2003
Poznañskie Warsztaty TelekomunikacyjnePoznañ 11-12 grudnia 2003 Jarosáaw EMILIANOWICZ
Sáawomir SAMBOR
Instytut Telekomunikacji i Akustyki Politechnika Wrocáawska
jarosáaw.emilianowicz@pwr.wroc.pl sáawomir.sambor@pwr.wroc.pl
ZA I PRZECIW ROZàĄCZANIU BEZCZYNNYCH
POàĄCZEē MODEMOWYCH
Streszczenie: W artykule przedstawiono aspekty związane z automatycznym rozáączaniem bezczynnych poáączeĔ
modemowych w dostĊpie wdzwanianym (dial-up).
Doko-nano statystycznej analizy czasu poáączeĔ i tendencji w ciągu dnia. Na koniec przytoczono ideĊ zaimplementowa-nia adaptacyjnej dáugoĞci poáączezaimplementowa-nia, dostosowującej siĊ do charakteru pracy uĪytkownika.
1. WSTĉP
Wraz z rosnącą popularnoĞcią Internetu, coraz wiĊ-cej uĪytkowników stara siĊ podáączyü do globalnej sieci, by korzystaü z wszelkich dobrodziejstw, jakie ma ona nam do zaoferowania. UĪytkownicy mogą, jeĞli tylko są takie moĪliwoĞci, skorzystaü z róĪnych dróg dostĊpu do Internetu. Mogą wykorzystaü dostĊp poprzez sieci LAN, poáączenia satelitarne, czy radiowe, jednak najprostszą i najpowszechniejszą drogą do Internetu jest nadal dostĊp poprzez „gniazdko telefoniczne” publicznej komutowa-nej sieci telefoniczkomutowa-nej. DostĊp do niej uzyskujemy z pomocą modemów analogowych, lub ISDN. O popular-noĞci tego rozwiązania Ğwiadczy fakt, Īe wszystkie obecnie sprzedawane komputery przenoĞne są standar-dowo wyposaĪone w modemy analogowe 56kb/s, jak równieĪ w karty sieciowe, co w praktyce oznacza goto-woĞü do podáączenia na dwie najczĊĞciej spotykane metody udostĊpniania poáączenia z Internetem.
Operatorzy sieci telefonicznych nie poprzestali jed-nak na oferowaniu dostĊpu poprzez usáugĊ dial-up, po-tocznie nazywaną dostĊpem wdzwanianym, ale takĪe oferują, zyskujący coraz wiĊkszą popularnoĞü, staáy dostĊp szerokopasmowy oparty na modemach rodziny DSL.
Wiele publikacji analizujących generowany ruch in-ternetowy dotyczy uĪytkownika podáączonego do sieci LAN i koncentruje siĊ jedynie na poziomie pakietów. W tym opracowaniu skupiono siĊ na poziomie sesji wy-áącznie dla poáączeĔ modemowych rozpatrując cechy uĪytkowników, moment rozpoczĊcia sesji dial-up, czas jej trwania, oraz przyczynĊ jej zakoĔczenia, nie zagáĊbia-jąc siĊ przy tym w typ i iloĞü przesyáanej informacji.
2. ROZàĄCZANIE POàĄCZEē BEZCZYNNYCH
W rozpatrywanych przypadkach, uĪytkownik áączy siĊ z Internetem poprzez parĊ modemów analogowych lub ISDN – jeden po stronie uĪytkownika, drugi po stro-nie operatora. Poáączestro-nie za pomocą modemów analo-gowych jest najmniej korzystne, poniewaĪ podczas sesji
áącze abonenckie jest zajĊte, co uniemoĪliwia odebranie poáączenia gáosowego przychodzącego, ani zainicjowa-nie poáączenia wychodzącego. Kiedy dostĊp do Internetu jest zryczaátowany, to zajĊtoĞü áącza abonenckiego z punktu widzenia operatora jest niekorzystna finansowo, poniewaĪ uĪytkownik i tak nie zapáaci wiĊcej za dostĊp do Internetu, a przecieĪ mógáby przyjąü rozmowĊ telefo-niczną i tym samym operator wygenerowaáby zysk z tytuáu poáączenia rozmowy gáosowej.
