Skład mineralny i chemiczny, warunki powstawania oraz możliwości
wykorzystania osadów ochrowych (na przykładzie wystąpienia w Zabratówce
koło Dynowa)
W rozprawie doktorskiej przedstawiono wyniki badań dotyczących osadów ochrowych zalegających w miejscowości Zabratówka, położonej około 20 km na północ od Dynowa. Stanowi ona kolejną próbę badań dotyczących nowego, dotąd nierozpoznanego nagromadzenia ochry w Karpatach. Jej podstawowe cele badawcze to przede wszystkim ustalenie składu mineralnego i chemicznego, warunków powstawania oraz potencjalnych możliwości wykorzystania osadów ochrowych z tego rejonu.
Badania zrealizowane na potrzeby rozprawy doktorskiej objęły swym zasięgiem m.in.: (1) prace terenowe i geofizyczne - pierwsze z nich posłużyły do wykonania odwiertów oraz wkopów, a także poboru próbek osadów do dalszych badań. Rekonesansowe pomiary geofizyczne natomiast miały na celu określenie możliwości detekcyjnych metody georadarowej (GPR) dla okonturowania nagromadzeń ochry karpackiej; (2) analizy mineralogiczne i chemiczne - objęły one pełne analizy chemiczne, ekstrakcje selektywne (stosowano w tym celu bufor szczawianowy oraz DCB), mikroskopię polaryzacyjną w świetle przechodzącym i odbitym, dyfraktometrię rentgenowską (XRD), elektronową mikroskopię skaningową z analizą w mikroobszarze (SEM-EDS), analizę derywatograficzną czy spektroskopię Mössbauera; (3) badania mikrobiologiczne, których celem była ilościowa i półilościowa identyfikacja mikroorganizmów obecnych w wodach i precypitatach; (4) ustalenie cech i właściwości fizykochemicznych osadów ochrowych - pozwoliło to zaproponować potencjalne realne możliwości praktycznego ich wykorzystania, np. w charakterze sorbentów mineralnych czy barwników naturalnych.
Mineral and chemical composition, conditions of formation and possibilities of
use of ochreous sediments from Zabratówka near Dynów.
The subject of the doctoral dissertation is accumulation of ochreous sediments in Zabratówka village located about 20 km north from Dynów. The essential aim of the study was to establish the mineral and chemical composition, conditions of formation and possibilities of use of ochreous sediments from Zabratówka.
The scope of research: (1) field work and geophysical surveys - first of them was used to perform wells and pits, as well as collect sediment samples for further studies. The geophysical measurements were also aimed at analysis of the detection possibilities of the GPR method for outlining accumulations of Carpathian ochre; (2) mineralogical and geochemical studies - e.g. chemical analyses, selective extractions, X-ray diffraction (XRD) analysis, scanning electron microscopy observations with chemical analyses in microarea (SEM-EDS) as well as Mossbauer spectroscopy have been carried out; (3) microbiological tests, aimed at quantitative and semiquantitative identification of microorganisms present in water and ferruginous precipitates; (4) determination of the attributes and physicochemical properties of ochreous sediments - it allowed to propose potential and real possibilities of their practical use, e.g. as mineral sorbents or natural dyes.
