Wiktor Grygorenko

Wi ktor Gry go ren ko

1927–2008

Prace i Studia Geograficzne 2008, T. 40, ss. 319–326

WIKTOR GRYGORENKO

1927–2008

Prof. dr hab. p³k. in¿. Wi ktor Gry go ren ko to po graf, ge o de ta i ka r to graf by³

czwa r tym, po profe so rach S. Pie t kie wi czu, L. Ra ta j skim, B. Wi ni dzie, kie row

ni kiem Ka te dry Ka r to gra fii Uniwe r sy te tu Wa r sza wskie go. Uro dzo ny 6 mar

ca 1927 r., ma tu rê uzy ska³ w 1949 r. w Ka to wi cach. S³u¿bê wo j skow¹ od by

-wa³ w Ofi ce r skiej Szko le To po gra fów, gdzie wkró t ce zo sta³ in stru kto rem.

W la tach 1953–1958 stu dio wa³ na Wy dzia le Ge o de zji Wo j sko wej Aka de

-mii In¿y nie ry j nej w Mo sk wie, a po po wro cie pra co wa³ w Wo j sko wych

Zak³adach Karto gra fi cz nych oraz w Zarz¹dzie Topo gra fi cz nym Szta bu Ge

-ne ral -ne go.

W 1972 r. na pro po zy cjê prof. L. Ra ta j skie go prze cho dzi na Uni we r sy tet.

W la tach 1980–1997, a wiêc do cza su prze j œcia na eme ry tu rê, pe³ni³ fun kcjê

kie ro w ni ka Katedry Kartografii.

By³ osob¹ bar dzo pra co wit¹ i sy ste ma tyczn¹. Pra cuj¹c w wo j sku przy go

-to wa³ roz pra wê do k-torsk¹ Nie któ re teo re ty cz ne pro ble my au-to maty cz ne go

od czy ty wa nia, oce ny i prze twa rza nia in fo r ma cji geo gra fi cz nej ob ro nion¹

w 1971 r. na Poli te ch ni ce Wa r sza wskiej. Ko lo k wium habi lita cy j ne odby³o siê

sie

dem lat pó

Ÿ

niej przed Rad¹ Na

ukow¹ Wy

dzia³u Ge

o

gra

fii i Stu

diów

Regionalnych UW. Tytu³ profesora zwyczajnego otrzyma³ w 1992 r.

Ca³e Jego za

wo

do

we ¿y

cie zwi¹zane by³o z dy

da

ktyk¹. W la

tach

1959–1980 pro wa dzi³ za jê cia w Wo j sko wej Aka de mii Te ch ni cz nej, po

prze j œciu na Uni we r sy tet Wa r sza wski wyk³ada³ na spe cja li za cji ka r to gra fia

ge o de zjê, ka r to gra fiê ma te ma tyczn¹, do ku men ta cjê, a pó Ÿ niej hi sto riê ka r

-to gra fii. Pro wa dzi³ rów nie¿ za jê cia dla stu den tów ka r -to gra fii w Lu b li nie,

gdy¿ w la tach 1982–1989 by³ kie ro w ni kiem Zak³adu Ka r to gra fii UMCS.

Pra ca dy da kty cz na za owo co wa³a skry p ta mi ucze l nia ny mi WAT oraz dwie

ma ob sze r ny mi ksi¹¿ka mi Re da k cja i opra co wa nie map ogólno geogra fi cz

-nych (1970) oraz Te o ria pro je kto wa nia od wzo ro wañ karto gra fi cz -nych

(1990). Przy go to wa³ te¿ Ma te ria³y po mo c ni cze do wyk³adu z przed mio tu

»hi sto ria ka r to gra fii« (1997). Na Wy dzia le Ge o gra fii i Stu diów Re gio na l

nych pe³ni³ z wy bo ru przez dwie ka den cje fun kcjê Dzie ka na ds. stu den c

-kich, a pra ca ta przy pad³a na trud ny okres sta nu wo jen ne go.

Wy kszta³ci³ 6 do kto rów oraz ponad 60 ma gi strów na Uni wer sy te cie Wa r

sza wskim, w Wo j sko wej Aka de mii Te ch ni cz nej i Uni wer sy te cie Ma rii Cu rie

--Sk³odowskiej w Lublinie.

