Widok Ocena wpływu preparatów Isoprivet i Levamizole na odporność nieswoistą samic lisów polarnych i zdrowotność ich potomstwa

U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A

L U B L I N – P O L O N I A

VOL. LXI, 25 SECTIO DD 2006

*Zakład Epizootiologii i Klinika Chorób Zaka nych Instytutu Chorób Zaka nych i Inwazyjnych Akademii Rolniczej w Lublinie

**_{Prywatna Lecznica dla Zwierz t, ul. Kielecka 17, 26-060 Ch ciny}

MICHAŁ KRAKOWSKI

_{, KRZYSZTOF KOSTRO}

Ocena wpływu preparatów Isoprivet i Levamizole na odporno

nieswoist samic lisów polarnych i zdrowotno ich potomstwa

Evaluation of Isoprivet and Levamisole for stimulation of nonspecific immunity in female polar foxes and healthy state of their progeny

STRESZCZENIE

Zaburzenia funkcji mechanizmów odporno ci wrodzonej mog by jedn z zasadniczych przyczyn niepowodze w rozrodzie samic lisów polarnych. Kształtowanie si komórkowych i humoralnych mechanizmów odporno ci nieswoistej u samic lisów polarnych jest przydatnym wska nikiem immunologicznym w monitoringu zdrowotno ci zwierz t w okresie rozrodu. Zasto-sowanie nieswoistej immunostymulacji u samic w okresie reprodukcyjnym zwi ksza aktywno nieswoistych komórkowych i humoralnych mechanizmów odporno ci przeciwzaka nej, co wska-zuje na du skuteczno tej metody w przywracaniu zaburzonych funkcji mechanizmów odporno-ci nieswoistej u tego gatunku zwierz t. Efektem tego jest osi ganie lepszych wyników w rozro-dzie lisów hodowlanych.

Słowa kluczowe: immunostymulatory, odporno nieswoista, lis polarny

WST P

Immunoprofilaktyka swoista i nieswoista jest jedn z najbardziej efektywnych metod post -powania w chorobach zaka nych. Ma ona na celu zmniejszenie dyspozycji zwierz cia poprzez stymulacj odporno ci swoistej czynnej (szczepienia) i biernej (podawanie surowic odporno cio-wych) oraz nieswoistej (stosowanie immunomodulatorów i immunostymulatorów) [Krakowski 1996, Siwicki i in. 1998, Kostro i in. 2001]. Cz sto wzgl dy natury ekonomicznej, ograniczony dost p do biopreparatów oraz brak szczepionek przeciwko wielu drobnoustrojom oportunistycz-nym utrudniaj immunoprofilaktyk swoist przeciwko wielu chorobom zaka oportunistycz-nym wyst puj cym u lisów. St d te w profilaktyce, a tak e w terapii chorób zaka nych zwierz t coraz cz ciej wyko-rzystuje si immunostymulacj nieswoist (immunopotencjalizacj ) w celu wzmocnienia odporno-ci naturalnej (wrodzonej). Najkorzystniejszy efekt działania preparatów immunostymuluj cych uzyskuje si w stanach obni onej odporno ci organizmu, niezale nie od przyczyn, które j wywo-łały. W immunopotencjalizacji mechanizmów odporno ci naturalnej s wykorzystywane ró nego

rodzaju naturalne i syntetyczne immunostymulatory [Cannes i in. 1980, Markowska-Daniel 1991, Krakowski 1996, Davila Velazquez i in. 1998, Siwicki i Mizak 2001].

Celem bada była ocena wpływu preparatów Isoprivet i Levamisole na wybrane parametry odporno ci nieswoistej u samic lisów polarnych przed wyst pieniem rui oraz w pierwszych dwóch okresach ci y, a tak e ocena skuteczno ci nieswoistej immunostymulacji w poprawie

zdrowotno-ci ich potomstwa.

