Widok Międzynarodowa konferecnja dydaktyczno-naukowa: "Współczesna pedagogika personaliztyczna i edukacja zdrowotna w kontekście życia i nauczania Ojca św. Jana Pawła II". UKW Bydgoszcz, 6-7 maja 2011 r.

prelegent zauwa¿y³, ¿e cz³owiekowi jest przypisana nieograniczonoœæ prowadz¹ca nie-mal¿e do nieskoñczonoœci w poznaniu i pragnieniu chcenia np. dobra.

Doktor hab. Piotr Mazur w S³owie koñcowym zawar³ podziêkowanie za pomoc w organizacji dwudniowej miêdzynarodowej konferencji ks. prof. Józefowi Bremero-wi SJ, w³adzom uczelni oraz wszystkim g³osz¹cym wyk³ady oraz panelist¹, podejmu-j¹cym dyskusje, jak równie¿ pozosta³ym uczestnikom. Poprosi³ o podsumowanie i ofi-cjalne zakoñczenie konferencji gospodarza miejsca.

Ksi¹dz Dziekan WF WSF-P Ignatianum stwierdzi³ miêdzy innymi: „du¿o powie-dziano, jasno i czytelnie, ale jeszcze okazuje siê jak wiele zosta³o do powiedzenia o bycie ludzkim”. Nastêpnie skierowa³ podziêkowania w stronê bezpoœredniego orga-nizatora p. dr hab. Piotra Mazura oraz zapewni³ o swoim wsparciu w kwestii przysz³o-rocznej konferencji z cyklu W krêgu pytañ o cz³owieka.

WIES£AW _SZUTA Wy¿sza Szko³a Medyczna w Sosnowcu Wy¿sza Szko³a Zarz¹dzania w Czêstochowie

MIÊDZYNARODOWA KONFERENCJA DYDAKTYCZNO-NAUKOWA:

„WSPÓ£CZESNA PEDAGOGIKA PERSONALISTYCZNA I EDUKACJA ZDROWOTNA

W KONTEKŒCIE ¯YCIA I NAUCZANIA OJCA ŒW. JANA PAW£A II”

UKW Bydgoszcz, 6-7 maja 2011

Z inicjatywy Studenckiego Ko³a Naukowego Animatorów Aktywnoœci Fizycznej, Edukacji Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, we wspó³pracy z Katedr¹ Personalizmu Chrzeœcijañskiego KUL oraz Europejskim Centrum M³odzie¿y w Paliano, odby³a siê w Bydgoszczy w dniach 6-7 maja br. Miêdzynarodowa Konferencja Dydaktyczno-Naukowa poœwiêcona problematyce wspó³czesnej pedagogi-ki personalistycznej oraz edukacji zdrowotnej w kontekœcie ¿ycia i nauczania papie¿a Jana Paw³a II. Patronat honorowy nad konferencj¹ objêli: J.E. Kardyna³ Angelo Coma-stri – wikariusz generalny Ojca œw. na Watykan, Prezydent Miasta Bydgoszczy – Rafa³ Bruski, J.M. Rektor Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy – prof. dr hab. in¿. Józef Kubik oraz Marsza³ek Województwa Kujawsko-Pomorskiego – Piotr Ca³becki.

Osoba papie¿a Jana Paw³a II, jego ¿ycie oraz dzia³alnoœæ naukowo-wychowaw-cza, sta³y siê inspiracj¹ dla organizatorów bydgoskiej konferencji, aby poddaæ g³êbszej refleksji zagadnienie wspó³czesnej pedagogiki i pedagogii oraz edukacji zdrowotnej w œwietle szeroko rozumianej myœli personalistycznej, której wybitnym reprezentan-tem by³ Karol Wojty³a.

