Racjonalizacja i efektywność użytkowania energii elektrycznej

(1)

A C T A U N I V H R S X T A T X 8 L O O Z I N S I S F O LIA OeCONOMICA 45, 1985

Z b ig n ie w K a r w a c k i*

RACJONALIZACJA

I EFEKTYWNOŚĆ UŻYTKOWANIA E N E R G II ELEKTRYCZNEJ

W e tę p

M a ję c na uwadze n ie d o b ó r e n e r g i i e l e k t r y c z n e j . J a k i o b e c n ie w y s tę p u je w g o sp o d arce p o l s k i e j , a t a k i e nowe m o ż liw o ś c i, J a k i e może dać w chodząca w ż y c i a refo rm a g o s p o d a rc z a , chcemy wskazać na pewne sposoby łs g o d z s n la skutków n ie d o b o ru e n e r g i i e l e k t r y c z n e j , a ta k ż e p o d k r e ś lić ważność r a c j o n a l i z a c j i j e j u ż y tk o w a n ia . J e e t to prób a komplsksowsgo s p o jr z e n ia na problem u ż y tk o w a n ia e n e r g i i e l e k t r y c z n e j w P o ls c e i na t a j p o d e ta w le w y c ią g n ię c ia od p o w ie d n ich w nloeków . Je d n a k ż e proponowane w t e j p r a c y m odele ma j ę na c e lu n ie t y l e g lo b a ln e r o z w ią z a n ia c a łe g o p rob lem u, gdyż z ło ż o n o ś ć teg o z a g a d n ie n ia w y k ra cz a d a ls k o poza ramy t e j p r a c y , co o d p o w ie d n ie n a ś w ie t l a n ia te g o ja k ż e ważnego problem u 1 p ro p o z y c ja d a ls z y c h bsdari w tym k ie r u n k u .

Możemy w y o d rę b n ić n ie ja k o dwa k i e r u n k i d z ia łe A m a ją cych na c e l u poprawę a y t u a c j i w d z i e d z in i e u ż y tk o w a n ia e n e r g i i e l e k t r y c z n e j. Je d n a k ż e błędem b y ło b y t r a k t o w a n ia ic h ja k o dwóch o d d z ie l nych metod d z i a ł a n i a z m ie r z a ją c y c h do Je d n e g o c e l u .

Pierw szym k ie ru n k ie m J e s t r a c j o n a l i z a c j a u ż y tk o w a n ia e n e r g i i e l e k t r y c z n e j . W t e j c z ę ś c i r e f e r a t u p rz y to o z o n e sę a d m i n i s t r a c y j na sposoby ła g o d z e n ia k ry z y s u e n e rg e ty c z n e g o ne drodze r a c jo n a - l i z a c j l u ż y tk o w a n ia e n e r g i i e l e k t r y c z n e j , a ta k ż e p r z e d s ta w io n y j e s t model op tym alnego w y k n r z y s t e n la m ocy, k t ó r y w p o łę c z e n iu z w ym ienionym i d z i a ł a n ia m i o r g a n iz a c y jn o - a d m in is tr a c y jn y m i może w znacznym s to p n iu p r z y c z y n ić s i ę do "w y ró w n a n ia " k rz y w e j poboru • o o y , a 'ty m samym do j e j op tym aln eg o w y k o r z y s t a n ia .

Oruglm k ie ru n k ie m jmmt e fe k ty w n o ś ć u ż y tk o w a n ia e n e r g i i a le k

-* A e y e t e n t - s t a ż y s t a w I n s t y t u c i e E k o n o m e tr ii i S t a t y a t y k l O L.

(2)

t r y c z n e j . Prop on uj emy t u t a j dw ustopniow y a o d « l a a j« o y na c e lu m a k s y m a liz a c ję e fe k t y w n o ś c i u ż y tk o w a n ie e n e r g i i a l a k t r y c z n a j .

Na z a k o ń c z a n ia p re z e n tu je m y dwa a o d a la z d z ia d z in y l d e n t y f l - k a c j l d z i a ł a l n o ś c i J e d n o a t k i g o s p o d a rc z e j w z a k r a a la u ż ytk o w a n ia o n a r g l l a l a k t r y c z n a j .

Pom ijam y t u t a j ezcz eg ó ło w y o p ia a e to d program ow ania p r z y w ie - lo r a k o ś c i c e ló w , k t ó r y a l p o s łu ż y liś m y e i « w n aezych m od elach, a k t ó r y można z n a le ź ć w p ra c y ’ O ptym alna d y s t r y b u c ja a n a r g l i e le k t r y c z n e j w a y a ta m la e n e rg e ty c z n y m . Problem y m e to d o lo g ic z n a “ 1 .

• 1 . ' R a c jo n a l i z a c j a u żytk ow an i a a n a r g l i a l a k t r y c z n a j

Z a p o z n a ją c s i ę za wzoram i o k r s ś la j« c y m l k o s z ty w y tw a rz a n ia a n a r g l i e l e k t r y c z n e j 2 . dochodzim y do w n io s k u . Za podatawowya spo sobom z a n la j s z a n ia k o sz tu Jad no atk ow ag o J e « t z w ię k s z a n ia czaau u żytk o w a n ia mocy z a in s t a lo w a n e j , c z y l i la p a z a w y k o r z y s t a n ia u rz ą dzeń e le k t r o w n i o ra z s i a c l t r a k c y j n e j , W l«ża s i ę to b e z p o śre d n io Z wyrównywaniem k rz y w a j o b c i ą ż a n ia .

W s y t u a c j i , k t ó r a aa m ie js c e o b e c n ie w P o l s c e , w yrów nyw ania k rz y w a j o b c ią ż a n ia ma na c a l u n la t y l k o o b n iż a n ia - k o s z tu J e d nostkowego w y tw a rz a n ia a n a r g l i e l e k t r y c z n e j , co z s i n i a a l l z o w a n l * o g ra n ic z e ń w J a j dostaw ach do o d b io rc ó w . T ru d n o ś c i w p o k r y c iu p a łn ag o z a p o trz a b o w a n la o d b io rcó w na e n e r g ię e le k t r y c z n y s k ł a n i a j « e n e rg e ty k ó w do p o e z u k iw a n la sp oso bów ic h z ła g o d z e n ia .3 e d n « z dróg j e e t z p e w n o ści« r a c j o n a l i z a c j a z u ż y c ia e n e r g i i w o g ó le , a e n e r g i i e le k t r y c z n e j w s z c z e g ó ln o ś c i. W y e t« p u J« c y d e f i c y t mocy i e n e r g i i e l e k t r y c z n e j zauaze e n e rg e ty k a do s to s o w a n ia różnego ro d z a ju o g ra n ic z e ń w zu żyw an iu t a j e n e r g i i , co powoduje z a k łó c e n ia w fu n k c jo n o w a n iu g o s p o d a rk i n a ro d o w e j. O g r a n ic z a n ia t e e k ł a n l a j « do z w ró c e n ia uw ag i na ro z - sędne i oszczęd ne u ż y tk o w a n ie e n e r g i i e le k t r y c z n e j o ra z doekona- l a n i e p ro c e su J e j p o b i e r a n ia . Mówl«c o k o n ie c z n o ś c i rozsądnego k o r z y s t a n ia z e n e r g i i e l e k t r y c z n e j , r o z r ó ż n ić n a le ż y dwa k i e r u n k i d z i a ł a n i a w tym z a k r r e l e ^ t

Z . K a r w a c k i , O ptym elna d y s t r y b u c ja e n e r g i i e l e k t r y cznej w s y s te m ie e n e rg e ty c z n y m . Prob lem y m e to d o lo g ic z n e « « p l e . I n s t y t u t E k o n o m e trii i S t a t y s t y k i UŁ (1 9 8 2 ).

2 I b i d e a , s . 171-175.

(3)

Rfccjopnllz«ojł 1 »faktywność użytkowaniu a n a rg li olaktrycznaj 63

• o b n iż a n i* poziomu e n e rg o c h ło n n o ś c i p r o d u k c ji o ra z • o b n iż a n i* poboru n o cy e l e k t r y c z n e j ,

J e ż e l i c h o d z i o k la r u n a k p la r w a z y , to d «ź «c do o b n iż a n ia e n e rg o c h ło n n o ś c i p r o d u k c j i, wprowadzano o g r a n ic z a n ia z u ż y c ia e n e r g i i a la k t r y c z n a j w p o a z c z a g ó ln y c h r a a o r t a c h . Je d n a k ż e * w p r a k ty c e p r z a k r a c z a n lo l i m i t u p rz a z z a k ła d p ro d u k c y jn y b y ło l i k widowana p rz a z Je d n o e t k « n ad rzęd n y drogę p rz y z n a w a n ia lim it ó w u z u p e łn ia j« c y c h 4 . Powodowało to m arnow ania o s z c z ę d n o ś c i u z y sk a nych w In n y c h p r z a d o lę b lo r s t w s c h . O tym , J a k ważnę oprawę J e a t r a c j o n a l i z a c j a 1 o sz czę d n o ść u ż y tk o w a n ia a n a r g l l a l a k t r y c z n a j , z w ła s z c z a w p rz e m y ś le , dowodź«t - s t r u k t u r a z u ż y c ia a n a r g l l a l a k t r y c z n s j p rz e z podstawowe g ru p y o d b io rc ó w ( p a t r z t a b . 1 ) ; T a b e l a 1 S t r u k t u r a z u ż y c ia a n a r g l l a le k t r y c z n e j w 1975 r . w P o le c e p rz a z podetawowe g ru p y o d b io rcó w G ru p y o d b io rcó w U d z ia ł w z u ż y c iu krajowym o n e r g l l e l e k t r y c z n e j (w % ) P rz e m y s ł 1 w i e l c y o d b io r c y 6 1 ,2

O d b io rc y b ytow o-kom u naln l 18 ,9

P o tr z e b y w ła s n s s le k t r o w n l 7 ,0 T r a k c ja e le k t r y c z n a PKP 3 ,4 S t r a t y w s i e c i a c h 8 ,9 Z u ż y c ie e n e r g i i w e le k t r o w n ia c h wodnych 0 ,6 Ź r ó d ł o : 3. O o r s z, R. K r o c h m e l e k i , M, W a c h , R a c j o n a l i z a c j a u ż y tk o w a n ia a n a r g l l e l e k t r y c z n e j , “E- n a r g e ty k a " 1978, n r 1 , a . 28.

