s. 97–110 DOI: 10.18276/frfu.2017.86-08
Czy warto wierzyć analitykom?
Wyniki długoterminowych strategii inwestycyjnych
opartych na rekomendacjach giełdowych
1Leszek Czapiewski
*Streszczenie: Cel – W artykule przedstawiono wyniki badania długookresowej reakcji inwestorów na rekomen-dacje analityków największych biur maklerskich.
Metodologia badania – W badaniach wykorzystano bazę ponad 17 tys. różnego typu rekomendacji z okresu
1998–2013 dotyczących 436 spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Prze-analizowano reakcję inwestorów w zależności od rodzaju rekomendacji, ich charakteru czy stanu rynku gieł-dowego w momencie ogłoszenia rekomendacji. Wykorzystano metodę analizy zdarzeń opartą na przeciętnej nadwyżkowej stopie uzyskanej ze strategii „kup i trzymaj” (ABHAR).
Wynik – Zaobserwowano negatywną długookresową reakcję inwestorów zarówno dla wszystkich rekomendacji
pozytywnych, jak i negatywnych. Jedynie bardzo pozytywne rekomendacje, a w szczególności rekomendacje spółek z prognozą zwrotu powyżej 50%, pozwalały uzyskać dodatnią nadwyżkową stopę zwrotu. Skala długo-terminowej reakcji na rekomendacje różniła się w zależności od nastrojów panujących na rynku kapitałowym.
Oryginalność/Wartość – Rezultaty badań dotyczących znaczenia rekomendacji analityków mają ogromne
zna-czenie zarówno dla naukowców, jak i praktyków. Na tle dotychczasowych badań dotyczących polskiego rynku kapitałowego zaprezentowane podejście badawcze wyróżnia się przede wszystkim skalą i wielopłaszczyzno-wym ujęciem.
Słowa kluczowe: rekomendacje analityków, analiza zdarzeń, efektywność rynku, rynek wschodzący
Wprowadzenie
Jednym ze źródeł informacji, na podstawie których podejmuje się decyzje inwestycyjne na
rynkach kapitałowych, są rekomendacje giełdowe. Występują one w postaci wszelakiego
rodzaju raportów i analiz danej spółki wraz z zaleceniami inwestycyjnym i są najczęściej
spo-rządzane przez profesjonalnych analityków domów maklerskich. Dla inwestorów stanowią
swoistego rodzaju poradę inwestycyjną – które akcje kupić, a które sprzedać i za jaką cenę.
Większość badań wskazuje, że inwestorzy najczęściej wierzą analitykom, a w okolicy
daty wydania rekomendacji mamy do czynienia ze zwiększeniem obrotów akcji
rekomen-* dr Leszek Czapiewski, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, e-mail: leszek.czapiewski@ue.poznan.pl 1 Badania zostały sfinansowane ze środków projektu badawczego przyznanego przez Narodowe Centrum
dowanych spółek, przy czym zmiana ich notowań jest zgodna z charakterem wydanej
reko-mendacji (wzrosty notowań przy pozytywnych rekomendacjach i spadki przy negatywnych).
Trudno jednak pominąć głosy krytyczne dotyczące wykorzystania wydawanych przez
analityków rekomendacji. Czy warto więc bazować na rekomendacjach analityków?
Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań długookresowej reakcji inwestorów
na różnego typu rekomendacje giełdowe, sporządzone dla spółek notowanych na polskim
rynku kapitałowym w latach 1998–2013.
1. Opis dotychczasowych badań
Literatura przedmiotu przedstawia liczne badania dotyczące skuteczności rekomendacji
wy-dawanych przez analityków giełdowych. Dotyczą one jednak głównie rynków rozwiniętych
(Stickel, 1995; Womack, 1996; Barber, Lehavy, McNichols, Trueman, 2001).
Na rynkach wschodzących, a w szczególności na polskim rynku kapitałowym, badań
w tym obszarze jest nadal niewiele. Najczęściej dotyczą one krótkookresowej reakcji
inwestorów na upublicznienie rekomendacji (Buzała, 2012; Czapiewski, 2015; Mielcarz,
2016) i w większości są zgodne z wynikami badań prowadzonymi dla rozwiniętych rynków
kapitałowych – reakcja inwestorów jest zgodna z charakterem rekomendacji (pozytywna
reakcja dla pozytywnych rekomendacji i negatywna dla negatywnych rekomendacji).