Pro fe sor by³ niew¹tpli wie fa cho w cem w za kre sie od wzo ro wañ karto gra

fi cz nych. Jest au to rem od wzo ro wa nia dla map œwia ta, opra co wa nym do Atla

su Œwia ta S³u¿by Topo gra fi cz nej WP. Opra co wa³ rów nie¿ pod sta wy mate ma

-ty cz ne dla cy wi l nych map topo gra fi cz nych wy da wa nych w „Uk³ad zie GU GiK

1980” Oba te od

wzo

ro

wania opi

sa³ w „Pol

skim Przegl¹dzie Ka

r

to

gra

-ficznym” (1975, 1985).

Naj wiê ksza akty w noœæ za wo do wa prof. W. Gry go ren ki przy pad³a na lata

sie dem dzie si¹te a wiêc czas bu rz li we go roz wo ju te ch nik kom pu te ro wych

w ka r to gra fii. By³a to dzie dzi na ¿y we go zain tere so wa nia – wów czas do kto ra

W. Gry go ren ki. W³aœ nie dla te go zo sta³ przy jê ty na Uni we r sy tet Wa r sza wski,

aby roz wi jaæ ten kie ru nek ba dañ. W tym nu r cie zna laz³a siê roz pra wa habi lita

cy j na Kwan tyta ty w ne pa ra me try ko m po zy cji tre œci mapy oraz wie le opra co

wañ ar ty ku³owych i kon fe ren cyj nych. W pra cy habi lita cy j nej wy ka za³ mo ¿ li

-wo œci sfor mali zo wa nia te o rii ob ra zu karto grafi cz ne go (tre œci mapy) oraz

opra co wa³ zu ni fi ko wan¹ me to dy kê jego kon stru kcji i ba da nia. W roz pra wie

sfo r mu³owa³ kon ce pcjê ilo œcio we go mo de lu mapy, wy ty czaj¹c nowy kie ru

-nek teo re ty cz nej i pra kty cz nej dzia³al no œci w za kre sie pro je kto wa nia i oce ny

dzie³ karto gra fi cz nych. Wy ra zem pra kty cz nym by³o m.in. opra co wa nie mapy

Pol ski, na któ rej – na pod sta wie mapy topo gra fi cz nej 1:100 000 – wy dzie li³

piêæ re gio nów, ró ¿ ni¹cych siê miê dzy sob¹ z³o¿o no œci¹ ry sun ku tre œci mapy

i pra coch³on no œci¹ jego wy ko na nia. Pod Jego kie run kiem po wsta³o ki l ka

ciekawych prac ma gi ste r skich na te mat au to ma to wej gene ra li za cji tre œci mapy,

wy ko rzy stanych w pu b li ka cjach ar ty ku³owych. Na to miast pro ble ma ty ka dy dak

-ty cz na zna j du je od zwier cied le nie w dzie wiê ciu pu b li ka cjach, w któ rych m.in.

po szu ki wa³ op ty mal ne go mo de lu kszta³ce nia ka r to gra fów.

Bi b lio gra fia prac, opub li ko wa na w „Pol skim Przegl¹dzie Kar to gra ficz

-nym” z oka zji siedem dzie siêcio le cia uro dzin prof. Wi kto ra Gry go ren ki

, obej

mu je ponad 140 po zy cji pi œmien ni c twa oraz od no to wu je Jego udzia³ w pra

-cach re da kcy j nych nad at la sa mi i ma pa mi, g³ów nie z cza sów s³u¿by

w Zarz¹dzie Topo gra fi cz nym Szta bu Ge ne ral ne go WP. Do tego do ro b ku na

-le ¿y do li czyæ 10 ar ty ku³ów i te kstów re fe ra tów, opub li ko wa nych po 1997 r.

By³ prof. W. Gry go ren ko akty w nym cz³on kiem Ko mi te tu Reda kcy j ne go

„Pol skie go Przegl¹du Karto grafi cz ne go”, wie lo le t nim se kre ta rzem Rady Pro

-gra mo wej „Przegl¹du Geo dezy j ne go”, a prze de wszy stkim cz³onkiem

Komitetu Geodezji PAN.

Zmar³ w Wa r sza wie 25 lutego 2008 roku.

