Anna Zakościelna
Las Stocki, woj. lubelskie. Stanowisko
7
Informator Archeologiczny : badania 17, 36-37
au
-K S Ilfü IiN ic a -K S L -K IE , gm. -Kondrw to w io a Muzeum i l ^ ż a d e k l *
w u j. w ro c ła w sk ie „ S o b ó tc e
B adaniam i k ie r o w a ł m gr « c jc lo o h P a b i s i a k . F in a n so w a ło MA we W rocław iu. P ie rw sz y aezo n b ad ad .
O sada k u l t u r y l a n d z ie la k l e j .
S tanów la k o z lo k a liz o w a n e j e s t n a n ie w ie lk im w zg ó rzu , ok. 1 ,5 km n a p o ł u l n i e od centrum w s i, Z a b y tk i d o s t a r c z a n e p r z e z r o l n i k a K a z im ie rz a B ączkow skiego u j a n l ł y n ls z c z w ją g łę b o k ą o rk ą o sa d ę n e o l l t y o z o ą . P o d j ę t o sondażow e b a d a n ia w ykopaliskow a m ające n a c a l u u s t a l e n i e w a r to ś c i p o z naw czy oh s ta n o w is k a i o e lo w o ś o i p o d j ę o l a ra tsw n io z y o h badad w y k o p a lis k owy oh n a w ię k sz ą s k a l ę .
U t r a k o l e sondażow y oh badad z a ło ż o n o dwa wykopy o ł ą c z n e j p o w ie r z c h n i 30 u2 . W wykopią I t u z pod 36 oa w arstw ą o rn ą w y s tą p i ła g l i n a o a lo o w a . B rak b y ło J a k ie g o k o lw ie k m a t e r i a ł u z a b y tk o wego. W wykopie I I pod 3 0 . om w arstw ą o rn ą w y s tą p i ła w a rstw a k u ltu ro w a o m ią ż s z o ś c i 15-20 om, a tu ż pod n i ą g l i n a o a lo o w a , w k t d r ą wkop an w b y ły o b i e k t y . O dkryto z a r y s y 4 Jam ,z czeg o 3 w y k rao za- ł y p o z a g r a n ic ę wykopu aoudażow ago. O b ie k ty 1 , 2 , 3 p o ło ż o n a b yły w l i n i i w sohód-zschód 1 ł ą c z y ły s i ę ze s o b ą , ^ każdym z o b ie k tó w s tw ie r d z a n o s k u p is k a z n a c z n y c h I l o ś c i p o le p y . M a t e r i a ł z a b y tk o w y , sto su n k o w o n i e l i c z n y , skoncentrow ani y b y ł w o b r ę b ie jam 1 w w a rstw ie o a e j nad n i m i . Obok typow ej c e r a m ik i o d k r y to k i l k a re tu sz o w a n y c h odł® ków k rz e m ie n n y c h o ra z czop w i e r t n i c z y . C h r o n o lo g ic z n ie m a t e r i a ł ta n r e p r e z e n t u j e p ó ź n e s ta d iu m rozwojowe k u l t u r y l e n d z l e l s k l s J ,
H a t a r l a ł zab y tk o w y przechow yw any j o s t w IIu z o ib i lę ż e ń s k im w S o b ó tc e , B a d a n ia będą k o n ty n u o w an e.