Celem konferencji by³o przede wszystkim rozpropagowanie personalistycznego sposobu postrzegania cz³owieka i myœlenia o nim, promocja kultury personalistycznej w œrodowisku akademickim i pozauczelnianym. Chodzi³o równie¿ o ukazanie

zwi¹z-ków, jakie istniej¹ pomiêdzy pedagogik¹ personalistyczn¹ i wychowaniem zdrowotnym a integralnym rozwojem cz³owieka jako osoby. Przygotowanie pedagogiczne powinno uwzglêdniaæ ca³oœciow¹ troskê o wychowywanego cz³owieka w jego wymiarze ciele-snym, psychicznym i duchowym. W domowej oraz szkolnej edukacji prozdrowotnej i aktywnoœci fizycznej nigdy nie powinno siê pomijaæ integralnego widzenia ludzkiej osoby i harmonijnego rozwoju wszystkich jej wymiarów. W tym sensie pedagogika personalistyczna nie mo¿e równie¿ abstrahowaæ od problematyki etycznej, formacji sumienia i poszukiwania wzorów ¿ycia moralnego, co w licznych wyst¹pieniach pod-kreœlali uczestnicy konferencji.

Pojêcie wspó³czesnej pedagogiki personalistycznej nie jest z pewnoœci¹ termi-nem jednoznacznym, jednak przywo³anie postaci Jana Paw³a II w du¿ym stopniu ukonkretni³o, ku jakiej odmianie wspomnianej pedagogiki kierowaæ siê bêdzie uwa-ga uczestników konferencji. Zdecydowanie skoncentrowano siê na personalizmie na-wi¹zuj¹cym do inspiracji chrzeœcijañskich, co jednak w niczym nie utrudni³o inter-dyscyplinarnego poszukiwania rozwi¹zañ problemów nurtuj¹cych wspó³czesnych wychowawców.

Pedagogika personalistyczna stawia w centrum swych dociekañ osobê ludzk¹ i tro-skê o jej integralny rozwój. W historii myœli europejskiej pog³êbiona refleksja nauko-wa na temat osoby rozpoczê³a siê w ³onie chrzeœcijañstwa i bez w¹tpienia w³aœnie w kontekœcie tej religii poszukiwania personalistyczne znalaz³y najbardziej twórczy kli-mat. Jakkolwiek liczne s¹ nurty myœlenia personalistycznego, to jednak wydaje siê, ¿e w³aœnie personalizm chrzeœcijañski ma szansê w sposób najbardziej integralny opisaæ fenomen osoby i jej dynamicznego rozwoju, uzasadniaj¹c zarówno jej godnoœæ jak i transcendencjê. Potwierdzeniem tej intuicji by³a niew¹tpliwie zarówno sama osoba jak i edukacyjno-wychowawcza aktywnoœæ Jana Paw³a II.

Bydgosk¹ konferencjê rozpoczê³o powitanie oraz s³owo wstêpne wyg³oszone przez Jego Magnificencjê Rektora Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, prof. zw. dr hab. in¿. Józefa Kubika. Wyrazi³ on podziêkowania organizatorom i przyby³ym goœciom oraz radoœæ z faktu podjêcia refleksji naukowej na tak istotny temat, jakim jest integralnie pojêta pedagogika.

Na konferencjê zosta³ zaproszony kardyna³ Angelo Comastri, wikariusz generalny Ojca œw. na Watykan, który z powodu licznych obowi¹zków nie móg³ niestety przybyæ do Bydgoszczy. Skierowa³ jednak do uczestników konferencji swoje przes³anie. Przy-wo³uj¹c w nim osobê i dzie³o Jana Paw³a II, podkreœli³ jego bezkompromisow¹ walkê o dobro cz³owieka jako osoby w czasach „programowego niezdecydowania i rozpo-wszechnionej oportunistycznej zmiennoœci”. Kardyna³ przypomnia³ równie¿ zas³ugi papie¿a w dziedzinie troski o pokój oraz obrony rodziny zbudowanej na trwa³ym fun-damencie ma³¿eñstwa mê¿czyzny i kobiety. Znana wszystkim zdecydowana postawa Jana Paw³a II w obronie prawa do ¿ycia ka¿dej istoty ludzkiej od chwili poczêcia do naturalnej œmierci sprawi³a, ¿e postrzegamy go jako wielkiego promotora i obroñcê godnoœci osoby ludzkiej. Dlatego, jak zaznaczy³ purpurat, zarówno Koœció³ jak i ca³a ludzkoœæ „nie mog¹ zapomnieæ tego œwietlanego i odwa¿nego œwiadectwa”. Kardyna³ z uznaniem odniós³ siê do inicjatywy zorganizowania bydgoskiej konferencji