MATERIAŁ I METODY

Zwierz ta do wiadczalne

Badania przeprowadzono w fermie licz cej 150 samic lisów polarnych stada podstawowego, w której w poprzednich trzech okresach hodowlanych notowano wysoki odsetek samic niepokry-tych (około 20%), prawidłowo pokryniepokry-tych, lecz niewykoconych (15%) oraz samic roni cych (10%). Wyst powała znaczna miertelno noworodków oraz niska rednia odchowanych szcze-ni t, która wynosiła 2,1 szczeszcze-ni cia od samicy. Zwierz ta były utrzymywane w identycznych warunkach i ywione systemem tradycyjnym, według zalece norm, z uwzgl dnieniem dodatków mineralno-witaminowych oraz miały stały dost p do wody. W drugiej połowie grudnia lisy stada podstawowego uodporniono przeciwko nosówce i zaka nemu zapaleniu mózgu.

Badaniem obj to 30 samic lisów polarnych o masie 6–7 kg, w wieku około 2 lat. W doborze zwierz t do grup do wiadczalnych oraz grupy kontrolnej uwzgl dniono te samice, które w po-przednim okresie hodowlanym nie urodziły i nie odchowały szczeni t lub nie miały rui. Zwierz ta podzielono na dwie grupy do wiadczalne (I, II) oraz grup kontroln (III) po 10 sztuk w ka dej.

Preparaty immunostymuluj ce

Do immunostymulacji u yto preparatu Isoprivet (firmy Vet-Agro), stanowi cego 20% wodny roztwór izoprynozyny [syntetyczny kompleks inozyny, 1-dimetyloaminopropano-2-olu (DIP) i 4-acetamidobenzoesanu (PacBA)] do iniekcji oraz preparatu Levamisole (firma Biowet Gorzów Wlkp.), stanowi cego 7,5% roztwór levamisolum hydrochloricum do iniekcji.

Przed zbli aj c si ruj (druga połowa stycznia) samicom grupy I podano Levamisole podskórnie, dwukrotnie w odst pach 4-dniowych, w dawce 2,5 mg substancji czynnej/kg m.c. Natomiast samice grupy II otrzymały preparat Isoprivet domi niowo, dwukrotnie w tym samym przedziale czaso-wym, w dawce 10 mg substancji czynnej/kg m.c. Samice grupy kontrolnej nie otrzymały immuno-stymulatora.

Samice obserwowano przez cały okres rozrodu i przez pierwszych 7 tygodni po porodzie, tj. do odsadzenia potomstwa, zwracaj c uwag na wyst powanie i przebieg rui, liczb pokrytych i prawidłowo wykoconych samic, liczb urodzonych szczeni t w miocie, ich ywotno i liczb odchowanych zwierz t do odsadzenia.

Metody bada immunologicznych

Test redukcji bł kitu nitrotetrazoliowego (NBT) wykonano metod Parka i in. [1968] w

modyfikacji Kostro [1993] w dwu wariantach: spontanicznym i stymulowanym. Do stymulacji redukcji NBT przez neutrofile u yto zymosanu (Zymosan A, Sigma) opsonizowanego surowic homolo-giczn przygotowanego metod opisan przez Kostro [1993]. Wyniki testu NBT przedstawiono jako procent komórek wykazuj cych obecno formozanu NBT w 100 liczonych kolejno neutrofilach.

Odczyn fagocytarny i bójczo ci. Zdolno pochłaniania bakterii przez neutrofile oraz

od-czyn bójczo ci granulocytów okre lono w stosunku do wzorcowego szczepu Staphylococcus aureus Oxford 209P według metod opisan przez Kostro [1993]. Do odczynów u ywano

surowi-cy homologicznej inaktywowanej (56o_{C, 30 min), uzyskanej z krwi pobranej od 10 zdrowych} lisów polarnych w wieku 1 roku. Surowice, w obj to ci 1 ml, do chwili u ycia przechowywano w –20o_{C. Wyniki odczynu fagocytarnego przedstawiono w postaci procentu komórek fagocytuj} -cych oraz indeksu fagocytarnego. Przy ustalaniu indeksu fagocytarnego liczono redni liczb gronkowców sfagocytowanych przez jeden neutrofil, obliczaj c gronkowce w 100 kolejnych neutrofilach w dwu preparatach z jednej próbki krwi. Natomiast aktywno bójcz granulocytów wyra ono w procentach, który obliczano według wzoru:

1 − rednia liczba kolonii w próbie badanej/ rednia liczba kolonii w kontroli ⋅ 100

Bakteriolityczna aktywno lizozymu (LZM) w surowicy okre lono metod płytkow

wo-bec Micrococcus luteus (Serva) metod Grahama opisan przez Zawistowskiego [1975].

