Badanie i ocena jakości wybranych kremów

Pełen tekst

(1)w. Jacek Kaniewski Irina Yemchenko Mirosława. Nakielny. Badanie i ocena jakości wybranych kremów l. Wprowadzenie Głównym zadanie m kremów kosmetycznych jest pie l ęg na cja , regeneracja oraz ochrona naskórka . Kremy przywracają w skórze równowagę wodno-tłusz czową, za burzo ną przez szkodliwe czynniki zewnętrzne, główn i e atmosferyczne, oraz zmiany fizjo logiczne związane z procesami rozwoj u i starzenia. Działani e to polega na u z upełnianiu brakującego tłu szcz u w naskórku z jednoczesny m wprowadzaniem wody i substancji higroskopijnych, czyli wykazują cych zdolność zatrzymywania wi lgoci [3] . Kremy są emulsjami, czyli układami zbudowanymi z dwu nierozpuszczalnych wzajemnie c ieczy, przy czym jedna c iecz jest rozproszona w drugiej w postac i mikroskopijnych kuleczek. Emulsje składają się przeważnie z oleistych substancji organicznych i wody . I stni eją zarówno emu lsje, w których cząstk i oleju są rozproszone w wodzie,jak i emulsje , w których cząstki wody są rozproszone woleju. Kremy składają s i ę z tzw . podstawy tłuszczowej, emulgatorów, konserwan tów , składników biologicznie czynnych i ewentualnie ś rodków dodatkowych np. kompozycji zapachowych. Podstawę kremów s tanowią rozmaite oleje i woski. Emulgatory zapewn i ają trwało ść emulsji. Konserwant y hamują rozwój bakterii i przeciwdziałająjeł czeniu tłu szczu. Sk ł adniki biologicznie czynne mają działać regenerująco na skórę [5]..

(2) Jacek Kaniewski, Irina Yemchenko,. Mirosława. Kremy powinny mi eć odczyn lekko kwaśny (p H = 5,5) lub o boj ęt n y, bli ski nalUralnemu odczynowi skóry [71. Ocena organoleptyczna kremów obejmuje sprawdzenie równ om i erności zabarwienia, jedno li tości, konsystencji oraz zapachu . N i ejednolitość lub niejednorodność kremu może wskazywać na rozkład emu lsji i zepsucie kremu [6]. W za l eżnośc i od zawartości wody i tłu szczów kremy można podzielić na tzw. kremy nawilżające będące emu lsjam i zawie rającymi powyżej 60 % wody i kremy tłuste zawie rające poniżej 60% wody. Ponadto wyróżnia s i ę kremy półtłuste z zawartośc ią wody do 70% oraz z odpowied nią zawa rt ośc ią ła two przyswajalnych tłuszczów. Zwykle kremy nawilżające zalecane są do pielęgnacji cery suchej i mieszanej na dzień oraz tłu st ej na noc, kremy tłuste do pielęgnacji cery suchej na dziell i na noc, zaś pó łtlu ste do pielęgnacji k ażdego rodzaju skóry [8]. W zależności od łatwości wchł a niania przez skórę kremy można pod zie l ić na kremy słabo wch łani ane oraz kremy szybko wchłaniane. Do pierwszej grupy należą kremy o średniej lub dużej zawa rt ości fazy tłu szczowej, przede wszystkim są to koldkremy, na bazie których otrzymuje si ę różne kremy tłuste. Po nało żeni u na skórę kremu s łabo i wolno wchłania n ego jego nadmiar można ze trzeć wraz z zanieczyszczeniami (d zia łani e czyszczące). Po starciu na skórze pozostaje cienka warstewka tłuszczowa, działająca wygładzająco i zmiękczająco na naskórek oraz zapobiegająca jego wysychaniu. W związk u z powyższym z koldkremów wywodzq dzające. się. kremy. oczyszczające. (cleal1sil18 creams), kremy. wygła. (Iubricating cream.I) oraz kremy zmi ę kczające (emollienl creams). Do kremów wolno wch łanianych przez skórę należą ponadto kremy odżyw cze (sk in foot/s) , które muszą oddziaływać na skó rę przez dłuższy czas i dlatego stosowane są zwy kl e jako kremy nocne (/ligIJ! creams) . Kremy te zawierają sk ładnik i odżywcze dla skóry rozpuszczalne w lipidach oraz substancje, które ulatwiają ich migrację w g łąb naskórka [3]. O przeznaczeniu kremu decyduje ni e tylko typ emulsj i , ale może przede wszystkim, zawartość substancji biologicznie czynnyc h takich, jak witamin , enzymów, retin oidów ,kolagenu, ASC III, li posomów, hydroksykwasów, ceramidów, c i ekłyc h kryszta łów itd . Kremy nocne powin ny także nawilżać skórę oraz zapob i egać utracie wody. Wśród środków higroskopijnych, czyli wiążących wodę, najprostszymi są gli ceryna i gli ko le. W produktach wyższej jakości stosuje s i ę kompleksy naśladu jące tzw. naturalny czynnik nawil żający (NMF), a także inne sk ł ad niki o g łębo kim działaniu n awi l żającym. Naturalny czynni k nawilżający jest to zespó ł skł adników wystę pującyc h w zew n ę trzn ej warstwie naskórka, nadających mu w łasności higroskopijne [3]. Kremy szybko wc hł an iane przez skórę, stanowiące drugi podstawowy rodzaj kremów, cec huj ą s i ę ni ską zawa rt ośc i ą fazy tłuszczowej. Na ogół są emul sjami kwasu stearynowego. Stosowane są zwykle na dzień. J eże li w ich skł ad wchodzą substancje przyczyniające s i ę do nawodnienia skóry, nazywamy je kremami dziennymi nawi l żający mi . Preparaty przeznaczone na dzie ń powinny zawsze.