Poáączenie za pomocą modemów ISDN jest juĪ zde-cydowanie korzystniejsze, i moĪe byü realizowane w jednej z trzech przedstawionych poniĪej konfiguracji:
• poáączenie po jednym kanale B (64kb/s), • poáączenie po jednym lub dwóch kanaáach B, z
wáączoną funkcją BOD i Call Bumping (otrzy-mując przepustowoĞü, w zaleĪnoĞci od warun-ków, 64kb/s lub 128kb/s),
• poáączenie po dwóch kanaáach B (128kb/s). Pierwsza i druga konfiguracja pozwalają na prowa-dzenie rozmowy telefonicznej, równoczeĞnie z utrzyma-niem czynnej sesji internetowej. Wáączona funkcja BOD (Bandwith On Demand) pozwala na automatyczne zaj-mowanie i zwalnianie drugiego kanaáu, na czas inten-sywnego transferu, by osiągnąü sumaryczną przepusto-woĞü 128kb/s. Funkcja Call Dumping pozwala automa-tycznie zwolniü drugi kanaá dla rozmowy gáosowej przy-chodzącej, lub inicjowanej.
Trzecia konfiguracja przypomina poáączenie za po-mocą modemów analogowych, poniewaĪ oba kanaáy są zajĊte na poáączenie z Internetem i nie ma moĪliwoĞci przyjĊcia, lub zainicjowania rozmowy gáosowej.
Statystyczny uĪytkownik nie korzysta z poáączenia internetowego w sposób ciągáy. W charakterze jego pracy wystĊpują chwile, w których nie są przesyáane Īadne informacje – w tym czasie uĪytkownik np. czyta otrzymaną pocztĊ, lub przegląda zawartoĞü wczytanej strony internetowej, a niejednokrotnie zajĊty jest spra-wami niezwiązanymi bezpoĞrednio z Internetem czy nawet z samym komputerem. Operator moĪe wiĊc siĊ pokusiü o rozáączanie poáączenia internetowego. Decy-zja, w którym momencie bezczynnoĞci rozáączyü poáą-czenie, jest kompromisem pomiĊdzy niewygodą uĪyt-kownika, a korzyĞciami operatora ISP.
Rozáączenie poáączenia przez operatora moĪe tencjalnie sprawiü káopot dla uĪytkownika z dwóch po-wodów. Pierwszym z nich jest dáugi czas zestawiania poáączenia internetowego, dochodzący do 40 sekund dla modemów analogowych. Nie moĪna wiĊc dopuĞciü do
tego, by uĪytkownik byá zmuszony do zbyt czĊstego wznawiania poáączeĔ. UĪytkownicy z áączami ISDN są w lepszej sytuacji, poniewaĪ zestawienie poáączenia z Internetem trwa do 2 sekund. Jest to czas w tym przy-padku jak najbardziej akceptowalny, a niejednokrotnie niezauwaĪalny przez uĪytkownika.
Drugą niedogodnoĞcią, o której naleĪy pamiĊtaü, jest to, Īe w momencie rozáączania poáączenia mode-mowego, moĪe zostaü przerwany istotny proces, bez jego prawidáowego zakoĔczenia. Zrywanie poáączenia modemowego z punktu widzenia aplikacji uĪytkownika stanowi czĊsto problem, a dobrym przykáadem są sesje typu Telnet.
Jak wspomniano wczeĞniej, uĪytkownik, który áączy siĊ z Internetem korzystając z linii analogowej, nie moĪe w czasie sesji internetowej odebraü, ani zainicjowaü poáączeĔ telefonicznych, gáosowych. Nie moĪe wiĊc wygenerowaü zysku dla operatora z tytuáu áączenia roz-mów telefonicznych, a jedynie z tytuáu poáączenia inter-netowego. Operatorzy sieci telefonicznej starają siĊ wiĊc minimalizowaü czas poáączeĔ internetowych, by jak najlepiej wykorzystaü dostĊpne zasoby.
Dodatkową korzyĞcią jest takĪe zmniejszenie caá-kowitej liczby modemów po stronie ISP (lub odwrotnie, moĪliwoĞü obsáugi wiĊkszej liczby uĪytkowników przy tej samej liczbie modemów).