U S STOCKI U n iw e r s y te t K a r l i Û u rie -S k ło d o w s k ie J
w o j. l u b e l s k i e w l u b l i n i e
S ta n o w isk o 7 K a te d ra A rc h e o lo g l i
B a d a n ia p r o w a d z iła mgr Anna Z a k e śo A e ln e . F in an so w a n a z 1 I I I S 1 1 9 I I I 5 . D ru g i sezon b ad ań . O sada k u l t u r y w o ł y ń a k o - lu b a la k ie j o a ra m ik l m alo w an ej. Grób k u l t u r y am fo r k u l i s t y c h , ś la d y o sa d n ic tw a k u l t u r y t r z c i n i e o k l e j . F ra o e pro w ad zo n o w c z ę ś c i w s c h o d n ie j i w c e n tru m s ta n o w is k a . Z badano o b s z a r o p o w te rz o h - n l 950 m2 . P e n e t r a c j e o z ę ś o l w sc h o d n ie j m Lała n a c a l u ro z p o z n a n ia n iż s z e g o o y p la s ta n o w is k a w y m i ę t e g o w k i e r u n k u d o l i n y B y s t r e j . W wykopach sondażow ych o p c o l e r z o h n i 200 e ? n i e n a t r a f i o n o n u o b ie k ty , u z y s k u ją c Je d y n ie n i e w ie lk ą i l o ś ó m a t e r i a ł u k u l t u r y woły ń s k o -lu b e l a к l e j c e ra m ik i m alo w an ej /1ГК-1£ И / , 1 fra g m e n t n a c z y n ia k u l t u r y p u ch aró w le jk o w a ty c h 1 c e ra m ik ę k u l t u r y t r z c i -n i e c k l e j , z s u -n i ę t e g o z w yższych p a r t u o y p l a , -n ie d o s tę p -n y c h w bieżącym s e z o -n ie d l a b a d a ń , e l z l e n a l e ż y sp o d z ie w a ć s i ę za b y tk ó w n i e ru ch an y o h .
В cen tru m o sa d y p rz e b a d a n o p o w ie r z c h n ię 730 m2 o d sło n l a Ją o d a l s z y c h 2 В jam zasobow ych, w w ię k s z o ś c i tr a p e z o w a ty c h , m ią ż s z o ś c i od 0 , 2 d o 1 ,2 u , o ra z g ró b z b io ro w y k u l t u r y am fo r k u l i s ty c h , O b ie k ty k u l t u r y woły ń s k o - lu b e l s k i e J d o s t a r o z y ł y 1 b o g a ty c h 1 ró ż n o ro d n y c h z a b y tk ó w w p D S ta o l c a ł y c h n a c z y ń 1 I c h fra g m e n tó w , p o z o s t a ł o ś c i p r o d u k c j i k rz e m ia n i o r s k i e ] , m a t e r i a ł u k o s tn e g o , okruchów b u r s z t y n u , ż u ż l i m ie d z ia n y c h o r a z sz c z ą tk ó w b o ta n ic z n y c h . Z uw agi n a w spomnianą ró ż n o ro d n o ść ź r ó d e ł o b ie k te m s z c z e g ó l n i e ważnym J e s t jam a n r 2 8 , k t ó r a d o s t a r c z y ł a “ d u ż e j i l o ś c i c e r a m i k i , w tym g l l n l u s J ł y ż k i / 1 / , p ó ł su ro w ca 1 n a r z ę d z i k rz e m ie n n y c h o r a z s z c z ą tk ó w b o ta n ic z n y c h , K tó re w y s tą p iły w m ią ż s z e ] w a rstw ie s p a l e n i z n y n a d n i a o b ie k tu . В t e j o s t a t n i e j k a t e g o r i i ź r ó d e ł ro b o c z o w y ró ż n io n o : z w ęg lo n e z i a r n a z b ó ż , ch w astó w , zachow ana " lo te m " 1 w ow ocnIkaoh n a s i o n a J a b ł o n i lu b g ru sz y i s k o r u p k i o rz e o h a la s k o w e g o , В w a rstw ie s p a le n iz n y n a t r a f i en a r ć m i a ż n a z n a c z n ą i l o ś ó Z w ęglonych sz c z a p d r e w n ia n y c h , w śród k tó r y c h w y s tą p i ł p r g e d s ilo t w r o d z a j u d r e w n ia n e j ł o p a t k i . Ba d n i a jamy zasobow a] n r 4 6 o d k r y to z e s p ó ł- n a c z y ń : e so w a ty g an o sk z dwema u sz k am i n a karbowanym od w ew nątrz w y le w ie , m a łą a m fo rk ą dw u u szn ą, n i e w i e l k i e n e c z y n le " m o d d z le ż o w a te ",
пт
-.w k s z t a l o l a połow y k u l i .