- dobowe o b c ią ż a n ia s y s t s a u s ls k tr o e n e r g e ty c z n e g o 1 u d z ia łu pod staw ow ych grup o d b io rc ó w w o b c ią ż e n iu e y a te a u ( p a t r z r y s , 1 ) . Na p r z y k ła d z ie rysu n k u 1 możemy z o rie n to w a ć s i ę . J a k w y g lą d a ła s y t u a c ja w 1975 r .

c a c h poboru e n e r g i i e le k t r y c z n e j do r a c j o n a l i z a c j i j e j u żytk ow a n i a , "E n e r g e t y k a , m arzec 1979,

(4)

3-M3

Aml*2

R y s • 1 . Dobowe o b c is k a n ia system u e le k t r o e n e r g e ty c z n e g o i u d z ia ł p o s z c z e g ó ln y c h grup o d b io rcó w w o b c ią ż a n iu system u ( w a r t o ó c i ś r e d n ia z l a t 1 9 7 1 - 7 5 )i a - g ru d z ie ń (zimowa doba p ó a ia r o w a ), b - l i p ie c ( l e t n i a doba p o a la r o w a ); 1 - pompowanie wody ar e le k t r o w n ia c h w odnych, 2 - t r a k c j a e le k t r y c z n a PK P, 3 - a t r a t y w e l a c l a c h , 4 - p o trz e b y w ła s n e e l e k t r o w n i , 5 - s e k t o r b yto w o - ko au n aln y« 6

-p rz e m y s ł 1 w l s l c y o d b io r c y Ź r ó d ł o i 3. D o r o s z , R. K r o c h a a l e k l , M. W a c h , R a c jo n a liz a c ja - u ż y t k o w a n ia e n e r g i i e le k t r y c z n e j « " E n e r g e ty k a * 1978, n r 1, a . 2 8 . P ro g re a r a c jo n a ln e g o u ź y tk o w s n is s n s r g l l e l e k t r y c z n e j d la p r z e a y e łu aożna u j f ć n a s t ę p u ją c o 5 t - ^ d o b ie r a n ia a o c y napędów, k l i m a t y z a c j i 1 o ś w i e t l a n i a do nych p o t r z e b t - p r z e c iw d z i a ł a n ia e tra to m e n e r g i i na z b ę d n a o ś w i e t l a n i a 1 r a c jo n a ln a p r z e t w a r z a n ie ; - dokon yw en is p o a la ró w z u ż y c ia e n e r g i i s l s k t r y c z n s j w głów nych u- r z f d z e n la c h p r z e t w ó r c t / c h ; fa k ty c z n le -3 . O o r o a z , R . K r o c h a a l e k l , M. W a c h , Ra c j o n a l i z a c j a u ż y tk o w a n ia e n e r g i i e le k t r y c z n e j « " E n e r g e t y k a * 1978, nr 1, e . 28.

(5)

B a c jo n a llz a cja 1 A k ty w n o ś ć M i y t k w n U »n>rŁl l a le k try c tn e j 65

- p r z s c la » d z la ła n le p r s o o lf ż e n l u s i l n i k ó w 1 i c h p r a c y J a ło w a j i • a ta r a n n a k o n e e rw e c ja , o b s łu g a 1 r e a o n t y napędów grupowych l

in d y w id u a ln y c h , ź r ó d e ł ś w i a t ł a , a p r z f t u 1 a l a c l e le k t r y c z n y c h ; • a la a ty o z n a r a g u l a c j a o b o lf ż e n le u rz «d ze ó w e n ty le c y jn o - o g rz e w - c z y o h . w z e le ź n o A c l od warunków a t a o o f a r y e z n y c h , 1 r a g u la c j a o A w le t le n la s to s o w n ie do- p o ry d n i* i ro d z a ju p o « ls s z c z s ó .

P rza o h o d z «c do d ru g lo g o z w y a la n lo n y c h H lsru n k ó w r a c j o n a l i z a c j i w y k o r z y s t a n ia o n o r g l l o l o k t r y c z n a j , zw ró ćay uwag« na dobowy p r z e b ie g poboru a o c y ( p a t r z r y a . 2 ) .

S

e . 2 . a ) dobowy w yk ra s o b c l« ż e ó w Z E i.ó d ż *T e re n (A ro d o 22 X IX 77 r . } | 1 - o b c ią ż e n ia r z a c z y w ls t o , 2 - p r z y o g r a n ic z e n ia c h w p r z a a y A la j b> dobowy w ykroa o b o l« ż e ó w ZE Ł ó d ź - T e re n (ś r o d a 18 X IX 1978 r . ) i 1 - o b c ią ż e n ia r z a c z y w la t a . 2 - p r z y o g r a n l-c z a n la l-c h w p r z e a y ó le Ź r ó d ł o * H. K a c z a a r o k , W y k o r z y s ta n ia c h a r a k t e - r y s t y c z n y c h c a c h poboru a n a r g l l e l e k t r y c z n e j do r a c j o n a l l z a o j l J o j u ż y tk o w a n ia . ‘ E n e r g e t y k a * . a * r z e c 1979.

M o la a y zeobeerw ow eć, l a z a p o trz a b o w a n la na moc n l a j a a t w o l t g u doby ró w n o a le rn e 1 dadz« * 1 « w y ró ż n ić o z t a r y c h s r a k t o r y e - ty c z n e o k r o s y t n o c n y , r a n n y , p o łu d n io w y 1 w ie c z o r n y . S z c z y t y p ob oru w y s t ę p u j* w o k r a s la ra n n y « 1 w ie c z o r n y « .

Podotawowa ca o h y p r z a b la g u dobowego p ob oru « a c y p o w ta rz a - J « a l f ws w s z y s tk ic h d n ls c h ro b o c z y c h 1 s f z b liż o n a na t e r a n i a c s łs g o k r a j u . Aby ż « n la j a z y ć p o z lo a szcz yto w e g o z a p o trz s b o - w an la na n o c , n a jw y g o d n ie j b y ło b y cz«AÓ w y s tę p u ją c y c h w t y c h o- k re e a c h o b d f ż e ó p r z e n le A ć na In n a p o ry d o b y, w k t ó r y c h pobór 6 K a c z e « r e k , o p . c l t . , « . 102-105.

(6)

j e o t a n l e j e z y , a t y * ( M y t (wyrównać p r z e b ie g dobowa go z a p o t r z e bow ania na n o c . N a jb a r d z ie j n a t u r a ln y * epoaob«* w yrów nyw ani* k rz y w e j o b o l« ż e n l« J e s t p r z y łą c z a n ia do w a p ó ln a j a l a o l ró żn ych grup o d b io rcó w o duży* p r z a a u n i« c lu w o z a a la o b c l« ż « A e z c z y to * . w ych. Moina ta k z a p rzaauw ać w c z a s i « , w z g lfd a * a l a b i a , o b o l« * Z e n ia szcz ytó w « p o s z c z e g ó ln y c h zak ład ó w p rz a z w y z n a c z a n ia 1 » o b o w ią z u j« c a g o * ia a i« c Z ń a g o w s p ó łc z y n n ik a u d z ia łu z u ż y p la a n a r g i l a la k t r y c z n a j w g o d z in ach “ s z c z y t u ” . N a l a ł y ta k z a a to ao w ać odpo- w la d n ia ś r o d k i p re w e n c y jn a w ato aun ku do tyo h o d b io rc ó w « k t ó r z y p o * l* o k o n t r o l i n ia s t o s u j ą a l « do p o la c a ó Paóatw ow aj O y a p o z y c jl Mocy (PO M )7 .

B i o r ą c pod uwag« f a k t , l a w a rto ś ć a n a r g i l a la k t r y o z n a j w go d z in a c h s z c z y tu j a a t w ie lo k r o t n ie wyZeza n i l a n a r g i l p o b la r a n a j w o k ra s a c h n is k ic h o b c i« ż « A 1 * a j « c na uwadza k o n ie c z n o ś ć o g r a n i» c z e n ia s z c z y tó w , n a le ż a ło b y 8 »

- i s t o t n i e z ró ż n ic o w a ć o p ł a t y za a n a r g l« e le k t r y c z n y w z a l a ł * . n o ś c i od p o ry doby i w prow adzić u w s z y s tk ic h o d b io rc ó w k o a u n a l*

no-bytow ych l i c z n i k i d w u ta ry fo w a ;

- w prow adzić w z a k ła d a c h p rz a a y a ło w y c h u k ła d y p o * la r o we dwu* i t r ó jfa z o w a o ra z w y d z ia lo n « l n a t a l a c j f EGA ( o d b i o r n i k i a l a k t r y * cznego g r z e j n ic tw a a k u m u la c y jn e g o ) z a ta c z a n o t y l k o w o k ra a a c h n i s k i c h o b c l« ż e h i

• z a sto so w a ć s t y c z n i k i « ta ro w a n a z e g a ra * n a s ta w ia n y * 1 plombowa nym p rz a z Z a k ła d y E n e rg e ty c z n a t a * , g d z i* z n a jd u j« a l « o d b io r n i k i EGA, je dno t a r y fo w y r o z lic z e n io w y p o* l a r « n « r0 1 1 ;

- w p row ad zić ob o w l«z«k grupowego s te r o w a n ia li c z n i k ó w d w u ta ry fo - wych lu b « t a r o w a n ia z c z ę s t o t l i w o ś c i « a k u a ty c z n « C SC A ).

O a la z y c h a o ż llw o ś c i w p ły w a n ia na o b n iż a n ia poboru i « e y w a zcz yto w yc h « f a r a c h o b c i« ż a n ia n a le ż y azukaó w d z i a d z in ie o r g a n i z a c j i p r a c y . W t y * c a l u n a le ż a ło b y 9 )

* p rz e rw y na ś n ia d a n ia 1 p o d w ie c z o r k i u a t a la ć w g o d z in a c h e z c z y * towego poboru a o c y i

- w z a k ła d a c h dw uzałanow ych przaauw ać p r a c « z a z a la n y d r u g i * } Aa t r z e c i « ( n o e n « ) i — ; ---L o c . c i t . 8 ' ' .v '' . 'i L o c . C i t . , 9 o o r o a z , K r o c h a a l s k i , W a c h , o p . c i t . « a«

(7)

- u p ro w a d z ić p ia n o « » w y ł« o z a n i* o d b io rc ó w ko au n aln o -b yto w ych ( w y łf o z a n le l i n i i A re d n le g o n a p i ę c i a ) po u p rz e d n ia u p rz e d z a n iu o d b io rcó w p rz e z A r o d k i ■••owego p rz e k a z u i - w p row ad zić o s t r z e l a n i a w p o s t a c i s yg n a łó w ( g s A n i f c i e A w i a t ł a ) , w y s y ła n y c h w a o a e n c la p o ja w ie n ia e l f d e f i c y t u w b i l a n s i e mocy. U o le jn e a o ll i w o A ę l c s lo w s g o d z i a ł a n i a d la opanowywanie d e f i c y tó w a o c y w e y e t e a l a e le k t r o e n e r g e ty o z n y a n e s u w a jf e l f p rz y e n a llz o w e n iu a ie e lf c z n e g o w yk resu o b c i f i e » sz cz yto w ych ( p a t r z r y s . 3 ) . R y s . 3 . M ie s ię c z n y w y k rss o b c lfZ e ó s z c z yto w y ch s i e c i w ZE Ł ó d ź - T e re n i 1 - krzyw e e z c z y tó w w ie c z o r n y c h , 2 - krzyw a s z c z y tó w re n n y c h , 3 - A re d n le w ie cz o ró w w d n i ro b o c z e , 4 - ś r e d n i* renków w d n i ro b o c z e , S - A re d n le w ie cz o ró w w n i e d z i e l e , 6 - ¿ r e d n ia renków w n i e d z i e l e Ź r ó d ł o « Dek w r y e . 2 .