Rozáączanie przez operatora realizowane jest naj-czĊĞciej:
• po okreĞlonym czasie bezczynnoĞci (zwykle po okoáo 10..30 minutach),
• po okreĞlonym czasie aktywnego poáączenia (np. po 8...24 godzinach ciągáego poáączenia). Takie dziaáania mają dwie przyczyny. Pierwszą z nich jest ograniczona liczba modemów po stronie opera-tora. Operator musi utrzymaü taką ich liczbĊ, by w godzinach najwiĊkszego ruchu mógá obsáuĪyü wszyst-kich chĊtnych uĪytkowników. Drugą przyczyną jest to, Īe operator dysponuje ograniczoną pulą adresów IP, które i tak dla lepszego wykorzystania są przydzielane dynamicznie, przez co dla kaĪdej nowo rozpoczĊtej sesji jest przydzielony inny adres IP.
Dobrym rozwiązaniem, by zniechĊciü uĪytkownika do staáego blokowania áącza, jest czynnik ekonomiczny. Jeden z operatorów w Stanach Zjednoczonych w miejsce nielimitowanego, zryczaátowanego dostĊpu do sieci wprowadziá dostĊp ograniczony – pakiet 150 godzin na miesiąc. Rozwiązanie to zostaáo wprowadzone, ponie-waĪ znaczny procent uĪytkowników uĪywaá zasobu ISP praktycznie bez przerwy, skutecznie blokując swoją liniĊ telefoniczną.
3. CHARAKTERYSTYKA ZAJĉTOĝCI àĄCZA ABONENCKIEGO
CzĊĞü uĪytkowników jest istotnie zawsze aktywna, czynnie korzystając z poáączenia internetowego. W pol-skich warunkach najczĊĞciej są to sąsiedzkie (osiedlowe) sieci komputerowe, które mają kontakt z Internetem wáaĞnie za pomocą jednej linii telefonicznej i poáączenia wdzwanianego. Opáaty za dostĊp są dzielone wĞród wszystkich zainteresowanych, by w efekcie daü niską opáatĊ jednostkową.
DuĪą aktywnoĞü wykazują takĪe osoby, które ko-rzystają z telepracy [6], lub pracoholicy. Jednak naleĪy wyraĨnie odróĪniü te grupy od osób, które sztucznie podtrzymują poáączenie internetowe wykorzystując w tym celu programy przesyáające cyklicznie informacje, np. klientów poczty, które okresowo sprawdzają obec-noĞü na serwerze nowych wiadomoĞci.
JeĞli momenty sprawdzania poczty, czy notowaĔ, bĊdą ustalone czĊĞciej, niĪ obserwowany przez operatora czas bezczynnoĞci, to takie poáączenie bĊdzie mogáo trwaü wiecznie, poniewaĪ kaĪde kolejne odpytanie ser-wera poczty spowoduje wyzerowanie licznika w syste-mie uĪytkownika jak i u operatora. By nie dopuĞciü do takich sytuacji, czĊĞü operatorów ISP zrywa poáączenie po okreĞlonym czasie, o czym juĪ wspomniano we wczeĞniejszej czĊĞci pracy.
Na poniĪszym rysunku (1) przedstawiono przykáa-dową charakterystykĊ zajĊtoĞci áącza, dla jednego wy-branego uĪytkownika, w jednym z wybranych dni robo-czych. NajdáuĪsza sesja trwaáa 141 minut, najkrótsza 20 sekund. 7: 0 0 8: 0 0 9: 0 0 10 :0 0 11 :0 0 12 :0 0 13 :0 0 14 :0 0 15 :0 0 16 :0 0 17 :0 0 18 :0 0 za jĊ to Ğü áą cz a
Rys.1. Przykáadowa charakterystyka zajĊtoĞci áącza
abonenckiego (7:00-18:00)
Na kolejnym rysunku (2) przedstawiono powiĊk-szony wycinek czasu, obejmujący okres od 13:40 do 15:20. UĪytkownik generowaá wtedy krótkie, 20-sekundowe sesje, w regularnych 10-minutowych odstĊ-pach czasu. Sugeruje to, Īe sesje te byáy inicjowane i koĔczone automatycznie, przez jedną z uruchomionych przez uĪytkownika aplikacji.
