Komputerowa analiza potencjalnych mozliwosci akumulacji gazu ziemnego
w utworach czerwonego
sp~gowcaw polskim basenie permskim
Pawel Henryk Karnkowski*,
**
Computer-aided analysis of gas accumulation potentialwithin the Rotliegend deposits in the Polish Permian Basin
Summary. Polish Permian Basin is the eastern part of the great Southern Permian Basin which extended from England, through the Netherlands, North Sea, Germany, Denmark, up to Poland. The current investigations indicate further possibi-lities of oil and gas exploration in this basin. The former geosynopsis elaborations for this basin were done without wor-kstations. Now, we have PetroMode (IES) application and from this moment the geological, geophysical and geochemical data are analysed together. This analysis becomes a base for simu-lation programme of hydrocarbon's generation, expulsion and migration resulted from the geological evolution of basin. The fourteen geological cross-sections, from 100 to 400 km long, cutting perpendicularly the Polish Rotliegend Basin, were a basis of analysis (Figs 1-3). The cross-sections were prepared with complementary usage of seismic, gravimetric and well data. The Carboniferous rocks, underlying the Rotliegend de-posits, were taken under simulation as source rocks. The Zechstein evaporites, overlying Rotliegend Group, were regar-ded as seal rocks. For the Rotliegend deposits differentiated lithology was assumed: claystone and siltstone mainly in the basin centre, but sands tones and conglomerates in the trans-itional and marginal zones (Figs 1, 4). Maximum value of erosion during the late Jurassic and early Tertiary is assumed to attain 2-3 km in the zones with highest degradation (Mid-Polish Anticlinorium, Fore-Sudetic Monocline). The paleobat-hymetric correction also was considered. The value of heat flow for modelling of 60 W\m2 was assumed. Since the Carbonife-rous rocks are almost in the gas phase, it should be thought that a heat flow value used for simulation is sufficient. The simula-tion results are fourteen cross-secsimula-tions showing quantity and quality total petroleum volume for each geological region (Fig. S). Obtained results were visualized on the map (Fig. 6) and compared to actual gas fields distribution. In the zones of hydrocarbons accumulation the value of total petroleum volu-me everywhere is high. On the other hand the map indicates the new prospective regions for future studies. There are as follows: 1) Western Pomerania region between Daszewo and Resko, 2) region between Poznan and Czeszewo, 3) region located north-east of Wrzesnia, 4) region between Slawa and Glogow. Regions of high gas accumulation potential mentioned above are partly concordant with the prognostic zones indica-ted in other projects, but the suggesindica-ted here are more precisely contoured and limited to individual areas.
Polski basen permski jest wschodniq cz~sciq wielkiego permskiego basenu sedymentacyjnego, rozciqgajqcego si~
od Anglii, poprzez Holandi~, Dani~ Niemcy, az do Polski (ryc. 1-2). Dotychczasowe odkrycia zloz ropy naftowej i gazu ziemnego w tym basenie, wlqczajqc w to rowniez polskie wyniki, wskazujq na dalsze mozliwosci .poszuki-wawcze na tym obszarze (Depowski, 1976; Skarbek, 1992; Karnkowski, 1993). Oprocz opracowan sedymentologicz-nych (Piellkowski & Kiersnowski, 1990; Glowacki i in.,
*Instytut Geologii Podstawowej, UW, uL Zwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa
**PGNiG, Biuro Geologiczne GEONAFfA, uL lagiellonska 76, 03-301 Warszawa
1993;), petrograficznych (Rydzewska i in., 1993), stratygraficz-nych (Karnkowski, 1987, 1994), zlozowych(Karnkowski, 1985, 1993; Kiersnowski & Wojtkowiak, 1993), itp. wykonuje sk takZe analiz~ geosynoptycznq dla tego basenu (Depowski, 1976; Sokolowski & Tomaszewski, 1988; Strzetelski, 1993; Bachleda-Curus & Semyrka,1995; Gorecki i in., 1995).
Dotychczasowe opracowania tego typu w Polsce, w wi~
kszosci przypadkow, byly wykonywane bez mozliwosci kom-puterowej symulacji rozwoju basenu. Program komputerowy PetroMod, zakupiony wraz ze stacjq frrmy Landmark, umozli-wia przeprowadzenie kompleksowej analizy danych geologi-cznych, geofizycznych i geochemicznych. Analiza ta jest podstaw,! do symulacji warunk6w generacji i migracji w~glo
wodorow w zaleznosci od historii geologicznej basenu (J ago-siak & Merta, 1995).