A n e ł l z u j f c te n w ykree aoZna z au w ażyć. Ze A re d n io sz cz yto w o o b e lf Z e n le w c i# g u ro b o cz ych d n i ty g o d n ie j e e t w yZszs o o k o łd 27-330» n iZ w n i e d z i e l e . I e t o t n y e f e k t w p o s t s c l z a n ie js z s n l a po b o ru a o c y a o tn s b y u z y e k a ć p rz y 5-dnlow ya (E - d n io w y a ) ty g o d n iu p r a c y z r u c h o a y a i w o ln y a l od p r a c y d n i a a l , r ó Z n y a l d la p o sz cz e g ó ln y c h z a k ła d ó w 1 0 . W a z y t t k ie p rz e d e ta w lo n e t u t a j p r o p o z y c je n i e w y k lu c z e j« do- ty c h c z a e zn anych 1 ato eow enych sposobów r a c jo n a ln e g o

(8)

60 _____________ IH ą » l« w ^ ¿ ‘w e ż l.

N i n U m ocą. W warunkaob o a t r e g o 1 p o g ł* b la J« c e g o a l f d m flc y tu a o c y trz a b a zeweza l i c z y ć « 1 « z k o n i« o z n o ś c i* a to a o a a n la o g r a * n io z e ó , ja k o o a ta ta e z n a g o apoaobu z a p a w n la n ia rów nowagi b lle n e u

■ooy w a y e t e n le • le k t r o e n e r g e t y c z n y a .

1 . 1 . N o d a l op tym alnego w y k o rz y e ta n la mooy

Z a p ro p o n u ja a y t a r a z a o d a l, k t ó r y ar p o łą c z e n iu z w ym ien ion ym i w p o p rz e d n i« p a r a g r a f ie d z ia ł a n ia m i o r g a n iz a c y jn o - e d m ln le t r a o y j- n y a l a 0 2 « w zn aczn y« s to p n iu p r z y c z y n ić a l « do “ w yró w n a n ia * k r z y wej poboru n o c y , • t y a « a a y a do j a j o p ty a a ln a g o w y k o r z y s t a n ia .

H o d a l o p ty a a ln e g o w y k o rz y a ta n la a o c y 11

- z a la n n a lo so w o , b«d «ca w ie lk o ś c i « mocy n ie z b « d n « do zeepoko- j « n l « p o t « n c ja ln « g o p o p ytu na a n a r g l f a la k t r y o z n « w g o d z i- nech « z c z y tu w d n iu 1 1

Y t - w ie lk o ś ć a o c y planow ana do u ru c h o m ia n ia w d n iu 11

Oznaczmy t a r a z p rz a z #t r ó ż n ic « a l« d z y zap lan ow an ym i do u ru c h o m ia n ia w ie lk o ś c ia m i mocy w d n iu t - 1 o r a z w d n iu t

f t " y t - l * y t d la t - 1 . 2 , . . . . T ( 1 )

P rz a z a t o z n a cz a y w ie lk o ś ć o d c h y la n ia m larzon ag o r ó ż n ic « m l«» dzy a o c « zep len ow an* do u r u c h o a la n la a moc« r z a c z y w iś c ia po* trz e b n « do z a a p o k o ja n lą p o p ytu

a • y t - O d la t ■ 1» 2 , T ( 2 )

P r z y czym p rz a z yQ b « d z la a y r o z u m ie li tu moc uruchom ion« b e z p o śre d n io p rzód o k ra s s n 1 . Cslsm nsszym b ę d z ie a l n l a a l l z a c j a w a r t o ś c i o c z e k iw a n e j n ao t« - p u j«c o g o w y r a ż e n ia j , 4 ( ’ ■ * ) « > p r z y w arunkoch ( 1 ) 1 ( 2 ) , g d z lo c > O j a a t dan« a t a l « . 11 H . w a g n a r , B a d a n ia o p e r a c y jn a . W arazawa 1980, a . 736-738.

(9)

A n a l l s u j « c obacny » t a n p o l s k i e j e n e r g e t y k i, ao Z e a y e t w ie r - d z i ć . t e » l a " g r o z i " n a» w n e j b l i ż s z s j p r z y s z ł o ś c i t a k « o y t u s c j a . ab y » 0 0 z a in s ta lo w a n a p rz e w y ż s z a ła z a p o trz e b o w a n ia g o s p o d a r k i,' a naw al rów now ażyła j a . Wobec tag o r ó l n l o a a t • y t - 0 f b ę d z ie o z n a c z a ła n la d o b ó r a o c y 1 b « d z ls co n a jw y t e j w n a jb liż s z y c h ' l a

ta c h d o ż y ła do O . Z. w y ż s j w y a le n lo n y c h względów u z s ss d n lo n s wy- d a ja s l « . p o d s ta w ia n ia w a i e j e c e s t a ł o j c szacunkow ej s t r a t y , j a k « p o n o s i gosp o d srka w w yn ik u u n is r u c h o a is n is 1 kW a o c y . Mo- d a l b ę d z ie a i a ł n a s t ę p u ją c « p o s ta ć 1

( & ( ' ■ * - « ) ]

a l n E E r A f t * e # t J U ) p rz y w arunkach t f_t d la t » 1» . . . . T (5 ) y^ — O j d la t ■ 1. . . . . T (6 )

c - szacunkowa s t r a t y g osp o d arcza z t y t u ł u u n ia r u c h o a le n ia 1 kW a o c y (.c > O ) .

Można za u w a żyć. Ze J e ż e l i c • 0 . to r o z w l« z e n le o p t y a a ln e j e s t równe y* • y c d le w s z y s tk ic h t . ' 3 s Z s l i c J s s t dowol- n i a d u ża. to y * ■ E

(o't )

J e s t w a r t o ś c i« o p t y a s l n « . P ro c e s p o d s je o w a n ia d e c y z j i o d n o ś n ie do poziomu y^ J * * * w ie lo e ta p o w y . D e c y z ja na p ie rw s z y a s t s p l s p o le g a na u s t a l e n i u w e r t o ś o l y ^ . P o d s ta w ie e y E ( D t ) w a l s j s c s Ot do wzoru ( 2 ) o r s z f t i e t do wzoru ( 3 ) . W w ynik u ty c h p o d s ta w ie ń o tr z y a u -J e a y » I e m _{L i y t . i * * t ) *} _{♦ c y t “ E ( ° t )} t - i (7 )

N a e tę p n le , po zg ru p ow aniu wyrazów podobnych 1 p r z y j ę c i u . Ze d c / d y , • 0 , d le t • 1 , 8 , . . . . T , o t r z y a u j e a y T równań l l n i o - wych z T n le w la d o a y a i i

(10)

z a _ _ Zbl;;il«w Karm eli! ( 2 ♦ o ) V l - r , • o i ( 0 t ) ♦ y # ( « ) f * * t - i 4 ( 2 ♦ « ) - l *t+ x m 0 8 ( ° t ) ( » ) d la t - 2 , . . . . T - ł

-Vr-x - ( * ♦ « ) vT • « « ( O t )

(

10

)

Rów nania ( 8 ) - ( 1 0 ) n o lo a y ro z w ią z a ć p r z y danych w a rto ś c ia c h c , E ( o t ) o r a z y Q . Wyznaczona w a rto ś ć y^ j a a t o p t y a a ln « w a r t o ś c i« z a la n n a j d a c y z y jn a j w p la rw a z y a a t a p l a 1 J a a t f u n k c j« l i n I o w « E ( ° t )*

D o l a l i z a lo Z y a y , Za h o ry z o n t p la n u J a a t n ie o g r a n ic z o n y Ł za poziom y i p o w in ia n b y ć ta k u a t a la n y . ab y b y ł o p t y a a ln y d la kaZ- dago d o w o ln ia duZago T , to wówczaa motnm w ykazać« l a ro z w ią z a ni© u k ła d u równart 6 - 1 0 w zg l«d aa y ^ , gdy T-~oo j a a t ró w n a ł

p rz y z a io 2 a n iu , l a a z a rn g po p ra w a j a t r o n l a ( 1 1 ) j a a t z b la Z n y , o- ra z

M olna t a k l a z a u w t y ć . Za y x j a * » wa w zorza ( 1 1 ) f u n k c j« 11- niow « e ( ° t )•

Z n a j« c r a a l l z a c j « w a r t o ś c i O j,..' d ecyd an t a o l a «korygow ać aw oja p rz e w id y w a n ia o k o la jn y c h w a r t o ś c ia c h 0 ( w ta n ap oaó b , l a w n a a t« p n y a d n iu o b l i c z a n i a (1 1 ) z o a t a j « p o w tó rz o n a , p r z y c z y a w a rto ś ć o cz aklw an a £ ( 0 ^ j a a t równa nowaj w a r t o ś c i o c z c k lw a n a j z a p o trz a b o w a n ia na o b a łu g « w n a a t« p n y a d n iu .

y , . « ( » „ . CE ( 0 , ) ) , S « . 2 , 6 ( 0 , )

_{( 11)}

2

(11)