Natomiast badań związanych z reakcją długookresową inwestorów na publikację danego
rodzaju rekomendacji praktycznie nie ma, a wyniki tych nielicznych (w przeciwieństwie do
badań dla rynków rozwiniętych) wskazują, że rekomendacje praktycznie nie mają żadnej
wartości informacyjnej dla inwestorów (Zaremba, Konieczka, 2014).
2. Opis próby badawczej i zastosowanej metody badań
W badaniach wykorzystano ponad 17 tysięcy rekomendacji wystawionych przez analityków
najbardziej renomowanych polskich i zagranicznych biur maklerskich dla spółek notowanych
na GPW w Warszawie w latach 1998–2013 (baza rekomendacji serwisu Bankier.pl). W bazie
zawarto: 5125 pierwszych rekomendacji, 2643 podwyższenia rekomendacji, 3118 obniżeń
rekomendacji, 6197 rekomendacji neutralnych. Szczegółową charakterystykę rekomendacji
przedstawiono w tabeli 1.
Dla każdej rekomendacji określono również takie cechy, jak stan rynku z dnia wydania
rekomendacji (okres hossy lub bessy), branża rekomendowanej spółki oraz prognozowany
przez analityka procentowy wzrost lub spadek notowań spółki. Następnie wszystkie
reko-mendacje poddano procedurze analizy zdarzeń, dokonując grupowania wyników i
testowa-nia ich istotności statystycznej według wybranych kryteriów.
Tabela 1
Charakterystyka i podział na grupy poszczególnych typów rekomendacji
Charakter rekomendacji Liczba rekomendacji Typ rekomendacji Liczba rekomendacji
bardzo pozytywne 5032 kupuj 4965
zdecydowanie kupuj 46 spekulacyjnie kupuj 18 dodawaj 3 pozytywne 2339 akumuluj 1902 przeważaj 163 ponad rynek 152
lepiej niż rynek 72
powyżej rynku 50
neutralne 6301 trzymaj 4268
neutralnie 1947
zgodnie z rynkiem 42
równoważ 32
tak jak rynek 12
negatywne 1197 redukuj 859
poniżej rynku 172
niedoważaj 129
gorzej niż rynek 28
realizuj zysk 8
limituj 1
bardzo negatywne 1496 sprzedaj 1488
spekulacyjnie sprzedaj 5
unikaj 2
trzymaj się z daleka 1
inne 720 wycena 637
kupuj za rok 31
zawieszona 27
dużego ryzyka 13
akumuluj za rok 12
Źródło: opracowanie własne.
Jako miarę długoterminowej reakcji inwestorów na poszczególne typu rekomendacji
przyjęto miarę ABHAR – średnią nadwyżkową stopę zwrotu ze strategii „kup i trzymaj”
realizowanej przez T miesięcy od dnia wydania rekomendacji t i określoną za pomocą
wzorów (Barber, Lyon, 1997):
(
)
(
)
11
,
n i,
iABHAR t t T
BHAR t t T
n
=+
=
∑
+
,
(
,
)
(
1
,)
(
1
( )
,)
t T t T
i i t i t
t t
BHAR t t T
+
=
∏
++
R
−
∏
++
E R
gdzie: n – liczba rekomendacji danego typu,
E R
(
i t,)
– oczekiwana „benchmarkowa” stopa
zwrotu stanowiąca punkt odniesienia dla wyznaczenia nadwyżkowej stopy zwrotu.
Wykorzystane w obliczeniach jednosesyjne stopy zwrotu wyznaczano arytmetycznie (na
podstawie skorygowanych o operacje na papierach notowań), a jako stopę benchmarku przyjęto
stopę z indeksu giełdowego WIG. Finalnie weryfikowano hipotezę:
H ABHAR t t T
0:
(
,
+
)
=
0
.
Istotność wyników zweryfikowano parametrycznym testem t-Studenta oraz jego
niepara-metrycznym odpowiednikiem – testem Wilcoxona.