Poziom przeciwciał klasy IgG okre lono metod radioimmunodyfuzyjn przy u yciu

komer-cyjnego zestawu Binding Site RID (firmy Binding Site, England) przeznaczonego do oznaczania poziomu IgG w surowicy psów.

Wymienione testy wykonano przed podaniem preparatu Lewamisole lub Isoprivet (1. pobra-nie), a nast pnie w 4. dniu po aplikacji pierwszej (2. pobranie) i drugiej (3. pobranie) dawki prepa-ratu. Kolejne oznaczenia wykonano w dziesi tym (4 pobranie) i czterdziestym pierwszym (5. pobranie) dniu ci y. Uzyskane wyniki bada poddano analizie statystycznej, obliczaj c red-ni i odchylered-nie standardowe oraz istotno ró red-nic pomi dzy grupami testem t-Studenta.

WYNIKI I OMÓWIENIE

W grupie samic stymulowanych lewamizolem (grupa I) najwy szy i statystycznie

istotny wzrost zdolno ci redukcji NBT w te cie spontanicznym w stosunku do warto ci

wyj ciowych i grupy kontrolnej notowano w 4. dniu, ju po pierwszej dawce (rys. 1).

Rys. 1. Odsetek komórek PMN krwi obwodowej samic lisów polarnych przed ruj redukuj cych NBT w te cie spontanicznym po immunostymulacji lewamizolem lub izoprynozyn a – ró nice statystycznie istotne pomi dzy grupami do wiadczalnymi a kontrol ( 0,05) Fig.1. Percentage of PMN cells in peripheral blood of female polar foxes before reproduction

reducing NBT in a spontaneous test after immunostimulation with Levamisole and Isoprivet A – statistically significant differences between experimental groups and control ( 0.01)

0 10 20 30 40 50 60 70 80 % k om ór ek P M N N B T d od at ni ch 1 2 3 4 5

grupa I grupa II kontrola group I group II control

numer pobrania

W 4. dniu po aplikacji drugiej dawki rednie warto ci testu NBT kształtowały si w granicach zbli onych do warto ci notowanych po pierwszej dawce. U samic w grupie II stymulowanch izo-prynozyn najwy sze rednie warto ci testu NBT w wersji spontanicznej notowano w 4 dniu po zako czonej immunostymulacji. Były one zbli one do warto ci uzyskanych w grupie I, ale ró niły si istotnie w porównaniu z grup kontroln .

Rys. 2. Odsetek komórek PMN krwi obwodowej samic lisów polarnych przed ruj redukuj cych NBT w te cie stymulowanym po immunostymulacji lewamizolem lub izoprynozyn A – ró nice

statystycznie istotne pomi dzy grupami do wiadczalnymi a kontrol ( 0,01) Fig. 2. Percentage of PMN cells in peripheral blood of female polar foxes before reproduction

reducing NBT in a spontaneous test after immunostimulation with Levamisole and Isoprivet; A – statistically significant differences between experimental groups and control ( 0.01)

Wyniki testu NBT w wersji stymulowanej zymosanem ilustruje rys. 2. rednie

warto-ci testu NBT wzrastały u samic stymulowanych w grupie I i II w stosunku do warto warto-ci

wyj ciowych notowanych w te cie spontanicznym. U samic w grupie kontrolnej w tych

samych okresach bada rednie warto ci testu NBT w obu wersjach były istotnie ni sze

i utrzymywały si na poziomie zbli onym do wyj ciowego.