k le w ą tp llw y n " o d k ry c ie m a e z o o u “ J e a t z e o n c e a n a Г ге д а е о t e r y e z n l e , aohei,et> c z n a r i g o r i u k o b i e t y . k t ó r e j k s z t a ł t s u g e r u j e , iw m ogła ,»oe aleriu zy ó -rylew n a o z y n la l ' b ałiiży d ja k o uchw yt ł y d k i czy o z e y p a k e . Gachy p ł c i z a z n a c z o n e są w y ry ty * tró jk ą to m p ł o d n o ś c i.
Grób k u l t u r y am for k u l i s t y c h o d k r y to n a g ł ę l n k o ś c l 1 5 -2 0 o a n a p o g r a n ic z u c ra n in y i o a l c a / o p ie r w o tn o J g ł ę b o k o ś c i g ro b u ś w ia d c z ą w y s tę p u ją c e n a p o z io m ia Jogo dna " l a l e c z k i “ w a p ie n n o /. P rz y k ry w a ją c y pochów ek bru k kam ienny z o s t a ł p ro w ls s ię e Ł n le z i l a z c z n n y p rz o z e rk ę /w e d łu g r e
l a c j i w ł a ś o l c l a l a p o l a z m ie js c a ta g e tu ż p o I I w c jn la w yw iezione " k i l k a * f u r k a m i e n i a / , n a r u s z y ł a on* ró a u le Z u k ła d s z k ia l« tr iw 1 w yp cea Z en * ·, ł a m i e c i e , ro z d ro b n io n a k o ś c i 1 f r n g j a n t y c e r a m ik i w y zn ac zały k w a d " a to w ym iarach Э, Я z u , ś m, W s t a n i a m n ie j w ię c a j n ie n a ru sz o n y m zac h o w a ła s i ę obstaw o Z u ch o d n l i zbudowana z n a t u r a l n i e ła m a n e ] ś r e d n i e j a l a l k o ś o i o p o k i. Z a ry s u Jamy g ro b o wej n i s u d a ło s i ę u a h w y c ló . Pochówek z a w i e r a ł s z c z ą t k i k o s tn e n e le Z ą c e p raw d opodobnie i o t r z e c h osobników ! d o r o s ł e g o - w k s t e g o r i i w iekow ej M a tu ru s o ra z dw ojga d z i e c i - I n f s n s I 1 l o f o n s П / o k r e ś l a n i a ro b o c z e W .Xozak-Zyohman n a p o d s ta w ie B . t t a r t l n , L eh rb u ch d e r i n t r o p o l o g i a , Ja n e 19 i n / .
W yposażenia grobowe s k ł a d a ł o s i ę z 4 -5 n e o z y d · d ł u t k a z k r z e m ie n ia w o ły ń s k ie g o , s z a b l i d z ik a 1 k o ś c i m łodych z w i e r z ą t , Cechy s t y l i s t y c z n e z d o b n ic tw a o a ra m ik l s u g e r u j ą . Ze o b ie k t d a to a o ó można n a s t a r s z ą f a z ę k u l t u r y am for k u l i s t y c h . USKVro U n iw e r s y te t im . M ik o ła ja K o p e rn ik a w oj. to ru d e k l e I n s t y t u t A r c h e o lo g ii l > S t n o g r a f l i S ta n o w isk o 31 w T o ru n iu B a d a n ia p r o w a d z ił mgr S t a n i s ł a w Kukawkn / a u t o r s p r a w o z d a n ie / 1 t i l o h a ł D om ański. F in a n so w a ł HKZ w T o ru n iu . P ie rw sz y se zo n b a d a d . Osada k u l t u r y c e r a m ik i w stęgow ej r y t e j i o sa d a k u l t u r y pucharów le jk o w a ty c h - f a z a l i i i .