Podstaw,! tego programu komputerowego Set profile (obra-zy dwuwymiarowe), ktore najcz~sciej tworzy si~ na podstawie analizy profili sejsmicznych (ryc. 3, 4). Poniewaz w zakres niniejszego opracowania wchodzi caly polski basen pennski posruzono si~ wgl~bnymi przekrojami geologicznymi przez Niz Polski (Karnkowski, 1979), ktore byly przez autora uaktu-alnione (ryc. 3), w szczegolnosci 0 najnowsze wyniki prac z czerwonego spagowca. ProfIle te obejmuj,! kilka jednostek stru-kturalnych na NiZli Polskim. Kazda z tych jednostek ma odr~bn,! charakterystyk~ geologiczn,! i aby moc przygotowac do pro-gramu dane wejsciowe dla poszczegolnych wydzielen (mi'!zszosc, litologia, czas sedymentacji, czas braku depo-zycji, czas i wielkosc erozji, paleobatymetria) przeanalizo-wano wiele opracowan (Zelichowski, 1964; Znosko, 1968; Pokorski, 1978, 1988; Karnkowski, 1980; Wierzchowska-Kiculowa, 1984; Dayczak-Calikowska & Moryc, 1988; Deczkowski & Franczyk 1988a, b; Gajewska 1988a, b; Jaskowiak-Schoenaichowa, Krassowska, 1988; Marek, 1988; Niemczycka & Brochwicz-Lewinski, 1988; Wagner 1988; Nowicki i in., 1990; Narkiewicz, 1991; Pozaryski &
Karnkowski, 1992; Antonowicz i in., 1993; Lech, 1993; Dadlez i in., 1994). Dane wejsciowe odnosnie litologii czer-wonego sp'!gowca w polskim basenie permskim przygoto-wano na podstawie nast~puj,!cych opracowan (Pokorski, 1978, 1988; Karnkowski, 1987, 1994; Rydzewska, 1987; Muszynski, 1991; Bojarska & Glowacki, 1992; Glowacki i in., 1993; Rydzewska i in., 1993). Do programu przygoto-wano tez dane geochemiczne (ilosc i rodzaj materii organicznej zawartej w skalach macierzystych), ktore zostaly zaczerpni~te
z opracowall Merty (1993a, b) i Wilczka (1982).
Analiza powyzszych materialow oraz przygotowanie danych wejsciowych zaj~lo ok. 80% czasu przeznaczonego na niniejsze opracowanie. Jest to etap prac, od ktorego zalezy powodzenie calego programu, gdyz niepelne lub niewlasciwe przygotowanie danych moze znieksztalcic w sposob istotny wynik uzyskany po symulacji danych wej-sciowych. Szeroka znajomosc zagadnien ogolnychjestrow-niez bardzo przydatna w trakcie symulowania danych, gdyz mozna testowac wiele parametrow wej sciowych w zakresie
ich zmiennosci regionalnej, a uzyskane wyniki odnosic do konkretnych zmiennych, jako czynnikow modeluj,!cych prawidlowosci rozwoju basenu sedymentacyjnego.
Przeglqd Geologiczny, vol. 44, nr 2, 1996
Najistotniejsze uwagi 0 danych wejsciowych
W niniejszym opracowaniu przyj~to utwory karbonskie jako skal~ macierzyst'! dla gazow wyst~puj,!cych w osadach czerwonego sp'!gowca. Do programu przygotowano dane 0
GRUPA CECHSZTYNU PODGRUPA WIELKOPOLSKA WIELKOPOLSKA SUBGROUP PODGRUPA DOLNoSlI\SKA LOWER SILESIA SUBGROUP PLATFORMA EPIKALEDONSKA EPI-CALEDONIAN PLATFORM
mi,!zszosci oraz zawartosci materii organicznej w utworach dolno- i gomokarbonskich. Korzystano z materialow publi-kowanych i archiwalnych (Zelichowski, 1964; Korejwo &
Teller, 1967; Krawczynska-Grocholska & Grocholski, 1976; Gorecka i in., 1977; Kotas, 1982;
Wierzchowska-Ki-culowa, 1984; Parka & Slu-sarczyk, 1988; Klapcinski, 1993). W kilku z tych opra-cow all s,! zamieszczone ma-py podloza permu lub wyniki opracowall stratygraficznych, ktore niekiedy znacznie si~ pomi~dzy sob,! rozni,!. przy-kladem niech b~dq, osady
pocl-permskie z otworow Lamki 1, Sulow 1 (Korejwo & Teller, 1967) - oznaczone jako gor-ny wizen, czy utwory z otworu wiertniczego Kowalowo 1 (G6reckaiin., 1977)-ozna-czonych jako wizen, ktore w opracowaniu palinostraty-Rye. 1. Formalny podzial litostratygraficzny czerwonego Spqgowca w polskim basenie permskim graficznym (parka &
