Józef Ścibor,Marek Florek
Dacharzów, st. 1, gm. Wilczyce, woj.
tarnobrzeskie, AZP 88-72/10
Informator Archeologiczny : badania 26, 10-11
10 Neolit
C h a l a wy, s t. 15 M uzeum A rcheologiczne w Poznaniu gm . B r o d n ic a , w o j. p o z n a ń s k i e
A Z P 5 8 -2 7 /3 4
B adania prowadzili m gr D. P rinke i d r A. P rinke. Finansow ane przez M uzeum Archeologiczne w Poznaniu. Ósmy sezon badań. Osada z fa zy lubońskiej k u ltu ry pucharów lejkowatych.
Prace były skoncentrow ane na dalszym rozpoznaniu układu konstrukcji słupowych k ultury pucharów lejkowatych, n a których ślady natrafiono w m inionym sezonie. W wyni ku przeprowadzonych badań (założono 5 wykopów o wym iarach 5 x 10 m) odkryto 3 jam y (nr 80-82), ponad 80 dołów posłupowych oraz 15-m etrow y odcinek row u o charakterze fundam entowym . W jego w ypelnisku (maks. gl. 30 cm, szerokość 50 cm) rejestrow ano nieregularnie usytuow ane ślady po slupach, którym towarzyszyła polepa. Z całego obszaru pochodzi ponad 3500 fragm . ceram iki k u ltu ry pucharów lejkowatych, ok. 70 wyrobów krzem iennych, 26 przedmiotów kam iennych (płyty szlifierskie, żarna, rozcierać ze, gładzi ki, półfabrykat siekiery i topora), szydło kościane, przęślik i m iniaturow e koło z gliny oraz liczna polepa.
Wyniki analizy rozprzestrzenienia poszczególnych kategorii źródeł wskaż iyą na zbież ność ich zasięgów z dwiema, w yraźnie wyodrębniąjącymi się koncentracjam i dołów poshi- powych. Dane te, jak również duża jednorodność stylistyczna ceram iki z tej części stan o w is k a p o z w a la ją p rz y p u s z c z a ć , iż b a d a n e b u d o w le s łu p o w e s ą je d n o c z a so w e . Problem atyczny n ato m iast pozostaje zarówno czas funkcjonowania, jak i sam a funkcja rowu, ze względu na jego niezrozum iały w kontekście dotychczasowych odkryć przebieg. Kwestia ta wymaga dalszych badań.
Ponadto odkryto obiekt osadowy z ceram iką o technologii lużycko-pom orskiej.
D a c h a rz ó w , s t. 1 K onserw ator Zabytków Archeologicz-gm . W ilczy ce, w o j. t a r n o b r z e s - nyeh w T arnobrzegu
k ie
A Z P 8 8 -7 2 /1 0
B adania prowadzili m gr Jó zef Scibor z M uzeum Okręgowego w S an dom ierzu i m gr M arek Florek z Państwowej Służby Ochrony Zaby tków Oddział w Tarnobrzegu (autor spraw ozdania). Finansow ane przez U rząd Wojewódzki w Tarnobrzegu. Pierw szy sezon badań. Cm entarzysko płaskie k u ltu ry pucharów lejkowatych i k u ltu ry mie- rzanowickiej, osada k u ltu ry pucharów lejkowatych, nie datowany kopiec.
Stanow isko znane od okresu międzywojennego, kiedy to zarejestrow ano 2 kopce, dobrze widoczne jeszcze w 1935 г., określone przez J. Żurowskiego jak o wczesnośrednio wieczne. W 1991 r. stw ierdzono istnienie tylko 1 dużego kopca (wys. ponad 1,5 m, śr. ponad 15 m) z płaszczem kam iennym w ew nątrz, kilka skupisk kam ieni oraz niewielkich sfalo- w ań powierzchni pól, k tóre w stępnie określono jako zniszczone pozostałości kolejnych kopców. W ich sąsiedztw ie n a powierzchni w ystąpił m ateriał ceram iczny i krzem ienny z okresu neolitu (głównie k u ltu ry pucharów lejkowatych) i wczesnej epoki brązu (kultury mierz ano wickiej), przy całkowitym b raku m ateriałów wczesnośredniowiecznych. Zdecydo wano się podjąć badania o ch arak terze sondażowo-rozpoznawczym i jednocześnie ratow niczym, do których wytypowano obiekt w stępnie zakwalifikowany jako bardzo zniszczony kopiec, m anifestujący się w postaci owalnego zaciem nienia próchniczego oraz skupiska kam ieni.