W 10 dniu ci y zdolno redukcji NBT w te cie spontanicznym w grupach

do-wiadczalnych uległa obni eniu, ale nadal była ok. 2-krotnie wy sza od warto ci

wyj-ciowych oraz istotnie wy sza w porównaniu z grupa kontroln (rys. 1). W 41. dniu ci y

rednie warto ci testu NBT w grupie I i II utrzymywały si na podobnym poziomie jak

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 % k om ór ek P M N N B T d od at ni ch 1 2 3 4 5

grupa I grupa II kontrola group I group II control

numer pobrania

A A A A A A A A

w poprzednim terminie oznacze , lecz były istotnie wy sze u samic z grupy kontrolnej.

Natomiast rednie warto ci testu NBT w wersji stymulowanej zymosanem, uzyskane w 10.

i 41. dniu ci y, w obu grupach do wiadczalnych były zbli one do warto ci uzyskanych

w ostatnim terminie bada przed pokryciem (rys. 2).

U samic niestymulowanych odsetek

komórek redukuj cych NBT utrzymywał si na poziomie zbli onym do wyj ciowego.

Procent komórek fagocytuj cych u samic do wiadczalnych w ci gu całego okresu

utrzymywał si na istotnie wy szym poziomie w porównaniu z grup kontroln (rys. 3).

Maksymalne warto ci w grupie I i II obserwowano w tych samych terminach oznacze , co

warto ci testu NBT. Podobnie w ci gu całego okresu utrzymywały si na istotnie wy szym

poziomie w porównaniu z grup kontroln warto ci indeksu fagocytarnego (rys. 4).

Rys. 3. Odsetek komórek PMN fagocytuj cych krwi obwodowej samic lisów polarnych przed ruj po immunostymulacji lewamizolem lub izoprynozyn ; a – ró nice statystycznie istotne

po-mi dzy grupapo-mi do wiadczalnypo-mi a kontrol przy 0,05; A – przy 0,01

Fig. 3. Percentage of PMN phagocitizing cells in peripheral blood of female polar foxes before repro-duction reducing NBT in a spontaneous test after immunostimulation with Levamisole and Isoprivet;

a – statistically significant differences between experimental groups and control ( 0.01)

W grupach samic stymulowanych nast pił równie istotny wzrost aktywno ci bójczej

granulocytów w porównaniu z warto ciami pocz tkowymi i grup kontroln (rys. 5).

W grupie I najwy sze rednie warto ci indeksu bójczo ci stwierdzono w 4. dniu po

podaniu pierwszej dawki lewamizolu, natomiast w grupie II dopiero po dwukrotnej

apli-kacji preparatu Isoprivet. W 10 i 41 dniu ci y rednie warto ci wska ników bójczo ci

u samic stymulowanych kształtowały si na poziomie zbli onym do warto ci uzyskanych

w ostatnim terminie bada przed pokryciem.

0 10 20 30 40 50 60 70 80 % k om ór ek fa go cy tu j cy ch 1 2 3 4 5

grupa I grupa II kontrola group I group II control

numer pobrania no. of sampling

A a A A A A A

Rys. 4. Wska niki indeksu fagocytarnego komórek PMN krwi obwodowej samic lisów polarnych przed ruj po immunostymulacji lewamizolem lub izoprynozyn ; A – ró nice statystycznie istotne pomi dzy grupami do wiadczalnymi a kontrol ( 0,01) Fig. 4. Values of phagocyte index of PMN cells of peripheral blood in female polar foxes before reproduction after immunostimulation with Levamisole or Isoprivet; A – statistically significant

differences between experimental groups and control ( 0.01)

Rys. 5. Aktywno bójcza granulocytów krwi obwodowej samic lisów polarnych przed ruj po immunostymulacji lewamizolem lub izoprynozyn ; A – ró nice statystycznie istotne pomi dzy

grupami do wiadczalnymi a kontrol ( 0,01)

Fig. 5. Killer activity of granulocytes of peripheral blood in female polar foxes before reproduction after immunostimulation with Levamisole or Isoprivet; A – statistically significant differences

between experimental groups and control ( 0.01) 0 2 4 6 8 10 12 14 in de ks fa go cy ta rn y 1 2 3 4 5

grupa I grupa II kontrola group I group I control

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 in de ks b ój cz o ci (% ) 1 2 3 4 5

grupa I grupa II kontrola group I group II control

numer pobrania no. of sampling numer pobrania no. of sampling in de ks fa go cy ta rn y ph ag oc yt e in de x in de ks b ój cz o ci (% ) ki lle r a ct iv ity

