LITERATURA
l. Dęb o w s ki B. - Stan rozpoznania i , udokumen-towania zlóż k·ruszywa naturalnego w Polsce. Biul. Techn. Zj. Prz. KiSM Warszawa, 1961.
2. G a j e w ski Z. - Perspektywy rozwoju bazy su-rowcowej kruszywa w obrębie doliny Drwęcy i terenów do niej przyległych. Przegl. geol. 1958,
nr 10.
3. G a [o n R. - Morfologia doliny Drwęcy. Bad. Geogr. n. Polsk~ Pn. Zach. z. 6-7, Poznań 1929.
SUMMARY
In the Olsztyn region there are great possibilities o•f finding the considerable amounts of natura! orushed stone in depmits related to the Pleistocene formatiOills and forms, in pariticular .to those of the youngest Baltic glaciation. The crushed stone here is represen-ted by mixed roc:k materaal contaLndng vwious quanti-ties of sand reaching even up to 70 per eent. The resoutees documented in the years 1950-1960 amoun-ted approximately 4 millions m3, however, much of them are already dug out.
Here, three fundamental types of crushed stane may be dhstinguished: frontal-morainic, fluvio-.glacial, and terraee-fluviatile. A discovery of COI!lsidera'ble deposits in 1961-1962' at Grzybiny and Karnorniki (Działdowo disttict) is worthy of stress, here. On the analysis of drill materjals and on geoanorphology, 37 regi01!1S
have been prepared for geological reoonnaissance. The ;p:rospootirngs carrried out at the end of 1963 g,a.ve posi,tive results and lead to a discovery of new large deposit near Giławy-Rusko, at the boundary of the Olsztyn and Szezytno districts.
The total resources of orushed stone in all the regions COI!lsidered amount, according to the .preli-minary calculations, some tens millions of ma; a cłoser reconnaissance may, however, consideralbly increase the resources so far cakulated.
4. Kle b s R. - Uber das Vorkarnmen nutzbarer GesteilllS und Erdarteh im Gebiet das masurischen Sohiffa:hrtsk:aooJ.. KOn.igsber.g, 1895 ..
5. K o n dr a ck i J. - Uwagi o ewolucji- -morfolo-gicznej Pojezierza Mazurskiego. Z badań czwarto-rzędu w Polsce. Biul. PIG 65, 19,52.
6. M a g er F. - Ost.preussen. Die natUrlichen G rund-lagen seiner WirtSchaft eine Quelle deutscher Kraft. G. I. Weroff. Konigsberg 1922.
7. N 6 t l i n g F. R. - Die camlbrischen und siluri-schen Geschiehe der Prowinzen Ostpreussen und Westpreussen. Pr. Geol. L-A. Jb. Berlin 1882.
PE3IOME
B OJibiiiTbiHCKOM BOeBo,n;crBe HMeJOTCSI 6oJibiiiHe B03-MOJKHOCTH pa3Be.l(aHHSI KJ>YTIHbiX 3anacoB ecrecTBeH-aoro CTpOHTeJibHOrO CblpbSI, CBSI3aHHbiX C rtopo,l(aMH rrnetłcroqeaa, oco6emm c caMbiM MOJIO.l(biM 6aJITHi1CKHM OJie,l(eHeHHeM. 3TO Cbipbe rrpe,l(CTaBJieHO rpaBHeM c pa3JIH"łHbiM co,l(epJKaHHeM rrecKa, .l(aJKe )(O 7f1l/o. 3anacbi, pa3Be.l(aHHbie 3a rrepHOA 1950-60, .l(OCTHrJIH BeJIH"łHHbi 4 MJIH Ky6. M, IIpH"łeM ,1(0 HaCTOSIIQero Bpe-MeHH ÓOJibliiHHCTBO 3aiiaCOB yJKe Bb!pa6oTaHO.
Pa3JIH"łaiOTCSI TPH OCHOBHbiX BH,l(a Cb!pbSI: cPPOH-TaJibHO-MOPeHHoe, cPJIJOBHOrJISIQHaJibHOe łl Teppaco-BOe. B 1961-1962 r. 6biJIH OTKpbiTbi KPYIIHbie MecTO-pO:lK,l(eHHSI B r:lKHÓHHaX H KOMOpHHKaX (,II;3SIJI,l(OBCKHti: paiłOH). Ha OCHOBaHHH H3Y"łeHHSI 6ypOBbiX MaTepHaJIOB H reOMOIXPOJIOrHH K reOJIOrWJeCKOił pa3·Be,l(Ke DO,l(r0-1'0BJieHO 37 paiłOHOB. lipOBO,l(SIIQHeCSI B •KOHQe 1963 rD,l(a IIOHCKH yBeH"łaJIHCb ycrreXOM, B TOM "łHCJie ÓbiJIO OT-KpbiTO KPY'I!HOe MeCTOpOJK,l(eHHe B paiłOHe rHJiaBbi -P~KO.