Slusar-(Karnkowski, 1987, 1994) czyk, 1988) S,! datowane na
Fig. 1. Formallithostratigraphic subdivision of the Rotliegend in the Polish Permian Basin (Karnkowski, westfal. Ogolnie w tym
ostat-1987,1994) nimopracowaniu, wiekwielu
100 km
r---l ilowee i mulowee
L--J silts tones and clays tones r---l piaskowee
L--J sandstones r---l zlepienee
L--J conglomerates
obszary pozbawione osad6w podgrupy wielkopolskiej
r---l w obrc;;bie polskiego basenu ezerwonego sp<ill0wea
L--J area devoid of the Wielkopolska Subgroup within the Polish Rotliegend Basin
_ zasic;;g osad6w dolnego eeehsztynu (werra)
extent of the Lower Zechstein (Werra) deposits
lokalizaeja wykorzystanyeh przekroj6w geologieznyeh (I-XIV) przeeinaja..eyeh polski basen ezerwonego sp<illowea,
...::L!!...
linia VII (jako przyklad) jest pokazana na rye. 3-5location of the used cross-sections (I-XIV) cutting the Polish Rotliegend Basin, line VII (as an example) is shown on Figs 3-5
~ _ basen slupski
Slupsk Basin \!IJ -basen warminski
Warmia Basin [p _ basen podlaski
Podlasie Basin
Rye. 2. Mapa paleofacjalna obszaru Polski w p6:inym czerwonym Spqgowcu Fig. 2. Paleofacies map of the area of Poland in the late Rotliegend time
160
dotychczas oznaczonych utworow podperrnskich jako wczesno-karbollski (przewaZnie wizellski) wstal przeskalowany na poznokarbonski (przewaZnie westfalski).
N a tym tIe mapa Wierzcho-wskiej-Kiculowej (1984) jest, jak dotychczas, najpelniejszym opraco-waniem syntetyzuj,!cym wiadomosci o podlozu utworow czerwonego SP'!-gowca na monoklinie przedsudeckiej. Stq,d tez zaczerpni~to informacj~ 0 miq,Zszosci karbonu gomego szaco-wanego na 500 m i karbonu dolnego - szacowanego na 2000 m. Takie tez wartosci przyj~to jako dane wej-sciowe. Hose materii organicznej dla karbonu dolnego przyj~to na pozio-mie 0,5%, a dla karbonu gomego na 1,0% (por. Merta, 1993a, b). Ponie-waz nie ma dotychczas mapy mi'!z-szosciowej utworow karbonu - nie stosowano zroznicowania mi'!zszo-sciowego dla przyj~tych danych. Dane te wi~c nalezy traktowae jako wartosci maksymalne i w dalszych, bardziej szczegolowych analizach nalezy uwzgl~dnie ich znan'! mniej-sz'! mi'!zszose lub nawet calkowity brak karbonu gomego.
W przypadku utworow czerwo-nego sp'!gowca (ryc. 1, 2) glown'! trudnosci'! bylo ustalenie usrednio-nej litologii dla danych wejscio-wych. Wykorzystuj'!c podstawowe opracowania (Pokorski, 1978, 1988; Wolnowski, 1986; Kamkowski, 1987,1994; Rydzewska, 1987; Mu-szynski, 1991; Bojarska, Glowacki,
NIECKA PtN,-SUDECKA MONOKLlNA PRZEDSUDECKA FORE-SUDETlC MONOCLlNE ANTYKLlNORIUM SRODKOWOPOLSKIE 4 1 1 czerwony sP'lliowiec L-J Rotliegend 1 1 waryscydy ~ km L-J Variscides (VARISC/. ~
intruzja magmowa 1 1 gomy trias
'D~S)
~\o€.S)
igneous intrusion L-J Upper Triassic t=.OO
d I tc 'k I d ' k' , " 1
CJ
maIm ,/IGP.\'1 1 osa Y P a lormy epl aeons le] 1 1 waplen musz owy Q"' \ L-J deposits of the epi-Caledonian Platform L-J Muschelkalk MaIm KALE.OO~\
kaIedonidy 1 1 pstry piaskowiec 1 1 dogger 1 1 goma kreda
Caledonides L-J Buntsandstein ~ Dogger ~ Upper Cretaceous
~ osady platformy wschodnioeuropejskiej 1 1 cechsztyn 1 1 Iias
D
dolna kreda L-J deposits of the East European Platform L-J Zechstein L-J Lias Lower CretaceousEEP -pIatforma wschodnioeuropejska, EEP -East European Platform
Rye. 3. Przyldad przekroju geologicznego (VII) wykorzystanego do przygotowania danych Fig. 3. Example of cross-section (VII) utilised for data preparation
Depth
Rye. 4. Przyldad przekroju geologicznego (VII) przygotowanego do symulacji (litologia) Fig. 4. Example of cross-section (VII) prepared for simulation (lithology)
Oeptu
.