Rys. 6. Bakteriolityczna aktywno lizozymu w surowicy krwi obwodowej samic lisów polarnych przed ruj po immunostymulacji lewamizolem lub izoprynozyn ; A – ró nice

statystycznie istotne pomi dzy grupami do wiadczalnymi a kontrol ( 0,01)

Fig. 6. Bacteriolitic activity of lysosyme of peripheral blood in female polar foxes before reproduc-tion after immunostimulareproduc-tion with Levamisole or Isoprivet; A – statistically significant differences

between experimental groups and control ( 0.01)

Rys. 7. Surowiczy poziom IgG u samic lisów polarnych przed ruj po immunostymulacji lewamizolem lub izoprynozyn ; A – ró nice statystycznie istotne pomi dzy grupami do

wiadczal-nymi a kontrol ( 0,01)

Fig. 7. Serum level IgG in female polar foxes before reproduction after immunostimulation with Levamisole or Isoprivet; A – statistically significant differences between experimental groups and

control ( 0.01) 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5 ak ty w no li zo zy m u (m g/ l) 1 2 3 4 5

grupa I grupa II kontrola group I group II control

0 5 10 15 20 25 30 su ro w ic zy p oz io m Ig G (g /l) 1 2 3 4 5

grupa I grupa II kontrola group I group II control

numer pobrania no. of samplin numer pobrania no. of samplin ak ty w no li zo so m u (m g/ l) lis os ym e ac tiv ity su ro w ic zy p oz io m Ig G (g /l) se ru m le ve l I gG (g /l)

Dynamika zmian poziomu lizozymu w poszczególnych terminach oznacze

kształto-wała si podobnie jak przeciwciał klasy IgG (rys. 6, 7). Istotny wzrost rednich warto ci

st e tych wska ników u samic do wiadczalnych w stosunku do warto ci wyj ciowych

nast pił w 4. dniu po podaniu pierwszej dawki lewamizolu lub izoprynozyny. Podanie

drugiej dawki spowodowało dalszy wzrost tych wska ników jedynie w grupie

stymulo-wanej preparatem Isoprivet. Pierwsze dwa okresy ci y (do 41. dnia jej trwania) nie

spowodowały istotnych zmian w surowiczym poziomie lizozymu i IgG, a ich rednie

warto ci kształtowały si w granicach warto ci uzyskanych u samic stymulowanych w

ostatnim terminie oznacze przed pokryciem. Natomiast u samic grupy kontrolnej

red-nie warto ci lizozymu i IgG, z wyj tkiem wyj ciowych, w pozostałych terminach

ozna-cze były istotnie ni sze w stosunku do grup do wiadczalnych.

Levamisole lub Isoprivet podany samicom lisów polarnych przed zbli aj c si ruj

(grupa I i II) wpływał dodatnio na jej wyst pienie i przebieg oraz ci

. U samic

stymu-lowanych ruja przebiegała regularnie i trwała od drugiej połowy lutego do ko ca marca,

natomiast u samic kontrolnych miała przebieg nieregularny i wyst piła dopiero na

prze-łomie kwietnia i maja (wła ciwa ruja u lisów polarnych – od drugiej połowy lutego do

ko ca kwietnia).

W grupach samic do wiadczalnych (grupa I i II) nie notowano ronie .

W grupie kontrolnej (grupa III) odsetek samic roni cych w ostatnim tygodniu przed

spodziewanym porodem wynosił 30%. Stymulowane samice pomy lnie urodziły i

od-chowały potomstwo. Upadki osesków w pierwszych 3–4 dobach po wykoceniu notowano

głównie w bardzo licznych miotach (14–18 szt. w miocie). Liczba urodzonych szczeni t

w grupie I wynosiła 87,0 ( rednio od samicy 8,7), za w grupie II 98,0 ( rednio od

sami-cy 9,8). Natomiast w grupie kontrolnej odsetek samic trac sami-cych potomstwo w pierwszych

3–4 dniach po wykocie wynosił 40%. Szczeni ta rodziły si słabe, nie wykazywały ch ci

do ssania i gin ły w pierwszych dniach po urodzeniu.

rednia liczba urodzonych

szcze-ni t w grupie III wynosiła 31 ( redszcze-nio od samicy 3,1).