06IQHe 3arracbi BO Bcex paiłoHax no rrpe.l(BapHTeJib-HbiM DO,l(C"łeTaM ,l(OCTHraJOT HecKOJibKHX ,l(ecSITKOB Ky6. M., a BO BpeMSI pa3Be,l(KH 3arraCbi MOryT. 6biTb 3Ha"łHTeJibHO yBeJIH"łeHbi.
STANISŁAW BUKOWY Instytut Geologiczny
ANALOGIE BUDOWY GEOLOGICZNEJ WARYSCYDÓW ANTYKLINORIUM
SLĄSKO-KRAKOWSKIEGO
Z SUDETAMI I GóRAMI
SWIĘTOKRZYSKIMIFaleozoik antyklinorium śląsko-krakowskiego przy-kryty utworami mezozoiku i kenozoiku poznany zo-stał g}ównie za !POIIllOCą wierceń. Sfałdowane utwory paleozoiku w ·zachodniej części antY'klinorium wcho-dzą w skład Ś!ląsk~moraws'kiej gałęzi orogen·u wa-ryscyjskiego. W części wschodniej antyklinorium tworzą one krakowską gałąź tego orogenu.. Te diWie jednostki ·wyróżnia również J. Znosko (28) jako "mo-ravido-silesidy" i "krakovidy". Między galęrzdami waryscydów ileży GórnOOJ.~kie Zagłębie Węg-lowe wy;pełnione tlitworami karbonu górnego. W Siklad śląsko-morawskiej gałęzi orogenu wc'h~ utwory paleozoiku z wizenem włącz,nie. W krakowską gałąź wkomponowane są utwory paleozoiku z dolnym na-murem włącznie. W samym .zagłębiu sfałdowaniu u[e-gly utwory 'karbonu z westfalern dolnym.
Stratyg·rafia przewierconyc'h utworów ustalona jest tytl.ko dla niektórych warstw, jednak pozwala to jur.?: na wstępne .porównanie paJleOIZOiku antyklino-rium z regionamj ~iednimi. Li.t·:!ratura dlotycząca paleozoiku jest bardrw obszerna. Na ten temat wy-powiadali się szczegółowo S. Siedlecki (21), S. Bu-kowy i J. Znosko (29). Obecne studia nad paleozoi-kiem p.ro.wadzone są ,przede •Wszystkim ·na pod:S<ta-wie praić: J. Jarosza, F. Rutlko.wskiego, J.
Czarnoc-lciego, S. Czarnookiego, J. Samsonowicza, F. Pattey-skiego, S. Dolk;torowieza-Hrebnńcllciego, S. Bubnoffa, S. Malkowskiego, A. Bolewskiego, K. Zapletala i in.
LITOLOGIA I STRATYGRAFIA
Sylur antyklinorium znany jes-t tylko
z
wierceń. Po raz pierwszy jego obecność podaje S. Z. RóżYcki (22), za•liczając -dla syluru łupki 1111aw.ieroone w Dąlbiukoło Krakowa.
Najstarszymi ulj)worami antyklinorium, których wiek został paleontologicznie ustalony są czarne i zielonawoszare łupki
z
Mrz}"głodu. Zawierają one gr<JiPtoliiy: Pristograptus (B ar r), Saetograptus chi-maera cf. semispinosus {E 11 e s and W o o d) i iln., które wedlłu,g H. Tomczyka (25) wskazują na górną część dolnego ludlowu. Graptolity w łupkach Mrzy-głodru znalazł również K. Bojkowski {informacja ust-na),a
w łup;kaehz
JerZJllaJiloWiic S. Buikowy.N:ieudollrumentowane palleontologicznie rupki czar-ne z Bębla i Chrząstowic, a także z Kotowic oraz pstre łupki z Wierbki, silnie zdiagenezowane (ze śladami slabego metamorfiZJmu), odpowiadają niż szym ogniwam syluru. bądź są utworami jeszcze
starszymi. Qpisane utwory sfałdO'Wane zostały w oro-genezie lkaledotis.kiej, podobnie jak to ma miejsce w Górach świętoik.rzyskich.
Do
syłuru górnego i dolnej części dewonu dolnego zaliczono Zlepieńce i piaskowce szarogłazowe przez porównanie z szarogłazami niewaohlowskimi. Znanesą one
z
Lapczycy, Batowic, Woli KaJ.ino.wskiej, z wierceń kolo Zabiel"ZOIWa i Ojcowa oraz zMiklu-swwic
(.16). Są to ulł.wory ddastroficzne, związanez: orbogenezą ikałedońską, iktórej roowój podany
zo-Stał przez J. ·Znoskę (29)..
DeWOI'li am:tyklim.O'I'iium p.rzy1pOIThina sywym wylksZibal-ceniem Utologic:zmym oraz facją dewon Gór Święto krzyslkieh. ·znane są tu oclpowiedniki zarówno okrę
gu kieleckiego, jak i łysogórskiego. Dewon dolny antyklinorium jest jesreze mało !pOznany. W .Puń
cowie go braik i dewon środkowy leży tam
bezpo-średnio na skałaclh krystalicznych (!12). W Słomni
tkac'h jpolo:żx:mych jtuż w obrębie nieelki miechowskiej pod eiflem [eżą czerwone mułowce z wkładkami
piaskowców kwarcy.towych bez skamieniałości.