(3) Badallie i. kremów. zawierać filtry chroniące s k órę przed nader szkod li wym dz iał an i em promieni ultralioletowych. Mogą zaw i erać sk ład n iki biologicznie czynne rozpuszcza łn e w wodzie, a także substancje pr zenoszące je w g ł ąb naskórka. Do kremów szybkowch łanialnyc h zaliczamy kremy zn ik ające (vanishing creams) zwane też matowymi, gdyż po wtarci u pozostawiają na skórze n iewidoczną warstewkę nadającą jej matow ość, oraz kremy pod kł adowe (fOlmdation creams). Kremy podkładowe, słu żące za podkład dla pudru lub makija żu, nie mogą zos t awiać na skórze żad n ej warstewki, która mogłaby z mn iejszać przyczepn ość kolorowyc h kosmetyków up i ększających [2]. Odrębn ą g rupę stanowią kremy ochronne do twarzy, rą k i cia ła oraz kremy uniwe rsa lne. Kremy ochronne, o ni skiej łub śred niej zawartośc i fazy tłu szczo· wej, nie wchłan i ają się ca łk ow i c i e, pozostaw i ając na skórze cienką warstewkę ochronną. Zawierają one specjalne substancje ochronne np. oleje silikonowe c hroniące skórę przed detergentami używanymi do prania i mycia n aczyń, czy t eż filtry s ł oneczne c hroniące przed promieni owaniem ult ra fi oletowym. Kremy uniwersal ne powinny sku piać w sobie zarówno w łaściwośc i kremów ochronn ych (pozos tawiając na skórze warstew k ę lłu szczu),jak oczyszczającyc h (nie mogą być zbyt łatwo wchłaniane przez s kórę) oraz podkładowych (pow in· ny by ś wchłan i ane przez skórę nie pozostaw i ając t ł ustego filmu) . W praktyce są to kremy dość gęste, o średniej zawartości fazy tłu szczowej, wchła ni ające s i ę cal ~ kowicie, ale powoli. Przeznaczone S'l dla u żyt kowników . którzy u żywają tylko jeden rodzaj kremu, spe ł niający możliwie dużo funkcji [l J. Do kre mów o specja lnym przeznaczeniu n a l eżą kre my do pie l ęgnacji biu~ stu. Pierś kobieca jest gruczo ł e m wydzielania zewnę t rznego położonym nad mięśniem piersiowy m. Ksztah biustu,jego wysokość i jędrność zależą w g łów nej mierze od elastycz n ośc i pokrywającej go delikatnej skóry. Z wiekie m piersi ulegają nie korzystnym zmianom. Aby wzmocnić sp rę żys t ość tkanek, wskazane jest stosowanie na tę część cia ł a specjal nych kremów bazujący c h na odpowiednich skladnikach naturalnych. M ogą one wp ł yw a ć na pojędrnienie bi ustu (sza ł wia, bluszcz , przywrot nik leka rski , rze pik), na rozwój piersi (żeń-szeń, olej z orzec hów ł askawyc h , wosk pszczeli), na zmniejszenie i pojęd rnienie piersi (b luszcz, arn ika, skrzyp). Ponadto krokosz barw ie rski stosowany jest w celu poprawy dotlenienia tkanek , zaś chmi el jako sk ładnik reg u lujący ilo ść estrogenów mających wpływ na wielkość biust u. Kremy do pielę g n acji biustu mogą zawierać wyciągi z glonów morskic h, które wnikając g ł ęboko w tkanki , lik widują miejscowe otłuszczenia i poprawiają kształt bi ustu oraz jego ujędr~ Ilienie. Dodatkowo można do nich wprowadzać metale ś ladow e: cynk, magnez, że la zo, miedź i mangan, które także mogą wyw i e ra ć pozytywny wpływ na poprawę e la styczności skóry biustu [4]..