Po prze yciu czwartej doby szczeni ta pochodz ce od samic stymulowanych

odcho-wywały si bardzo dobrze. U samic, którym podano immunostymulator nie notowano te

objawów bezmleczno ci w okresie laktacji.

Miarodajny wska nik rozrodu, okre lany

stosunkiem liczby odsadzonych do liczby szczeni t urodzonych, wynosił 80,7% w grupie

samic stymulowanych preparatem Levamisole (grupa I) i 84,1% preparatem Isoprivet

(grupa II).

Natomiast w grupie kontrolnej (grupa III) wynosił on 51,6%. Wska nik

od-chowu szczeni t w momencie odsadzenia (7 tygodni) kształtował si rednio na samic w

grupie I 7,1, za w grupie II 8,2 (rys. 8). W grupie kontrolnej wska nik ten był

4-5-krotnie ni szy w porównaniu z grup do wiadczaln i wynosił 1,6.

Zdolno przywracania zaburzonej homeostazy układu odporno ciowego stwarza

mo liwo stosowania u zwierz t immunostymulacji, której efektem jest zwi kszenie

nasilenia i czasu trwania odpowiedzi immunologicznej [Markowska-Daniel 1991, Kostro

i in. 2001]

.

Wa nym parametrem okre laj cym aktywno metaboliczn neutrofilów

zaanga owanych w procesach bójczo ci jest zdolno redukcji bł kitu

nitrotetrazoliowe-go, okre lana za pomoc testu NBT.

U samic stymulowanych (grupa I i II) statystycznie

istotny wzrost rednich warto ci testu NBT w obu jego wersjach stwierdzono w 4. dniu

po pierwszej i drugiej dawce Levamisole lub Isoprivet, przy czym temu wzrostowi

towa-rzyszyło zwi kszenie odsetka komórek fagocytuj cych i warto ci indeksu fagocytarnego

oraz indeksu bójczo ci. Zaobserwowany istotny wzrost wska ników komórkowej

odpor-no ci nieswoistej po immuodpor-nostymulacji mo e by efektem działania immuodpor-nopotencjali-

immunopotencjali-zuj cego lewamizolu i izoprynozyny [Faanes i in. 1980, Milano i in. 1991, Davila

Vela-zquez i in. 1998, Siwicki i in. 2001]. Obserwowane u samic grupy kontrolnej istotnie ni sze

warto ci tych wska ników wiadcz o immunosupresji wywołanej prawdopodobnie przez

przewlekły odczyn zapalny w drogach rodnych spowodowany zaka eniem subklinicznym.

Wskazuje na to niski poziom lizozymu i wyra ny spadek surowiczego st enia IgG.

Ryc. 8. Porównawcze wyniki redniej liczby szczeni t urodzonych i odchowanych w grupie samic stymulowanych i w kontroli

Fig. 8. Comparative results of the mean number of puppies born and reared in a group of stimulated females and in control

Nast pstwem zaburzonej funkcji mechanizmów obronnych jest brak zdolno ci do

zwalczania indukowanego infekcj odczynu zapalnego, co prowadzi u samic ci arnych

do ronie lub rodzenia martwych lub słabo ywotnych szczeni t [Burns i in. 1999,

Han-sen i Liu 1996, Senturk i Arici 1999, Subandrio i in. 2000]. W badaniach własnych

u samic ci arnych z grup do wiadczalnych notowano wy sze rednie warto ci wska

ni-ków komórkowej odporno ci nieswoistej w porównaniu z samicami niestymulowanymi.

Za immunostymuluj cym wpływem lewamizolu i izoprynozyny na komórkowe mechanizmy

odporno ci nieswoistej (przywrócenie im prawidłowej funkcji biologicznej) przemawia wzrost

aktywno ci tlenowej neutrofilów w te cie NBT stymulowanym oraz indeksów fagocytarnych

i bójczo ci u samic ci arnych stymulowanych w porównaniu z samicami grupy kontrolnej.