13: 40 13: 50 14: 00 14: 10 14: 20 14: 30 14: 40 14: 50 15: 00 15: 10 15: 20 za jĊ to Ğü áą cz a
Rys.2. Przykáadowa charakterystyka zajĊtoĞci áącza
abonenckiego (13:40-15:20)
Fred Douglis i Tom Killian [1] wyróĪnili cztery cha-rakterystyczne grupy sesji internetowych pod kątem przyczyn rozpoczĊcia jak i zakoĔczenia sesji, a takĪe związane z tym regularnoĞci w rozpoczynaniu sesji, oraz regularnoĞci w ich dáugoĞciach:
• sesje o róĪnej dáugoĞci, które zostaáy zarówno zainicjowane jak i zakoĔczone przez samych uĪytkowników – momenty rozpoczĊcia tych se-sji są przypadkowe
• sesje o róĪnej dáugoĞci, które zostaáy zainicjo-wane przez uĪytkowników, ale zakoĔczone au-tomatycznie (np. przez aplikacje uĪytkownika mierzącą czas bezczynnoĞci) – momenty rozpo-czĊcia tych sesji są przypadkowe
• sesje o róĪnej dáugoĞci, które są inicjowane au-tomatycznie przez aplikacjĊ uĪytkownika, w re-gularnych odstĊpach czasu – przykáadem moĪe byü klient poczty internetowej, gdzie w regular-nych odstĊpach czasu odbierane są przychodzą-ce wiadomoĞci, przez co kaĪda sesja charakte-ryzuje siĊ przypadkową dáugoĞcią,
• sesje o staáej dáugoĞci, inicjowane i koĔczone automatycznie przez aplikacjĊ uĪytkownika – np. krótkie zapytania klienta poczty interneto-wej i zawsze z negatywną odpowiedzią.
Punkty 3, a szczególnie 4, zostaáy doskonale zobra-zowane na rzeczywistej charakterystyce zajĊtoĞci wy-branegoáącza abonenckiego (rysunek 2).
4. STATYSTYCZNY CZAS TRWANIA POàĄ-CZEē MODEMOWYCH
W dalszej czĊĞci pracy wykorzystano rzeczywiste dane statystyczne, zawierające informacje o momencie rozpoczĊcia sesji (dzieĔ i godzina), dáugoĞci sesji (w sekundach), oraz typie poáączenia (ISDN czy POTS), zebrane z okresu jednego tygodnia, z ograniczonej grupy uĪytkowników (ponad 12 tyĞ.).
Na podstawie zebranych danych dokonano wyzna-czenia iloĞci sesji w funkcji dáugoĞci sesji. Na obu ry-sunkach 3 i 4 (rysunek 4 jest powiĊkszonym początko-wym fragmentem rysunku 3) moĪna zauwaĪyü charakte-rystyczne kumulacje, które umownie nazwano „szpilka-mi”. Oznaczają one, Īe zdecydowana liczba sesji z obserwowanego tygodnia zakoĔczyáa siĊ po charakte-rystycznym odstĊpie czasu. W pracy [6] postawiono hipotezĊ, Īe „szpilki” te są spowodowane licznikami w oprogramowaniu uĪytkownika, które po okreĞlonym czasie bezczynnoĞci dokonuje rozáączenia modemów i zwolnienieáącza abonenckiego.
Takie liczniki mogą byü wbudowane w dostarczone przez operatora oprogramowanie sterujące poáączeniem dial-up, ale takĪe są zaszyte w systemach operacyjnych, gdzie moĪemy dowolnie skonfigurowaü parametry wáa-snego poáączenia dial-up. Na rysunku (3) jest widoczna charakterystyczna szpilka w okolicach 20..22 minuty. W systemach Windows, w opcjach poáączenia dial-up, jest dostĊpny parametr – „Rozáącz po czasie bezczynnoĞci”. DomyĞlnie jest on ustawiony na wartoĞü 20 sekund. Oznacza to, Īe po 20 minutach bezczynnego poáączenia internetowego zostanie ono automatyczne rozáączone. Znalazáo to odwzorowanie w prezentowanych wykre-sach, w sposób jednoznaczny. Przedstawiony wykres i wielkoĞü szpilek sugerują nam, Īe znaczna czĊĞü obser-wowanych uĪytkowników:
• korzysta z systemów operacyjnych Windows, • nie sprawdza i nie zmienia standardowych,
do-myĞlnych ustawieĔ poáączeĔ „dial-up”, • nie korzysta z poáączenia internetowego w
spo-sób aktywny i ekonomiczny pozostawiając bez-czynne poáączenie i pozwalając, by zakoĔczyá je system operacyjny Windows.
