Romuald Schild,Halina
Królik,Jolanta Janiec,Maria
Marczak,Jadwiga
Mościbrodzka,Krzysztof Cyrek
Tomaszów, pow. Szydłowiec.
Stanowisko I i II
Informator Archeologiczny : badania 7, 11-12
S IE D L N IC A , po w . W sc h o w a S ta n o w is k o 17 11 -K a te d r a A r c h e o lo g ii U n iw e r s y te tu W ro c ła w s k ie g o B a d a n ia p r o w a d z ił m g r J . M . B u r d u ld e w ic z . F in a n s o w a ł U n iw e r s y te t W r o c ła w s k i o r a z W K Z w Z ie lo n e j G ó rz e » P i e r w s z y s e z o n b a d ań w y k o p a lis k o w y c h . S ch y łk o w y p a le o l it , ś la d y m e z o l it u . S ta n o w is k o to o d k r y to i w ie lo k r o tn ie b a d a n o p o w ie rz c h n io w o w l a t a c h m ię d z y w o je n n y c h i pow o je n n y c h . P o ło ż o n e j e s t ono n a z w y d m io n e j, p ła s k ie j t e r a s i e K o p a n ic y , o k o ło 1500 m n a p ó łn o c n y z a c h ó d o d z ab u d o w a ń w s i S ie d ln ic a i o k o ło 250 m n a w s c h ó d o d d r o g i
S ie d ln ic a - O l b r a c h d c e . C z ę ś ć s ta n o w is k a z n is z c z o n a j e s t n ie w ie lk im i w y b ie r z y s k a m l p i a s k u .
2 Z a ło ż o n y p r z y p o łu d n io w o -z a c h o d n ie j k r a w ę d z i t e r a s y w ykop 1 /7 3 o p o w . 30 m d o s t a r c z y ł ł ą c z n i e 1431 z ab y tk ó w k r z e m ie n n y c h , k t ó r e z a le g a ły w p o z io m ie p r ó c h n ic z y m , e lu w ia ln y m o r a z w s t r o p i e ilu w iu m . O lb r z y m ia w ię k s z o ś ć k r z e m ie n i p o c h o d z i z w y r a ź n ie w y d z ie la ją c e j s i ę k r z e m ie n ic y o ś r e d n ic y o k o ło 3 m . 2 W z a ło ż o n y m o k o ło 30 m d a le j o a p ó łn o c n y z a c h ó d w y k o p ie U / 73 o p o w ie r z c h n i 77 m z n a le z io n o 5460 z ab y tk ó w k r z e m ie n n y c h i 2 r o z c i e r a c z e z p ia s k o w c a . W p ó łn o c n e j c z ę ś c i w ykopu w y ro b y k r z e m ie n n e tw o rz y ły iz o lo w a n ą k r z e m ie n i c ę o ś r e d n ic y o k o ło 6 m . P r z y p o h n k ilo w o - z a c h o d n ie j k r a w ę d z i k r z e m lc n ic y w y ró ż n io n o o b ie k t n r 1 o n i e r e g u l a r n y m z a r y s i e p o z io m y m w s t r o p i e ilu w iu m / o ś d łu ż s z a - 190 c m , k r ó t s z a - 120 c m / z a g łę b io n y n a 60 c m . W y p e łn ia ko o b ie k tu s ta n o w ił j a s n o s z a r y p ia s e k z a w ie r a ją c y lic z n e w ę g ie lk i d rz e w n e o r a z w y ro b y k r z e m ie n n e / o k o ło 100 s z t u k / .