(4) Jacek Kaniewski, I,illa Yemchenko. Miroslawa NakielllY. 2. Przedmiot I metodyka. badań. Po n i eważ na rynku coraz części ej spoty ka s i ę kre my i żel e do pi e lęgnacj i biustu re klamuj ące s i ę jako skuteczne po stosunkowo krótkim czasie stosowania, o nader z różni co wa n yc h cenach , podj ę t o pró bę oceny ja k ośc i trzech waż niejszych preparatów tego typu. Badania przeprowadzono na że l u uj ędrni ając ym z kompleksem ceram idowym NOREL, preparacie do pi e l ęg na cj i biustu IDEA oraz że l u do pi e l ęg nacji skóry biustu VI CHY , a oto ich charakterystyka w opinii producentów . że l ujędrn i aj ąc y z komplekse m ceramidowym NOREL sł uż y przede wszystkim do pie l ęg nacj i biustu, a tak że takich miejsc jak brzuch, poś ladk i , które z wiekiem t r acą n a tu raln ą j ędrn ość i k ształt. Stosowany na bi ust poprawia w yg ląd i kszta łt piersi uj ęd rniając tkan kę podtrzy mując ą biust. Że l d z ia ł a jak naturalny li ftin g i jest całk ow i c i e bezpieczny dla gru czo ł u piersiowego. Że l zawiera cenne w yciągi roś linn e, m.in . ekstrakt z przywrotnika , bluszczu, sza ł w i i , wyc ią g z ał g zielonyc h i brunatnych, które z mi e n i aj ą nap i ęc i e skóry i s praw i aj ą, że staje s i ę ona g ład k a i elastyczna. Że l zapobiega rozst ę pom skóry pow stający m z właszcza w okres ie c i ą ży. Zawiera ceramidy , które ut rzy mują s kórę w d os k o n a ł ej kondycj i, c hroni ąc j ą przed utra tą wody i objawami starzenia s i ę . Preparat do p i e l ęgn acj i biustu IDEA jest to krem zalecan y do codziennej piel ę g nacji skóry piersi dl a poprawienia jej ela stycz n ośc i . Preparat zapobi ega powstawaniu rozs t ępów i zmniejsza w idocz n ość ju ż i s tni ej ących . U ła t w i a adaptację skóry do zmi an c i ążo wyc h , a t a k że w y nikaj ącyc h z tzw . napi ęc i a przedmi es i ącz ko wego.. Że l do p i e l ęg n acji skóry biustu VlC HY zos tał specjalni e opracowan y dla delik atnej skóry biu stu i dekoltu. Cod zienne stosowanie preparatu popraw ia jędrn ość, napina i nawil ża s k ó rę, popraw ia w yg ląd i k ształt piersi. Zau w a ż a l n e rezu ltaty wys tę pują ju ż po czterec h tygodniach stosowania . Tkanka podtrzym ują ca biust staje s i ę bardziej ję drna , skóra bardziej n api ęta , biust widocznie podnies iony. Ceny detaliczne op isanych preparatów podano w tabeli l .. Tabela l . Ceny detaliczne badanych preparatów Lp. l 2. 3. Nazwa preparatu :Ul ujędrniający Norel Preparat do pielęgnacji Idea żel do pielęgnacji Vichy. ZawanoSć Cena nominalna (w mI) detaliczna (w. 100 100. 11,42 22,05. 50. 66,78. zł). Ce na 100 mln preparatu 11,42 22,05 133,56. Badan ia cech fi zykoc he micznych obję ł y gę s t ość , pH pre paratu , pH 2% emulsji wodnej preparatu w wodzie destylowanej oraz l epk ość. pH mierzono wielofunk cyjnym p rzyrz ąd e m pomiarowym fi rmy Elmelron. Le pk ość wyzna-.