;1000I:
')2000 :s000 4'()OO i5000 '6000I
~
QOO
I~
ooo
UthOlogy Output trzeciorz~d i czwartorz~dCJ
Tertiary and Quaternary kmi
W
~
1
6000i
l
Przeglqd Geologiczny, vol. 44, nr 2, 1996
1992; Glowackiiin., 1993; Rydzewskaiin., 1993) skoncen-trowano si~ przede wszystkim na g6mej cz~sci podgrupy wielkopolskiej (Karnkowski, 1987, 1994), gdzie g16wnie lokujet si~ zloza gazu ziemnego w utworach czerwonego Spetgowca. Przykladowo dla wiercenia Wrzesnia IG-1
przy-j~to piaskowce jako wydzielenie zasadnicze, a dla wiercenia
Czaplinek IG-1 i Czaplinek IG-2 - ilowce, gdyz w przewa-zajetcej cz~sci profilu czerwonego spagowca Set to typy litolo-giczne dominujetce. Powyzsze objaSnienie jest konieczne, aby lepiej m6c odczytae map~ (ryc. 6) przedstawionet w niniejszym opracowaniu. Izolinia 0 oznacza alba brak utwor6w czerwonego spctgowca (brak nasycenia wskutek braku kolektora) alba facj~
ilastet (kolektor 0 wlasnosciach negatywnych). Pomi~dzy warto-sciami pozytywnymi (piaskowce), a negatywnymi (ilowce) pro-gram ustala wartosci posrednie, nie tylko w sensie litologicznym, ale i petrofizycznym (porowatose).
W przypadku cechsztynu przyj~to jedno og6lne wydzie-lenie - ewaporaty. Gdyby utwory cechsztynskie mialy bye przedmiotem bardziej szczeg61owego zainteresowania, natu-ralnie trzeba b~dzie uZywae dokladnych podzia16w litostraty-graficznych, na poziomie cyklotemu Iub nawet skladowych cyklotemu.
WydzieIenia mezozoiczne najwi~cej trudnosci dostarczyly nie przy okreslaniu ich litologii czy mictZszosci, ale w ustaleniu - tarn gdzie obecnie brak mezozoiku - pierwotnej wielkosci sedymentacji, a p6zniej wielkosci erozji. Korzystano tutaj prze-de wszystkim z opracowari Paristwowego Instytutu Geologicz-nego (Dayczak-Calikowska, 1988; Deczkowski & Franczyk, 1988a, b; Gajewska, 1988a, b; laskowiak-Schoenaichowa &
Krassowska, 1988; Marek 1988; Niemczycka & Brochwicz-Le-wllski, 1988; Wagner, 1988). PoniewaZ te dane Set nawet dla specjalist6w zawsze obarczone pewnet doZ'l, domyslnosci, kryje
si~ w nich potencjalne ir6dlo stosowania pewnego zakresu tolerancji i mozliwosci testowania tych danych w skali ich zmiennosci regionalnej.
Osobnym zagadnieniem jest paIeobatymetria. W literaturze bardzo trudno znaleze jednoznaczne dane na temat gl~bakosci
zbiornik6w morskich w permomezozoiku na Nizu Polskim. Dlatego sprawy te byly konsultowane z prof. 1. Kutkiem, prof. R. Marcinowskimi prof. A. Matyjet. lezeli w przyszlosci trzeba
b~dzie korygowae przyj~te wartosci to z pewnosciet w
niewiel-kim zakresie. W basenach epikontynentalnych - a takimi byly baseny na NiZu Polskim - gl~bokosci m6rz z reguly nie przekraczaly 500 m, a czas duzych transgresji obejmowal nie
wi~cej niz 20 mlIat.