322 90 lat geografii w Uniwersytecie Warszawskim

1

J. Ostro wski, Bi b lio gra fia prac pro fe so ra Wi kto ra Gry go ren ki, „Pol ski Przegl. Ka r togr.”, T. 29,

W za ko ñ cze niu wspo mnie nia o Pro fe so rze, Je rzy Ostro wski na pi sa³:

„Cho cia¿ pro fe sor Wi ktor Gry go ren ko doœæ wcze œ nie roz sta³ siê z mun du rem,

to przez ca³y okres ka rie ry za wo do wej prze ja wia³ chara ktery sty cz ne ce chy

ofi ce ra – ele gan cjê w ubio rze i spo so bie by cia, zdys cypli no wa nie i pewn¹ za

sad ni czoϾ w re la cjach z oto cze niem, przy jed no cze s nej wro dzo nej ser de cz

-no œci i oka zy wa nej wszy stkim ¿y cz li wo œci. Ta kim te¿ po zo sta nie w pamiêci

wszystkich, którzy z nim wspó³pracowali lub byli Jego uczniami”.

Ja cek Pas³awski

WA ¯ NIE J SZE PU B LI KA CJE WI KTO RA GRY GO REN KI Ksi¹¿ki, ar ty ku³y

1970, Re da k cja i opra co wa nie map ogólno geogra fi cz nych, PPWK, Wa r sza wa, 464 s. 1971, Nie któ re teo re ty cz ne pro ble my auto maty cz ne go od czy ty wa nia, oce ny i prze twa

rza nia in fo r ma cji kar to gra ficz nej (roz pra wa do kto r ska), Poli te ch ni ka Wa r sza

-wska, Wa r sza wa.

1972, Nie któ re po jê cia teo re ty cz ne ka r to gra fii i ich zna cze nie info rma ty cz ne, Przegl. Ge o dez., R. 44, nr 9, s. 398–400.

1973, Po staæ in fo r ma cji kar to gra ficz nej i jej oce na, Pol ski Przegl. Ka r togr., T. 5, nr 2, s. 56–62.

1973, Au to ma to we roz po zna nie i in ter pre ta cja tre œci mapy, Przegl. Ge o dez., R. 45, nr 11/12, s. 496–500.

1974, Pró ba obie kty w ne go do bo ru osie d li na ma pie z za sto so wa niem ma szy ny cy fro wej, Pol ski Przegl. Ka r togr., T. 6, nr 4, s. 149–157 (wspó l nie z M. Ba ra no wskim). 1975, Od wzo ro wa nie S³u¿by Topo gra fi cz nej WP dla map œwia ta, Pol ski Przegl. Ka r

-togr., T. 7, nr 2, s. 65–71.

1976, Stru c tu ral in ter pre ta tion of the gra p hic ima ge of a map and au to ma tic ma chi ne

gra p hics, The Po lish Car to gra p hy, Wa r saw, s. 101–113.

1976, An exa m p le of nu me ric mo del ling and trans fo r ma tion of car to gra p hic in fo r ma

-tion, Pa per pre sen ted to the 8th In ter na tio nal Car to gra p hic Con fe ren ce, Mo s cow,

USSR, Au gust 1976, In sti tu te of Ge o de sy and Car to gra p hy, Wa r saw, Po land. 1977, Przyk³ad auto ma to we go opra co wa nia li nii brze go wej, Pol ski Przegl. Ka r togr.,

T. 9, nr 4, s. 166–175 (wspó l nie z H. Li bur¹).

1977, Ewo lu cja wie rz cho³ka Pó³wy spu He l skie go (Ba da nie me tod¹ ka r to gra ficzn¹), Przegl. Ge o dez., R. 49, nr 11, s. 417–418.

1979, Spe cy fi cz ne aspe kty kszta³ce nia ka r to gra fów, Przegl. Ge o dez., R. 51, nr 5, s. 8–10. 1980, Ter ke p mo dell kia laki ta sa nak kon ce pcio ja, Fó l dra j zi Kóz le me ny ek 28, 1–2 szam,

s. 25–32, rez.: Kon ce pcy ja post ro je ni ja karto gra fi cze skoj mo de li.

1981, Kwan tyta ty w ne pa ra me try ko m po zy cji tre œci mapy, Roz pra wy Uni wer sy te tu Wa r -sza wskie go, Wa r -sza wa, 93 s.