nauko-wej, ¿ycz¹c jej uczestnikom, aby przynios³a obfite owoce, z których bêdzie mo¿na korzystaæ w codziennej pracy wychowawczej.

W czêœci powitalnej zabrali równie¿ g³os prorektor ds. dydaktycznych UKW prof. nadzw. dr hab. Andrzej Papuziñski oraz dziekan Wydzia³u Nauk Przyrodniczych, prof. zw. dr hab. S³awomir Kaczmarek.

Sesjê plenarn¹ konferencji rozpoczê³o wyst¹pienie dr Alicji Kostenckiej (UKW Bydgoszcz) pt. Pedagogika personalistyczna i edukacja zdrowotna jako holistyczne wychowanie do wartoœci uniwersalnych. Autorka wyst¹pienia, bêd¹c opiekunk¹ Stu-denckiego Ko³a Naukowego odpowiedzialnego za organizacjê konferencji, nakreœli³a jej cele, a tak¿e wskaza³a na koniecznoœæ interdyscyplinarnych poszukiwañ w dziedzi-nie pedagogiki i promocji prozdrowotnego stylu ¿ycia. Pomoc¹ w stworzeniu odpo-wiedniego klimatu sympozjum zwi¹zanego z osob¹ Jana Paw³a II sta³a siê kilkuminu-towa projekcja filmu pt.: Papie¿ Polak.

Poniewa¿ wspó³organizatorem konferencji by³a Katedra Personalizmu Chrzeœcijañ-skiego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Paw³a II, nie mog³o zabrakn¹æ wyst¹pieñ przedstawicieli tej¿e uczelni. W problematykê konferencji wprowadzi³ ks. dr Grzegorz Barth rozwijaj¹c temat: Hermeneutyka personalistyczna a wspó³czesna edukacja. Zwróci³ uwagê na fakt, ¿e pomimo wieloznacznoœci samego terminu per-sonalizm, kierunek ten mo¿e stanowiæ ciekaw¹ i twórcz¹ inspiracjê dla poszukiwañ pedagogicznych. W pewnym sensie kontynuacj¹ powy¿szych intuicji by³ wyk³ad ks. prof. nadzw. dra hab. Mariana Nowaka pt. Pedagogika personalistyczna – wyzwanie i nadzieja dnia dzisiejszego. Prelegent ukaza³ jak jest istotne, zw³aszcza w klimacie wspó³czesnych przemian kulturowych, pojmowanie cz³owieka jako osoby i uwzglêd-nienie wszystkich wymiarów jego istnienia w procesie edukacyjnym. W kolejnym wyst¹pieniu ks. prof. zw. dr. hab. Stanis³aw Kowalczyk przybli¿y³ Personalizm spo³eczny Ojca œw. Jana Paw³a II. Personalistyczna koncepcja osoby niesie ze sob¹ okreœlon¹ wizjê ¿ycia spo³ecznego, gdy¿ osoba „stajê siê” w relacji do innych osób. Istnieje zatem koniecznoœæ pog³êbionej refleksji na temat wzajemnych odniesieñ oso-by do wspólnoty, czego wyrazem by³o spo³eczne nauczanie papie¿a Polaka.

