Małgorzata Rybicka,Krzysztof
Gowin
Stefanów, gm. Gostynin, woj. płockie,
st. 4
Informator Archeologiczny : badania 22, 24-25
2 4
NEOLIT n r XV o p o w ierzch n i 3 ,2 5 a r a n a tra fio n o n a sła b o w idoczny o b iek t, m o g ący być p rz y d c n n ą c z ę śc ią ro w u otacz ająceg o od z a c h o d u c e n tr u m w sp o m n ia n e g o z ało ż en ia. W s ta rs z y m o k re s ie ep o k i b rą z u te re n s ta n o w is k a o b ję ty zo stał o sa d n ic tw e m k u ltu r y trzcin lec klej. W tra k c ie w y k o p a lis k p o zy sk an o b o g aty z e sta w m ateriałó w tego zesp o łu kultu ro w eg o . Zlokalizow ano ok. 3 0 obiektów o różnym c h a ra k te rz e o raz znaleziono d u ż ą Ilość zabytków ru ch o m y ch . N atrafiono n a nie zarów no w o b ie k ta c h J a k 1 w praw ie półtoram etrow ej w arstw ie czarn o zlem u zalegającego n a d s tro p e m le ssu . W śród m a te ria łu d o m in u je c e ram ik a i kości zw ierzęce. O dkryto też kilkadzie s ią t okazów narzędzi k o śc ia n y c h 1 k a m ien n y ch o raz k ilk a wyrobów brązow ych, m. In. sierp.M ateria ły p rzech o w y w an e s ą w z b io ra c h P raco w n i A rcheologicznej II IKM PAN w Igołomi. B a d a n i* b ę d ą k o n ty n u o w a n e .
U n iw e rsy te t Im . A d am a M ickiew icza I n s ty tu t P ra h is to rii Z a k ła d P r a h is to rii P olski w P o z n a n iu
B a d a n ia prow adził n\gr J . C z e b re sz u k I m g r P. M akarow lcz. F in a n s o w a ł U n iw ersy tet Ja g ie llo ń sk i. D rugi sezo n b a d a ń . O s a d a i c m e n ta rz y s k o (?) lu d n o śc i k u ltu r y p u c h a ró w lejk o w aty ch o raz o s a d a lu d n o ś c i z ln te r s t a d iu m e p o k n e o litu I b rązu .
W ykopy rozszerzyły p o w ierzch n ię p o z n a n ą w sezo n ie 1983 w k ie r u n k a c h p ó łn o cn y m , z a c h o d n im 1 w sc h o d n im . Ł ączn ie z b a d a n o o b sz a r 163,5 ms p o zy sk u ją c około 2 2 0 0 fr. c e ra m ik i { w ty m ISO zaliczono d o tzw. “w ydzielonych'), nieliczne zb io ry w ytw orów z k rzem ien ia, k a m ie n ia o raz około 100 fr. polepy. Z a re je stro w a n o p o n a d to 5 7 no w y ch o b le k tó w w ty m Je d e n grobow iec bezko m orow y {?), J e d n ą k o n s tru k c ję słu p o w ą (typ w iaty) o ra z Je d n o p a le n isk o . P o zo stałe o b ie k ty kw alifikow ać n a le ż y do g ru p y dołków p o slu p o w y ch .
W ięk szo ść m a te ria łó w w iąże s ię z lu d n o ś c ią k u ltu r y p u c h a ró w lejk o w aty ch . O d k ry to dw ie fazy Jej o sa d n ic tw a , p o św iad czo n e przez o b serw acje s tra ty g ra liczne. F azę p ie rw sz ą r e p r e z e n tu j e z a re je s tro w a n y w nikłej części h ip o tety czn y n a s y p g robow ca bezkom orow ego o n iek o n w e n c jo n a ln e j J a k n a trad y cje k u ja w sk ie k o n stru k c ji: n a s y p (z u tw o ró w rzecznych) o toczony p a lis a d ą . Na p o d sta w ie ogólnej o cen y chronologii tego ty p u ob iek tó w b a d a n y grobow iec n ależ y w iązać z fazam i Μ-II IB K u ltu ry p u c h a ró w lejkow atych. Faza m ło d sza, z k tó rą łączy ć m o ż n a zd ecy d o w a n ą w ięk szo ść źródeł ceram iczn y ch p o s ia d a n a to m ia s t c h a r a k te r osadow y. W iązać Ją n a le ż y z fazą V k u ltu r y p u c h a ró w lejkow atych.
O s ta tn i "w czesnobrązow y" e ta p z a sie d le n ia u d o k u m e n to w a n o w ty m se z o n ie n a d e r s k r o m nie. N ad al m o ż n a łączyć go z tra d y c ją 'o p is z n u r ową" (por. s p ra w o z d a n ie z 1983 r.).