1982, De ve lo p ment of the car to grap hi cal edu ca tion in Po land, In tern. Ye ar bo ok of Ca r -togr., Vol. 22, s. 70–77.

1982, Pa ra me tri cal mo del for co m po si tion of con tent and for clas si fi ca tion of geo gra p

-hi cal maps, The Po lish Car to gra p hy, Wa r saw, s. 9–24.

1984, A cy be r ne tic mo del of car to gra p hic com mu ni ca tion, In tern. Ye ar bo ok of Ca r togr., Vol. 24, s. 95–106.

1984, De sign ele ments of geo gra p hi cal map con tents, Mis cel la nea Geo gra p hi ca, s. 277–285.

1985, Uk³ad wspó³rzêd nych i krój map topo gra fi cz nych w od wzo ro wa niu quasi stereo

-grafi cz nym GU GiK-1980, Pol ski Przegl. Ka r togr., T. 17, nr 2, s. 63–73.

1987, Mat he ma ti cal ba sis of Po lish to po gra p hic maps for eco no mic pu r po ses, The Po lish Car to gra p hy, Wa r saw, s. 44–57.

1990, Te o ria pro je kto wa nia od wzo ro wañ karto gra fi cz nych, Wy dawn. Uni wer sy te tu Ma rii Cu rie-Sk³odo wskiej, Lu b lin, 356 s.

1990, Co g ni ti ve and met hodo lo gi cal at tri bu tes of car to gra p hy, Mis cel la nea Geo gra p hi -ca, s. 229–236.

1991, Ka r to gra fia pol ska w la tach 1945–1990 w po trza sku reor ga ni za cji i cen zu ry, Pol ski Przegl. Ka r togr., T. 23, nr 1–2, s. 1–7.

1992, The map ping as a me t hod of scien ti fic re se arch, Mis cel la nea Geo gra p hi ca,

s. 227–231.

1994, Od wzo ro wa nie A.H. Ro bin so na – re wo lu cja czy ko le j na pró ba? An na les Univ. M. Cu rie-Sk³odo wska Sec. B, Vol. 49, s. 343–353.

1995, Ka r to gra fia [w:] Hi sto ria na uki pol skiej. Wiek XX. Na uki o Zie mi, In sty tut Hi sto rii Na uki PAN, Wa r sza wa, s.195–231.

1997, Ka r to gra fia pol ska. Ma te ria³y po mo c ni cze do wyk³adu z przed mio tu „Hi sto ria ka

-r to g-ra fii”, Uni we -r sy tet Wa -r sza wski, Wy dzia³ Ge o g-ra fii i Stu diów Re gio na l nych,

Ka te dra Ka r to gra fii, Wa r sza wa, 111 s.

1998, Mapa geo gra fi cz na jako in stru ment kszta³ce nia i wy cho wa nia oby wate l skie go, Ge ogr. w Szko le, R. 51, nr 1, s. 33–37.

1999, Opra co wa nie mapy jako me to da mo de lo wa nia na uko we go rze czy wi sto œci geo

-gra fi cz nej, Geod. i Ka r togr., T. 48, z. 3–4, s. 169–173.

2000, Pol skie mapy topo gra fi cz ne na tle ka r to gra fii eu ro pe j skiej – za rys dzie jów do ko ñ

ca XIX wie ku [w:] Ka r to gra fia Kró le stwa Pol skie go 1815–1915, Z Dzie jów Ka r to

-gra fii, T. 10, s. 31–42.

2001, Ewo lu cja pogl¹dów na te mat roli i fun kcji na uko wych ka r to gra fii pol skiej, Kwart. Hi sto rii Na uki i Te ch ni ki, R. 46, nr 3, s. 7–29.

Sum ma ry

Wi ktor Gry go ren ko was born on March 6, 1927. He pas sed his fi nal high scho ol exam in Ka to wi ce in 1949 and af ter a mi li ta ry tra i ning he be gan his stu dies at the Mi li ta ry Scho ol of To po gra p hers. Then he stu died ge o de sy at the Mi li ta ry En gi ne e ring Aca de my in Mo s cow. Ha ving re tu r ned to Wa r saw in 1959, he wor ked in the Mi li ta ry Car to gra p hic Works and la ter in the To po gra p hic Bo ard of the Ge ne ral Staff of the Po lish Army. Simu lta neou s ly, he took a le c tu rer post at the Mi li ta ry Te ch ni cal Aca de my in Wa r saw whe re he ela bo ra ted stu dent te x t bo oks on maps edi ting, car to gra p hic re pro du c tion, and mat he ma ti cal car to gra p hy. His com pre hen si ve ma nu al Ela bo ra tion of ge ne ral

geo gra p hi cal maps was pu b li s hed in 1970.