(5) Badanie i. krem6w. czono l epkościomierzem rotacyjnym Rheotest 2, przy prędkośc i śc i nania 300 S- I i w temperaturze 20°e. Ocenę organo l ept yczną oraz oce nę wlasności użytkowych ka żdego preparatu prleprowadziło równ o l eg ł e 9 kob iet, w wieku 35-45 lat , o zbliżonym rozmiarze i k ształ c ie biustu, każda z ni ch byla mężatką posiadającą dwoje dzieci w wieku 10- 20 lat. Ocena o rg anołeptyczna obejmowała konsy stencję , zapach i barwę badanych preparatów . Wart ość poszczególnych kryteriów jako śc i (nasil enie) oceniano pos łu g ują c s ię s kalą pięciopunkt ową: l - ocena bardzo zł a (stan bezw zg l ęd ni e z ł y),2 - zła, 3 - przec i ętna, 4 - dobra, 5 - bardzo dobra (stan idealny) . W celu oceny własności użytkowych wybrano następujące kryteriajako śc i : w ra żenie podczas u życ ia, wywoływanie odczynu alergicznego, wpływ na g ład ko ść skóry, wpływ na elastyczn ość skóry, wpływ na jędrno ść biustu , wplyw na k ształt biustu. Wrażeni e podczas użyc i a oraz wywolywanie odczynu alergicznego oceniano w skali ide ntycznej jak dla cech organole ptycznych. Natomiast w przypadku pozos tały c h własności u ży tkowych stosowano s kalę pięciopu n kto wą o zakresie: ] - brak jakiegokolwiek wpływu , 2 - wplyw znikomo maly (ś l a dowy), 3 - w pł yw za u ważalny , 4 - wplyw do ść duży , 5 - wpływ du ży. Badani e własno śc i u żytkowych każda z kobiet prowadz ił a trzykrotnie przez okres l mies iąc a z zachowaniem m i es i ęcznej przerwy między kolejnym badaniem .. 3. Wyniki. badań. I wnioski. Wyznaczone parametry fi zy kochem iczne zestaw iono w tabeli 2, wart ośc i ocen cech organoleptycznych podano w tabe li 3, zaś warto śc i ś redn i e ocen wla s no śc i u żytkowych w tabeli 4. Na rys . I porównano oceny wła s n ości uży tkowy c h badanych preparatów . ś rednie. Tabela 2. Lp.. Wł asności. fizykochemicz ne badanych preparatów. Nazwa preparatu. l. że l uj~drniajijCy Norel. 2 3. Pre parat do pielęgnacji Idea żel do pielęgnacji Vichy. GęstoSć. (glc mJ ). pl-!. pH2%. 0,98 1,03. 5,79 5,73 6,23. 6,70 6,82. 0 .99. 7!lO. LcpkoSć. (Pas). 125 0,76 0,61. Źródło: opracowanie w łasne .. Jak wynika z tabeli 2, badane preparaty praktycznie nie różni ł y się gęstością. Preparaty Nore] i Idea, zarówno same. jak i w 2% emulsji wodnej . posiada ł y wyraźnie le psze pH (bl i ższe natura ln emu pH skóry), ni ż znacznie droż s zy od nich że l Vichy,.

(6) jacek Kaniewski , Irina Yemchenko, Miroslawa. Tabela 3. Ocena organoleptyczna badanych preparatów Lp. I. 2 3. Ocena. Kryterium. Norel. Idea. Vichy. 4,3 3.7 2,7. 4.6 4.3 4,6. 4,7 4,7 4,4. Konsystencja Zapach Barwa. Zród!o: opracowanie własne.. Tabela 4. Ocena. włas ności u ży tkowy c h. Lp. I. 2 3 4. 5 6. badanych preparatów Ocena. Kryterium. Norel. Idea. Vichy. 4,0 5,0 4,0 3.8 33 25. 4.0 5,0 3.1 3.0 2,7 2,3. 5,0 5,0 3,9 35 3,3 2,4. Wrażenie. podczas użycia odczynu alergicznego Wpływ na gładkość skóry Wplyw na elastyczność skóry Wplyw na jędrność biustu Wpływ na kształt biustu Wywoływanie. Zródło : opracowanie własne .. 5,0 45 4,0 35. ~. 3,0 25 2,0 15. 1.0 ' -' - ' Wrażenie. Alergia. c::::J. GładkoŚĆ. Norel. ElastycznoŚĆ. Idea. _. Jędrność. Kształt. Vichy. Rys. 1. Porównanie ocen własnośc i użytkowych (wraienie podczas u życi a , wywoływanie odczynu alergicznego, wpływ na gładkość skóry, wpływ na elastyczność skóry, wpływ najędmość biustu , wpływ na kształt biustu) badanych preparatów 1:rOdlo: opracowanie w ł asne..

