Grodzisk, gm. Grębków, woj. siedleckie, st. 1

Wojciech Wróblewski,Maria

Miśkiewiczowa

Grodzisk, gm. Grębków, woj.

siedleckie, st. 1

Informator Archeologiczny : badania 22, 96-97

9 6

I

1 7 * _______

B a d a n In pro w ad ziła m gr E lżb ieta R ogow ska. F in a n so w a ło M u zeu m Рос zątkó w P a ń stw a Polskiego w G nieźnie. P ierw szy aczo n b a d a ń . Trzecio podgrodzie. O k re s w czesn o śred n io w ieczn y .

W iosny pro w ad zo n o n a d z ó r arch eo lo g iczn y n a d p ra c ą k o p a rk i w w ykopie b u d o w lan y m jx>d now e, w sc h o d n ie sk rzy d ło P a ła c u Prym asow skiego. W ykop b u d o w la n y o w y m ia ra c h 40 x 2 7 m o b ejm o w ał czę ść trzeciego p o d g ro d zia w ra z z fra g m e n te m w ału o g ra n ic z a ją c e g o p o dgrodzie od s tr o n y południow ej. Z a k re s p ra c y a rc h eo lo g a o g ran iczy ł się do w y k o n a n ia d o k u m e n ta c ji ry su n k o w ej, fotograficznej o ra z z e b ra n ia m a te ria łu m a te ria łu arch eo lo g iczn eg o .

W profilu w s c h o d n im 1 p o łu d n io w y m w ykopu ro z p o zn an o częściow o p o p rz e c z n y przekrój p rzez w ał. W p ro filac h ty c h zach o w ały się tylko d o ln e p a rtie w alu w p o sta ć lu w a rstw częściow o zb u tw iałeg o d re w n a w y stę p u ją c y c h n a p rz e m ia n z w a rste w k a m i s p a le n iz n y I p la s k u z p ró c h ­ n ic ą . Je d y n ie w kilk u m ie js c a c h o d sło n ię to pojedyncze, dob rze z a c h o w a n e , pionow e I poziom e e le m e n ty k o n s tru k c ji (belki). Z a b u rz e n ia u k ła d u w a rstw w p ó łnocnej c z ę śc i profilu nie poz­ w oliły n a u s ta le n ie p rzebiegu w ew nętrznego (północnego) s to k u w ału . S lo k ze w n ę trz n y (p o łu d ­ niowy) z n a jd o w a ł się poza zasięg iem d o s tę p n y m o b serw acji. Nie stw ie rd z o n o tak że o b ecn o ści pin szcza w alu.

M ak sy m aln a, z a c h o w a n a m ią ż sz o ść k o n stru k c ji d re w n ia n y c h w y n o siła 2 6 0 cm .

W w ykopie o d sło n ięto t kże dw a fu n d a m e n ty k a m ie n n e u s y tu o w a n e n a o si N-S 1 E-W. Tw orzyły o n e n a ro ż n ik bliżej n ie z n a n e j budow li przylegającej od s tro n y p o łu d n io w o -w sc h o d ­ niej d o P a ła c u A rcybiskupiego.

U zy sk a n y m a te ria ł ru c h o m y sta n o w iły w przew adze u ła m k i c e ra m ik i (głównie XI w.). Z n alezio n o ta k ż e fra g m e n t J e d n o s tro n n e g o , trój w arstw ow ego g rz e b ie n ia z poro ża z o r n a m e n ­ te m "rybiej ości" o raz fra g m e n t p rę ta żelaznego.

M ateria ły l d o k u m e n ta c ja przech o w y w an e s ą w M u zeu m P o czątk ó w P a ń s tw a Polskiego w G nieźnie.

B a d a n ia z o s t a ły z a k o ń c z o n e .

G ó ry . w o j. s i e d le c k i e , ■t. D r o h ic r y n " R u s k a S tr o n a "

B a d a n ia pro w ad ziła m gr K rystyna B ień k o w sk a p rzy w sp ó łu d ziale m gr U rszuli S tan k iew icz. F in an so w a) WKZ w B ia ły m sto k u . D rugi se z o n b a d a ń . O sa d a w czesn o śred n io w ieczn a t c m e n ta rz y s k o śred n io w ieczn e.