He was a me m ber of the edi to rial staff at the po pu lar World At las, pu b li s hed in 1962–1968 and also known un der the name of Per ga mon World At las. A new and 324 90 lat geografii w Uniwersytecie Warszawskim

in no va ti ve pro je c tion de vi sed by Wi ktor Gry go ren ko was used in the World At las, no wa da ys known as the pro je c tion of the Po lish Army Topographical Service.

In 1971 he ob ta i ned the de gree of a Do ctor of Te ch ni cal Scien ces in car to gra p hy at the Wa r saw Uni ve r si ty of Te ch no lo gy. The sub ject of his the sis were the o re ti cal fun da men tals of the au to ma tic car to gra p hic data pro ces sing. Wi ktor Gry go ren ko was one of the Po lish pio ne ers of co m pu ter usa ge in car to gra p hy and was the au t hor of many va lu a b le pa pers on the sub ject. He be gan to work at Uni ve r si ty of Wa r saw in 1972, In 1978 he co m p le ted his ha bi li ta tion pro ce du res on the ba sis of his dis se r ta tion en ti t led

Quan ti ta ti ve Pa ra me ters of the Car to gra p hic Con tent Co m po si tion in which he

fo r mu la ted the idea of the quan ti ta ti ve mo del of a map, thus dra wing a new di re c tion of the o re ti cal and pra cti cal works in car to gra p hic de sign and evaluation. Many papers on cartographic generalisation with usage of computer methods were created under his guidance.

In 1980, three ye ars af ter the une x pe c ted de ath of pro fes sor Lech Ra ta j ski, Wi ktor Gry go ren ko be ca me the Head of the Cha ir of Car to gra p hy at the Fa cu l ty of Ge o gra p hy and Re gio nal Stu dies. In 1981 he be ca me the Vi ce - de an for stu dent af fa irs and se r ved two terms. His first term fell in the dif fi cult pe riod of the ma r tial law when he de fen ded stu dents on many oc ca sions, ga i ning the ir gra ti tu de and re spect. In au tumn 1982 he also be ca me the Head of the De pa r t ment of Car to gra p hy at the Ma ria Cu rie-Sk³odo wska Uni ve r si ty in Lu b lin, which he ad mi ni ste red un til 1992. Ma king a good use of his bro ad di da c tic ex pe rien ce, he pu b li s hed se ve ral ab sor bing ar ti c les on edu ca ting car to gra p hers with the ge o gra p hic tra i ning. He ac ti ve ly par ti ci pa ted in con fe ren ces, con ven tions, and car to gra p hic tra i nings, ani ma ting di s cus sions with his in spi ring spe e ches. In sum mer 1982, du ring the 11th con fe ren ce of the In ter na tio nal Car to gra p hic As so cia tion in Wa r saw he pre sen ted the pa per Cy be r ne tic mo del of car to gra p hic com mu ni ca tion that was in ce r ta in de gree a con ti nu a tion and an ex p li ca tion of pro fes sor Lech Ratajski’s idea of com mu ni ca tion mo del. The main field of pro fes sor Grygorenko’s (he ob ta i ned the pro fes sor s hip in 1992) scien ti fic in te rest were the o re ti cal is su es re la ted to the au to ma tion of the maps edi ting and usa ge pro ces ses. His in te rest in the hi sto ry of car to gra p hy re su l ted in the publication of several interesting papers on the subject and participation in meetings of cartography historians. He served many social functions both at the University of Warsaw and among the geodesists and cartographers.

Pro fes sor Wi ktor Gry go ren ko died on Fe bru a ry 25, 2008.

Ja cek Pas³awski, Ka te dra Ka r to gra fii, Uni we r sy tet Wa r sza wski, ul. Kra ko wskie Przed mie œcie 26/28, 00-927 Wa r sza wa, e- ma il: jpa s laws@uw.edu.pl