Nakreœlona perspektywa filozoficzno-teologiczna i spo³eczna zosta³a w dalszej czêœci konferencji uzupe³niona wyst¹pieniami przedstawicieli innych dyscyplin nauko-wych. Profesor nadzw. dr. hab. Zbigniew Dziubiñski (AWF Warszawa) zaprezentowa³ J_{ana Paw³a II wizjê œwiata, cz³owieka i sportu.} Zwróci³ uwagê, ¿e zarówno sposób uprawiania teologii jak i styl ¿ycia polskiego papie¿a prowadzi³y do pokonywania sztucznie stworzonego dystansu pomiêdzy tradycyjnie rozumianym œwiatem sacrum i œwiatem profanum. Aktualnoœæ i ponadczasowoœæ nauczania Jana Paw³a II podkreœli³ w swoim wyst¹pieniu biskup bydgoski Jan Tyrawa. Ukazuj¹c skomplikowany obraz wspó³czesnej kultury, dostrzeg³ w personalistycznym orêdziu Jana Paw³a II promieñ nadziej zarówno dla Koœcio³a jak i dla ca³ego œwiata.

Wyst¹pienie biskupa bydgoskiego wieñczy³o pierwsz¹ czêœæ sesji plenarnej. W przerwie uczestnicy konferencji mogli wzmocniæ swe si³y fili¿ank¹ kawy oraz obejrzeæ przygotowan¹ przez organizatorów wystawê papieskich zdjêæ autorstwa Arturo Mari.

Po przerwie jako pierwszy wyst¹pi³ prof. zw. dr hab. Andrzej Paw³ucki (AWF Wroc³aw) z referatem pt.: Moralna wartoœæ egzystencji osoby jako personalistyczne uzasadnienie sensu prozdrowotnego stylu ¿ycia ucznia. Wœród wielu istotnych zagad-nieñ poruszonych przez wyk³adowcê, szczególnie ciekawe by³o poszukiwanie uwarun-kowañ zaniedbañ w dziedzinie higieny i czystoœci, tak charakterystycznych dla pewnej czêœci naszych rodaków. Na uwagê zas³ugiwa³o równie¿ podkreœlenie medialnych ten-dencji do kreowania niepersonalistycznych i dehumanizuj¹cych stylów ¿ycia, bêd¹cych ostatecznie zaprzeczeniem prozdrowotnej edukacji.

W kolejnym referacie ks. dr Maciej Olczyk (UAM Poznañ) ukaza³ jak w kontek-œcie pedagogiki personalistycznej nale¿a³oby rozumieæ ludzk¹ seksualnoœæ i p³ciowoœæ. Pod¹¿aj¹c œladem etycznej myœli Karola Wojty³y autor podkreœli³ znaczenie tzw. nor-my personalistycznej w wychowaniu do prze¿ywania ludzkiej seksualnoœci i p³ciowo-œci oraz przedstawi³ jej zastosowanie w konkretnych problemach wychowawczych, takich jak edukacja seksualna i rehabilitacja cnoty czystoœci. Z kolei wyst¹pienie prof. nadzw. dra hab. Romana Ossowskiego (UKW Bydgoszcz) poœwiêcone zosta³o Poczu-ciu szczêœcia u osób d¹¿¹cych do zdrowego stylu ¿ycia. Prelegent ukaza³ wieloœæ kon-cepcji szczêœcia, a tak¿e ró¿norodnoœæ dróg do niego prowadz¹cych. Niew¹tpliwie in-tegralne poczucie zdrowia cielesnego, psychicznego i duchowego jest istotnym komponentem ludzkiego szczêœcia. Ostatnim wyk³adem w sesji plenarnej by³o wyst¹-pienie prof. nadzw. dr hab. Piotra B³ajeta (WSB Toruñ), który mówi³ o pedagogii cia³a Jana Paw³a II jako fundamencie pedagogii zdrowia.