S ta n o w is k a z n a jd u je się w odległości ok. 4 0 0 m nn p o łu d n ie od w czcsnoÉ red n Iowie cz nogo g ro d z isk a w D rohiczynie, n a lew ym w ysokim brzeg u B u g u , w Jego z a k o lu . P rz e b a d a n o p o ­ w ie rz c h n ię 167 m*. gdzie w y ck sp lo ro w an o 18 pochów ków szkieletow ych, bez w y p o sażen ia. Z m a rły c h c h o w an o w pozycji w y p ro ś Iowa n e j, n a w zn ak , głow ą n a p o łu d n io w y -zach ó d . W kilku p rz y p a d k a c h stw ierdzono, Iż głowy były u k ła d a n e na cegłach lu b k a m ie n ia c h . G łębokość zalega­ n ia szkieletów O.30 - 1 m. D ługość cm en tarzy sk a po linii N-S ok. 5 0 m po llnll W -li ok. 35 m.

C m e n ta rz y sk o zo stało u s y tu o w a n e n a o sad zie w czesn o śred n io w ieczn ej, k tó ra o b e jm u je p rz e s trz e ń około 1 ha, W tra k c ie e k sp lo ra c ji o d sło n ięto k ilk a n a śc ie Ja m z c e ra m ik ą typow ą dla w czesn o śred n io w ieczn eg o D rohiczyna, O prócz c e ra m ik i w n ie k tó ry c h J a m a c h zn alezio n o kości zw ierzęce I żużel. Z m ateriałó w w ydzielonych n a ba d a n y m te re n ie zn ale zio n o k ilk a noży, gw oździe, fr. przedm iotów żelaznych, fr. d y sz g lin ia n y c h o raz półw ytw ór rogowy.

M ateria ły 1 d o k u m e n ta c ja z n a jd u ją się w M uzeum O kręgow ym w B ia ły m sto k u . B a d a n ia n ie b ę d ą k o n ty n u o w a n e .

U n iw e rsy te t W arsz a w sk i in s ty tu t A rcheologii

B a d a n ia prow adził m gr W ojciech W róblew ski, k o n su lto w a ła doc. d r h a b . M arla M lśklew ieżow a. F in a n so w a ł WKZ w S ie d lc a c h . S zó sty s e z o n b a ­ d a ń . G rodzisko w czesn o śred n io w ieczn e.

B a d a n ia p ro w ad zo n o w dw óch c z ę śc ia c h g ro d zisk a. Była to k o n ty n u a c ja p ra c rozpoczętych w 1987 ro k u w p o łu d n io w o -z a c h o d n im n a ro ż n ik u g ro d zisk a, gdzie w m ie jsc u d o m n ie m a n e j s t u d n i o tw o rzo n y zo stał w ykop o pow ierzchni 87 ,5 m 2. O d sło n ięty w ro k u u b ieg ły m u k ła d w a rs tw pozw olił n a u s ta le n ie o b s z a ru w k o p u w y konanego p rzy b u d o w le tego o b ie k tu .

Poz-G ro d z ia k , g m . Poz-G rę b k ó w , w o j. s i e d le c k i e ,

s t . 1

K o n serw ato r Z abytków A rcheologicz­ ny ch w B iałym stoku________________ M u z e u m P o c z ą tk ó w P a ń s tw a Pol- sk lcg o w G n ieźn ie__________________

Inform ator A rcheologiczny JD88

9 7

wolllo lo n a zaw ężenie o b s z a ru p ra c do p o w ierzch n i 4 0 m 2. P race w ly m w ykopie [w ykop XI) k o n c e n tro w a ły się w y łącznic w rejonie d o m n ie m a n e j s t u d n i. Poza zasięgiem p ra c zo staw io n o z a c h o d n ią cz ę ść u biegło rocznej odkryw ki, Jak o n ic ro k u jącej n ad zie l n a p o zy sk a n ie s ta m tą d Jak ich k o lw iek m ateriałó w .