3 * ż « l i J* d n * k I ( ° t ) * ° * d l * w s z y s tk ic h t ( p o p y t n* e n e r g ię J * * t p r o c * * * « s t a c j o n a r n y * ) , to n l a z a la ż n la od p o p rz e d n ich w ar t o ś c i y t w a z y a tk le p r z y » z ł* w a r t o ś c i y t * « o k r e ś la n e z a le ż n o ś - d | i W p o p rz e d n ia p a r a g r a f ! « z a j « o w a l lś « y e i « p ro b le m «« użytków«'* n ia e n e r g i i e l e k t r y c z n e j , podcftodztc do teg o z a g a d n ie n ia od « t r o ny r a c j o n a l i z a c j i 1 o s z c z ę d n o ś c i. In a c z e j a 6 w l« o # w y a lc n lo n * t a « k i e r u n k i d z i a ł a n i a a * J « na c * l u n l * j * k o az w l« k * z * n l« * i s t n i e j ? - c ych a o c y a n a rg e ty c z n y c h p oprzez o a z cz«d n o ść u ż y tk o w a n i* i o g ra n i c z a n ia w d o a ta w l* c n a r g l l e l e k t r y c z n e j . J * Z a l l c h o d z i o o g ra n ic z a n ia w p ob o rze a o c y , to J a a t to dość d r a s ty c z n a f o r a » o- s z c z « d z * n ia , s l a b lo r « c pod uwag« s y t u a c j « , w j a k i e j z n a la z ła s l « p o ls k * e n e rg e ty k a i je d n o c z e ś n i* g o a p o d a rk a, f o r « * k o n ie c z n a , p o n i* w * l n la a o ż ll w o ś c l« J « * t z a s p o k o je n i* p e łn e g o p o p y tu . S « u t n « k o n la c z n o ś c i« n a t o a la s t J a a t p r z y p o a in « n l« o r a c j o n a l i z a c j i u ż y tk o w a n ia c n a r g l l e l e k t r y c z n e j , gdyż pow inna to b y ć rz e c z n o r a a ln a d l a każdego o d b io r c y , baz p o trz e b y w p row ad zania go w p r o b le a y a n a r g e t y k l 1 i s t n i e j ą c e g o na c a ł y a ś w i * c l * k ry z y o u su- rowcowago. Spraw a J * s t o t y ł a t r u d n a , gdyż e n e r g ia e le k t r y c z n a J a a t ta k poetszschnya n o ś n ik i« « a n a r g l i , ża a a r n o t r a * i « c j « n i a z d a ja a y aobia- Z t* g o * p r * w y . W ych o d z ia y z z a ło ż e n ia , że z a b ra k nąć J a j n i e matmt bo ona po p ro a tu J e s t . Sp ra w y z a c z y n a j« S i « k o a p llk o w a ć wówczas, gdy po p r z s k r « c s n iu k o n ta k tu żarów ka n i a z a b ły ś n i e j a k z w y k ła , c h o c ia ż sprawno s « b e z p i e c z n i k i .

T a ra z z a j a l e s y * 1 « z a g a d n ie n ie « u ż y tk o w a n i* * n * r g i l « le k » t r y c z n e j od a t r o n y Ja g o a f a k t y w n o ś a i. w t y « c e l u n a le ż y p o t r a k tow ać a n a r g i« e le k t r y c z n a Ja k o Ja d a n z n ie z b ę d n y c h cz yn n ik ó w do

d la

0 < c < ••

o ra z y , — 0 * gdy t —

(12)

u ru c h o m ie n ia j a k i e j k o l w i e k p r o d u k o jl. Z d a j« o a o b ie opraw « * n la - doboru teg o c z y n n ik a , n a l a ł y e i « z a e ta n o w ić p rzód « p rzed e w s z y s tk im , na J a k i e c e l e i i l e n a l a ł y go p r z e z n a c z y ć , 'W s r u jg c s i « p r e f e r e n c ja m i s p o łe c z n y m i i d «*«o do u t r z y a a n ia w a i mrę h a r » m onijnago ro zw o ju g o sp o d arcz e g o .

Na tym je d n a k n i e k o n ia o , g d y* po r o z w i« Z a n iu teg o p ro b lo a u nasuwa e i « d r u g i o w i e l e t r u d n i e j s z y . Hamy Ju Z r o z d z le lo n « p o d a ł e n e r g i i pom i«dzy o k r e ś lo n e d z ia d z in y g o a p o d a rk i, n a l a ł y t e r a z ta k j « w y k o rz y s ta ć , aby p r z y n lo a ła ona j a k n a jw lf k e z y a f a k t p r o d u k c y jn y . Z a p ro p o n u ja a y t e r a z d w ustopniow y a o d e l a a j« o y na c e lu n ie t y l k o g lo b e ln e r o z w l« z a n le c a łe g o p r o b le a u , g d y ł z ł o * ło n o ś ć tego z a g a d n ie n ia w y k ra cz a d a le k o poza raw y t a j p r a c y , co o d p o w ie d n ia n a ś w ie t l a n ie te g o ja k Z e w aln eg o p r o b la a u 1 p ro p o z y c j e d a ls z y c h badań w t y a k ie r u n k u * N a le Z y je d n a k je a z c z e ra z p o d k r e ś l i ć , Ze j e k ie k o l w le k d z i a ł a n i a trm eą tu je d n a k a e n a , je - 2 e l l n ie wpoimy na e t a ł e za a a d y r a c jo n a ln e g o u ż y tk o w a n ia e n e r g i i a l a k t r y c z n a j . Zaaad a t a o b o w l« z u je o o z y w iś c le n ie t y l k o w o d n ie s i e n i u do e n e r g i i e l e k t r y c z n e j . 3 . M odel ro z d ysponow en ie e n er g i i e le k t r y c z n e j p o a l« d z y poszczeg ó ln e b ran Z e Reform a g o s p o d a rc z a , k t ó r a J a a t a k t u a l n i e wprowadzana w P o l sce p r z e w id u je , l e w d Ł a d z in ie kra jo w e g o o b ro tu z a o p a trz e n io w a -12.

go docelow o n ia p r z e w id u je a i « ła d n y c h d y r e k t y w . Pod etaw « p ro cesów z a o p a trz e n io w y c h v< g osp o d arce n arod o w ej b «d « poziome po- w l« z a n ia p ro d u k c y jn o - z a o p a trz e n lo w e r e a liz o w a n a na p o d a ta w la uaów, a f o r a a ty c h p ow i«zaó w p e łn y a z a k r e s ie a l e ć b « d z le ch a r a k t e r to w a ro w o - p iś n ie ż n y . S ta r o w a n ia p r o c e a a a i z a o p a tr z e n ia a a- t e r la ło w o - t e c h n lc z n e g o b « d z la d ocelo w o o p a r ta na w y k o rz y a ta n iu n a r z ę d z i a k o n o a lc z n y c h 1 In n y c h n o ra o g ó ln y c h . W aln a z n a c z e n ia m k e z ta łt o w a n lu rów now agi na ryn k u środków p r o d u k s jl b « d z la m ia ł system b ila n s ó w aa t a r l a l e w y c h , Za w eg l«d u na z a la ń « Ic h r o l i 1 f u n k c j i . P r z e e t a n « b y ć ona n a r z « d z la a r o z d z i e l n i c t w a , a e ta n «

12 K ie r u n k i r e f o r a y g o e p o d a rc z e j - p r o j e k t , "T ryb u n a Ludu0 , l i p i e c 1981.

(13)

•1« p od staw « k s z t a łt o w a n i * rów now agi g o s p o d a rc z e j o ra x ekonom i cz n ych n a r z ą d z i » ta ro w a n ia p r o c a a a a l z a o p a t r z a n ia , a t a k i e s fs k - tyw nago w y k o r z y s t a n ia zasobów M a t e r ia ło w y c h . R a a ln a ocana a k tu a ln e g o a ta n u z a o p a tr z a n ia » a t e r ie ło w e g o g o s p o d a rk i o ra z p e rs p e k ty w y na n a j b l i ż s z a 2 - 3 l a t a w e k s z u ję na k o n ie c z n o ść p r z e jś c io w e g o u trz y m a n ia r o z d z ie ln ic t w a w yb ran ych órodków p r o d u k c y jn y c h . B r a k rOwnowagl z a o p a tr z e n io w e j J a s t r e z u lta te m g łę b o k ic h d y s p r o p o r c ji rozw ojow ych w y s tę p u ją c y c h m iędzy baz® » u ro w c o w o - a e te rla ło w ę s p r z s t w ó r c z y a l g a łę z ia m i p rz e m y słu i in - n y a l d z l a d z i n s a l w y tw ó r c z o ś c i. O y s p r o p o r c jl t y c h n l s noża do r a ź n i » z n e u t r e llz o w e ć im p o rt s n l i n w e e t y c je , a n i t a i wprowa dzana r a f o r a a ca n z a o p a trz e n io w y c h . N ie k t ó r a ś r o d k i p r o d u k c ji o dużym z n a c z e n iu , w y ra ź n ie d e f ic y t o w a , p r z e jś c io w o o b j ę t a z o s t a nę zeeadę przym ueowej c e n t r a l i z a o j i zakupu p rz e z c e n t r e l e zao- p s t r z e n i e . S t o s u n k i a ię d z y c s n t r s l ę z a o p s t r z s n ia a j e j d o stew ca- a l będę reg u lo w a n a u a o w a a i. C e n t r a le z e o p a t r ż e n ia upraw nione do w yłę czn eg o zakupu p rz e k a z a n a z o a ta n ę pod n ad zór c e n t r a ln e g o o rg anu do «praw g o s p o d a rk i m a t e r i a ł o w e j, k t ó r y b ę d z ie u d z i e l a ł w y ty c z n y c h co do k ie ru n k ó w e p rz e d a Z y d e fic y t o w y c h tow arów , zgod n i e z u s t a l e n l a a l k ie r u n k o w y a l Redy M l n le f r ó w . R o z w ią z a n ie t a k i e p o z w o li o g r a n ic z y ć b e z p o ś re d n ie r o z d z ie ln ic t w o do p o z y c j i n a j b a r d z ie j d e f ic y t o w y c h , e z e ra z a a podstawowych 1 o w i e l o r a k i « z a s to s o w a n iu . J a k na p r z y k ła d o w a lu ty w y m ie n ia ln e , w ę g i e l , on er- g le e l e k t r y c z n e , podstawowe e u ro w ce . L i s t ą s r t y k u łó w lu b g ru p , k t ó r s p o d le g a ją r o z d z ie ln i c t w u , rz ą d p***edłoZy in f o r m a c y jn ie S e j a o w i . W r o z d z i e l n i c t w i e surowców 1 a a t a r i e ł ó w p r z a a tr z a g * -13 ; ne będą n a e tę p u ję c e z a s a d y t

- przedm iotom r o z d z ls ln lc t w s będę k o n k rs tn s surow e» i m a t e r i a ł y bądź g ru p y p rod uktó w r z e c z y w iś c ie d e f ic y t o w y c h , n ie zaś w i e l k o ś c i z b io r c z e i

- p r z y d z i a ł y środków przyznaw ane będę na z g ó ry o k re ś le ń © c a l e p ro d u k c y jn e b ę d i u ełu g o w e ;

- a d r e s a t e a p r z y d z ia łó w będę p r z e d s ię b lo r s t w s s lb o ic h z rz e a z e - n ie t

- c e l e * ła g o d z e n ia n ie p e w n o ś c i w d z i a ł a n i u p r z e d e ię b lo r e t w wpro wadza s l ą p r z y d z l s ł y ns o k r s s y w i e l o l e t n i e ;

(14)

7 4 _ _____ Zblglew K a r w a c k i , :

'

- d l« u n ie m o ż liw ie n i« podejm owania n a je f e k t y w n ie js z y c h p rocesó w

p ro d u k c y jn y c h stosow ana b f d z t a zaaad« swobodnej e p rz a d a ty i kupna w ię k s z y c h nadwyżek dóbr* k t ó r a - « podstaw ow ej c z ę ś c i b e d f reg la m e n to w a n e.