Sesja popo³udniowa przewidywa³a, oprócz dalszych wyst¹pieñ zaproszonych go-œci, równie¿ referaty studentów Ko³a Naukowego oraz okolicznoœciowy wystêp arty-styczny. Personalistyczn¹ koncepcjê edukacji zdrowotnej w praktyce szkolnej przed-stawi³a w swoim wyk³adzie dr Barbara Wolny (WZNoS KUL Stalowa Wola). Zwróci³a uwagê na praktyczne zastosowanie personalistycznych pryncypiów w dzia³aniach pe-dagogicznych i prozdrowotnych wobec dzieci i m³odzie¿y. W nastêpnej prezentacji studenci Ko³a Naukowego Animatorów Aktywnoœci Fizycznej, Edukacji Zdrowotnej i Promocji Zdrowia – Agnieszka Perzyñska, £ukasz Rz¹d, Monika Œliwowska (UKW Bydgoszcz) – przedstawili sylwetkê Ojca œw. Jana Paw³a II jako promotora aktywnego stylu ¿ycia. Szczególnie ciekawa by³a obserwacja, jak¹ poczyni³ £ukasz Rz¹d, student a zarazem sportowiec. Zwróci³ uwagê na bardzo istotny problem, jakim jest moralna postawa trenera. Jak zaznaczy³, wa¿ne jest, aby trener dostrzega³ w sportowcu osobê, a nie jedynie „maszynê” do robienia wyników, które przynosz¹ zyski lub straty. Po raz kolejny zosta³a zatem uwypuklona, nieco w innym kontekœcie, zasada normy perso-nalistycznej – fundamentalnej regu³y etyki Jana Paw³a II.

Po wyst¹pieniach studentów nast¹pi³ tzw. „czas wolnego mikrofonu”, daj¹cy uczestnikom okazjê do podzielenia siê wra¿eniami i refleksjami z osobistych spotkañ z papie¿em Polakiem. Sesjê popo³udniow¹ wieñczy³ wystêp artystyczny w wykonaniu zespo³u m³odzie¿owego, a w godzinach wieczornych uczestnicy konferencji spotkali siê na okolicznoœciowej kolacji, bêd¹cej dogodn¹ okazj¹ do dalszej wymiany myœli i podzielenia siê akademickim doœwiadczeniem pochodz¹cym z ró¿nych oœrodków naukowych.

W drugim dniu konferencji obrady mia³y bardziej kameralny charakter. Uczestni-cy najpierw wys³uchali wyst¹pienia prof. nadzw. dra hab. Janusza Bielskiego (AH, Pu³tusk) pt.: Przemiany filozofii edukacyjnej – personalistyczna koncepcja reformy oœwiaty. Autor wyst¹pienia nakreœli³ istotê transformacji, jakiej powoli ulega polska oœwiata, przechodz¹c od modelu wychowawczego inspirowanego filozofi¹ marksistow-sk¹ do koncepcji bazuj¹cej na idea³ach personalistycznych. Nie jest to ³atwy proces, co wiêcej, nie zawsze warunki ekonomiczne i kulturowe sprzyjaj¹ promocji autentyczne-go personalizmu w reformie oœwiatowej. Referat dr Ma³gorzaty Ostrowskiej (WSG Bydgoszcz) poœwiêcony by³ pedagogice mi³oœci Jana Paw³a II jako drodze wychowa-nia dzieci i m³odzie¿y. Jak zaznaczy³a prelegentka, najbardziej fundamentaln¹ postaw¹ wychowawcy powinna byæ autentyczna mi³oœæ wzglêdem wychowanków. Ona zasu-geruje konkretne rozstrzygniêcia szczegó³owe niezbêdne w procesie wychowawczym. Inspiruj¹ca w tym wzglêdzie powinna byæ, zw³aszcza dla wychowawców katolickich, mi³oœæ z jak¹ Jan Pawe³ II odnosi³ siê do dzieci i m³odzie¿y, której przecie¿ niew¹tpli-wie by³ wychowawc¹. Kolejne wyst¹pienie dr Krystyny Rutkowskiej (ZSO 2 Legnica) ukaza³o formy wychowania personalistycznego w placówce oœwiatowej, której patro-nuje Jan Pawe³ II. Referentka odwo³ywa³a siê do doœwiadczeñ Zespo³u Szkó³ Ogólno-kszta³c¹cych nr 2 w Legnicy i zaprezentowa³a szereg inicjatyw wychowawczych na-wi¹zuj¹cych do osoby oraz myœli papie¿a Polaka (szkolne pielgrzymki do Watykanu, spotkania z Ojcem œw., konkursy, wystêpy artystyczne).