S ta n o w isk o usytuow ana J e s t o k , 2 , 4 km n a p o łu ln io w y -w so h ó a od ce n tru m w si L isew o . P o ło żona J e s t cno n e s z c z y c i e w y n ie s ie n ia o k o lo n e g o p ie r w o t n i e s z e re g ie m m ały ch z b io rn ik ó w wodnych, g a p /ło z o ś n i o z o s t a ł o cno s i l n i a z n is z c z o n e p r z e z in te n sy w n ą g o sp o d a rk ę r o l n ą . B adaniam i r a to w n l- ozo-sondaZow ym i o b j ę t o c a ły p r z y p u s z c z a ln y z a s i ę g o sa d y .
O d s ł o n . ę t s o b s z a r o p o w ie r z c h n i Θ6 m2 / 7 wykopów badaw ozyoh/ r e j e s t r u j ą c b e z p o ś re d n io pod w arstw ą o rn ą p o z o s t a ł o ś c i m z e śo iu o b ie k tó w k u ltu ro w y c h i d w u d z ie s tu dołk ó w p o i łu p owy oh. Wśród o b ie k tó w Je d n ą o w aln ą Jamę p a le c lokow ą o ś r e d n i c y o k . 1 ,5 m n a l e ż y p rz y p o rz ą d k o w a ł k u l t u
r z e c e r a m ik i w stę g o w ej r y t e j . Z Jamy p o c h o d z i z n a c z n a H o śÓ o e ro m lk l 1 a r t e f a k tó w k rz e m ie n n y c h , p r z e p a lo n e k a m i e n i e , fra g m e n t s i e k i e r y k a m ie n n e j o ra z n ie z n a c z n e l l o ś o l w ę g li d a e m y o h 1 p o le p y . C z te ry o b ie k ty / c z ę ś c i spągowe n i e w i e l k i oh ow alnych Jam/ są p o z o s t a ł o ś c i a m i k u l t u r y puoharów lo jk o w a ty o h . F a z a c e r a m ik ą , k t ó r ą w s tę p n ie łą o z y ó n a l o t y z f a z ą U l i , z o b ie k tó w p o c h o d z i k i l k a k r z e m ie n i / * t y ą g r o t do s t r z a ł y / i n ie c o w ę g li d rzewny o h. P r z y n a le ż ą o J o l k u ltu r o w e j Je d n eg o z o b ie k tó w n i e u d a ło s i ę u s t a l i ó . C h ro n o lo g ię dołków p o słq p o w y o h , z uw agi n a lo h s t e n z a o h o w a n la , k o n s y s t e n c j ę i zn ajd o w an y sp o r a d y c z n ie o s r c r l a ł oorwmlozny n a l e ż y ró w n ie ż łą o z y ó z k u l t u r ą p u c h a -
r ó a le jk o w a ty c h , lo h s z o z e g ó lo a U kłady i wzajem ne o d l e g ł o ś c i z a ry so w a ły z a s i ę g o b Lek t u o k o n - s t r t ś c o j i su m lk o w o -łą tk o w o j / ? / . Z p r z y c z y n o b i e k t y e y e h n lo u d a ło s i ę o d s ło n ić c a łe g o o b i e k t u . Ogółem w t r a k c i e bad ad p o z y sk a n o 3021 fragm entów c e r a m ik i n e o l i t y c z n e j /w w ię k s z o ś c i k u l t u r y o a ra m ik l w stę g o w ej ГУ t e j /, 101 a r t e f a k tó w k rz e m ie n n y c h , wypomniany fra g m e n t s i e k i e r y k l - w ie n n a j, k i l k a k a m io n l z* śla d a m i w y g ła d z a n ia , k i l k a frag m en tó w p o le p y i k o ś o i , p o b ra n o p ró b y w ę g li drzew ny o h .
S ta n o w isk o r o k u je poznaw ozo d u ża n a d z i a j a . Ja g o s t a n zao h o w a n la 1 p lan o w an a w tym w i e j e -
00 in w e s t y c j a padntw ow a będą wymagały p o d j ę c i a t u w p r z y s z ł o ś c i d a l s z y c h , b a r d ż i a j k o m p lek s owych b ed só w y k o p a lisk o w y c h .