3. Wyniki badań empirycznych
W badaniach analizowano długoterminową reakcję inwestorów na poszczególne rodzaje
rekomendacji. Przeciętną skalę tej reakcji w poszczególnych miesiącach (od 1 do 60
miesięcy) realizacji inwestycji na podstawie strategii „kup i trzymaj” zaprezentowano na
wykresach. Natomiast wybrane szczegółowe wyniki z: 6-, 12-, 18-, 24-, 30-, 36-, 42-, 48-,
54- i 60-miesięcznych okresów inwestycji, wraz z ich poziomem istotności, zestawiono
tabelarycznie. Badania przeprowadzono niezależnie dla rekomendacji wydanych w okresie
hossy, bessy i łącznie.
W pierwszej kolejności przeanalizowano nadwyżkowe stopy zwrotu ABHAR z inwestycji
opartych na wszystkich pozytywnych rekomendacjach (rys. 1 i tab. 2) oraz wszystkich
negatywnych rekomendacjach (rys. 2 i tab. 3).
Rysunek 1. Długoterminowa (1–60 miesięcy) reakcja inwestorów na wszystkie pozytywne rekomendacje analityków – wartości ABHAR
Tabela 2
Średnia nadwyżkowa stopa zwrotu w strategii „kup i trzymaj” w poszczególnych okresach na pod-stawie wszystkich pozytywnych rekomendacje analityków – wartości ABHAR
M6 M12 M18 M24 M30 M36 M42 M48 M54 M60
Panel A – rekomendacje wydane niezależnie od stanu rynku kapitałowego
ABHAR (%) 3,97 3,46 2,55 1,71 –0,21 –4,00 –7,32 –8,79 –11,21 –12,72 p-value: test t-Studenta (0,081) (0,173) (0,384) (0,625) (0,954) (0,273) (0,051) (0,023) (0,004) (0,001) p-value: test Wilcoxona (0,952) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) n 6746 6685 6620 6539 6475 6420 6368 6301 6244 6194
Panel B – rekomendacje wydane w hossie
ABHAR (%) 6,80 6,97 4,65 3,13 1,14 –1,96 –6,17 –6,19 –8,27 –8,81 p-value: test t-Studenta (0,073) (0,099) (0,339) (0,589) (0,847) (0,745) (0,316) (0,329) (0,194) (0,174) p-value: test Wilcoxona (0,161) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) n 4025 3999 3960 3914 3870 3831 3794 3753 3716 3682
Panel C – rekomendacje wydane w bessie
ABHAR (%) –0,22 –1,76 –0,57 –0,41 –2,21 –7,03 –9,01 –12,62 –15,54 –18,47 p-value: test t-Studenta (0,664) (0,010) (0,527) (0,737) (0,142) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) p-value: test Wilcoxona (0,104) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) n 2721 2686 2660 2625 2605 2589 2574 2548 2528 2512
Źródło: opracowanie własne.
Rysunek 2. Długoterminowa (1–60 miesięcy) reakcja inwestorów na wszystkie negatywne rekomendacje analityków – wartości ABHAR
Tabela 3
Średnia nadwyżkowa stopa zwrotu w strategii „kup i trzymaj” w poszczególnych okresach na pod-stawie wszystkich negatywnych rekomendacje analityków – wartości ABHAR
M6 M12 M18 M24 M30 M36 M42 M48 M54 M60
Panel A – rekomendacje wydane niezależnie od stanu rynku kapitałowego
ABHAR (%) –4,38 –6,38 –7,49 –7,15 –7,34 –9,55 –10,56 –8,25 –9,84 –8,97 p-value: test t-Studenta (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,006) (0,000) (0,022) p-value: test Wilcoxona (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) n 2580 2573 2558 2534 2511 2488 2465 2445 2403 2390
Panel B – rekomendacje wydane w hossie
ABHAR (%) –4,08 –6,17 –8,23 –7,26 –8,28 –9,46 –10,64 –7,14 –8,80 –7,54 p-value: test t-Studenta (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,063) (0,011) (0,130) p-value: test Wilcoxona (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) n 1861 1858 1846 1833 1818 1802 1785 1774 1758 1754
Panel C – rekomendacje wydane w bessie
ABHAR (%) –5,14 –6,93 –5,60 –6,83 –4,88 –9,80 –10,35 –11,17 –12,67 –12,93 p-value: test t-Studenta (0,000) (0,000) (0,004) (0,005) (0,138) (0,002) (0,003) (0,005) (0,002) (0,015) p-value: test Wilcoxona (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) n 719 715 712 701 693 686 680 671 645 636
Źródło: opracowanie własne.