Bo cóĪ oznacza fakt rozáączenia po 21 lub 22 minu-tach? Oznacza jedynie to,Īe uĪytkownik rozpocząá sesjĊ internetową by wysáaü lub odebraü dane przez czas jedy-nie 1 lub 2 minut. NastĊpjedy-nie jedy-nie zwolniá áącza abonenc-kiego, mimoĪe dalej juĪ nie korzystaá z poáączenia
in-ternetowego. WiĊc po 20 minutach poáączenie zostaje zerwane przez system operacyjny Windows.
Na rysunku (4) powiĊkszono początkowy fragment z rysunku (3). Odnotowano na nim kumulacje sesji koĔ-czących siĊ po 558 sekundach, 306, 291, 190, 132, 110 oraz 57. WartoĞci te mogą byü wynikiem korzystania z innych systemów operacyjnych niĪ Windows i faktu istnienia w nich takich samych liczników ograniczają-cych bezczynne poáączenie. Kumulacje mogą teĪ byü wynikiem charakterystycznej pracy aplikacji uĪytkowni-ków (np. cyklicznej praca klienta poczty internetowej), a takĪe ze standardowych ustawieĔ routerów sprzĊtowych. Tak wiĊc rozwiązaĔ moĪe byü wiele.
3600 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 czas sesji [s] il oĞü se sj i
Rys.3. IloĞü sesji w funkcji czasu sesji (0..3600sek)
600 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 czas sesji [s] il oĞü se sj i
Rys.4. IloĞü sesji w funkcji czasu sesji (0..600sek)
W pracy [6] zauwaĪono takĪe, Īe w przypadku ope-ratorów oferujących dostĊp zryczaátowany, moĪna odno-towaü duĪa kumulacjĊ sesji koĔczących w okolicach 8..9 godzin, czego wyjaĞnieniem moĪe byü 8-godzinny czas pracy osób, które korzystają z áącza internetowego w miejscu pracy nawiązując poáączenie w momencie jej rozpoczĊcia i koĔcząc sesjĊ w momencie zakoĔczenia pracy (niejednokrotnie czas 8-godzinnego poáączenia zostaje powiĊkszony o przerwĊ obiadową).
W pracach [6] i [1] pokazano, Īe wykorzystując da-ne statystyczda-ne jako materiaá do badaĔ trendów w cią-gáoĞci trwania poáączeĔ modemowych, moĪna zaobser-wowaü takĪe narzuconą przez operatora granicĊ ciągáego poáączenia internetowego. UĪytkownicy, którzy bez przerwy korzystają z poáączenia modemowego blokując tym samym liniĊ telefoniczną, są po zaprogramowanym czasie rozáączani nawet wtedy, gdy w trakcie rozáączenia korzystają z pasma w sposób jak najbardziej aktywny.
Na rysunku (5) pokazano, Īe Ğredni czas poáączeĔ modemowych nie jest staáy, ale zmienia siĊ podczas dnia. Jednak do tych obliczeĔ naleĪy podchodziü z
pew-ną ostroĪnoĞcią, poniewaĪ Ğrednia z nocy obliczana jest dla maáej liczby sesji.
