli przez grzyby. Nale y przypuszcza , e na zbiorowiska

drobno-ustrojów, oprócz gatunku ro liny, miały wpływ stosowane biopreparaty.

Grzyb Pythium oligandrum wchodz cy w skład Polyversum jest

biologicz-nie aktywny w ograniczaniu wzrostu i rozwoju grzybów, a zwłasza

patogenicz-nych (Benhamou i wsp., 1999; Levis i wsp., 1989). Ponadto omawiany grzyb

zabezpiecza korzenie ro lin przed pora eniem przez grzyby chorobotwórcze,

bowiem zasiedla nie tylko stref przykorzeniow , lecz tak e rozwija si w

prze-stworach mi dzykomórkowych epidermy, nie powoduj c adnych objawów

chorobowych (Vesely i Kocova, 2001). Zabieg zaprawiania nasion oraz

mocze-nie korzeni rozsady astra chi skiego roztworem Polyversum zabezpieczał ro

li-ny przed pora eniem przez Fusarium oxysporum (Saniewska, 2001).

Zastoso-wany drugi biopreparat, jakim był Biosept 33 SL na bazie ekstraktu z grejpfruta,

tak e hamował wzrost i rozwój wielu grzybów (Angioni i wsp., 1998; Coccioni

i wsp., 1998; Woedtke i wsp., 1999). W tym biopreparacie rol inhibicyjn

od-grywaj endogenne flawonoidy (Saniewska, 2002). Zdaniem Orlikowskiego

(2001) Biosept 33 SL wprowadzony do gleby szczególnie obni a liczb

jedno-stek tworz cych kolonie Fusarium oxysporum.

Uzyskane wyniki prezentowanych bada potwierdziły dotychczasowe

in-formacje zawarte w pi miennictwie, dotycz ce wpływu biopreparatów na

(10)

ogra-DANUTA PI TA

82 niczanie wzrostu i rozwoju fitopatogenów innych ro lin, ani eli

przedstawio-nych w tym opracowaniu.

Testy laboratoryjne wykazywały, e w glebie ryzosferowej ro lin grochu,

fasoli zwykłej i fasoli wielokwiatowej traktowanych biopreparatami wyst

po-wało znacznie wi cej bakterii, jak i grzybów antagonistycznych w porównaniu z

kontrol . Wynikiem tego mogło by ograniczenie wzrostu i rozwoju

fitopatoge-nów poprzez oddziaływanie antagonisty Pythium oligandrum w Polyverum lub

bioflawonoidów w Biosepcie 33 SL. Zdaniem My kowa (1989) zahamowaniu

rozwoju jednych mikroorganizmów towarzyszy silny rozwój drugich. Mimo

hamuj cego oddziaływania biopreparatów na fitopatogeny, mikroorganizmy

antagonistyczne, a zwłaszcza gatunki z rodzaju Trichoderma, s odporne na

niekorzystne warunki rodowiska (Papavizas, 1985). Liczne wyst powanie

an-tagonistów w uprawnym rodowisku glebowym skuteczniej wpływa na

ograni-czenie liczby jednostek propagacyjnych fitopatogenów (Pi ta i Patkowska,

2003; Pi ta i wsp., 2003).

WNIOSKI

1. Biopreparaty Polyversum i Biosept 33 SL u yte do zaprawiania nasion

oraz opryskiwania ro lin grochu, fasoli zwykłej i fasoli wielokwiatowej

zmieni-ły skład ilo ciowy i jako ciowy mikroorganizmów w glebie ryzosferowej tych

ro lin.

2. Po zastosowaniu biopreparatów zmniejszyła si liczba j.t.k. grzybów,

a zwi kszyła liczba j.t.k. bakterii.

3. Bez wzgl du na gatunek ro liny oraz stosowane biopreparaty zarówno

liczba j.t.k. bakterii, jak i grzybów antagonistycznych w porównaniu do kontroli

zwi kszyła si rednio ponad sze ciokrotnie.

PI MIENNICTWO

A n g i o n i A . , C a b r a s P . , H e l l e w i n G . , P i r s i F . M . , R e n i e r o F . , S c i r r a M ., 1998. Synthesis and inhibitory activity of 7-geranoxycoumarin against Peni-cillium species in Citrus fruit. Phytochemistry, 4, 8: 1521-1525.

B e n h a m o u N . , R e y P . , P i c a r d K . , T i r i l l y Y ., 1999. Ultrastructural and cytochemical aspect of the interaction between the mycoparasite Pythium oligandrum and soilborne plant pathogens. Phytopathology 89: 506-517.

C a c c i o n i D . R . L . , G u i z z a r d i M . , B i o n d i D . M . , R e n d a A . , R u b e r -t o G ., 1998. Ela-tioship be-tween vola-tile componen-t of ci-trus frui-t essen-tial oils and an-ti-

(11)

anti-WPŁ YW WYBRANYCH BIOPREPARATÓW NA ZBIOROWISKA MIKROORGANIZMÓW...

83

microbial action on Penicillium digitatum and Penicillium italicum. Int. J. Foot Microbiol. 43: 73-79.

F u n c k - J e n s e n D . , H o c k e n h u l l J ., 1984. Root exudation, rhizosphere microorgani-sms and disease control. Växtshyddsnotiser 48, 3-4: 49-54.