Rysunek 3. Długoterminowa (1–60 miesięcy) reakcja inwestorów na, wydane po raz pierwszy, pozytywne rekomendacje analityków – wartości ABHAR
Następnie poddano analizie nadwyżkowe stopy zwrotu ABHAR z inwestycji opartych na
wydanych po raz pierwszy pozytywnych rekomendacjach (rys. 3 i tab. 4) oraz wydanych po
raz pierwszy rekomendacjach negatywnych (rys. 4 i tab. 5).
Tabela 4
Średnia nadwyżkowa stopa zwrotu w strategii „kup i trzymaj” w poszczególnych okresach na pod-stawie wydanych po raz pierwszy pozytywnych rekomendacje analityków – wartości ABHAR
M6 M12 M18 M24 M30 M36 M42 M48 M54 M60
Panel A – rekomendacje wydane niezależnie od stanu rynku kapitałowego
ABHAR (%) 3,40 2,62 3,26 2,96 2,12 0,45 –0,96 –1,95 –2,27 –4,97 p-value: test t-Studenta (0,000) (0,044) (0,083) (0,119) (0,338) (0,852) (0,723) (0,521) (0,532) (0,165) p-value: test Wilcoxona (0,067) (0,021) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) n 1933 1920 1897 1872 1849 1824 1809 1781 1763 1744
Panel B – rekomendacje wydane w hossie
ABHAR (%) 7,09 7,94 8,39 4,99 4,46 4,88 1,73 2,60 7,09 6,31 p-value: test t-Studenta (0,000) (0,001) (0,016) (0,113) (0,220) (0,202) (0,676) (0,604) (0,264) (0,300) p-value: test Wilcoxona (0,010) (0,886) (0,062) (0,004) (0,001) (0,001) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) n 958 952 940 935 920 905 898 883 873 857
Panel C – rekomendacje wydane w bessie
ABHAR (%) –0,23 –2,61 –1,78 0,93 –0,19 –3,92 –3,62 –6,42 –11,45 –15,87 p-value: test t-Studenta (0,777) (0,014) (0,234) (0,659) (0,940) (0,176) (0,301) (0,064) (0,001) (0,000) p-value: test Wilcoxona (0,972) (0,002) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) n 975 968 957 937 929 919 911 898 890 887
Rysunek 4. Długoterminowa (1–60 miesięcy) reakcja inwestorów na, wydane po raz pierwszy, negatywne rekomendacje analityków – wartości ABHAR
Źródło: opracowanie własne. Tabela 5
Średnia nadwyżkowa stopa zwrotu w strategii „kup i trzymaj” w poszczególnych okresach na pod-stawie wydanych po raz pierwszy negatywnych rekomendacje analityków – wartości ABHAR
M6 M12 M18 M24 M30 M36 M42 M48 M54 M60
Panel A – rekomendacje wydane niezależnie od stanu rynku kapitałowego
ABHAR (%) –5,23 –7,61 –7,82 –4,88 –3,67 –8,97 –10,00 –5,70 –1,30 –3,42 p-value: test t-Studenta (0,000) (0,000) (0,005) (0,172) (0,449) (0,040) (0,027) (0,269) (0,834) (0,587) p-value: test Wilcoxona (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) n 540 539 537 531 526 515 507 503 492 488
Panel B – rekomendacje wydane w hossie
ABHAR (%) –4,22 –6,37 –6,86 –3,88 –0,49 –4,80 –8,74 0,01 11,70 9,76 p-value: test t-Studenta (0,068) (0,060) (0,128) (0,498) (0,951) (0,469) (0,158) (0,999) (0,242) (0,325) p-value: test Wilcoxona (0,001) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,001) (0,001) n 281 281 280 279 277 272 268 267 260 259
Panel C – rekomendacje wydane w bessie
ABHAR (%) –6,32 –8,96 –8,86 –5,98 –7,21 –13,64 –11,42 –12,16 –15,86 –18,32 p-value: test t-Studenta (0,000) (0,000) (0,004) (0,143) (0,167) (0,014) (0,085) (0,080) (0,020) (0,012) p-value: test Wilcoxona (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) n 259 258 257 252 249 243 239 236 232 229
Przeanalizowano również długoterminową reakcję na podwyższenie rekomendacji (rys. 5
i tab. 6) oraz reakcję na ich obniżenie (rys. 6 i tab. 7).