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 godzina Ğred n i cz a s se sj i [ s] ISDN POTS
Rys.5.ĝredni czas sesji w funkcji godziny dnia
Przedstawione wyliczenia pokazano osobno dla do-stĊpu z modemami analogowymi i osobno dla dodo-stĊpu z modemami ISDN. Tendencje te róĪnią siĊ w godzinach nocnych, co moĪe wskazywaü na popularnoĞü áączy ISDN w Ğrodowisku biznesowym [2]. Dodatkowo fakt ten moĪe byü potwierdzony przez tendencjĊ Ğredniego czasu sesji ISDN, gdzie w porach porannych mamy wyraĨną kumulacjĊ sesji o dáugim czasie trwania (mo-ment rozpoczĊcia pracy, odebrania poczty internetowej oraz odpowiedzi na nią, itd.). Podobne zaleĪnoĞci zostaáy wykazane takĪe w innych pracach [4] i [5] wykazując, Īe sieü ISDN od początku są jest lokalizowana w Ğrodowi-sku biznesowym, a dopiero ostatnio zdobywa popular-noĞü wĞród uĪytkowników domowych.
5. ADAPTACYJNA DàUGOĝû CZASU POàĄ-CZENIA
W publikacji [1] przedstawiono inne podejĞcie do rozáączania bezczynnych poáączeĔ modemowych, bez znaczącego zwiĊkszenia dyskomfortu uĪytkownika. Idea opiera siĊ na obserwowaniu zachowania uĪytkownika i na wykorzystaniu tej informacji do rozáączania go w najbardziej dogodnym dla uĪytkownika momencie. JeĞli wiĊc uĪytkownik, co kaĪde 15 minut generuje krótszy lub dáuĪszy czasowo ruch, to nastĊpnym razem operator ISP moĪe rozáączyü takiego uĪytkownika zaraz po usta-niu ruchu internetowego zakáadając z duĪym prawdopo-dobieĔstwem, Īe przez najbliĪsze 15 minut uĪytkownik nie bĊdzie próbowaá wdzwoniü siĊ i wygenerowaü ruch juĪ poza zaobserwowanym schematem. Przy takim po-dejĞciu przez kolejne 15 minut áącze abonenckie bĊdzie zwolnione, a uĪytkownik bĊdzie mógá odebraü poáącze-nie przychodzące.
Idea ta sprawdza siĊ tylko wtedy, gdy operator ISP korzysta ze statycznych adresów IP, lub gdy dostĊp jest autoryzowany. Istnieje wtedy moĪliwoĞü zapamiĊtywa-nia historii w dostĊpie kaĪdego uĪytkownika z osobna. Dodatkowo staáe adresy IP pozwolą na zachowanie po-áączenia TCP aplikacji, co ograniczy ewentualne báĊdy, jednak dodatkowo wymaganą cechą aplikacji uĪytkow-nika jest to, by aplikacje byáy odporne na kilku, czy kilkunasto minutowe przerwy w dostĊpie.
W toku prac Fred Douglis i Tom Killian wykaza-li[1], ze przy obserwacji i próbie detekcji okresowych czasów bezczynnoĞci na poziomie 2..5 minut, algorytm popeánia duĪo báĊdów, poniewaĪ podejmuje decyzjĊ o
rozáączeniu czĊsto wáaĞnie w momencie tuĪ przed korzy-staniem z áączą, lub nawet w trakcie. Ustalenie progu od doáu na poziomie 10..15 minut znacząco podnosáo efek-tywnoĞü zaproponowanego rozwiązania.
Technika adaptacyjna, która uĪywa historii do przewidzenia zachowania siĊ uĪytkownika, redukuje zajĊtoĞü zasobów z minimalną, lub prawie Īadną dodat-kową niewygodą dla uĪytkownika. Idea ta nie wymaga kosztownych zmian u operatora i jest prosta do zaim-plementowania. Planowane przez autorów testy w rze-czywistych warunkach pozwolą na zweryfikowanie tych zaáoĪeĔ [1].
6. PODSUMOWANIE
Poáączenia modemowe bĊdą jeszcze dáugo najpow-szechniejszym sposobem na dotarcie do Internetu. UĪyt-kownik wdzwaniając siĊ modemem do Internetu blokuje wáasną liniĊ telefoniczną, uniemoĪliwiając tym samym ewentualne przyjĊcie przychodzącego poáączenia gáoso-wego. Operator stara siĊ wiĊc podczas bezczynnoĞci uĪytkownika rozáączyü poáączenie, zwalniając w ten sposób wáasne zasoby. Decyzja o tym musi uwzglĊdniaü niedogodnoĞci dla uĪytkownika związane z ponownym nawiązaniem poáączenia, jak i problemy z aplikacjami internetowymi.