B ad an ia potw ierdziły, żc w w yznaczonym do eksploracji o b szarze z n a jd u ją się śla d y sz tu c z ­ nego w kopu, m ającego pierw otnie k sz ta łt leja, wytyczonego w planie przez ow alny z a ry s clcm neJ ziem i. W w arstw ie lej n a tra fia n o sp o rad y czn ie na d ro b n e u łam k i ceram iki w czesnośredniow iecz­ nej. N ato m iast w ew nątrz tego ow alu, w przem ieszanej w arstw ie zasyplskow ej zw racały uw agę rozrzu co n e bezładnie kam ienie, b ęd ące praw dopodobnie m a n ife sta c ją niw elacji tego te re n u , prow adzonej Ju ż w c z a sa c h now ożytnych. Św iadczy o tym m. In. fa k t z n ajd o w an ia w ty ch p rzem ieszan y ch w arstw ach z asy p Lakowych d ro b n y ch ułam ków ccram lkl now ożytnej (siwej) o raz fragm entów szk ła. P race w obrębie w ykopu XI nie zostały Jeszcze zakończone. Z uw agi n a konieczność zabezpieczenia ś c ia n w ykopu (zwłaszcza południow ej 1 w schodniej) o sta te c z n ą e k s ­ plorację w ykopu XI pozostaw iono do n astę p n e g o sezo n u badaw czego.

W p ó łn o c n o -z a c h ó d n ie j części m a jd a n u g ro d z isk a otw orzony z o sta ł k o lejn y w ykop, o z n a ­ c zo n y n u m e r e m XII, o pow. 4 0 m s . O d sło n ięte z o sta ły re lik ty kolejnej p ó łzlem lan k l k u ltu ry przew orskiej [obiekt n r 20), O b iek t te n o d sło n ięty w ok. 70% m iał w ym iary ok. 4,4 x 4 .4 m I m ią ż sz o ść się g a ją c ą do 1 m. W iększość m a te ria łu zabytkow ego p o zy sk an eg o z o b ie k tu n r 2 0 (ok, 58% ) p o ch o d ziła z Jego w a rstw stro p o w y ch , p rz e m ie s z a n y c h z w a rstw ą ziem i o rn ej. O pócz c c ra m lk l zn ale zio n o tu k ilk a siln ie sk o ro d o w a n y c h p rzed m io tó w żela zn y ch (w ly m Jed en z zach o w an y m i śla d a m i w y k ła d a n ia b la s z k ą brązow ą] o tr u d n e j - z uw agi n a s t a n zac h o w a n ia - do o k re ś le n ia fu n k cji, a ta k ż e p rz ę ślik g lin ian y , fra g m e n ty żużli h u tn ic z y c h . M ateria ł c e ra m i­ c zn y p o z y sk a n y z w y p c łn lsk a o b ie k tu n r 2 0 t y ł zdecydow anie Jed n o ro d n y : były to u ła m k i n a c z y ń k u ltu r y przew orskiej, m ieszczące się w u s ta lo n e j w cześniej d la o s a d y tej k u ltu ry z G ro d zisk a c h ro n o lo g ii n a fazy Aa - B i. Z w racał uw ag ę fakt, żc w w y p e łn ls k u o b ie k tu n r 20 n ic n a tra fio n o w ogóle n a śla d y k ości zw ierzęcych, licznie w y stę p u ją c y c h w c w cześniej o d sło ­ n ię ty c h w G ro d zisk u p ó lz lc m la n k a e h k u ltu r y przew orskiej.

W o b rę b ie w yk o p u XII nic n a tra fio n o n a Jakiekolw iek śla d y z a b u d o w y w c z e sn o śre d n io w ie ­ czn ej, co m oże sta n o w ić p rz e s ła n k ę do w n io sk o w an ia o s k u p ia n iu się o b iek tó w zw iązan y ch ch ro n o lo g iczn ie z o k re s e m fu n k c jo n o w a n ia g ro d z isk a w pobliżu Jego w alu w ew nętrznego.