Dla przygotowywanych danych trzeba zawsze ustalie ta-bek geochronologicznet. W tym przypadku posruzono si~ po-wszechnie uzywanet skalet HarIanda i in. (1990).
Tak przygotowane dane poddawano procesowi symulacji, kt6ry zaklada, ze substancja organiczna w skale macierzystej wskutek dzialania czasu i temperatury przeobraza si~ w~glo
wodory plynne Iub gazowe. W programie przyj~to strumien cieplny 0 wartosci 60 W/m2• W przypadku utwor6w karbonu
prawie wsz~dzie na Nizu Polskim mamy do czynienia z fazet gazowet i nalezy setdzie, ze przyj~ta wartose strumienia ciepl-nego jest wystarczajetca do symuIacji. Dane z literatury krajo-wej na ten temat Set bardzo og6Ine i zaproponowana przez tw6rc6w programu PetroMod (IES-PetroMod 1993) wartose strumienia ciepInego odpowiada srednim wartosciom dIa ba-sen6w epikratonicznych (AlIen & AlIen, 1992).
U zyskane wyniki
Opisane powyzej dane przygotowano na 14 przekrojach przecinajetcych polski basen permski (ryc. 2). Przekroje te
162
poddano symuIacji, a uzyskane wyniki zestawiono na zalet-czonej mapie. Wynikiem koncowym niniejszego opracowa-nia jest wkc mapa (ryc. 6) przedstawiajetca potencjalnet mozliwose akumulacji gazu ziemnego w utworach czerwo-nego Spetgowca w polskim basenie permskim. Prezentowanet
map~, przedstawiono na podkladzie pokazujetcym
rozmiesz-czenie zl6z gazu w utworach czerwonego spctgowca, Iecz przy tworzeniu tej mapy nie korzystano z powyzszego podkladu. Znane, dotychczas odkryte zloza mieszczet si~ w zakresie izolinii O. Izolinie na mapie 0 wartosciach 10, 20, 30 i 40 zostaly wyrysowane z przekroj6w przedstawiajetcych potencjalnetmozli-wose akumulacji gazu (ryc. 5). Na przekrojach tych wartosci opisane Set w jednostkach obj~tosci i te wartosci przeniesiono na
ma~. PoniewaZ do programu przyj~to maksymalne wartosci
mictZszosci karbonu, i tym miC!,Zszosciom przypisano TOC, to wartosci akumuIacji nalezy traktowae jako znacznie zawyzone (trudno sobie wyobrazie, aby 1500 m osad6w karbanu dolnego mialo w calym profilu 0,5% zawartosci TOe i cala tajednostka generowala w~glowodory). Autor uWaZa, ze dla karbonu trzeba realnie przyjmowae 200-400 m skal macierzystych 0 zawartosci TOC=0,5-1 ,0%. Do oceny calego basenu przyj~te zalozenie jest dopuszczalne, gdyz dokonuje si~ tutaj wyletcznie oceny jakoscio-wej. DIa szczeg610wych profilii (0 dlugosci 20-30 km) setjednak potrzebne dokladne dane geochemiczne (mictZszose rzeczywista skal macierzystych, oraz realna zawartose TOC).
Izolinia 0 na monoklinie przedsudeckiej, po poludnio-wej stronie walu wolsztynskiego, konturuje zasi~g wyst~po
wania utwor6w czerwonego Spetgowca. Prawie wszystkie zloza mieszczet si~ w obr~bie izolini 10. Na uwag~ zaslugujet dwie anomalie: pierwsza, 20, w rejonie Glogowa-Slawy i druga, wok61 kt6rej wyst~pujet zloza, a w jej obr~bie nie ma z16z. Wyst~powanie tych dw6ch anomalii sugeruje, ze przy bardziej szczeg610wych opracowaniach wsp61zaleznose
wyst~powanie z16z i potencjalnej mozliwosci akumuIacjii
w~glowodor6w b~dzie mogla bye bardziej sprecyzowana.
Na p61noc od walu wolsztynskiego rysujet si~ dwa ob-szary 0 podwyzszonych wartosciach akumulacji: pierwszy - od Poznania w kierunku Czeszewa i drugi - na pln.-wsch. od Wrzesni. Pierwszy z wymienionych obszar6w jest od Iat znany jako teren 0 duzym nasyceniu solanki gazem ziemnym. Drugi z omawianych obszar6w jest slabo rozpo-znany, przede wszystkim ze wzgkdu na duzet gl~bokose
zaIegania utwor6w czerwonego Spetgowca.
