Ewa Marczak,Paul Barford,Jerzy
Gąssowski
Stasin, st. 6, gm. Trojanów, woj.
siedleckie, AZP
69-73/-Informator Archeologiczny : badania 27, 82-83
82 Wczesne średniowiecze
jo wy i nowożytny ruchomy m ateriał zabytkowy (bardzo nieliczny, bo ujęty w 9 num erów inw entarz owych).
Badaniam i objęto rejon po obu stronach drogi asfaltowej wiodącej z Brześcia do Wień ca, od okolic stacji kolejki wąskotorowej do znanego w literatu rze średniowiecznego cm en tarzyska (st. 4), Teren badań dotykał od południa i wschodu do obszaru zajętego przez zabudow ania i odstojniki Cukrowni Brześć Kujawski.
N egatyw ne wyniki tegorocznych prac, w efekcie których nie znaleziono pozostałości XHI-wiecznego Brześcia Kujawskiego, w połączeniu z analizą sytuacji terenowej i relacja mi starszych obywateli Brześcia {za pamięci których kopano odstojniki) wskazują, że poszukiwany zespól miejski z zam kiem książęcym i kilkoma kościołami znajdował się na wschodnim brzegu rzeki Zgłowiączki, na teren ie obecnie całkowicie zniszczonym przez odstojniki cukrowni.
Możliwości dalszych badań terenow ych nad pierwszym osiedlem miejskim w Brześciu są ju ż niewielkie i nie rokują odm iennych niż tegoroczne rezultatów.
M ateriały i dokum entacja przechowywane są w K atedrze Archeologii U niw ersytetu Łódzkiego.
Stacjonarne badania nad średniowiecznym Brześciem Kujawskim zostały zakończone.
S t a s i n , s t. 6 U n iw e rsy te t W arszaw ski In s ty tu t Ar-gm . T ro ja n ó w , w o j. s ie d le c k ie cheologii
A Z P 6 9 -7 3 /—
B adania prowadzili m gr m gr Ewa M arczak i Paul Barford pod k ieru n kiem prof. dr. hab. Jerzego Gąssowskiego. Udział wzięli studenci In sty tu tu Archeologii UW Analizy antropologiczne — d r Karol P ia secki. Finansow ane przez I n s ty tu t Archeologii UW Pierw szy sezon badań. Cm entarzysko ciałopalne ■— wczesne średniowiecze.
W sierpniu 1993 r, podczas prow adzenia stacjonarnych badań wykopaliskowych n a grodzisku (st. 1) w Podebtociu przeprowadzono w stępną retrospekcję te ren u w prom ieniu ok. 1 km od badanego stanow iska. Wynikiem tych prac było odkrycie w położonym nieda leko Podeblocia Stasinie śladów osadnictwa z okresu wczesnego średniowiecza. Nowo odkryte stanow isko znajduje się w odległości ok. 700 m na północny zachód od grodziska w Podeblociu, po prawej stro n ie drogi z Jaźn i do Mościsk. Podobnie ja k w czesnośrednio wieczny zespół osadniczy w Podeblociu, stanow isko w Stasinie położone je s t na krawędzi wysoczyzny rozciągąjącej się wzdłuż dawnej doliny Wisły. Odkrycie nowego stanow iska możliwe by to dzięki odlesieniu niewielkiego obszaru o powierzchni 0,5 ha.
W badaniach ratowniczych skoncentrow ano się przede wszystkim na m ateriale w ystę pującym n a powierzchni ziemi. Dostępny teren spenetrow ano kilkakrotnie. Nie udało się jed n ak ustalić zasięgu stanow iska, a tym sam ym jego wielkości z dwóch powodów: a) ob szar, n a którym prowadzono badania otoczony byl ze wszystkich stro n lasem, b) stanow i sko zostało zniszczone głęboką orką i ponownym zalesieniem . Udało się jednak zlokalizo wać 2 skupiska występow ania m ateriału archeologicznego na powierzchni ziemi. Jedno znąjduje się w części północno-zachodniej, drugie w części południowo-wschodniej bad a nego obszaru. W obu skupiskach występowały fragm. glinianych naczyń i silnie przepalo ne kości.
Łącznie znaleziono 55 fragm. glinianych naczyń (w tym 14 pochodzi ze skupiska A, 41 ze skupiska B) oraz ok. 80 fragm. silnie przepalonych kości ludzkich (w tym 30 pochodzi ze skupiska A, 20 ze skupiska B, 30 znaleziono n a pozostałym obszarze stanow iska).
Wyniki badań antropologicznych wskazują zdecydowanie n a odkrycie dwóch odręb nych pochówków: jednego w skupisku A, drugiego w skupisku B. Pozostałe szczątki kostne pochodzą prawdopodobnie z kilku innych grobów, których nie udało się zlokalizować. Stanowisko należy określić jako cm entarzysko ciałopalne, na którym nie stw ierdzono
Inform alor Archeologiczny 83
istnienia jakichkolw iek konstrukcji naziem nych związanych z form ą pochówków. Wynika to z dużego stopnia zniszczenia stanow iska.