Rysunek 5. Długoterminowa (1–60 miesięcy) reakcja inwestorów na podwyższenie rekomendacji przez analityków – wartości ABHAR
Źródło: opracowanie własne. Tabela 6
Średnia nadwyżkowa stopa zwrotu w strategii „kup i trzymaj” w poszczególnych okresach na pod-stawie podwyższenia rekomendacji analityków – wartości ABHAR
M6 M12 M18 M24 M30 M36 M42 M48 M54 M60
Panel A – rekomendacje wydane niezależnie od stanu rynku kapitałowego
ABHAR (%) 1,47 1,52 –0,36 –0,78 –0,96 –3,06 –3,52 –1,27 –7,65 –7,28 p-value: test t-Studenta (0,022) (0,151) (0,778) (0,644) (0,643) (0,168) (0,188) (0,699) (0,003) (0,012) p-value: test Wilcoxona (0,472) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) n 2551 2527 2513 2489 2467 2443 2426 2410 2384 2368
Panel B – rekomendacje wydane w hossie
ABHAR (%) 2,25 2,54 –0,98 –1,82 –2,71 –4,11 –4,55 –0,66 –10,14 –10,50 p-value: test t-Studenta (0,008) (0,081) (0,566) (0,431) (0,320) (0,161) (0,210) (0,885) (0,002) (0,004) p-value: test Wilcoxona (0,899) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) n 1695 1684 1675 1655 1639 1618 1603 1591 1579 1574
Panel C – rekomendacje wydane w bessie
ABHAR (%) –0,08 –0,52 0,90 1,29 2,52 –1,01 –1,51 –2,47 –2,78 –0,90 p-value: test t-Studenta (0,926) (0,682) (0,577) (0,537) (0,394) (0,751) (0,662) (0,521) (0,496) (0,846) p-value: test Wilcoxona (0,158) (0,007) (0,024) (0,004) (0,001) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) n 856 843 838 834 828 825 823 819 805 794
Rysunek 6. Długoterminowa (1–60 miesięcy) reakcja inwestorów na obniżenie rekomendacji przez analityków – wartości ABHAR
Źródło: opracowanie własne. Tabela 7
Średnia nadwyżkowa stopa zwrotu w strategii „kup i trzymaj” w poszczególnych okresach na pod-stawie obniżenia rekomendacje analityków – wartości ABHAR
M6 M12 M18 M24 M30 M36 M42 M48 M54 M60
Panel A – rekomendacje wydane niezależnie od stanu rynku kapitałowego
ABHAR (%) –3,22 –3,82 –4,60 –6,56 –8,43 –10,34 –13,11 –15,03 –14,96 –12,52 p-value: test t-Studenta (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,001) p-value: test Wilcoxona (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) n 3000 2970 2948 2914 2882 2861 2833 2812 2781 2767
Panel B – rekomendacje wydane w hossie
ABHAR (%) –2,88 –4,01 –6,35 –8,06 –11,06 –11,79 –15,76 –17,80 –17,72 –15,40 p-value: test t-Studenta (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,001) p-value: test Wilcoxona (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) n 2151 2138 2120 2098 2076 2061 2039 2024 2005 1997
Panel C – rekomendacje wydane w bessie
ABHAR (%) –4,08 –3,32 –0,12 –2,71 –1,67 –6,60 –6,30 –7,94 –7,83 –5,03 p-value: test t-Studenta (0,000) (0,019) (0,947) (0,215) (0,562) (0,025) (0,050) (0,033) (0,058) (0,342) p-value: test Wilcoxona (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) n 849 832 828 816 806 800 794 788 776 770
Źródło: opracowanie własne.
Największą skalę długoterminowej reakcji zaobserwowano dla nielicznych rekomendacji
o prognozach bardzo dużego wzrostu (ponad 50%), co ukazano na rysunku 7 i w tabeli 8.