Na Pomorzu Zachodnim rysuje si~ tyIko jeden
obszar-mi~dzy Daszewem a Reskiem, kt6ry wykazuje istnienie
dw6ch anomalii 10. Poniewaz na calym omawianym obsza-rze utwory tzerwonego Spetgowca zaIegajet na gl~bokosci
nie wi~kszej niz 4,5 tys. m poszukiwania Set jeszcze
uzasa-dnione ekonomicznie.
Na przedstawionych przekrojach, na obszarze gdzie brak jest utwor6w czerwonego Spetgowcalub wyst~puje on w facji ilastej, moma zobaczye,
re
w utworach karbonskich zaznaczajet si~znaczne ilosci w~glowodor6w (por6wnywalne niekiedy do tych w osadach czerwonego spctgowca). Tak jest np. na obszarze walu wolsztyriskiego, a szczeg6Inie jest to widoczne w pln.-wsch.
cz~sci basenu permskiego. Na prezentowanej mapie to
zagadnie-nie zagadnie-nie jest uwidocznione. W przekonaniu autora temat ten jednak zasluguje na oddzielne opracownie. W takim uj~ciu skaly ilaste czerwonego spctgowca bylyby poziomem ekranujetcym dIa pulapek w utworach karbonu Iub nawet dewonu.
Podsumowanie i wnioski
1. Przeprowadzona komputerowa anaIiza potencjalnych mozliwosci akumulacji w~glowodor6w w utworach
czer-wonego spctgowca wskazala strefy o podwyzszonej wartosci nasycenia w~glowodorami. W wi~kszosci tych stref wyst~pujq zloza gazu zie-mnego. Potwierdza to slusznose przyj~tych zalozeti i danych do pro-gramu.
2. Mapa potencjalnych
mozli-wosci akumulacji w~glowodorow
w utworach czerwonego Spqgowca wskazuje jednoczesnie kilka tere-now, ktore powinny bye przedmio-tem blizszych studiow. Nalezq do nich:
a) obszar na Pomorzu Zachod-nim mi~dzy Daszewem a Re-skiem,
b) obszar na polnocny wschod od Wrzesni,
c) obszar pomi~dzy
Pozna-niem a Czeszewem
d) obszar pomi~dzy Slawq a Glogowem.
potencjalna mozliwosc nasycenia gazem utworow
- 1 0 -czerw?~ego.sp~o~ca.(prz~~stawione na mapie wartOSCl maJ1t wymlar JakOSClOwy
gas accumulation potential of the Rotliegend deposits (values shown on the map have only quality range)
strop utworow czerwonego sPllliowca lub sp~ cechsztynu
- 3.5 _ [w km] (uwaga: narysowano tylko dwie izohipsy)
top of the Rotliegend or bottom of the Zechstein [in km} (notice: only two contour lines were drawn)
o~szary pozbawione osadow podgrupy
~ Wlelkopolskiej w obr,<bie polskiego basenu
~czerwonego sPllliowca
areas ~evo!d~d of the ~ielkopolska Subgroup depOSits wlthm the PolISh Rothegend Basin
100 km
zloZa gazu w utworach
_ czerwonego sp~owca
gas fields in the Rotliegend deposits
Kielce
3. Dalsze, szczegolowe studia na przedstawionych wyzej
obsza-rach b~dq wymagaly
skonstruo-wania precyzyjnych profilii
geochemicznych. Od jakosci tych pro filii b~dzie zalezala ilosciowa ocena zasobow prognostycznych.
Rye. 6. Mapa potencjalnych mozliwosci akumulacji gazu ziemnego w utworach czerwonego Sp<lgowca w polskim basenie permskim
4. Przedstawione obszary 0
podwyzszonej akumulacji
w~glo-Fig. 6. Map of gas accumulation potential within the Rotliegend deposits in the Polish Permian Basin
wodorow pokrywajq si~ cz~sciowo ze strefami
prognosty-cznymi przedstawionymi w innych opracowaniach, ale Sq wedlug autora bardziej precyzyjnie wskazane i ograniczone do zindywidualizowanych terenow.
Literatura
ALLEN P. A. & ALLEN 1. R 1992 - Basin Analysis - Princi-ples and Applications, Blackwell, Oxford.