Założono 2 wykopy — południowy i północny — o łącznej pow ierzchni 1,2 ara. Na przebadanej powierzchni odsłonięto 9 obiektów: pły tk ą jam ę pozbawioną m ateriału zaby tkowego i 8 grobów, z których 7 należy niew ątpliw ie do k u ltu ry pucharów lejkowatych. Są
Informator Archeologiczny U
to typowe płaskie groby wziemne z trójelem entowym i konstrukcjam i ścian (bruk na dnie, obstaw a ścian i nakryw a), tzw. typu nałęczowskiego. Szkielety zachowały się frag m en ta rycznie — odkryto jedynie fragm. czaszek i trzony kości długich, pozostałe elem enty uległy rozkładowi w skutek aktyw ności biochemicznej podłoża. Jedynie szkielet w grobie n r 5, znąjdujący się poza plam ą czam oziem u, zachował się w lepszym stanie. Żaden spośród przebadanych grobów nie zaw ierał wyposażenia. O biekt oznaczony jak o grób 1 najpraw do podobniej pozbawiony był obstawy kam iennej. Silnie zwietrzały i uszkodzony przez orkę szkielet osobnika dorosłego (przypuszczalnie kobiety) byt ułożony na praw ym boku w po- zycji skurczonej, z czaszką w k ieru n k u południowym. Ten jeden grób można wiązać z k u l tu r ą mierz ano wicką.
Pomimo fragm entarycznego rozpoznania i skąpych danych o układzie przestrzennym można stwierdzić, że groby zbadane w 1992 r. stanow ią część cm entarzyska płaskiego. M ożna wykluczyć istnienie w tym miejscu większej konstrukcji typu megalitycznego, np. trapezow atej lub prostokątnej obstawy bądź nakrywy kam iennej, zamykającej (nakiy- wąjącej) kilka-kilkanaście obiektów grobowych. O tw arta je st natom iast kw estia istnienia nasypu ziemnego.
B adania będą kontynuow ane.
G r u ta , s t. 52 M uzeum w G rudziądzu gm . lo c o , w o j. t o r u ń s k i e
A Z P 3 1 -4 7 /2 1 2
Badania prow adził R. Kirkowski. Osada k u ltu ry ceram iki wstęgowej rytej.
‘Literatura: Archeologiczne badania..., s. 16, 63-64.
K ic h a r y N o w e, s t . 2 „ P o le B o- Polska A kadem ia N auk In s ty tu t Ar-l e n i a ” cheołogii i Etnologii Z akład Archeolo-gm . Dwikozy, woj. ta r n o b r z e s k ie gii Średniow iecznej w W arszawie A Z P 8 8 -7 2 /1 8
Badania prowadziły m gr m gr D orota Cyngot i H an n a Ko wale w- ska-M arszatek, Finansow ane przez In sty tu t Archeologii i Etnologii PAN z funduszu PONT. Szósty sezon badań. Osada i cm entarzysko neolityczne.
Celem badań było dokończenie eksploracji pozostawionych w ubiegłym roku obiektów: obstawy kam iennej w obrębie grobowca o konstrukcji megalitycznej oraz 2 dużych jam należących do osady. Próbow ano wyjaśnić szczegóły konstrukcyjne i funkcjonalne grobow ca i rozpoznać jego najbliższe otoczenie przy pomocy badań geofizycznych i sondowania. S tarano się ponadto uściślić przynależność kulturow ą i chronologię obiektów tworzących wraz z grobowcem i późniejszym od niego cm entarzyskiem interesującą sekwencję stra ty graficzną. Pracam i objęto obszar ubiegłorocznego wykopu — łączna powierzchnia wynosi ła 205 m .
O bstaw a grobu różniła się zdecydowanie od pozostałych ta k co do wymiarów, ja k i szczegółów konstrukcyjnych, ściany tworzyły duże, nie zawsze regularne bloki kam ien ne, ułożone w 3 w arstw ach, uszczelnione mniejszymi okrucham i bez użycia dodatkowego spoiwa. Rolę „posadzki” pełniło kilka dużych, płaskich płyt, nie przylegających ściśle do siebie. Wokół obstawy i pod n ią nie stw ierdzono śladów wkopu grobowego — płyty i bloki kam ienne umieszczone były bezpośrednio w calcu lessowym. O bstaw a zaw ierała szkielet ludzki w układzie charakterystycznym dla k u ltu ry pucharów lejkowatych: wyprostowany, na wznak, głową na południowy zachód, bez wyposażenia (wyeksplorowany w 1991 r.).