Tak w l« c , o p i e r e j e c f l « na z aaad ach w prow adzanej r a f o r a y goa> p o d a rc z a j w p ie r w s z e j c z ę ś c i dwuetapowego m od elu, z e j a i e a y a l « problem am i ro zd ysp on ow an ia e n e r g i i a la k t r y c z n a j pom iędzy po» s z c z e g ó ln e b r a n i * . B i o r ą c pod uwago« t a a n a r g la a la k t r y c z n a j e s t p o w azachn la atoaow ana n ie m a l wa w a z y a tk lc h d z ie d z in a c h t y c i a , k o n ie c z n e sp rsw e J a a t « ab y w p r o b la a ia J a j rozdysponow a n ia n la o g r a n ic z a ć e i e J a d y n ia do j a j u b ytk o w a n i« w p r z e a y i l e , a l a t a k t « w In n y c h d z ia d z in a c h t a k ic h Ja k n p . t r o l n i c t w i e , go s p o d a rce kom unalno-bytow ej i in n y c h .

B i o r ą c pod uwag«, t a n a jw ię k s z y « u t y t k o w n ik la « e n e r g i i e le k - t r y c z n a j J a a t p r z e a y s ł i t o , t « w ła ś n ie w p r z e w y ś le tk w i« n a j w ię k s z a m o ż liw o ś c i o s z c z ę d n o ś c i z u ż y c ia e n e r g i i e l e k t r y c z n e j , •jak 1 z uw agi na p a n u j« c y o b e c n ie w P o le c e k r y z y e g o s p o d a rc z y , c h c l e l i b y ś a y o d n la ś ć n asz model w y łą c z n ie do u ż y tk o w a n ia e n e r g i i a le k t r y c z n e j w p r z e a y ś le . 2 teg o w zględu n a l e t y p r z y j ę ć , t e p rz e d p r z y s t ą p ie n ie « do budowy neazego a o d a lu u a t a ło n a z o s t a ł y p r o p o r c je z u ż y c ia e n e r g i i e l e k t r y c z n e j p rz e z p r z e « y « ł i i n nych o d b io rc ó w .

Podchodząc do z a g a d n ie n ia w ta n sposób otrzym am y n o d b io rc ó w (.b ra n ż), z k tó r y c h każdy j a e t a g re g e te a m n ie js z y c h Je d n o s t e k . A- żaby móc dokonać ro zd ya p o n o w a n la , a u a ia y znać z a p o trz e b o w a n ie p o s z c z e g ó ln y c h o d b io rcó w w o k r e ś lo n y « o k r e ś l« 'c z « « u . W yd aje « i « , że r o z p a try w a n ie teg o z a g a d n ie n ia na t y « s z c z e b lu * na o k re s k r ó t s z y od roku j e s t n le u z e s a d n io n a . P o p yt na e n e r g ie e l e k t r y czny p o s z c z e g ó ln y c h b ra n ż o t r z y a a a y s u n u je c p o p y ty p o « z c x « g ó l» nych z a k ła d ó w w chodzących w « k ła d k a t d e j b r a n ż y . Podstawow y« na- r z ę d z ie » w p r o c e a le r o z d z ie la n ia e n e r g i i a l a k t r y c z n a j w n sszya modelu będę p r i o r y t e t y , k t ó r e a u » l « y p r z y d z i e l i ć p o « z c z « g ó l- nyo o d b io rco m . P r i o r y t e t y t e «u sz e b yć o d z w lo r c ia d lc n l« « apo- łe cz n o - g o e p o d a rcz y ch p r e f e r e n c j i . S t o p ie ń , w j a k i « uda na« a l ę zaw rzeć te p r e f e r e n c j e w p r i o r y t e t a c h , b ę d z ie s t a n o w ił je d n o c z e ś n ie o p o w o d zeniu c a ł e j o p e r a c j i . Podetew « do p r z y d z i e l a n i a p r io r y t e t ó w p o s z c z e g ó ln y « o d b lo r c o a a o t « b y ć « ie d z y in n ym i li chwa ł a Rady M in is t r ó w z d n ia 30 X I 1981 r . w « p r a w i« z a s a d d z i a ł a l n o ś c i p r z e d s ię b io r s t w państwowych « 1982 r . Po p r z y d z ie le n i u

(15)

o d p o w ie d n ich p r io r y t e t ó w keidemu z o d b io rc ó w , z n a j cc ic h p op yt i o g ó ln « poda* a n a r g i i e l e k t r y c z n e j , a o ia a y p r z y a t « p ić do J a j d y s t r y b u c j i . C h a r a k ta r z a g a d n ia n ia a aa naauwa m etodę, k t ó r « n a le - t y z a sto so w a ć do ja g o r o z w ią z a n ia . O e i e l i p o t r s k t u js a y ze e p o k o je - n i s p o p ytu k a id s g o z o d b io rc ó w js k o p o jś d y n o z y c s l z a d a n ia , o t r z y a s a y wówczas ż ą d a n ie p r o g r s a o w s n ia , w k t ó r y a w y s tę p u j« n c a ló w , p r z y c z y a n i a można i c h w e z y e tk lo h z a s p o k o ić . Mamy w ię c do e z y n la n la z p ro g ra a o w a n ia a p rz y w ia lo r a k o ó c i c a ló w . Do ro z w ią z a n ia ta g o z a g a d n ia n ia p o e ł u i y l i ó o y a i « je d n « z a a to d teg o p ro g ra a o w a n ia , a a i a n o w ic ia p ro g ra a o w a n ia a c a lo w y * .

P r a k ty c z n a w y k o rz y s ta n ia a a to d p ro g ra a o w a n ia a a ta a a t y c z n s g o , j a s t d ość o g ra n ic z o n a z powodu a z ty w n o ó c i a o d a l i o p t y m a liz a c y j n y c h . P r z s js w is a i « to m ięd zy i n n y a i w t y a , i a u w z g lęd n io n a j a s t Ja d n o k r y t e r i u a o p t y m a ln o ic i, o d p o w ia d a j« c a o k r e ś lo n e j s y

t u a c j i p o d a ja o w a n ia d a c y z j i . W r z a c z y w ia t y c h p ro c a a a c h podejmo w a n ia d e c y z j i a y t u a c ja j a a t t a k z ło t o n a i z a ia n n a , i e model t a k i s t a j a a i « n ie a d e k w a tn y do r z e c z y w ie t o ó c i .

W z w i«z k u z t y a p o w e ta ła k o n ie c z n o ś ć zbudow ania na g r u n c ie t e o r i i p ro g ra a o w a n ia aaterno tyczn eg o m o d e li i metod o p ty m a llz a - c y jn y c h d o p u s z c z a j« c y c h je d n o c z e ś n ie u w z g lę d n ie n ie w ię c e j n iż je d n e j f u n k c j i c e l u . O o k ła d n « c h a r a k t e r y s t y k « t y c h a a to d p o d a j« p ra c e Z .K a rw a c k ie g o 1 E . K o n a rz e w e k ie j- G u b e ły 1 4 .

4 . H o d e l op tym alneg o ro z d y sp onow ania e n e r g i i e le k t r y c z n e j pom iędzy b ran że

W y k o r z y e tu j« c do ro zd yep o n o w sn ls e n e r g i i e le k t r y c z n e j poraię- d zy b ran ża a a to d « p ro g ra a o w a n ia c e lo w e g o , wiemy i e d e c y d u ję c y wpływ na końcowa ro zd ysp o n o w an ls a a j « p r i o r y t s t y , s ta k ż e w a g i w o b r « b le p r i o r y t e t ó w , t e z a ś u a te le m y k o r z y s t s J « c z in f o r m a c j i a p r i o r y c z n e j . M o ie a y w ię c p o w ie d z ie ć , Ze zaaób i n f o r m a c j i o p ro b le m ie , k t ó r y memy r o z w l« z a ć , d e c y d u je o końcowym e u k c e a le .

N a le ż y te k Z e w a p o a n le ć w t y a m ie ja c u o i n t e r e s u j « c y a k ie r u n ku ro z w o ju a o d s lu program ow ania p rz y w ia lo r a k o ó c i c e ló w ,

mlano-14 K a r w a c k i , o p . c i t . , s . 98-121? E . K o n a r z e w- s k s - G u b s ł a , Program ow ania p rz y w l a l o r a k o ś c i c e ló w , Warezawa 1980.

(16)

/ 6 ________________________ ______S tlftn l« v łterw ok i, , ' ‘ 1 ■ 1' ■ w i o l * program ow aniu k o n w e ra e c y jn y * ( l n t e r e o l t i v e p r o g r * * * i n g ), n i * sto so w an y« d o tfd w n t i z t j p r a k ty o e g o s p o d a r e z s j. Э . O yer p r z e d s ta w ia k o n w e rs a c y jn y a l g o r y t * ro z w ią z y w a n ia zadart p ro g ra a o - w enta calo w eg o ( i n r e r a c t l v e g o a l p r o g r a e a in g ), k t ó r y n a w ią z u je <io s fo rm u ło w a n i* z a d a r le "je d n o s tr o n n e g o " p r o g r * * o w * n ia c e lo w e g o , p rz y w ie lu fu n k c ja c h c e lu o r e z e l g o r y t a F r * n k * ~ W o lf * 'e 1 5 .

P rze d sta w im y p o n iż e j d w ie z w ie lu a o t l i w o ó c i e fo r a u ło w a n i* « o d e lu p ro g re a o w e n ie celow eg o d la ro z p a tryw a n eg o p rz e z naa p ro - b le a u rozd ysp on ow an ia e n e r g i i e le k t r y c z n e j a i« d z y p o sz cz e g ó ln e b r a n i e .