M a r t i n J . P ., 1950. Use acid, rose gengal and streptomycin in the plate method for estimating soil fungi. Soil Sci., 38: 215-220.

M a r t y n i u k S ., M a s i a k D . , S t a c h y r a A . , M y k ó w W ., 1991. Populacje drobnoustrojów strefy korzeniowej ró nych traw i ich antagonizm w stosunku do Gaeuman-nomyces graminis var. tritici. Pam. Puł. Pr. IUNG, 98: 139-144.

M y k ó w W ., 1989. Zwi zek mi dzy aktywno ci biologiczn gleby a jej yzno ci i urodzaj-no ci . Biologiczne metody podurodzaj-noszenia yzurodzaj-no ci i urodzajurodzaj-no ci gleb. Mat. Szkol., Puławy: 51-53.

L e v i s K . , W i p p s I . M . , C o o k e R . C ., 1989. Mechanisms of biological disease control with special reference to the case study of Pythium oligandrum as an antagonistic. Biotechnology of Fungi for Improving Plant Growth. Eds. J.M. Wipps and R.D. Lumsden. Cambrige Univ. Press, Cambrige: 191-217.

O k t a b a W ., 1987. Metody statystyki matematycznej w do wiadczalnictwie. PWN, Warszawa, 449 pp.

O r l i k o w s k i L . B ., 2001. Effect of grapefruit extract on development of Phytophthora cryp-togea and control of root rot of gerbera. J. Plant Prot. Res. 41, 3: 84-90.

P a p a v i z a s G . C ., 1985. Trichoderma and Gliocladium: Biology, ecology and potential for biocontrol. Annu. Rev. Phytopathol., 23: 2-54.

P a t k o w s k a E . , P i t a D . , P a s t u c h a A . , S t r u s z c z y k H . , N i e k r a -s z e w i c z A . , 2006. The effect of Biochikol 020 PC on microorgani-sm communitie-s in the rhizosphere of papilionaceous plants. Progress on Chemistry and Application of Chitin and its Derivatives. Monograph.

P i t a D . , 1988. Mikozy wyst pujace w uprawach fasoli (Phaseolus vulgaris L.) i podatno ci ró nych odmian na pora enie przez niektóre grzyby. Wyd. AR Lublin, ser. Rozpr. Nauk., 111: 1-77.

P i t a D . , P a t k o w s k a E . , P a s t u c h a A ., 2001. Communities of fungi and bacteria in the rhizosphere of potato and their effect on phytopathogens. J. Plant Prot. Res. 41, 2: 131-141.

P i t a D . , P a s t u c h a A ., P a t k o w s k a E . , 2003. The use of antagonistic microorga-nisms in biological control of bean diseases. Hortic. Veget. Grow., 22 (3): 401-406. P i t a D . , P a t k o w s k a E . , 2003. Antagonistic bacteria and fungi limiting potato

infec-tion by soil-borne pathogenic fungi. J. Plant Prot. Res., 43(2): 97-104. R o v i r a A . D ., 1969. Plant root exudates. Bot. Rev., 35: 35-57.

S a n i e w s k a A ., 2001. Mo liwo ci wykorzystania biopreparatu Polyversum w ochronie astrów chi skich przed Fusarium oxysporum f. sp. callistephi. [w:] XLI Sesja Nauk. IOR, Pozna , 8-9 luty 2001: streszczenia. Wyd. IOR Pozna : 233-234.

S a n i e w s k a A ., 2002. Oddziaływanie biopreparatu Biosept 33 SL na Phoma narcissi Aderh. Post. Ochr. Ro lin 42(2): 801-803.

V e s e l y D . , K o c o v a L ., 2001. Pythium oligandrum as the biological control agent the preparation of Polyversum. Biull. Pol. Acad. Sci., Biol. Sci. 49(3): 209-218.

W o e d t k e T . , S c l u t e r B . , P f l e g e r P . , L i n d e q u i s t U . , J u l i c h U . D ., 1999. Aspects of the antimicrobial efficacy of grapefruit seed exstract and its relation to pre-servative substances contained. Pharmacia, 54, 6: 452-456.

(12)

DANUTA PI TA

84

SUMMARY

The rhizosphere soil of pea, common bean and runner bean was the studied material. Those plants grew out of the seeds dressed with Polyversum or Biosept 33 SL as well as the seeds that were not dressed (considered as the control). In the experimental combinations with seed dressing at the beginning of anthesis the second spraying was performed on plants using the same prepara-tions. The results of microbiological analysis showed that biopreparations had a significant effect on the quantitative and qualitative composition of microorganisms in the rhizosphere soil pea, common bean and runner bean. The most number of fungi c.f.u. (colony formation units) were found in the rhizosphere soil from the control combination. On the other hand, in the rhizosphere soil of plants from the combination with biopreparations the studies found a big number of c.f.u. of bacteria in total and Bacillus spp. and Pseudomonas spp., whereas the lowest number c.f.u. of fungi was observed. The rhizosphere soil of those plants contained a lot of c.f.u. of antagonistic microorganisms such as Bacillus spp., Pseudomonas spp., Gliocladium spp. and Trichoderma spp.