W tra k c ie e k sp lo ra c ji o b ie k tu n r 20 p o zy sk an o s tą d se rię m a к roszczą! kû w ro ś lin n y c h p rzezn a c z o n y c h do późniejszej a n a liz y sp ecjalisty czn ej, Z k o ro n y w ału p ó łn o cn eg o g ro d zisk a p o b ra n a z o sta ła p ró b k a w ęgla drzew n eg o p rze z n a c z o n a do a n a liz y c l 4,

M ateria ł z teg o ro czn y ch b a d a ń d o m o m e n tu pełnego o p ra c o w a n ia z o sta ł z d e p o n o w an y w In s ty tu c ie A rcheologii UW.

B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e .

W ra m a c h le m a tu “Ś red n io w ieczn e o sad n ictw o o b ro n n e zlcm l c h ełm iń sk iej" k o n ty n u o w a ­ no b a d a n ia zesp o łu o sad n iczeg o w G ronow lc. G łów nym Ich cclc m była w eryfikacja m etryki g ro d z isk a o raz d o k u m e n ta c ja w ielofazowego u k ła d u stra ty g ra fic z n e g o stw ierd zo n eg o nn g ro ­ d z is k u w 1987 ro k u , w p rz y p a d k u z a ś o s a d y o tw artej od tw o rzen ie JfJ rozw oju p rz e strz e n n e g o . Is to tn y m p u n k te m w p ro g ra m ie b ad aw czy m było rów nież u s ta le n ie ch ronologii w zględnej o b u s ta n o w isk .

G rodzisko. W ce lu k orelacji p rz e s trz e n n e j w a rstw k u ltu ro w y c h o d k ry ty c h w 19 8 7 r. podjęto e k s p lo ra c ję d w óch "św iadków " o p o w ierzch n i 2 0 m 2. P o n ad to , zam ierzając szero k o - p łaszczy zn o w ą e k sp lo ra c ję w a rs tw n a m a jd a n ie , założono w ykop b ad aw czy о (Юw ierzch n i 2 5 m 2, u s y tu o w a n y b ezp o śred n io n a zach ó d od w ykopu 3 / 8 7 zlokalizow anego u p o d sta w y w alu . Pozw oliło to n a zw eryfikow anie - stw ie rd z o n y c h w 1987 r. - 4 faz o sad n ic z y c h p o c h o d z ą ­ cy ch z o k re s u w czesn o - 1 późn o śred n io w ieczn eg o . Z 1 fazy o sad n iczej d a to w a n e j n a p o d staw ie c c ra m lk l naczy n io w ej - w zdecydow anej w iększości p rzy k raw ęd n lc o b ta c z a n e j, n le o rn a m e n to - w an ej - n a VII do po czątk ó w VIII w., o d k ry to re lik ty k o n s tru k c ji ru szto w ej licującej od s tro n y zew n ętrzn ej p iaszczy sty n a s y p Ją d ra w ału o raz w arstw y d e m o la c y jn e w ykllnow yw ująee się w k ie r u n k u m a jd a n u . U sy tu o w an ie reliktów w alu , u k ła d stra ty g ra fic z n y o raz to p o g rafia te re n u św iad czy , że g ro d z isk o I fazy m o żn a zaliczyć do ty p u p o d k o w lasteg o . Z 11 fazy o sad n iczej

G ro n o w o , g m . L u b ic z , w o j. t o r u ń s k i e , ■t. 1

U n iw e rsy te t M ikołaja K o p e rn ik a I n ­ s t y tu t A rcheologii 1 E tn o g ra fii Z a k ­ ła d A rcheologii Ś re d n io w ie c z a 1 C za- só w N ow ożytnych w T o ru n iu _______

B a d a n ia prow adził m g r W ojciech C h u d z la k (a u to r sp raw o zd an ia} przy w sp ó łu d ziale m gr m gr M ałgorzaty G ru p y o raz A ndrzeja K ow alskiego pod kiero w n ictw em n au k o w y m d r Jerz e g o O lczak a. B a d a n ia p ro w ad zo n o w ra m a c h te m a tu RPBP "G runw ald", D rugi se z o n b a d a ń . G ro d zisk o [VII - pocz, VIII; 2 poi, X[ w ieku), o s a d a o tw a rta [VII · XI w.) o raz g ró d ek póż n o ś red n lo wlecz ny.