4 . 1 . P o d e jś c i e Je d n o c e lo w e

Maay N b r a n t . Z n a a y ic h p op yt o ra z ł« c z n « p od at e n e r g i i , to zn aczy euwę e n e r g i i e l e k t r y c z n e j , k t ó r ą n a le ż y rozd ysp on ow ać. Z a łó t a y , t a c s l s a n aaz ya b ę d z ie d o k ład n e z a a p o k o je n ia p op ytu k a t d e j z b r e n t . W o b r ę b ie teg o c e lu p r z y d z l e l i a y p o s z c z e g ó ln y * b ranżoe od p o w ie d n ie w a g i, k t ó r e będy o d z w ie r c ie d la ły n asz e to « eunek co do k o l a j n o ś c i z a s p o k a ja n ia ic h p o p y tu . Tak w ię c a a * y « x t - p r z y d z ia ł e n e r g i i e le k t r y c z n e j d le 1 - te J b r a n t y i • 1 , . . . , N ; bŁ . p op yt na e n e r g ię e le k t r y c z n y i - t e j b r a n t y i ■ 1 , . » . , N i B - łę c z n a podaż e n e r g i i e le k t r y c z n e j d la w e z y e tk ic h b r a n t i - w a g i. i * i . . . . . N, Wówczas a o d e l »ozeny z a p is a ć n a s tę p u ją c o i N a in z • £ mt ( * x * d i * ) t l 5 ) 1-1 p rz y w arunkach ж / x ♦ d w d • b i i ° i i *2 ♦ d2 - d2 " b2 V 15 Э . O y e r , I n t e r a c t i v e C o a l P r o g r a e a in g , "Management S c ie n c e " 1972, v o l . 12, No 1.

(17)

*N ♦ di *• d i " bN '• <M>

*1 ♦ *2 * • *’ ♦ *N ♦ *N*1 * 8

X i * d l d l > 0 d l * 1 - 1 ... M*

g d z l « i d” 1 d* a« z a le n n y a i o b r a z u j« c y a l o d c h y le n i« , u je « n e 1 d o d a t n i« , od « ta n u pożądanego. Z « l» n n « xN4^ z p unktu w id z e n ia ■ «tem atycznego J e e t z a le n n « dodatkowe n ie d o b o ru , g d y i wprowadzana J e e t w o a lu ep ro w ed z en le n ie r ó w n o ś c i x j ♦ ♦ ••• ♦ * N< a 1110 P ° " e t a c l x t ♦ * 2 ♦ * N ♦ xN t l ■ B (c z e g o wyaaga « e to d a program ow ania c e lo w e g o ). Z p unktu w id z e n ia e ko n o alczn eg o «©Ze one « l e ć róznę I n t e r p r e t a c j e w z e le Z n o ś c i od r e l e c j l a le d z y p o p y t« « a p od etę • n e r g l l e l e k t r y c z n e j . X ta k g d y t

- p o p yt < p od aZy,

xN ł J b ę d zie nadwyżkę e n e r g i i e le k t r y c z n e j ponad p r z y d z ia ły

d la p o s z c z e g ó ln y c h branZ 1 b ę d z ie równa d* - p o p y t ■ podaży

XNtJ " 0

- p o p yt > podaZy xu . b ę d z ie n le d o b o re « e n e r g i i e l e k t r y c z n e j w sto su n k u do po*

N♦1

N

p y tu na n lg 1 b ę d z ie równa d~ 4 . 2 . P o d e jś c i e w le lo c e lo w e P r z y j a u j f c t a k i e s a a e w a ru n k i J a k p o p rz e d n io , z a ł ó i a y t e r a z , Ze a a a y n ie Je d e n , e l e dwa c e l e do o s i f g n l ę c l a * - c s l i i d o k łs d n ls z a s p o k o ić p op yt brsn2 od i do v ; - c a l 2» z a ln la a liz o w a ć i l o ś ć n i e d o s ta rc z o n e j e n e r g i i d le b r o n i od v ♦ i do N, p rz y c z y a w p ro w sd zlay t u t s j o d p o w ie d n ie w a g i d l« p o s z c z s g ó ln y c h b ra n ż .'

(18)

78__________ ________________ Zbłęoł<M K f weki, _____ _ M odel to n a o ż ea y e fo ra u ło w a ć n a a t « p u j« c o i ■ ln z p rz y w arunkach i

■

»*! ( dI ♦ <**)*

^2*1^1

(ł5)

x i ♦ dI * dl • bl X2 * d2 - di * b2 XN * di " di * bN X j ♦ x2 ♦ ••• ♦ * N ♦ XN * ł *

®

I x^ • ^ * d^ ^ 0 d l i 1 • 1, N P^ i P2 •• o * no c z e n ie a i p r io r y t e t ó w . N a l a ł y zauw ażyć» t o w p r z y padku b ran ż oznaczonych n u a o r a a l v ♦ i do M w f u n k c j i c a lu n ie w y a tfp u j# z a ie n n e d " ( d l a i ■ v « 1 , . . . » N ) . D z ie je e l f ta k d la t e g o , poniew aż w t y * p rz y p a d k u , z a in t e r e e o w a n i j e s t e i a y w z a i- n ia a liz o w a n iu n ie d o b o r u .a k c e p t u ją c e w en tu a ln o nadw yżkę. W s y tu a - c j i . k ie d y ty c z n y popyt na e n a r g i« e le k t r y c z n y j o a t w ię k s z y od ł« c z n e j p o d a iy e n e r g i i , w y e t ę p ie n ie n ad w yżki podaży nad p o p yte a u k tó re g o * z o d b io rcó w (b r a n ż ) aożo b y ć a k u tk io a t y l k o i w y łą c z n ie b łę d n e j d y s t r y b u c j i e n e r g i i e l e k t r y c z n e j . w p ro c e d u rz e o b l i c z e n i o w e j , a t a n o w if c e j w t y a p rzyp ad ku Jo d y n ie p r o e t f a o d y f ik e c j ę a lg o r y t a u e i a p l e z , p r i o r y t e t y (w dany» a o d a lu P j i P2 ) c z y te ż i lo c z y n y (w danya a o d e lu P j« ^ d l * i ■ v ♦ 1 . . . . . N ) » p e ł n i e j « s p e c y f ic z n y r o i « . Z j e d n a j o t r o n y o d g ry w a j« one r o i « w sp ó łcz y n n ik ó w c , z k la s y c z n e j t a b l i c y a ia - p la k e o w e j, z d r u g ie j e tr o n y z a s t ę p u j« w n i e j w s p ó łc z y n n ik i o p ty - a e l n o ś c i Z j - C j . W ta k z a o d y fik o w a n e j t a b l i c y s im p le k so w e j op- t y a e l i z a c j a odbywa s i « e t a p a a i . To zn aczy n a jp ie r w ó p t y a a l i z u j e - a y w ed ług p r i o r y t e t u n a s t ę p n i e P ? i t d . Je d n a k ż e d o k o n u j«c

(19)

o p t y m a l i z a c j i w edług n astęp n eg o p r i o r y t e t u , n ie możemy p o g o rsz yć w sp ó łcz yn n ik ó w o p t y m a liz a c y jn y c h p r io r y t e t ó w p o p rz e d n ic h . P ro c e d u ra kończy e l f , wówczee gdy d o k o n e l iia y o p t y m a l i z a c j i w edług o a t e tn le g o p r i o r y t e t u - lu b gdy n ie a o ż ea y p rz e p ro w a d z ić optyma l i z a c j i , w ed ług k tó re g o ś z k o l e i p r i o r y t e t u bez p o g o rs z e n ia w sp ó łcz yn n ikó w o p t y m a liz a c y jn y c h p r io r y t e t ó w p o p rz e d n ic h .

S . M odel ro zd ya p onow enle e n e r g i i e le k t r y c z n e j pom iędzy p r z e d s ię b i o r ę twa w o b r ę b ie je d n e j b ran ż y

»

W p ie rw e z e j c z ę ś c i naszego dwuetapowego a o d e lu z a jm o w a liś my s i ę rozdyaponow enlen e n e r g i i pom iędzy p o s z c z e g ó ln e b ra n ż e .

W drugim e t a p i e , t r e k t u j ę c p r z y d z ia ł e n e r g i i d le d enej b ran ż y ja k o d anę, zajm iem y e i ę problemem j a k n a je f e k t y w n ie js z e g o wyko r z y s t a n i a e n e r g i i e l e k t r y c z n e j , p a tr z ę c na to z a g a d n ie n ie od s t r o n y s f e k t u p ro d u k c y jn e g o . T a k ie p o d e jś c ie n s k a z u je nam t r a k t o wać e n e r g ię e le k t r y c z n ę ja k o śro d e k n ie z b ę d n y do u ru c h o m ie n ia p ro d u k c j i .

Wobec teg o będziem y m i e l i do c z y n ie n ia z r e l a c j ę typ u na- k ł a d y - e f e k t y . w yd a je s i ę , że n i e i s t n i e j e ta k a p o l i t y k a , w k t ó r e j w y n ik i i n a k ła d y b y ły b y je d n o c z e ś n ie o p ty m a liz o w a n e . Na tę me t o d o lo g ic z n y b e z red n o ść wobec problem u w y z n a cz a n ia r o z w ią z a n ia , w którym r e a l i z u j e s i ę Je d n o c z e ś n ie m aksym alny e f e k t i m in im a ln y '- n a k ł a d , w skazyw ał Ju ż 0 . L a n g e . I t u t a j w ła ś n ie J e s t a z a r o k le p o le do s to s o w a n ia program ow ania w ie lo k r y t e r io w e g o . C h o d zi bowiem o w yw ażenie t a k i e j r e a l i z a c j i n a k ła d y - e f e k t y , k t ó r a by b y ła w da nych w arunkach o p ty m a ln e .

D o tych czasow e m stody gosp od arow an ia d o p u s z c z a ły Je d n o c z e s n e s to s o w e n ie obydwu zesad g o s p o d a r n o ś c i, Je d n a k ż e z d a r z a ły e i ę wy p a d k i, że n ie zauważono m o ż liw o ś c i o b n iż k i z u ż y c ia ja k ie g o ś ś ro d k a , gdyż p r z y j ę t o r e a liz o w a ć za sa d ę m a k s y m a liz a c ji w yn ik ó w .