Spotkanie „przy okr¹g³ym stole” da³o okazjê do zaprezentowania innych jeszcze zg³oszonych referatów i wyst¹pieñ. Wœród zabieraj¹cych g³os znalaz³y siê m.in. nastê-puj¹ce osoby: dr Emilia Mazurek (problematyka cierpienia), ks. dr Tomasz Kalociñski (rola katolickiej nauki spo³ecznej w promocji personalizmu i konkretne postulaty po-konferencyjne), dr Miros³awa Œmiglewska (aktywnoœæ fizyczna kobiet prowadz¹cych sedentarny tryb ¿ycia), ks. dr Miros³aw Gogolik (problemy wychowawcze w szkole katolickiej). Zaprezentowane przed³o¿enia sta³y siê wprowadzeniem do otwartej deba-ty, maj¹cej na celu zarysowanie dalszych linii rozwojowych pedagogiki personalistycz-nej i integralpersonalistycz-nej edukacji prozdrowotpersonalistycz-nej. Obrady podsumowali wspólnie w koñcowym trójg³osie prof. Andrzej Paw³ucki, dr Alicja Kostencka oraz ks. dr Grzegorz Barth. Zwrócili uwagê na potrzebê kontynuacji refleksji personalistycznej, a tak¿e na koniecz-noœæ wprowadzania w ¿ycie idea³ów personalizmu bez u¿ywania wznios³ych s³ów i uroczystych deklaracji. Konferencja zakoñczy³a siê po¿egnalnym obiadem.

Bydgoska miêdzynarodowa konferencja dydaktyczno-naukowa poœwiêcona peda-gogice personalistycznej oraz edukacji zdrowotnej spe³ni³a oczekiwania organizatorów jak i zaproszonych goœci. Interdyscyplinarna refleksja naukowa pozwoli³a wydobyæ istotn¹ rolê inspiracji personalistycznych dla wspó³czesnych koncepcji edukacyjno-wychowawczych. Fundamentalna zasada personalistyczna, nakazuj¹ca traktowanie osoby ludzkiej jako celu wszelkich dzia³añ, w tym tak¿e wychowawczych, oznacza w praktyce poszanowanie wszystkich jej wymiarów istnienia: cielesnego, psychiczne-go i duchowepsychiczne-go. Integralny rozwój osoby musi uwzglêdniaæ wszystkie te wymiary, uni-kaj¹c jednostronnego eksponowania jednych z pomijaniem innych. Fragmentaryzacja w procesie wychowawczym jest szczególnie niebezpieczna dla kszta³towania postaw

moralnych dzieci i m³odzie¿y. Wydaje siê, ¿e perspektywa personalistyczna oferuje teoriom wychowania solidny fundament antropologiczny, na bazie którego mo¿na kon-struowaæ projekty pedagogiczne odpowiadaj¹ce godnoœci i dynamicznej naturze osoby ludzkiej. Wychowanie personalistyczne to jednoczesna formacja sfery ludzkiego cia³a, duszy i ducha, dba³oœæ o zdrowie fizyczne, psychiczne i moralne, to zapewnienie nie tylko wzrostu poziomu wiedzy ucznia, ale tak¿e troska o rozwój jego umiejêtnoœci, w tym dyspozycji moralnych: silnej woli, prawego sumienia i osobistych oraz spo³ecz-nych cnót.

MACIEJ _OLCZYK Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Wydzia³ Teologiczny