Raciąż, pow. Tuchola

Jerzy Kmieciński,Małgorzata

Kowalczyk

Raciąż, pow. Tuchola

Informator Archeologiczny : badania 7, 207-208

. 207 -R A C IĄ Ż pow . T u c h o la K a t e d r a A r c h e o lo g ii U n iw e r s y te tu Ł ó d z k ie g o B a d a n ia p r o w a d z ił d o c . d r J e r z y K m ie c iń a k i. S p r a w o z d a n ie o p r a c o w a ła m g r M a łg o r z a ta K o w alczy k « F in a n s o w a ł U n iw e r s y te t Ł ó d z k i i P r e z y d iu m F R N w T u c h o li« P i ą ty s e z o n b a d a ń « G r o d z is k o w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n e - s t o l ic a k a s z te la n i i od XI do X m w« o r a z c m e n ta r z y s k o s z k ie le to w e z XHI w« P r a c e k o n ty n u o w a n o w e w n ą trz m a jd a n u g r o d z is k a o r a z n a c m e n ta r z y s k u p r z y - g ro d o w y m . Z n a ją c c h a r a k t e r zab u d o w y m ie s z k a ln e j i g o s p o d a r c z ą ! g ro d u p o s ta n o w io ­ no w y e k s p lo ro w a ć w c a ło ó c i je d e n z o b ie k tó w m ie s z k a ln y c h , z n a jd u ją c y s i ę w je g o p o łu d n io w ej c z ę ś c i« P r z e b a d a n y o b ie k t m ia ł w r z u c i e k s z t a ł t p r o s to k ą tn y o w y m ia ­ r a c h 9« 5 x 1 3 ,5 m a u sy to w a n y b y ł n a l i n i i w s c h ó d - z a c h ó d , p r z y le g a j ą c je d n ą z d łu ż s z y c h ś c ia n do w ału« W o b ie k c ie w y ró ż n io n o c z ę ś ć m ie s z k a l n ą / p ó łn o c n o - z a c h o d n ią / , g o s p o d a r c z ą / w s c h o d n ią / z e s p iż a r n ią « w k t ó r e j n a tr a f io n o n a z i a r n a z b ó ż , r o ś l i n s t r ą c z k o w y c h , f r a g m e n ty k o ś c i z w ie r z ę c y c h o r a z ż a r e n « N a g r a n ic y p o m ie s z c z e ń m ie s z k a ln y c h 1 g o s p o d a r c z y c h o d k ry to " B k a rb c z y k " , g d z ie z n a jd o w a ło s i ę 15 d e n a ró w s r e b r n y c h d a to w an y c h n a X III w , o r a z o z d o b y s r e b r n e i b rą zo w e « B u d y n e k w y m o s z c z o n y b y ł p o d ło g ą z b a li d r e w n ia n y c h .