N ie z a m i e r z a a ię ty m c z a a o w o k o n ty n u o w a ć b a d a ń . S m a r g lin , g m . D o b re ,
w o j. w ło c ła w s k ie , a t . 5 3
B a d a n ia prow adził m gr J . C z e b re s iu k 1 m g r P. M akarow lcz. F in a n s o w a ł U n iw ersy tet Ja g ie llo ń sk i. Trzeci sezo n b a d a ń . O sa d y lu d n o ś c i p u c h a ró w lejk o w aty ch o raz In tc rs ta d lu m n eo litu I b rą z u .
B a d a n ia o b jęły o b s z a r 140 m 2 1 łącz n ie z se z o n a m i p o p rz e d n im i z a m k n ę ły ro z p o z n a n ie p o w ie rz c h n i c e n tr u m s ta n o w isk a .
Ł ączn ic z a re je stro w a n o około 11 0 0 fr. c e ra m ik i (w ty m S3 tzw . "wydzielone"), około 100 k rz e m ie n i, 6 5 k am ien i, około 100 Гг. polep y i niew ielk ą Ilość kości. O d k ry to 4 o b ie k ty n ie r u c h o m e o tr u d n e j do sp re c y z o w a n ia funkcji.
Na fazę k u ltu ry p u c h a ró w lejkow atych przypadło około 3 / 5 m ateriałów - o c e ch ach c h a r a k te ry sty cz n y ch d la h o ry zo n tu klasyczno pucharow ego {najpraw dopodobniej faza II w g s c h e m a tu kujaw skiego). W iążą się г n ią p o n a d to dw a o b iek ty o c h a ra k te rz e n iew ielk ich “Ja m “. P o zo stałe o b ie k ty re p r e z e n tu ją o s a d n ic tw o z ln te rs la d lu m ep o k n eo litu 1 b rą z u . G a d a n ia w p ełn i p o tw ierdziły w y su w a n ą w cześniej hipotezę co do Jego specyfiki k u ltu ro w e j - s y n te z y e lem en tó w m iejscow ej (ku jaw sk iej) k u ltu r y amTor k u listy c h (ze s c h y łk u fazy Ula?), z c e c h a m i 'z a c h o d n i mi", z k rę g u późnej k u ltu r y g ro b ó w Jed n o stk o w y ch (o w y raźn y m u d z ia le tra d y c ji k u ltu ry p u c h a ró w lejk o w aty ch - c h a ra k te ry s ty c z n e w ątk i w y k o n an e radelklem ).
B a d a n ia z a k o ń c z o n o .
I
S te f a n ó w , g m . G o a ty n in , w o j. p ło c k ie , « t. 4 _____________W ojew ódzki K o n se rw a to r Z ab y tk ó w w P ło ck u
U n iw e rsy te t Im. A d am a M ickiew icza I n s ty tu t P ra h is to r ii Z a k ła d P r a h is to rii P olski w P o z n a n iu
S m a r g ll n , g m . D o b re , w o j, w ło c ła w a k ie , • t . 2 2
Inform ator A rcheologiczny 1 9 8 8
2 5
F in a n s o w a ł WKZ w P łocku. D rugi se z o n b a d a ń . O s a d a k u ltu r y p u c h a - rów lejk o w aty ch (Гага lu b o ń s k ą ) o raz obozow isko 2 w czesnej epoki b rą z u .
K onty n u o w an o b a d a n ia w części w sch o d n iej sta n o w isk a . O tw orzono w ykop o pow ierzchni 2 2 0 m 2, przylegający za c h o d n im prolUem do o b sz a ru przebadanego w 1987 r. M ateriał zabytkow y zarejestro w an o w s p ą g u w arstw y p ró ch n icy - o g ru b o ści od 2 0 do 40 c m - 1 tu ż pod nią. O trz y m a n o około 7 0 0 frag m en tó w ceram ik i, 8 w yrobów k rz e m ie n n y c h , siek ierk ę , fra g m e n t to p o rk a o ra z polepę. W części p ó łn o cn o "środkow ej w ykopu, tu ż p od w a rstw ą p ró ch n icy , w y stą p iły z a ry s y 6 o b iek tó w {5 J a m I Jed en dołek p o słu po wy). W yeksplorow ano Jed y n ie sp ą g i obiektów ; w sk a z u je to n a z n a c z n c zn iszczen ie tej części sta n o w is k a . W y stąp iły w n ic h fra g m e n ty n a c z y ń k u ltu r y p u c h a ró w lejkow atych, po lep a o raz w ęgielki drzew ne.
P o d o b n ie J a k w p o p rz e d n im sezo n ie z a re je stro w a n ą c e ra m ik ę k u ltu r y p u c h a ró w lejk o w a ty c h m o ż n a łączy ć z fazą lu b o ń s k ą tej k u ltu ry . Bliżej o k re ś la ją ch ro n o lo g ię o sa d y w S tefan o w ie m a te ria ły c e ra m ic z n e o w id o czn y ch n a w ią z a n ia c h w form ic I zd o b n ictw ie do k u ltu r y c e ra m ik i p ro m ie n iste j. N a lej p o d sta w ie sta n o w isk o k u ltu ry p u c h a ró w lejk o w aty ch w S tefan o w ie m o ż n a łączyć z p ó ź n ą fazą lu b o ń s k ą tej k u ltu ry .