Rysunek 7. Długoterminowa (1–60 miesięcy) reakcja inwestorów na rekomendacje o prognozie wzrostu powyżej 50% – wartości ABHAR
Źródło: opracowanie własne. Tabela 8
Średnia nadwyżkowa stopa zwrotu w strategii „kup i trzymaj” w poszczególnych
okre-sach na podstawie
rekomendacji o prognozie wzrostu powyżej 50%– wartości ABHAR
M6 M12 M18 M24 M30 M36 M42 M48 M54 M60
Panel A – rekomendacje wydane niezależnie od stanu rynku kapitałowego
ABHAR (%) 8,91 7,31 8,66 5,45 –0,57 –8,74 –9,76 –6,87 –5,07 0,71 p-value: test t-Studenta (0,000) (0,023) (0,049) (0,277) (0,921) (0,138) (0,178) (0,483) (0,587) (0,947) p-value: test Wilcoxona (0,004) (0,693) (0,191) (0,001) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) n 493 493 491 487 484 482 479 473 467 461
Panel B – rekomendacje wydane w hossie
ABHAR (%) 17,68 24,89 29,15 25,49 21,98 21,22 23,67 48,85 51,67 69,87 p-value: test t-Studenta (0,001) (0,002) (0,013) (0,037) (0,126) (0,156) (0,219) (0,069) (0,031) (0,011) p-value: test Wilcoxona (0,002) (0,049) (0,334) (0,897) (0,148) (0,075) (0,051) (0,170) (0,657) (0,699) n 158 158 157 157 154 153 153 153 150 146
Panel C – rekomendacje wydane w bessie
ABHAR (%) 4,78 –0,99 –0,97 –4,08 –11,09 –22,68 –25,45 –33,52 –31,92 –31,35 p-value: test t-Studenta (0,022) (0,729) (0,771) (0,373) (0,028) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) p-value: test Wilcoxona (0,198) (0,051) (0,018) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) (0,000) n 335 335 334 330 330 329 326 320 317 315
Źródło: opracowanie własne.
Również w przypadku rekomendacji o prognozach bardzo dużego (ponad 50%) spadku
wartości spółek (bardzo nieliczna próba) zaobserwowano dużą skalę reakcji długoterminowej
– rysunek 8 i tabela 9.
Rysunek 8. Długoterminowa (1–60 miesięcy) reakcja inwestorów na rekomendacje o prognozie spadku wartości powyżej 50% – wartości ABHAR
Źródło: opracowanie własne. Tabela 9
Średnia nadwyżkowa stopa zwrotu w strategii „kup i trzymaj” w poszczególnych
okre-sach na podstawie
rekomendacji o prognozie spadku wartości powyżej 50%– wartości ABHAR
M6 M12 M18 M24 M30 M36 M42 M48 M54 M60
Panel A – rekomendacje wydane niezależnie od stanu rynku kapitałowego
ABHAR (%) –29,81 –40,78 –52,84 –47,63 –41,89 –55,28 –65,80 –41,78 –63,88 –87,81 p-value: test t-Studenta (0,004) (0,007) (0,000) (0,004) (0,037) (0,001) (0,007) (0,390) (0,120) (0,038) p-value: test Wilcoxona (0,007) (0,006) (0,001) (0,005) (0,015) (0,003) (0,023) (0,011) (0,009) (0,005) n 19 19 19 18 17 17 17 17 16 16
Panel B – rekomendacje wydane w hossie
ABHAR (%) –28,01 –39,60 –55,43 –46,02 –40,64 –55,92 –62,15 –30,47 –56,41 –82,68 p-value: test t-Studenta (0,018) (0,025) (0,002) (0,019) (0,093) (0,003) (0,033) (0,604) (0,261) (0,108) p-value: test Wilcoxona (0,029) (0,018) (0,003) (0,022) (0,042) (0,007) (0,068) (0,035) (0,040) (0,021) n 16 16 16 15 14 14 14 14 13 13
Panel C – rekomendacje wydane w bessie
ABHAR (%) –39,40 –47,07 –39,00 –55,65 –47,76 –52,26 –82,84 –94,56 –96,23 –110,06 p-value: test t-Studenta (0,016) (0,003) (0,003) (0,003) (0,005) (0,003) (0,001) (0,001) (0,000) (0,000) p-value: test Wilcoxona (0,250) (0,250) (0,250) (0,250) (0,250) (0,250) (0,250) (0,250) (0,250) (0,250) n 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3
Uwagi końcowe
Badania, których wyniki zawarto w opracowaniu, wskazują, że na polskim rynku
kapitało-wym upublicznione rekomendacje mają dla inwestorów znikomą wartość, a ślepe podążanie
za nimi w inwestowaniu długoterminowym jest pozbawione sensu – praktycznie nie pozwala
uzyskać zwrotów wyższych niż uzyskiwane przeciętnie na rynku.