O b o k lic z n y c h r d z e n i w « m a te ria ła c h z w ykopu 1 /7 3 w y ró ż n io n o o k o ło 80 a w w y k o p ie n / 7 3 275 n a r z ę d z i k r z e m ie n n y c h . D o m in u ją w ś r ó d n ic h d r a p a c z e , r y l c e i ty lc z a k i r ó ż n y c h ty p ó w . F o je d y ń c z o w y s tą p iły ta k ż e l i ś c i a k i a h r e n s b u r a k i e . W ś r ó d lic z n y c h m a te r ia łó w s c h y łk o w o p a le o lity c z n y c h s tw ie r d z o n o b a r d z o u b o g ie z n a le z is k a m e z o lis ty c z n e w y s tę p u ją c e p o z a k r z e m ie n i c a m i / t r a p e z ? , t r ó jk ą t p ie ń k o w s k i / . O b ie k r z e m ie n i c e n a le ż y u z n a ć z a e p im a d le ń s k ie z w id o c z n y m i o d d z ia ły w a n ia m i k u ltu r y a h r e n s b n r s l d e j . B a d a n ia n a s ta n o w is k u b ę d ą k o n ty n u o w a n e . TO M A SZ Ó W , p o w .S z y d ło w ie c Z a k ła d E p o k i K a m ie n ia S ta n o w is k o I i II I n s ty tu tu H i s t o r i i K u ltu r y M a te r ia ln e j P o ls k ie j A k a d e m ii N au k w W a r s z a w ie B a d a n ia p ro w a d z ił d o c . d r R o m u a ld S c h ild o r a z m g r m g r H a lin a K r ó lik , J o la n ta J a n i e c , M a r la M a r c z a k , J a d w ig a M o ś c ib r o d z k a . K r z y s z t o f C y r e k . F in a n s o w a ł IHKM P A N . P i e r w s z y s e z o n b a d a ń .K o p a ln ia k r z e m ie n ia c z e k o la d o w ego z g ó rn e g o p a le o litu , p ó źn eg o p a le o litu , m e z o litu , w c z e s n e g o b r ą z u / ? / o r a z s ta n o w is k o o tw a r te śro d k o w e g o p a le o litu .
S ta n o w isk o I / kopalnia /
O tw o rz o n o dw a w ykopy n a p o w ie r z c h n i k o p a ln i o łą c z n y m o b s z a r z e 175 m .W w y k o p ie ■ 1 o d s ło n ię to z a r y s y j a m e k s p lo a ta c y jn y c h lu b sz y b ó w p ó ź n o p e le o lity c z n e g o i w c z e s n o b rą z o -i w ego lu b p ó ź n o n e o li ty c z n e g o . E k s p l o r a c ji o d s ło n ię ty c h o b ie k tó w n ie u k o ń c z o n o ,
W w y k o p ie II o d s ło n ię to z a r y s c z ę ś c io w y s z y b u g ó r n o p a le o lity c z n e g o , m e z o lity c z n e g o w c z e s n o b rą z o w e g o . Z ak o ń c z o n o e k s p l o r a c ję s z y b u m e z o lity c z n e g o i o d s ło n ię te j c z ę ś c i sz y b u g ó r n o p a le o lity c z n e g o . S z y b m e z o lity c z n y m a o k o ło 2 m ś r e d n ic y i j e s t g łę b o k i n a 4 m . M a on k s z t a ł t le jk o w a ty g p o je ty ń c z y m s to p n ie m e k s p lo a ta c y jn y m n a g ł . c a 3 m od p o - a ie r z c h n i, g z y b n ie o s ią g n ą ł p o z io m u k r z e m i e n io n o ś n e g o le ż ą c e g o w g lin a c h r e z y d u a ln y c h z u w a g i n a w y ją tk o w o g łę b o k ie lo k a ln e z a p a d a n ie te g o p o z io m u w w y b ra n y m m ie js c u 1 z o s t a ł p o r z u c o n y . W y p e łn ia ją go u tw o ry z a s y p y w a n ia w r a z z lic z n y m i m a t e r i a ł a m i k r z e m ie n l a r s k im l p ó ź n eg o m e z o litu p o c h o d z ą c y m i z p ie r w o tn ie z a le g a ją c y c h w n a j b liż s z y m o to c z e n iu p ra c o w n i p r z e tw ó r c z y c h . S zy b g