Dokonane w tej pracy analizy statystyczne pokaza-áy, Īe najwiĊcej jest sesji krótkich, mieszczących siĊ w przedziale jednej godziny. Na wykresach moĪna zauwa-Īyü kumulacje dáugoĞci czasów sesji, wynikające z uĪy-wanych systemów operacyjnych, programów sterujących poáączeniami dial-up, a takĪe wykorzystywanych aplika-cji internetowych.
NajwiĊksza kumulacja sesji, trwających 21 i 22 mi-nuty, wskazuje jednoznacznie na domyĞlne ustawienia systemu operacyjnego Windows. Zebrane dane staty-styczne pokazują wiĊc, Īe uĪytkownicy korzystają naj-czĊĞciej z systemu operacyjnego Windows, a takĪe nie zmieniają domyĞlnych ustawieĔ w konfiguracji poáączeĔ dial-up. Korzystają oni z áączy modemowych w sposób nieekonomiczny, przez co sesje trwają najczĊĞciej od 20 do 22 minut, co oznacza od minuty do tylko dwóch mi-nut pracy, oraz 20 mimi-nut bezczynnoĞci. NastĊpnie sys-tem Windows automatycznie rozáącza nieuĪywane poáą-czenie.
ĝredni czas sesji nie jest staáy i zmienia siĊ w ciągu dnia. NajwiĊksze róĪnice zostaáy zaobserwowane dla uĪytkowników ISDN, którzy wykazują wiĊksza aktyw-noĞü w porze pracy, ze szczególnym wskazaniem na godziny ranne, niĪ w godzinach nocnych.
Na dáugoĞü sesji ma wpáyw nie tylko praca samego uĪytkownika (przeglądanie stron, przesyáanie plików), ale takĪe uruchomione aplikacje, które podczas nieobec-noĞci uĪytkownika mogą dokonywaü automatycznie krótkich i regularnych poáączeĔ z Internetem (jak na rysunku 2).
By minimalizowaü zajĊtoĞü zasobów Fred Douglis i Tom Killian zaproponowali, by zastosowaü technikĊ adaptacyjną, która uĪywając historii poáączeĔ przewiduje zachowanie siĊ uĪytkownika, by najkorzystniej wybraü moment zerwania poáączenia i zwolnienia zasobów [1]. Mają byü prowadzone dalsze testy, juĪ w warunkach
rzeczywistych, które powinny potwierdziü zalety tego rozwiązania.
W pracy przedstawiono cechy sesji dial-up, oraz aspekty związane z przerywaniem poáączeĔ interneto-wych. Dalsze badanie zachowania uĪytkowników dostĊ-pu dial-up pozwolą nam na okreĞlenie wzorców, co uáatwi opracowaü zaleĪnoĞci by w przyszáoĞci sprawniej planowaü i wymiarowaü sieci.
SPIS LITERATURY
[1] Fred Douglis, Tom Killian: Adaptive modem con-nection lifetimes”, Proceedings of the 1999 usenix Annual Technical Conference, Monterey, Califor-nia, June 1999
[2] Jarosáaw Emilianowicz: Analiza internetowego ruchu komutowanego, IV Ogólnopolska Konferen-cja „Internet – Wrocáaw 2002”, 04-05 grudnia 2002. [3] Jarosáaw Emilianowicz, Marek Woda: Statystyczny
czas trwania poáączeĔ modemowych, V Ogólnopol-ska Konferencja „Internet – Wrocáaw 2003”, 04-05 grudnia 2003.
[4] Johannes Farber, Stefan Bodamer, Joachim Charzin-ski: Measurment and modelling of internet at access Networks
[5] Johannes Farber, Stefan Bodamer, Joachim Charzin-ski: Statistical evaluation and modeling of Internet dial-up traffic, Proc. SPIE Photonics East Conf. "Performance and Control of Network Systems III", Boston, MA, USA, 20-21 Sept 1999
[6] Ron Hutchins, Ellen W. Zegura, Andrew Liashenko, Philip Eh. Enslow: Internet User Access via Dial-up Networks – Traffic Chcaracterization and Statistics.