Z a g a d n ie n ie w y jś c io w e o p t y m a l i z a c j i w i e lo k r y t e r io w e j j e s t na- s t ę p u ję c e 1 6 » no o b s z e rz a O C R n ro z w ięz a ń d o p u s z c z a ln y c h wyzna c z a n y c h 'p r z e z u k ła d n ie r ó w n o ś c i lin io w y c h

(20)

O • | x t A X < b , X > o J

n a le ż y z n ale ź ć ro z w ią z a n i« , w

k t ó r y

dwlo fHnke3* lin io w e f A i f j judnoczońnie o s ię g s ję eketremui», p rz y c z y a i

f , ( X ) « C 'x '- i- « a x j f _ ( X ) • o'X-*-min.

1

Tak p o s te w io n y problem z a g a d n ie n ia w y jśc io w e g o im p lik u je sform u ło w a n iu n a s tę p u ją c e g o n io lln io w n g o n a d a n ia program ow anie w i e l o - k r y t e r i a l ń e g o 17. z n a le z ć t a k i w e k to r X0# s p e ł n i a j ą c y u k ła d o g r*-n lc z e r t , u rz y k t ó r y « fu r*-n k c ja

paięga maksimum.

Dako w arunek u z u p e łn ia ją c y do u k ła d u o g ra n ic z e ń a u e lo y d o łą c z y ć z a d a n ie , aby w z b io r z e D n ie z n i k a ł M ian ow n ik f u n k c j i i l o r a zowej K ( X ) . t j . f 2 I X > # 0 d la X€D, Od e t r o n y • m etom atycznej j e s t to pewne z a w ę że n ie z a d a n ia ; b io r ą c Je d n a k I n t e r p r e t a c j ę eko nom iczn y, w arunek te n J e s t zaweze s p e ł n io n y . Poniew aż fu n k c ja f 2( x ) j e s t l i n i o w a , a w ię c 1 c i ę g ł a , w o b s z o rz s 0 n ie z m ie n ia z n a k u . Możemy ta k ż e z a ło ż y ć bez o g r a n ic z e n ia o g ó ln o ś ć rozw ażań, ze J a s t to znak “ p l u s " , gtSyż znak “ m in u s“ zawsze możemy o d n ie ś ć do l i c z n l k s . S t# o o s t a te c z n a p o s ta ć warunku u z u p e łn ia ją c e g o t

/ f k ( X ) > O O la

x e o .

Je d n a k ż e is to tn y m mt»nk«muntSv* p r z e d s ta w io n e j tu k o n c s p c ji m aksym slnsj e fe k t y w n o ś c i J s s t p r z y j ę c i e z a ło ż e n ia o n ie o g r a n ic z o n ej m o ż liw o ś c i k o « p e n t» a c ji spadku w e r t o ś c i je d n e j f u n k c j i- k r y t e - rium wzrostem w a r t o ś c i d r u g i e j . Może z a l a t n i s ć s y t u a c j a , ż s da ne z a g a d n ie n ie n ie da e podstaw do u z n a n ie w zajem nej s u b s t y t u c j i nakładów 1 w y n ik ó w ,i w *» c z a s musimy s p e r z ę ó z ić in f o r m a c js u zu p e

ł-17 W ię c e j w isd o m o ści ns te n tem at można z n a le ź ć w p ra c y K o n a r z e w s k i e J - G u b s ł y , op. c i t .

(21)

n l a j « c « o m in im a ln ie za d o w a la j«c ym p oz io m ie w yników 1 w a k a y n a l.n l* d o p u e z c z a ln e j w a r t o ś c i n a k ła d ó w , t j . i * t C X ) > X x f 2 ( X ) < X

2

g d z la t 1 - p o z lo a a l n l a a l n l a z a d o w a la ją c y c h w ynik ów , 2 - p o z lo a a a k a y a a ln la d o p u s z c z a ln y c h n a k ła d ó w .

Możemy wówczaa otrzym ać Je d n o p e re m e try c z n e z a d a n ia programom w a n la lin io w e g o o p o a t a c l i ( X ) ■ C*H -»m ax p r z y o g r a n lc z a n la c h O - X t AXas b , X » 0 , f 2 ( X ) . d ' X . f d la f > 0 , k t ó r e p o s ia d a z b ió r ro z w ięz a h o p ty m a ln y c h , o d p o w ia d a j9 c y c h o k ra ś » lonym poziomom p a ra m e tru .

Z d e c yd o w a liś m y , l a w ła ś n ie t a p o s ta ć je d n o p a ra m e try c z n e g o z a * d a n i* program ow ania lin io w e g o b ę d z ie o d p o w ie d n ia d la p r o b le a u ro z d z ia łu e n e r g i i e le k t r y c z n e j w ew nątrz b r a n ż y . W tym c e lu auaim y z a b ra ć dodatkowa d ane, mówiące o o s ią g a n iu w y d a jn o ś c i u ż y tk o w a n ia s n s r g l l e l e k t r y c z n e j p rz e z p o e z c z e g ó ln e z a k ła d y w o b r ę b ie b ra n ż y . C ho d zi t u t a j o w s k a ź n ik e fe k t y w n o ś c i z u ż y c ia * n * r g i l e le k t r y c z n e j . Oo teg o możemy s i ę p o s łu ż y ć w s k a ż n ik la a g lo b a ln e g o zu ż y c i a e n e r g i i e l e k t r y c z n e j , w y r a ż a ję c y a sto su n e k o g ó ln eg o zu ży c i * * n * r g l l do w l * l k o ś c l p r o d u k c j i . □ * ż * l i Je d n a k p rz y jm ie m y , źa e n e r g ia e le k t r y c z n a w y k o rz ystyw a n a w p r z e d s i ę b io r s t w ie na c e l * n ie p r o d u k c y jn a e ta n o w i a a ł y p ro c e n t c a ł o ś c i , możemy p o s łu ż y ć s i t w s k a ź n ik i* * te c h n o lo g ic z n e g o z u ż y c ia s n s r g l l e l e k t r y c z n e j w y ra ż a * Jęcym s to s u n e k z u ż y c i* * n * r g l l n* c * l * p r o d u k c y jn * (.t e c h n o lo g i c z n e ) do w y a o k o ś c i p r o d u k c j i . W a o d a lu ro zd ysp o n o w an ia a n a r g l l e le k t r y c z n e j w ew nętrz b ra n ż y p o s łu ż y liś m y s i ę o d w r o t n o ś c la a i ty c h w skaźn ikó w , c z y l i w sp ó łcz y n

(22)

-B2_______________________________ E b lg n lw Karwacki

n ik a m i e fe k t y w n o ś c i z u ż y c ia s n s r g l l s l s k t r y c z n s j . Z a k ł a d a j f c , ż s cen y a« dobrym o d z w la r c la d la n la a ko sztó w p r o d u k c j i, d la l s p s z s j p r z e j r z y s t o ś c i , s łu s z n o w y d s je s i ę u j ę c i e w a rto ś c io w o ty c h w s p ó ł* czynników - B io r ę c pod uwagę ró żn y p o z io a tyc h w s p ó łc z y n n ik ó w w różn ych p r z e d s ię b io r s t w a c h d anej b ra n ż y o ra z nowa z s s a d y Ic h fu n k c jo n o w a n ia , musimy l i c z y ć s i ę z ta k « s y t u a c j ę , ża n is k t ó r s bardzo e n e rg o c h ło n n a J e d n o s t k i w w yn ik u p rz a p ro w a d z a n la • t a k ia g o r o z d z ia łu o n a r g l l e le k t r y c z n e j o trz y m a ły b y j a j t a k i e i l o ś c i , k t ó r a n eg o w ałyb y sens u ru c h o a lo n ls j a k l a j k o l w l o k p r o d u k c j i. Aby do t e g o .n io d o p u ś c ić , d a ję c sz a n sę t y * p r z e d s ię b io r s t w o » na ob- n iż a n ie e n e r g ło c h ło n n o ś c i, a u s la y ta k ź a znać a i n l a a l n a z a p o tr z e bow anie na a n a r g ię a la k t r y c z n ę w s z y s tk ic h zak ład ó w d a n a j b ran - ź y . M in im a ln e , to zn aczy t a k i e , k t ó r a c h r o n iło b y dany z a k ła d p rzed d e f ic y t o w o ś c i« p r o d u k c ji w y p ły w a ję c ę z J s J n ie d o s t a t e c z n ej s k a l i (w y n ik o g r s n ic z s h e n e r g e t y c z n y c h ). O yap on ujęc t a k i a i oanym l możemy zbudować model m a k s y a a liz u ję c y p ro d u k c ję d anej . b r a n ż y p r z y d a n e j podaży e n e r g i i e l e k t r y c z n e j . Można to u ję ć n a s t ę p u ję c o t

ma*

f , ( X ) • C , X , t C , X , ♦ . . . ♦ C X i x i < n n p rz y o g r a n ic z e n ia c h f 2 ( X ) • x x ♦ X2 ♦ . . . X * f b^ < < b 4 d la b A i ■ 1, . . . , n g d z i a i Cx ( i • 1, . . . . n ) w s k a ź n ik i e fe k t y w n o ś c i z u ż y c ia s n s r g l l s ls k -t r y c z n a j p o s z c z e g ó ln y c h p r z e d s ię b io r s t w w o b r ę b ls d a n a j b r a n ż y ; ( i - i , . . . . n ) - p r z y d z i a ł s n s r g l l s l s k t r y c z n s j d i s poozez»- g ó ln y c h p r z e d s ię b io r s t w w o b r ę b ia d a n a j b r a n ż y ; t - podaż s n s r g l l s l s k t r y c z n s j w ramach b ra n ż y ( w y lic z a n a w p ierw szym s t s p l » a o d s l u ) ; b 1 ( i • 1 , . . . . n> - p o p yt na s n s r g l ę s la k t r y c z n ę p o s z c z e g ó ln y c h

(23)

(1 ■ 1« n ) - m in im aln e z a p o trz e b o w a n ia e n e r g i i e l e k t r y c z n e j p r z e d s ię b io r s t w m o b r ę b ie b r a n ż y . Powyższy m od el, aożemy z a p is a ć In a c z e j

k ( X ) ■ f j ( X ) ■ C 'x - * - « e x

p r z y o g r a n ic z e n ia c h

f 2 ( X ) - d 'x - f

b '< X < b .

S p ó jrz m y t e r a z na z a g a d n ie n ie r o z d z ie la n ia e n e r g i i e l e k t r y c z n e j w o b r ę b ie b ra n Z y z in neg o punktu w id z e n ie . W zasad ach r o z d z ie ln i c t w a surowców 1 m a te ria łó w w o k r e s ie k ry z y s u ( m. i n .

18

e n e r g i i e l e k t r y c z n e j ) z n a jd u jem y m iędzy in n y m i co n a s tę p u je « " p r z y d z i a ł y środków p rze zn a cza n e będę na z g ó ry o k re ś lo n a c e le p ro d u k c y jn e będż u s łu g o w e ".