U ci arnych samic z zaburzon funkcj mechanizmów odporno ci nieswoistej, przy

równo-czesnym braku kompetencji immunologicznej płodów, rozwijaj si infekcje ródmaciczne,

powoduj ce zamieranie płodów, zaburzenia rozwojowe, przedwczesne porody oraz rodzenie

osłabionych lub niezdolnych do ycia osobników. Wyst puj ca w okresie ci y u samic

nie-stymulowanych supresja komórkowych mechanizmów obronnych jest wynikiem nasilaj cej

si infekcji bakteryjnej, co było przyczyn niepowodze w rozrodzie samic grupy kontrolnej.

8,7 9,8 3,1 7,1 8,2 1,6 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 re dn ia li cz ba s zc ze ni t o d sa m ic y

Grupa I Grupa II Kontrola Group I Group II Control

re dn ia li cz ba s zc ze ni t o d sa m ic y m ea n um be r o f p up pi es fr om a fe m al e

szczeni ta urodzone szczeni ta odchowane born puppies reared puppies

W badaniach własnych stwierdzono, e wzrostowi warto ci parametrów odporno ci

komórkowej u samic stymulowanych towarzyszył istotny wzrost surowiczego st enia

IgG i lizozymu w stosunku do warto ci wyj ciowych. Uzyskane wyniki s trudne do

interpretacji, poniewa nie zostały opracowane warto ci referencyjne IgG u lisów.

Wzrost poziomu IgG w surowicy samic stymulowanych mo na wi za z działaniem

immunostymulatorów. Mechanizm moduluj cego działania lewamizolu polega m.in. na

przywracaniu do normy zaburzonych sprz e zwrotnych mi dzy stosunkiem

immuno-globulin we krwi a ró nicowaniem si limfocytów T w kierunku Th i Ts, natomiast

izo-prynozyny – na stymulacji specyficznej syntezy immunoglobulin [Markowska-Daniel

1991, Kostro i in. 2001]. W okresie ci y st enie IgG w surowicy samic stymulowanych

utrzymywało si do 41. dnia na poziomie zbli onym do okresu przed pokryciem.

wiad-czy to, e pierwszy okres ci y u samic lisów polarnych z niezaburzon homeostaz

we-wn trzn nie wywiera istotnego wpływu na zmiany w poziomie tego białka w surowicy.

Istotny wzrost bakteriolitycznej aktywno ci lizozymu u samic stymulowanych

w okresie zbli aj cej si rui wiadczy o aktywacji komórkowych mechanizmów

odpor-no ci wrodzonej pod wpływem zastosowanych immuodpor-nostymulatorów. Z kolei

utrzymy-wanie si stale na istotnie wy szym poziomie rednich warto ci lizozymu u ci arnych

samic stymulowanych w stosunku do warto ci wyj ciowych oraz grupy kontrolnej

wiad-czy o sprawno ci komórek układu fagocytarnego, które s głównym ródłem jego

pro-dukcji. Lizozym jest jednym z najwa niejszych mechanizmów nieswoistej odporno ci

humoralnej, ze wzgl du na swój udział w mechanizmach bójczo ci pozatlenowej wielu

bakterii przez komórki erne [Krakowski 1996, Siwicki i in. 1998]. Stwierdzona w

bada-niach wzajemna korelacja pomi dzy kształtowaniem si surowiczego poziomu lizozymu

i IgG mo e by jednym z kryterium oceny stanu zdrowotnego macicy u samic lisów

polarnych w okresie ci y oraz stanowi przydatny wska nik w prognozowaniu wyst

-pienia zaburze okresu okołoporodowego.

WNIOSKI

Preparat Isoprivet lub Levamisole podany dwukrotnie samicom lisów polarnych

w okresie zbli aj cej rui wywiera efekt immunopotencjalizuj cy na komórkowe i

humo-ralne mechanizmy odporno ci nieswoistej.