Dla wszystkich rekomendacji, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych,
długoter-minowe inwestycje generowały najczęściej ujemne stopy ABHAR. Jedynie w horyzoncie
inwestycyjnym do 24 miesięcy i tylko w odniesieniu do rekomendacji pozytywnych
odnoto-wano niewielkie dodatnie nadwyżkowe stopy zwrotu (największe w przypadku nielicznych
rekomendacji spółek z prognozą zwrotu powyżej 50%).
Na wielkość nadwyżkowych długoterminowych stóp zwrotu wpływały również nastroje
panujące na rynku kapitałowym. Reakcja na dany typ rekomendacji upublicznionych w
okre-sach hossy była najczęściej odmienna niż tych upublicznionych w okreokre-sach bessy.
Wyniki zrealizowanych badań wskazują na niską efektywność inwestowania
długo-terminowego na podstawie sporządzanych przez analityków rekomendacji. Warto jednak
te wyniki zweryfikować z wykorzystaniem innych „benchmarków” przy wyznaczaniu
oczekiwanej stopy zwrotu czy stosując odmienne metody badania długoterminowej reakcji
inwestorów, np. wykorzystując podejście portfeli kalendarzowych.
Literatura
Barber, B.M., Lyon, J.D. (1997). Detecting Long-Run Abnormal Stock Returns: The Empirical Power and Speci-fication of Test Statistics. Journal of Financial Economics, 43, 341–372.
Barber, B.M., Lehavy, R., McNichols, M., Trueman, B. (2001). Can Investors Profit from the Prophets? Security Analyst Recommendations and Stock Returns. The Journal of Finance, 56 (2), 531–563.
Buzała, P. (2012). Reakcja inwestorów na rekomendacje giełdowe. W: D. Zarzecki (red.), Zarządzanie finansami.
Upowszechnianie i transfer wyników badań (s. 11–20). Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu
Szczecińskiego.
Czapiewski, L. (2015). Czy inwestorzy wierzą analitykom? Analiza reakcji inwestorów na rekomendacje giełdowe na GPW w Warszawie. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 862. Finanse, Rynki Finansowe,
Ubezpieczenia, 75, 111–121.
Mielcarz, P. (2016). Krótkookresowy wpływ rekomendacji na rynek giełdowy w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Stickel, S.E. (1995). The anatomy of the performance of buy and sell recommendations. Financial Analysts
Jour-nal, 51, 25–39.
Womack, K.L. (1996). Do Brokerages’ Analyst Recommendations Have Investment Value? Journal of Finance,
1 (51), 137–167.
Zaremba, A., Konieczka, P. (2014). Skuteczność rekomendacji maklerskich na polskim rynku akcji. Zeszyty
IS IT PROFITABLE TO BELIEVE ANALYSTS? RESULTS OF LONG-TERM INVESTMENT STRATEGIES BASED ON BROKERAGE RECOMMENDATIONS
Abstract: Purpose – The paper discusses the long-term price reaction of investors to recommendations issued by the largest brokerage houses.
Design/Methodology/approach – The study used a broad sample of over 17,000 different types of
recommen-dations issued during 1998–2013 for 436 companies listed on the Warsaw Stock Exchange. The price reaction was analysed for different types of recommendations, recommendations’ characteristics and investor sentiment. Event study analysis was used with the application of average buy-and-hold abnormal returns (ABHAR).
Findings – Negative long-term price reaction was observed both for the positive and negative
recommenda-tions. Only the very positive recommendations – especially those forecasting return of at least 50 percent – re-sulted in positive long-term abnormal returns. The capital market conditions seem to influence the reaction to recommendations.
Originality/Value – The importance of brokerage recommendations for investors inspired heated discussion
among as well academics as practitioners. The advantage of this research is its scale and multidimensional approach to the empirical analysis for the Polish capital market.
Keywords: analysts’ recommendations, event study, market efficiency, emerging market Cytowanie
Czapiewski, L. (2017). Czy warto wierzyć analitykom? Wyniki długoterminowych strategii inwestycyjnych opartych na rekomendacjach giełdowych. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 2 (86), 97–110. DOI: 10.18276/frfu.2017.86-08.