ANTONOWICZ L., CZERWONKA A., IW ANOWSKA R, JA-GOSIAK P., JAMROZIK J., MERTA H., MUSZYNSKI M., NOWICKA A., OBARSKI D., OZIEMBLOWSKI P., REN-DAK A. & Wi\SIK L. 1993 - Analiza rozwoju utworow czer-wonego Sp<lgowca i jego podloza oraz mozliwosci akumulacji zloz ropy i gazu na obszarze Niecki Walu Pomorskiego. Arch. B.G. Geonafta. Warszawa.
BACHLEDA-CURUS T. & SEMYRKA R 1995 - Undiscove-red Potential Hydrocarbon Resources in the Rotliegend Mega-Reservoir of the Polish Lowland. Abstracts of Conference on Modem Exploration and Improved Oil and Gas Recovery Met-hods, Krakow: 252-253.
BOJARSKA J. & GLOWACKI E. 1992 - Mapa mi'lzszosci i li-tofacji saksonu w Polsce, 1 : 500000. Arch. B.G. Geonafta.
Warszawa.
DADLEZ R, NARKIEWICZ M., STEPHENSON R A. & VIS-SER M. T. M. 1994 - Prz. Geol., 42: 715-720.
DAYCZAK-CALIKOWSKA K. & MORYC W. 1988-Kwart. Geol., 32: 117-136.
DECZKOWSKIZ. &FRANCZYKM.1988a-Ibidem: 93-104.
DECZKOWSKIZ. &FRANCZYKM.1988b-Ibidem: 105-116. DEPOWSKI S. 1976 - Mapa prognoz ropo- i gazonosnosci Pol-ski. CAG Paristw. Inst. Geol., Warszawa.
GAJEWSKA I. 1988a - Kwart. Geol., 32: 73-82. GAJEWSKA I. 1988b - Ibidem: 83-92.
GLOWACKI E., RYDZEWSKA K., ZURA WEK E. & OZIEMBLOWSKI P. 1993 - Analiza litologiczno- sedymenta-cyjna i wlasnosci zbiornikowe utworow saksonu na obszarze
Ob-rz~cko-Pniewy-Poznari. Arch. B.G. Geonafta, Warszawa. GORECKA T., JUROSZEK
c.,
KARWOWSKI L., KLAPCIN-SKI 1., LORENC S., MIERZEJEWKLAPCIN-SKI., SACHANBINSKI M. & SLUSARCZYK S. 1977 - Pr. Nauk. Inst. Gorn. Polit. Wrocl., 22, Seria: Monografie 9: 1-92.GORECKI W., SLUPCZYNSKI K., SOBON J. & KICMAN W. 1995 - Physical Location of Hydrocarbons Accumulation in Lower Permian (Rotliegendes), West Pomerania, Northern Po-land, Abstracts of Conference on Modem Exploration and
Impro-ve~ Oil and Gas Recovery Methods, Krakow: 248-251. GORECKI W., WElL W. & WOLNOWSKI T. 1995 - Oil and Gas Accumulation Potential of the Western Pomerania Area (North-Western Poland). Ibidem: 244-245.
HARLAND W. B. & ARM STRONG R L. (ed.) 1990 - A geo-logic time scale. Cambridge University Press: 263.
IES-PETROMOD 1993 - Podr~cznik do programu PetroMod.
B.G. Geonafta, Warszawa.
JAGOSIAK P. & MERTA H. 1995 - Prz. Geol., 43: 637-644. JASKOWIAK-SCHOENEICHOW AM. & KRASSOWSKA A. 1988 - Kwart. Geol., 32: 177-198.
KARNKOWSKI P. 1979 - Wgl~bne przekroje geologiczne przez Niz Polski. Wyd. Geol.
~RNKOWSKI P. 1993 - Zloza gazu ziemnego i ropy nafto-we] w Polsce. T.1. Niz Polski. Wyd. GEOS, Krakow.
KARNKOWSKI P. H. 1980 - Acta Geol. Pol., 30: 485-505. KARNKOWSKI P. H. 1985 - Kwart. Geol., 29: 355-368. KARNKOWSKI P. H. 1987 - Ibidem, 31: 643-672. KARNKOWSKI P. H. 1994 - Geol. Quart., 38: 27-42.
KIERSNOWSKI H. & WOJTKOWIAK Z. 1993 - Ibidem 37:
41-58. '
KL~PCINSKI 1. 1993 - Stratygrafia skal podloza permu
wiertni-Przeglqd Geologiczny, vol. 44, nr 2, 1996
czych na podstawie makroszczqtkow flory i fauny. Arch. B.G. Geonafta, Warszawa.
