Marian Płachecki
Ze "Słownika współczesnych
komunałów krytycznoliterackich",
Wojciech Głowala, "Teksty" z.2 (1972)
: [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 15/46, 154
(I'' GŁOWIŃSKI Michał: Peryftazy współczesne. "Teksty" 1972 z. 3, s. 48-58.
Artykuł przedstawia peryfrazą jako jeden z podstawowych tropów stosowanych w środkach masowego przekazu.Podaje jej de finicją; wyodrębnia - ze wzglądu na stosunek do nazywanego przedmiotu - typologiczne i historyczne, funkcjonujące współ cześnie, odmiany peryfraz (konstrukcje z przewagą metonimicz- ności bądź metaforyczności oraz peryfrazy-etykiety, peryfrazy -eufemizmy i peryfrazy-kicze); opisuje ich przydatność dla urabiania świadomości społecznej; określa pozycją współczes nego stylu peryfrastycznego w historycznych przemianach mowy potocznej (styl ten, przywołując peryfrazą z kanonu tropów klasycyzmu, przeciwstawia sią międzywojennemu i postmoderni stycznemu "stylowi kwiecistemu", opartemu na metaforze).
BP/46/37 3 5
.
P.(I) GŁOWALA Wojciech: Ze "Słownika współczesnych komuna łów krytyoznoliteraokich". "Teksty" 1972 z. 2, s.132-143.
Autor omawia funkcją komunału w życiu literackim - które go oddziaływania nie można dziś oceniać wyłącznie negatywnie, a który w obrąbie instytucji życia literackiego jest czynni kiem zachowawczym. 0 użyciu komunału nie decyduje intencja poznawcza, lecz jedynie chęć dołączenia do grupy o ustalonej pozycji społecznej. Ze stosowaniem komunału łączy sią wiara uniwersalność jego specyfikacji. Autor prezentuje kilka typów komunałów zaczerpniętych z ostatnich roczników pism literac kich: różne odmiany odmawiania istotności pewnym warstwom dzie ła, epitety o stylu, komunały przeciw "literaturze"w imię"ży- oia" i inne, przyznające literaturze, jako bliższej "życiu", przewagą nad innymi dziedzinami poznania: "spekulacją", "fi lozofią", "filologią". Zamykają artykuł uwagi o komunałach wartościowania utworów literackich.
*