O prócz o m aw ian y c h Ju ż m ateriałów zarejestrow ano, w części południow o-zachodniej w ykopu, około 2 0 0 fragm entów ceram iki, k tó re m o żn a łączyć z w czesn ą epoką b rą z u . Bliższe określen ie Ich chronologii będzie praw d o p o d o b n ie możliwe po przeprow adzeniu d alszych b a d a ń .
M ateria ły z n a jd u ją się w M u zeu m M azow ieckim w Płocku.
B«dsnla b ę d ą k o n ty n u o w a n e . S tr a c h ó w ,
w o j. w r o c łtw a k ie , ■ t. 2
P olska A k ad em ia N a u k I n s ty tu t H i sto rii K u ltu ry M a te ria ln e j Z a k ła d Ar- cheologll N ad o d rza w e W rocław iu B ad an ia prowadziła d r A nna IjecleJe wieżowa. Finansow ał II1KM PAN. D w u n a s ty sezon b ad ań . O sady k u ltu r neolitycznych: ceram iki wstęgowej rytej I p u ch aró w lejkowartych. Ś lad osadnictw a k u ltu ry Icndzlelsko-polgasklcJ. B a d a n ia m iały c h a r a k te r w eryfikacyjny, objęły 2 5 0 m 2 p o w ierzch n i sta n o w isk a . O d sło n ięto d a ls z ą cz ę ść w cześniej b a d a n e g o d o m u słupow ego 1 zw iązan e z n im Ja m y g o sp o d a rc z e ; u s ta lo no, iż p o ch o d zą o n e z śro d k o w eg o o k re s u rozw oju o sa d y sz a rc c k lc j fazy k u ltu r y c e ra m ik i w stęgow ej rytej. O d k ry to p o zo stało ści Innego, podobnego d o m u 1 to w arzy szące m u trz y Jam y z n ajp ó źn iejszeg o o k re s u rozw oju tej fazy; w Ich in w e n ta rz u ru c h o m y m zn alezio n o m . In. n a c z y n ia z o r n a m e n te m k łu ty m . Ś w iad czą o n e o n a r a s ta n i u w sty listy c e z d o b n ic tw a tego c z a s u z m ia n p ro w ad zący ch do p o w sta n ia k u ltu ry c e ra m ik i w slęgow ej k łu tej. P rz e b a d a n o do k o ń c a d u ż y o b ie k t · praw dopodobnie śla d naziem nej budow li ty p u szałasow ego o raz położoną w pobliżu Jam ę zasobow ą, w których stw ierdzono pierw sze n a tym sta n o w isk u m ateriały g ru p y zarzycklej k u ltu ry tendzlclsko-połga r sklej. O dsłonięto frag m en t kolejnej Jam y zasobow ej k u ltu ry p u c h a ró w lejkow atych i u stalo n o , że środkow a część s to k u bad an eg o w zgórza była w owym czasie niezbyt Intensyw nie u żytkow ana.
M ateriały zabytkow e z n a jd u ją się w Zakładzie Archeologii N adodrza li IKM PAN we W rocławiu. B a d a n ia w y k o p a lis k o w e u k o ń c z o n o .
Ś w ic n z c n h r K olonia, gm . H rubieszów , » o j . z a m o j ł k j e , • t . 2 8
B ad an ia prowadzili m gr A nna Zakośclclna (autorka spraw ozdania) I doc. d r J a n G urba. F inansow ał WOAK w Zam ościu i UMCS w Lublinie. Pierwszy sezon b ad ań . Stanow isko w ielokulturowe: n e o lit epoka brązu, m łodsza Ł za o kresu w ędrówek ludów.
S tan o w isk o o d k ry te zostało w io sn ą 1988 r. w trak cie p rac przy fu n d am en cie d o m u m ieszk al nego. Położone Jest w partii kraw ędziow ej doliny I łuczwy, n a s k r a ju w ierzchow iny lessow ej o ekspozycji południow o-zachodniej. B ad an ia ratow nicze objęły pow ierzchnię 2 65 m2. Z an o to w a no n a stę p u ją c y u k ład w a rstw n a sta n o w isk u :
! - w sp ó łczesn y n a d k ła d p o w stały w czasie bud o w y d rogi p rzecin ającej sta n o w isk o I d o m u m ieszk aln eg o - ziem ia siln ie p rz e m ie s z a n a z p o zo stało ściam i tych p rac. m iąższo śc i 5 0 - 70 c m w ró żn y ch p a r tia c h w ykopu;
II - w a rs tw a e z a rn o z ie m u n iez a b u rz o n e g o w sp ó łcześn ie, m iąższo śc i 2 0 - 3 0 cm , w p a rtii stropow ej b ę d ą c a w a rstw ą k u ltu ro w ą sta n o w is k a , w której licznie w y stę p u ją z a b y tk i a rc h e o logiczne:
U n iw e rsy te t M arli C u rle-S k ło d o w s- klej K a te d ra A rcheologii w L u b lin ie