KORETWO K & TELLER L. 1967 - Acta Geol. Pol., 17: 299-313. KOTAS A. 1982 -Zarys budowy geologicznej Gomoslqskiego Za
-gl~bia W~glowego. Przew. 54 Zjazdu PTG, Sosnowiec: 45-72. KRA WCZYNSKA-GROCHOLSKA H. & GROCHOLSKI W. 1976 - Prz. Geol., 23: 520-524.
LECHS. 1993 - Mapa geologiczna podloza permu Pomorza Zachodniego,1 : 200000. Arch. B.G. Geonafta, Warszawa.
. MAREK S. 1988 - Kwart. Geol., 32: 157-174.
MERTA H. 1993a - Geochemiczna charakterystyka utworow dewonu, karbonu i permu w strefie Debrzno-Zabartowo. Arch. B.G. Geonafta, Warszawa.
MERTA H. 1993b - Ocena geochemiczna utworow karbonu w otworze Siekierki 3 i 4. Ibidem.
MUSZYNSKI M. 1991- Zmiany litologiczno-facjalne utwo-r6w czerwonego Spqgowca w strefie Walcz-Bydgoszcz-Konin-Poznan. Ibidem.
NARKIEWICZ M. 1991 - Kwart. Geol., 35: 189-206. NIEMCZYCKA T. & BROCHWICZ-LEWINSKIW. 1988-Ibidem, 32: 137-156.
NOWICKI M., WOZNIAK B. & GABRYSZEWSKA G. 1990 - Mapa strukturalna stropu czerwonego Spqgowca w Polsce, 1 : 500000. Arch. B.G. Geonafta, Warszawa.
OBERC J. 1978 - Nafta, 34: 258-26l.
PARKA Z., SLUSARCZYK S. 1988 - Pr. Nauk. Inst. Gomict. Polit. Wrocl., 43, Seria: Monografie 20: 1-47.
PIENKOWSKI G. & KIERSNOWSKI H. 1990 - Wyznaczanie kierunkow dalszego rozpoznania zI6z gazu ziemnego czerwone-go Spqczerwone-gowca na podstawie badan sedymentologicznych - rejon zloz Paproc-Cicha Gora. CAG Panstw. Inst. Geol., Warszawa.
POKORSKI J. 1978 - Prz. Geol., 26: 686-693. POKORSKI J. 1988 - Kwart. Geol., 32: 15-32.
POZARYSKI W. & KARNKOWSKI P. (red.) 1992 - Tectonic Map of Poland during the Variscan time. Wyd. Geol.
RYDZEWSKA K 1987 - Analiza procesow dia- i epigenetycz-nych oraz ich wpIyw na wIasnosci zbiomikowe utworow czerwo-nego Spqgowca (saksonu) w pIn. cz~sci polskiego basenu permskiego. Arch. B.G. Geonafta, Warszawa.
RYDZEWSKA K, ZURA WEK E. & OZIEMBLOWSKI P. 1993 - Analiza litologiczno facjalna i wIasnosci zbiomikowe czerwonego Spqgowca na obszarze Obrzycko-Pniewy-Poznan, Ibidem.
SKARBEK K 1992 - Zasoby prognostyczne ropy i gazu w Polsce. Ibidem.
SOKOLOWSKI J. & TOMASZEWSKI A. 1988 - Atlas geosy-noptyki naftowej Polski, 1 : 2 500 000, 1 : 1 000000, 1 : 500 000.
Wyd. Geol., Warszawa.
STRZETELSKI J. 1993 - Ocena zasobow prognostycznych ro-py naftowej i gazu ziemnego w Polsce. Etap IV - ocena zaso-bow prognostycznych basenu czerwonego spagowca i cechsztynu. Arch. B.G. Geonafta, Warszawa. WAGNER R. 1988 - Kwart. Geol., 32: 33-52.
WIERZCHOWSKA-KICULOWA K 1984 - Geol. Sud., 19:
121-142.
WILCZEK T. 1982 - Mapa stopnia katagenezy substancji orga
-nicznej w stropie utworow czerwonego Spqgowca. Arch. B.G.
Geonafta, Warszawa.
WOLNOWSKI T. 1986 - Rola walu·wolsztynskiego w proce-sie akumulacji w~glowodorow w czerwonym Spqgowcu i karbo-nie. Mat. Konfer. nt: 30 lat poszukiwan naftowych w pIn.-zach.
Polsce, Tuczno: 244-256.
ZNOSKO J. 1968 - Atlas geologiczny Polski, 1 : 2000000. Wyd. Geol.