(7) Badallie i ocella .. kremów. Le pko ść. emulsji Nord jest bli sko dwukrotnie większa od l epkości pozostadwóch preparatów, co powoduje, i ż preparat ten jest wyrainie bard ziej gęs t y. Jak wynika z tabeli 3 konsystencja taka zdecydowanie mniej odpowiada oce niającym kobietom od rzadszej konsystencj i preparatów Idea i Vichy . Ocena orga noleptyczna wykazała, że oceniający m najbardziej od po wiadał zapach preparatu Vichy i w troc h ę mniejszym stopniu kremu Idea (tabe la 3). Barwa że lu Norel , ze względu na beżowy odcień zos tała oceniona szczególni e ni sko, natomiast biała matowa barwa preparatu Idea i biała prześw ieca jąca barwa że lu Vichy uzy s k a ł y znacznie wyższe oceny. Z tabeli 4 i rys. 1 wynika, że krem Vichy sprawial najlepsze wra że ni e pod czas u życ ia , na co ni e wątpliwie s kład a ła s i ę barwa , zapach i konsystencja. Zadcn z badanych pre paratów nie wykazywał dzi a łania alerg izujące go. Na uwagę zas ł u g uj e fakt , że stosunkowo żle oceniony pod względem cech organoleptycznych preparat Norel, miał najlepsze wła s nośc i użytkow e, zdobywaj ąc najw yższą oce nę zarówno pod względem wpływu na g ładk ość skóry, wplywu na elastyczność skóry, wp ł ywu na jędrno ść biu stu oraz wpływu na k ształt biu stu . Preparat tcn był nawet nieco lepszy od ponad d z i es ię c iokrotni e dro ższeg o że lu Vichy. Krem Idea zostal oceni ony zdecydowan ie gorzej pod ł yc h. w zg l ęde m w ł asności u żyt ko wyc h .. Wszystkie pre paraty w badanym okresie wykazały wyra ź ny wpływ na g ład i e la s t yczność skóry. natomiast ich wpływ na kształt biustu zostal w zasadzie okreś l o n y jako znikomo mały . kość. Literatura. I I] Kaniewski l .,Skómjak aksamit, " Handel" 1999, nr I . (2) Knowllon l .. Pearce S" f/atJdbook ol Cosmetic Science and TeclJ nology, Elsevier Advaneed Technology. Oxford 1993. [31 KozmiJi,ska-Kubars ka A" Zarys kOJIIJ etyki lekarskiej. PZW L, Warszawa 199 1. [4 ) Lamer-Zarawska E., Noeu\ak-Pa1czewska A., KOJI/J etyki nalJlraJne, Astrum. Wrocław 1994. [51 Mareinkiewicz-Salmonowiczowa J " Zarys chemii i technologii kosmetyków, WPG . GdaJi,sk 1995. [6] Mierzeeki 1-1.. Kosmetyka JtOJowana , WPLiS. Warszawa 1967. [7J Rudowska 1. . Kosmetyka Jeka nka , PZWL. Warszawa 1982. [8] Słownik chemii prakt)'ct.nej, pod red . J. Chodkowskiego. WP. Warszawa 1992 . Resea r ch and A ssessm e nt o, the Quality of S e l e cłe d Cre ams. The aulhors selecled physio-ehemical (densit y, pH and viseosity), organoleplic (consisteney. smell , colour) and funetional (impression during use. possible allergic reaction. effeet on [he Soflness of skin , effeet on Ihe elaslieity of skin. effeet on the firmne ss of breasts, effeet on the shape of breasls) erileria lo measure the quality of breast care creams. The authors delermined and discussed the value of Ihese qualily criteria for Norel finning gel. ldea breaSI care eream. and Vichy breast skin gel..

(8)