Zarówno Isoprivet, jak i Levamisole zastosowany w dawkach stymuluj cych układ

immunologiczny u samic lisów polarnych przed okresem krycia pozwala na osi gni cie

lepszych efektów reprodukcyjnych. Preparaty te mog by z powodzeniem stosowane

w szeroko poj tej immunoprofilaktyce schorze u lisów w okresie rozrodu oraz u nowo

narodzonych szczeni t.

PI MIENNICTWO

Burns D.N., Nourjah P., Wright D.J., Minkoff H., Landesman S., Rubinstein A., Goedert J.J., Nugent R.P. 1999. Changes in immune activation markers during pregnancy and postpartum. J. Reprod. Immunol. 42, 147.

Davila Velazquez J.R., Santos Preciado J.I., Martinez Cairo S. 1998. Effect of levamisole on microbicidal activity and chemotaxis in polymorphonuclear cells. Revista Alergia Mexico, 45, 43.

Faanes R.B., Merluzzi V.J., Walker M., Williams N., Ralph P., Hadden J. 1980. Effect of isopri-nosine on phagocytosis in vitro. Int. J. Immunopharmacol. 2, 197.

Hansen P.J., Liu W.-J. 1996. Immunological aspects of pregnancy. concepts and speculations using the sheep as a model. Animal Reprod. Sci. 42, 483.

Kostro K. 1993. Wpływ wybranych parametrów na aktywno fagocytarn i bójcz granulocytów krwi obwodowej lisów polarnych in vitro. Annales UMCS, sec. DD, 3, 48.

Kostro K., Krakowski L., Gli ski Z., Krakowski M. 2001. Stymulacja odporno ci nieswoistej – alternatywn metod w profilaktyce i terapii zaka e układu rozrodczego lisów hodowlanych. Annles UMCS, sec. DD. 57, 159.

Krakowski L. 1996. Wpływ podawania lewamizolu i glukanu 1.3/1.6 ci arnym klaczom na wy-brane wska niki odporno ci nieswoistej u rebi t. Praca doktorska, Akademia Rolnicza w Lu-blinie.

Markowska-Daniel I. 1991. Stymulacja odpowiedzi immunologicznej przy pomocy naturalnych i chemicznych immunomodulatorów w terapii i profilaktyce. Medycyna Wet. 47, 306. Milano S., Dieli M., Millott S., Miceli M.D., Maltese E., Cillari E. 1991. Effect of isoprinosine on

IL-2, IFN-gamma and IL-4 production in vivo and in vitro. Int. J. Immunopharmacol. 13, 1013.

Park B.H., Fikrig S.M., Smithuick E.M. 1968. Infection and nitroblue tetrazolium reduction by neutrophiles. Lancet 2, 532.

Senturk L.M., Arici A. 1999. Immunology of endometriosis. J. Reprod. Immunol. 43, 67. Siwicki A.K., Krzy anowski J., Bartoszcze M., Mizak B., Paluch S., Szmigielski S., Jeljaszewicz

J., Pulverer G. 1998. Adjuvant properties of killed Propionibacterium avidum KP-40 vaccina-tion of dogs against canine parvovirosis. Dtsch. Tierarztl. Wschr. 105, 173.

Siwicki A.K., Mizak B. 2001. In vitro influence of methisoprinol on lymphocyte proliferation in dogs. Bull. Vet. Inst. Puławy, 45, 227.

Subandrio A.L., Sheldon I.M., Noakes D.E. 2000. Peripheral and intrauterine neutrophil function in the cow. the influence of endogenous and exogenous sex steroid hormones. Theriogenol. 53, 1591.

Zawistowski S. 1975. Technika histologiczna, podstawy histologii oraz histologia. PZW, Warszawa.

SUMMARY

It was found out that disturbances of nonspecific immunity are the main cause of failure in re-production in female polar foxes. The level of nonspecific cellular and humoral immune response is a valuable tool for monitoring of the health state of animals in the period of reproduction. Non-specific stimulation of female polar foxes with Isoprivet and Levamisole at the reproduction period increases the activity of nonspecific cellular and humoral mechanisms of antiinfectious immunity. The use of the immunostimmulators restored the disturbed mechanisms of immune responses in the female polar foxes, and hence better results in reproduction of breeding foxes were obtained.