M ateriały archeologiczne zebrane podczas badań nie dostarczyły podstaw do ustalenia ścisłej chronologii stanow iska. F ragm enty glinianych naczyń należy datować na szeroko pojęty okres wczesnego średniowiecza.
M ateriały i dokum entacja znajdują się w Instytucie Archeologii U niw ersytetu War szawskiego.
B adania nie będą kontynuow ane.
S z c z e c i n - S t a r e M ia s to , P o d - Polska A kadem ia N auk In s ty tu t Ar-z a m c Ar-z e , s t. 20 cheologii i Etnologii P racow nia
Arche-A Z P 3 0 -0 5 /7 7 ologiczna w Szczecinie
Badaniam i kierował doc. d r hab. W ładysław Łosiński, P race tereno we prowadzili m gr m gr A nna Kowalska i M arek Dworaczyk (autorzy spraw ozdania). K onsultant naukowy prof, d r hab. Lech Leciejewicz. Finansow ane przez U rząd Miejski w Szczecinie. Siódmy sezon wyko paliskowy. W czesnośredniowieczne podgrodzie w rejonie portu.
Prace wykopaliskowe w 1993 r. prowadzono w kw artale 6 Podzamcza, w wykopie o po w ierzchni 112,5 m , w dziatkach А, В, С, Д E, E O dsłonięto 10 poziomów konstrukcji drew nianych (łącznie z poziomem XVIII, którego eksplorację rozpoczęto w sezonie 1992). W ram ach XVIII poziomu konstrukcji drew nianych wyróżniono poziomy A, B, C, odpowia dające trzem zachowanym poziomom użytkow ania zrębowego budynku 2. C hata 2 zajmuje cen traln ą część wykopu. Zachowały się 3 wieńce belek w ścianach zachodniej, północnej i wschodniej. W połowie długości ściany wschodniej znajdowało się wejście z dobrze zacho w aną konstrukcją progową. Na północ od chaty 2 odkryto budynek o konstrukcji plecion kowej, oznaczony num erem 4, na południe natom iast pozostałość 2rębowej chaty 3. W naj sta rsz y m poziom ie u ży tk o w an ia c h a ty 2 odkryto pozostałość drew nianej podłogi. Z poziomem tym koresponduje budynek 7 o konstrukcji plecionkowej. Z budynkiem 7 związane są dwie przewrócone ściany plecionkowe. Tuż przy profilu północnym, w ścia nie wschodniej budynku znajdowało się wejście, na k tóre składa się konstrukcja progowa oraz belka przyprogowa. C hata n r 7 m iała w ew nętrzny podział na izby wyróżniające się odmiennymi w treści w ypełniskam i. Z chaty 7 pozyskano kilka interesujących zabytków, które pozwalają datować poziom XVIII na 1. pot. XIII w.: dw ustronny grzebień rogowy i zgrzebło. XVIII poziom konstrukcji drew nianych charakteryzuje zw arta zabudowa zrębo- w o-plecionkowa oraz jednakow y układ przestrzenny budynków, których ściany wschodnie znajdują się w jednej linii, a wejścia do budynków usytuow ane są mniej więcej w połowie ich długości.
N astępny poziom konstrukcji drew nianych reprezentuje budynek 5 o konstrukcji zrę bowej, w którym znaleziono najciekawszy tegoroczny zabytek — brązową wagę składaną, z zachowanymi dwiema szalkam i. Waga datuje poziom XIX n a schyłek XII, pocz. XIII w. Poniżej chaty 5 odkryto kompleks m ieszkalno-gospodarczy złożony z budynków zrębo wych 6 i 9. J e s t to XX poziom konstrukcji drew nianych. W chacie 6 wystąpiły bardzo duże ilości włosia i sierści zwierzęcej, co w połączeniu z występowaniem tu ta j sproszkowanej kory może świadczyć o istnieniu w arsztatu garbarskiego. Do ciekawszych zabytków znale zionych w chacie 6 należy nóż z zachow aną na ostrzu sierścią. Poziom XX wyznacza spąg X w arstwy osadniczej. W w arstw ie XI wyróżniono poziomy konstrukcyjne XXI-XXVII.
Na poziom XXI składają się 2 elementy: pozostałość chaty zrębowej n um er 8 oraz zwalisko w działkach A, F. C hata 8 uległa zniszczeniu podczas budowy chaty 2. Poziom XXI wyznacza cezurę w rozplanow aniu przestrzennym zabudowy tego rejonu podgrodzia. Li nia zabudowy przesuw a się w kierunku zachodnim o ok. 1 m w stosunku do poprzednich poziomów. Poziom XXII charakteryzuje zabudowa plecionkowa, k tó ra ponownie odchyla się w kierunku wschodnim o ok. 0,5 m w stosunku do poziomu XXI. Wyróżniono tu taj dwie