Popatrzm y zatem na dany b ra n ż ę j a k na z b ió r pewnych t e c h n o lo g i i , d la r e a l i z a c j i k tó r y c h mamy p r z y d z i e l i ć pewne i l o ś c i e n e r g i i e l e k t r y c z n e j . Z uw egi na s ta n k r y z y s u , w Ja k im s i ę o b e c n ie z n a jd u je m y , pewne t e c h n o lo g ie będę p r io r y t e t o w y m i w s to su n k u do p o z o s t a ły c h (n p . w śród p r o d u k c ji obuw ia u p rz y w ile jo w a n a b ę d z ie p ro d u k c ja obuw ia d la d z i e c i i m ło d z ie ż y ). N a s tę p n ie musimy zad ać s o b ie p y t a n i e , co chcemy u z y sk a ć w o b r ę b ie danej b r a n ż y . Załóżm y w ię c , że chcemy m aksym alizow ać w a W o ś ć w ytw o rz o n ej p r o d u k c ji o- g ó łe n (n p . w cenach z b y t u ) , m aksym alizow ać w a rto ś ć p r o d u k c ji p r io t y t e t o w e j o ra z m in im a liz o w a ć z u ż y c ie e n e r g i i e le k t r y c z n e j na r e a l i z a c j e t e c h n o l o g i i n ie p r io r y t e t o w y c h . Je d n o c z e ś n ie b lo r ę c pod uwagę obecne t r u d n o ś c i surow cow e, p rz y c z y a i n t e r o s u j e nsa w y łą c z n ie e n e r g ia e le k t r y c z n a , n ie c h c ie lib y ś m y d o p u ś c ić do zu b o ż e n ia p r o d u k c ji w s e n s ie asortym entow ym . Z cego w zględu z b ió r w s z y s tk io h t e c h n o l o g i i w o b r ą b ie d anej b ra n ż y p o d z ie lim y na pewne z b i o r y tw o rz ę ce jed n o ro d n e g ru p y a s o rty m e n to w e . 0 ^ , 0 g ,‘ . . . . 0 ^ , Wówczas otrzym am y, Ze J « ( 3 A , 0 q . . . . . J 2

(24)

D z ł« k l a n a l i z l a ry n k u , b f d z ia a y » o g l i M M O O «r«i p o p y t no to w a ry n a le ż f c e do k a ź d a j g ru p y a a o r t y a a n t o w a j. U w z g lf d n ia J* « ta n popyt o ra z a o ż l i w o i c i a n a rg a ty c z n a w a w n ftrz b r a n ż y , wprowadzimy do wa runków o g r a n ic z a ją c y c h a o d a lu w a ru n k i z a p o b ia g a jf c a apadkow i p r o d u k c ji z danych ja d n o ro d n y c h grup a a o rty a a n to w y o h p o n iż a j u- a ta lo n a g o p rz e z naa p o z io a u . Moża-y z a ta a zbudować o a a t « P U jf o y model |

F u n k c ja k r y t a r i u a

C A X t aax dla i • (i# .... Nv ),

xA —

dla i ■ (i.

Kj,)*

przy czyat

1 • ł i .... N^«

.•»«

gdziot i ... Nk - tochnologlo priorytarowa. Warunki ograniczająca* L xi < r- i - i Mk

f2(X } - £

k+1

& A x * > ** •

(25)

- w s p ó łc z y n n ik e fe k t y w n o ś c i z u ż y c i* e n a r g l l e l e k t r y c z n e j (w u ję c i u w a rto ś c io w ym ) d la i - t e j tech n o l o g i i 1 m X ... Ny l Xt - p r z y d z ia ł e n e r g i i e le k t r y c z n e j na u ru c h o m ia n ie i - t e j t e c h n o l o g i i 1 • 1, Nv ; 3» (3 A, z b i ó r je d n o ro d n y c h grup e e o rty a e n to w y c h s •ą » I l o ś c i e n e r g i i e le k t r y c z n e j u m o ż llw ie jy c e p rod uk c j ę denego e e o r t y a e n tu na p o z lo a le a l n l a a l n y a . I l o ś c i t a a o ż e a y o b l i c z y ć a n o życ ś r e d n i w e k a zn lk z u ż y c ia e n e r g i i e l e k t r y c z n e j w o b r ę b ie d a n e j g ru p y e e o rty e a n to w e j p rz e z ż yd an y p rz e z nae m in im a l ny p r o d u k c ję t e j g ru p y . P r z y te k s fo ra u ło w a n y a z a d a n iu a l e l l b y ś a y t r u d n o ś c i ze e p re - c y z o w a n le e p o s t a c i a n a l i t y c z n e j k r y t e r l u a g lo b a ln e g o . OednakZa r e g u ł« a a k a y e a ln e j u ż y te c z n o ś c i aożne p o s łu ż y ć e l ę bez z n a jo m o ś c i e x p l i c i t a p o s t a c i f u n k c j i u ż y te c z n o ś c i* a w ię c te k ż e w ó w c z e e ,k ła dy f u n k c ja t a n i e j e s t s d d y ty w n ls r o z d z ie lo n e . K o n ie c z n y c h do r o z a lę z e n le p r o b le a u o p t y a s l l z s c j l w lo lo k r y t e r io w e j l n f o r a e o j l o f u n k c j i , u ż y te c z n o ś c i d o e ta rc z e d e c y d e n t w t r a k c i e p ro c e d u ry o b l i c z e n io w e j « O set to z a t a a p r z y k ła d z a g e d n is n ls p ro g rs a o w s n ls d i a lo g u c z ło w ls k - a s s z y n a î program ow ania k o n w e re e c y jn e g o ( I n t e r a c t i v e p r o g r a a a ln g ) .

(26)

Możeay w ię c e fo r a u ło w e ć 1^ z a d a n ia w ie lo k r y t e r lo w e g o p ro g ra a o - w a n ia w ypukłego z g lo b a ln a f u n k c ja k o a p ro a ia u K , k t ó r a J a a t su p e rp o z y c ja pewnej f u n k c j i u ż y te c z n o ś c i o n ia z n a n a j p o s t a c i a n a l i t y c z n e j o ra z z n a n a j f u n k c j i w e k to ro w e j F ( x ) j

K ( x ) - u ( F ( x ) ) — a e x , x

e

_D,

g d z ie 0 J e e t z b lo r e a w y p u k ły * 1 zwartym o r a z z a k ła d f s i ę , że fu n k c ja u ż y te c z n o ś c i u 1 każda skład ow a f u n k c j i F J e s t c i ę g ł a 1. ró ż n lc z k o w a ln a . a f u n k c ja K J a a t w k lę a ła « Z a d a n ia to aożna ro z w ią z a ć p rz y u ż y c iu a lg o r y t a u F a r a n k a - W o lf a 'a . A lg o ry tm t a n , a ta k ż a k o n w e rs s c y jn y a l g o r y t a F ra n k a - M fO lfe 'a , j a k i d a ls z a w ia d o m ości na ta n t s a a t , aożna z n a le ź ć w p ra c a c h 2 . K a rw a c k ie g o , 3 . O yera i A . M. C e o f f r i o n a , 3 . O y e ra , A . F r e ln b e r g a * ® . Z b ig n ie w K a rw a c k l

RATIONALIZATION AND EFFE C T IV EN ESS IN USE OF ELEC T R IC ENERGY

The a r t i c l e w h ile t a k in g in t o a c c o u n t th e p r e s e n t d e f i c i t o f e l e c t r i c e n e rg y i n th e P o l i s h economy and new p o s s i b i l i t i e s w hich csn be a ff o r d e d by th e in tr o d u c e d e c o n o a lc r a f o r a , I n d i c a t e s eoae ways o f c u s h io n in g th s e f f e c t s o f t h s e l e c t r i c e n e r gy s h o r t a g e . T h s rs a s y bs d is t i n g u is h e d h s r e two d i r e c t i o n s o f a c t i v i t i e s a im in g a t ia p r o v e a s n t o f th e s l t u e t l o n i n th e f i e l d o f u s in g e l e c t r i c e n e rg y . The f i r s t ons o f th e a e n v is a g e s i t s r a t i o n a l u s e . I n t h i s p a r t o f th s a r t i c l e , t h e a u t h o r a n a ly z e a a d a i n l s t r a - t i v e a e th o d s o f a l l e v l e t i n g th e e n e rg y c r l a i a , w h ich a i a a t r a t i o n a l u ss o f s l a c t r i c e n e rg y . T h e re i s a la o p r a s s n te d h e re a a o d e l o f o p t i a a l c a p a c i t y u s s , w hich c o a b in e d w it h th e l i s t e d o r g a n i z a t i o n a l and a d a l n l e t r a t l v e a e a s u re a way l a r g e l y K o n a r z e w a k a - G u b a i a , op. p i t . , a . 109-112. 20 K a r w a c k l , o p . c i t . , ; 3 . D y e r , The E f f e c t a o f E r o r r s in th s E s t l a a t l o n o f G r a d ie n t on th e Frank-M tolfe A g o r lt h n , w it h I a p l i c s t i o n e f o r I n t e r s c t i v s P r o g r a a a in g , 'O p e r a t io n s Re s e a r c h " 1974. v o l . 22 . No 1 ; A . M. G e o f f r i o n . 3 . O y e r , A. F r e l n b o r g . An I n t e r a c t i v e Approach f o r M u l t l - C r i t e r l a n O p t i a a l i z a t l o n , w it h an A p p l i c a t i o n to th e O p era t io n o f on A c a d e a ie O e p a r t a e n t, "Management S c i e n c e " 1972, v o l . 19, No 19.

(27)

c o n t r ib u t e to " s t r a i g h t e n i n g up* tho p ow ar, c o n s u a p tlo n c u r v e , • fid c o n s e q u e n tly to i t * o p t i a a l co n su m p tio n .

The o t h e r d i r e c t i o n o f a c t i v i t y l e e le a d a t p rom oting e f f e c t i v e c o n s u a p tlo n o f e l e c t r l o e n e rg y . The a u th o r p ro p o se s h e re a tw o - s ta g e a o d e l a l a l n g a t a s x l a i z a t l o n o f o f f s c t i v e n a s s In c o n s u a p tlo n o f e l e c t r i c e n e r g y .

F i n a l l y , t h e r e a r e prop oasd two a o d e ls In th e s re a o f I d e n t i f i c a t i o n o f a c t i v i t y p u rsu ed by an e c o n o a lc u n it In th e f i e l d o f e l e c t r i c power c o n e u a p tlo n «