ó rn o p a le o lity c z n y z o s t a ł wy e k sp lo ro w an y w y łą c z n ie w c z ę ś c i w y s tę p u ją c e j n a o b s z a r z e w ykopu I I . S ą d z ą c z je g o z a r y s u m a on ca 8 m ś r e d n ic y i p o n a d 4 m g łę b o k o ś c i. Z a o p a tr z o n y j e s t w dw a s to p n ie e k s p lo a ta c y jn e . Z u w ag i na n ie z b y t j e s z c z e d u ż ą i lo ś ć w y d o b y teg o m a t e r i a ł u tr u d n o j e s t o k r e ś l i ć p r z y n a le ż n o ś ć ta k s o n o m ic z n ą s z y b u . N a jp ra w d o p o d o b n ie j w ią ż e s i ę o n z je d n o s tk a m i g ó rn e g o p a le o l it u z t o c z a k a m i / tz w , w s c h o d n im i / i w o b ec p r z e c in a n i a u tw o ró w k r i o t u r b a c y j - n y c h m a k s im u m z lo d o w a c e n ia b a łty c k ie g o m o ż e b y ć o d n ie s io n y do m ło d s z e j c z ę ś c i te g o z lo d o w a c e n ia ,
W u tw o ra c h p y ifts ty c h r o z p r o s z o n e g o s p łu k iw a n ia z a le g a ją c y c h n a d p o z io m e m g lin r e z y d u a ln y c h Jc rz ^ m ie n io n o ś n y c h o d k ry to d o m o w e s ta n o w is k o m u s t i e r s k l e , b a r d z o b o g a te , n ie z w ią z a n e z e k s p l o a t a c j ą k r z e m ie n ia c z e k o la d o w e g o , l e c z w y z y s k u ją c e o b fity m a t e r i a ł n a r z u towy . S ta n o w isk o to sp o c z y w a n a g i , c a 2 m o d p o w ie r z c h n i i s t w a r z a n a d z ie je n a u z y s k a n ie n ie n a r u s z o n y c h u k ład ó w p r z e s t r z e n n y c h w r a z z o b fity m m a t e r i a ł e m z a b y tk o w y m . P o z io m k u ltu ro w y s ta n o w is k a j e s t n ie c o z a b u rz o n y k r l o tn r b a c j a m i n a jp e w n ie j z w ią z a n y m i z m a k s im u m o s ta tn ie g o z lo d o w a c e n ia . S ta n o w isk o II S ta n o w is k o to l e t y w o e d L e g ło ś d o k o ło 500 m n a p d o d s ta n o w is k a I n a s i l n i e z n i s z - s z c z o n e j w y d m ie p ó ź n o p le js to c e ń s k ie j. Z lo k a liz o w a n o t u w ykopy o z n a c z o n e ja k o I 1 n . W ykop I u ja w n ił o b e c n o ś ć lic z n y c h l e c z n ie z w y k le s i l n ie z n is z c z o n y c h d e f la c j ą i w y b ie r a n ie m p ia s k u p r a c o wn i k r z e m ie n i a r s k ic h p r z e tw ó r c z y c h p ó ź n eg o m e z o l it u . W y kop II o powierzchni nieco p r z e k r a c z a j ą c e j 100 d o s t a r c z y ł b a r d z o b o g a ty c h m a t e r i a łó w p ra c o w n ic z y c h r ó w n ie ż p ó ź n e g o m e z o litu w n ie n a r u s z o n y m u k ła d z ie p r z e s t r z e n n y m s p o c z y w a ją c y c h w s t r o p i e llu w iu m g le b y b ie lc o w e j . T a k s o n o m ic z n ie p r a c o w n ie te z w ią z a n e s ą z tz w . c y k le m w iś la ń s k im i s ą id e n ty c z n e z m a t e r i a ł a m i w y d o b y ty m i z sz y b u m e z o lity c z n e g o n a s ta n o w is k o I . -12 -TU M IA N Y , p o w . O ls z ty n S ta n o w isk o 2 ” R y b a c z ó w k a 1’ p a t r z w c z e s n e ś r e d n io w ie c z e W A LG A , po w . W r z e ś n ia M u z e u m A r c h e o lo g ic z n e S ta n o w is k o 3 w P o z n a n iu B a d a n ia p r o w a d z ił m g r A n d r z e j P r i n k e ,