O d s ło n ię te f r a g m e n ty in n y c h z a b u d o w a ć g r odow y ch p o z w a la ją s ą d z ić , i i k o n ­ s t r u k c j a ic h i p o d z ia ł b y ły p o d o b n e , a w z a l e ż n o ś c i o d z a j ę ć p o s z c z e g ó ln y c h m ie s z k a ń c ó w p o s ia d a ły o d p o w ie d n io p r z y s to s o w a n ą c z ę ś ć r z e m i e ś l n i c z ą , j a k to bryło w p rz y p a d k u w a r s z t a t u k o w a ls k ie g o , n a k tó r y n a tr a f io n o w je d n y m s o b iek tó w m ie s z k a ln y c h « P ro w a d z o n o ró w n ie ż b a d a n ia w p o łu d n io w o -w s c h o d n ie j p a r t i i w a łu g ro d z is k a « S tw ie rd z o n o , i ż w te j c z ę ś c i w a ł z a w i e r a ł n a sy p o w y u ję ty p ra w d o p o d o b n ie w s k r z y n i e , je d n a k w p r z e c iw ie ń s tw ie do p ó łn o c n e j c z ę ś c i w a łu k o n s tr u k c je ic h n ie z a c h o w a ły się « N a tr a f io n o n a f r a g m e n t p ł a s z c z a k a m ie n n e g o , k tó r y m ó g ł n a le ż e ć do k o n s tr u k c ji u m o c n ie ń w ałow ych« W p r o f ila c h b a d a n y c h o b ie k tó w z a o b s e rw o w a n o w a r s tw y sp ły w o w e , k t ó r e t ł u ­ m a c z ą w y m ie s z a n ie m a t e r i a ł u łu ż y c k ie g o i w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n e g o w y s tę p u ją o e - go n a ty m s a m y m p o z io m ie o s a d n ic z y m « D a le j, p o m ię d z y w a r s tw a m i z II 1 III o k r e s u w c z e s n e g o ś r e d n io w ie c z a w y s tę p u je w a r s tw a ja ło w a b e z m a t e r i a ł u z a b y t­ ków ego; fa k t te n m o ż n a tłu m a c z y ć p r z e r w ą w o s a d n ic tw ie m ię d z y ty m i o k r e s a m i« N a p o d s ta w ie d o ty c h c z a s o w y c h b a d a ń s tw ie r d z o n o , że w 1 p o ło w ie IX w« I s tn ia ło o s i e d le n ie o b r o n n e n a s tę p n ie p o w s ta ł g r ó d m ię d z y X a X II w ie k ie m « N a s tę p n y m e ta p e m te g o r o c z n y c h p r a c b a d a w c z y c h b y ło o s t a te c z n e z a k o ń c z e n i# e k s p l o r a c ji p rz y g ro d o w e g o c m e n t a r z y s k a s z k ie le to w e g o « O g ó łe m o d k ry to 66 g ro b ó w u sy tu o w a n y c h rz ę d o w o n a l i n i i w s c h ó d -z a c h ó d « P r z e w a ż a ją c a i lo ś ć g ro b ó w p o s i a ­ d a ła w id o c z n e z a r y s y j a m o r a z f r a g m e n ty d re w n ia n y c h tr u m ie n « N a p o d s ta w ie w s tę p ­ n e j a n a liz y a n tr o p o lo g ic z n e j s t w i e r d z i ć m o ż n a , iż p r z e w a ż a i lo ś ć pochów ków k o ­ b ie c y c h , g ro b y d z ie c ię c e w y s tę p u ją w e w s c h o d n ie j c z ę ś c i c m e n t a r z y s k a . W ś r o d k o ­ w ej je g o p a r t i i z a o b s e rw o w a n o w o ln ą p r z e s t r z e ń , k t ó r a s u g e r o w a ć m o ż e o i s t n i e ­ n iu d re w n ia n e g o k o ś c io ła « G ro b y w y p o s a ż a n e b y ły s p o r a d y c z n i e .J e d n y m z n a j ­ b o g a ts z y c h pochów ków b y ł g r ó b k o b ie c y z a w ie r a ją c y p a s z b rą z o w y c h p ły te k z d o ­ b io n y c h r o ś lin n y m i z w ie r z ę c y m o r n a m e n te m w s ty lu r o m a ń s k im , 2 o rn a m e n to w a ć #

208

-p i e r ś c i o n k i b r ą z o w e , s y g n e t s r e b r n y o r a z k o lie z -p a c io rk ó w b u rs z ty n o w y c h i z e s z k liw a , D o datkow ym a tu te m p r z e m a w ia ją c y m z a w s p ó łi s t n i e n i e m g ro d u i c m e n ­ t a r z a b y ł fa k t z n a le z ie n ia w w a r s tw a c h k u ltu ro w y c h je d n e g o z o b iek tó w m ie s z k a l ­ n y c h g r o d z is k a id e n ty c z n ie w y k o n a n eg o p ie r ś c io n k a b r ą z o w e g o . D o ty c h c z a s o w e b a d a n ia g ro d u r a c i ą s k ie g o w y k a z u ją , iż w o k r e s i e XI - XIII w. b y ł on z e s p o łe m w ła d z y fe u d a ln e j z a ró w n o z je g o ś w ie c k ą , j a k i k o ś c ie ln ą a g e n d ą . P o t w i e r d z a ją o n e ta k ż e w p e łn i d a n e z a w a r te w ś r e d n io w ie c z n y c h ź r ó d ła c h p i s a ­ n y c h d z ię k i c z e m u z n a c z n ie r o z s z e r z a j ą w ie d z ę o ty m o ś r o d k u w ła d z y k a s z t e l a ń ­ s k i e j. P r a c e b ę d ą k o n ty n u o w a n e . R A C IB Ó R Z -O B O R A Z a k ła d A r c h e o lo g ii M a ło p o ls k i I n s ty tu tu H i s t o r i i K u ltu r y M a te r ia ln e j PAN B a d a n ia p r o w a d z iła d r E lż b ie ta D ą b ro w s k a . F in a n s o w a ła M RN w R a c i b o r z u .S z ó s t y s e z o n b a d a ń . C ia ło p a ln e c m e n ta r z y s k o k u rh a n o w e z YI/YH - V m /IX w ie k u . W o b r ę b ie m g ru p y c m e n ta r z y s k a p r z e b a d a n o d o ln e p a r t i e i ro w y p r z y - k u rh a n o w e k u rh a n ó w n r 16 i 17, z a m y k a ją c ic h e k s p l o r a c ję . B a d a n ia p o tw ie r ­ d z iły w p e łn i p r z y p u s z c z e n ia z l a t p o p r z e d n ic h o i s tn ie n iu w w y ż e j w y m ie n io ­ n y c h k u r h a n a c h poch ó w k u n a k u rh a n o w e g o . N a u w a g ę z a s łu g u je d u ż e n a c z y n ie .w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n e z n a le z io n e w ro w ie p r z y k u rh a n o w y m ,