M;: .Pajc'hlowa przyjmuje, dż iląd między morzem "l'e-gionu łysogórskiego" a ,,zatoką śląsko-mocawską"
w
ciągu emsu i zigenu został zalany. Dewon środkowy anrt:yJdinorLum wykazuje :Lró:Zmicowanie facjal-ne związane z . podzdaJem Jbasenu n:a Okręgi
sedy-menrtacyijne głęboko i płytkowodne.
O lk r ę g A. Wschodnia część antyklinorium ma utwory dewonu wyksztliłcone w facjach morza głęb szego niż obszary sąsiednie. Profil dewonu środko
·wego i górnego poznany zos·tał w Imbramowicach, gdzie nawiercono czarne dlolomity
z
alll1fiporami żywetu przyk.ryte tupkarni i[astymi i szarogłazQowymi. Utwozy eiflu rnie są tu. z.nane, przypuszczalnie będą
to margłe dolomityczne i wapienie, jak to ma miej-sce w :pobliskich Słomrnikaclt. Opisany profil p.i-zy-pomina deweon łysogórski, PfZY!PUszczalnie dewon
dol-nY
·leży tu na sfałdowanym SY'lurze. z dewonem Su-detów nie wykazuje daleko idącej analogii.Eifel
w
olkręgu śląsko-morawski.m (zewnętrzna część Sudetów Wschodnich) jest irównież okresempogłębiania się basenu i sed!y;mentacji margli oraz
łupków z tentakulitami. Morze osiągnęło tu duże głębokości, a obniżeniu się Zibiornika towarzyszylv
efuzje diabazów. W ży;wecie jednak dochodzi do przebudowy basenu. Odtąd lupkom z rogow.cami.
to-warzyszą szarogłazy typu fliszowego wskazujące na wynurzenie się kordylier. Utworzyły SJię w ten spo-sób dużej mi{!ższości warstwy anderholskie (9).
Ok r ę g, B. Okręg dębnicko-siewierski zajmuje wewnętrzną część allttykllimorium. Zbudowany jest
on z de.wornu facjli płytkowodnej. Są
to
grube ok·.1000 m miąższości utwory węglanowe ty.pu.
rafo-wego, lkrtóryeh stratygrafię opracował G. Giiriclh, J. Jaros~ a ostatnio S. K!limek i L. Koszarski (.11).
Eifel. nie zoostal tu stwie~ny. Żywet .wyks2Jtałco ny jest. jako grwba seria m.ar~i dolomi·tycznych, do-lOtlllirow i wapieni z amfiporalll1i oraz ze
Stringocep-halus burtini.
Dewon górny repre7...entują wapieniemar~ste z
Manticoceras intumenscens
oraz wapie-nie brachiopodowe i stromato.porowe. Profil :z.nanyi
-
nęDnika prż.y:porniria w swej dolnej części dewon z Ol):>szarti' kieleckiego opracowany przez J. Czarnoc-:kiego .(6}, gdzie aż do franu miala miejsce sedymen-tacja typu. rafowego. W famenie natomiast wystę pują ;wapienie płytowe z .klimeniami oraz sząrogł.azy: Również. u1twory węglanowe dewonu .znane są z Sudetów (Hl). Brak jest jednak dolomitów w żywe
. ci.4[!, a w31Pienie z
Manticooeras
·
~eU\ tam ·Wwiększo-. ści. ; . ·. . . .
· · Ok r ę g
>
c
;
czyli Ókręg cieszy·ński zajmujeia-choonią' część antyklim.orium. Dewon pozriany tu
zo-stał vJ: wiercendu ~ńców Otpracowarnym przez K.. Ko-niora i A. Tokarskiego .([-2). Jest to seria wapienno-·-dolomityczna o miąższości 700 m dewonu środko
wego i -górnego, leżąca :beZipośrednio na: ł;ujpkach kzy-·staJ.icznych. Od dewonu Dębnika różni się przede WS:zysticim · .. obecnością Wikładek dolomitu we fmnde oraz ·wapieni piaszczystych w famenie. Dinant
oma-wianych ·regionów zachował w zasadzie podział na ok:ręgi sedtvmen.tacyjne dew010u oraz podział na dwa
:regiony. Na antylk[inor.Lum, podobnie jak na obsza-rze Gór świętokrzyskich, nada[ przewa:żała sedy-mentacja utworów węglanowyCh zarówno w facjach
płytko, jak i ,gqębokO'Wodnych malmu; JW regionie Sudetów WsChodnich - nadal sedymentacja szaro-glazowo-ilasta (ku'lmU.).
Turnej - lWizen środkowy an.tykłinorium jest jesz-cze słabo poznany. W okręgu wschodnim antyklino-rium utwory lturneju i .niższej części wizenu :nie są
paleorntologicznie udo~umentowane. Nie wiadomo
również, czyt istnieje ciągłość sedymentacyjna między
deWQonem a wizenem ,górnym. Zalliczono tu czerwone
łupki oraz wapienie dolomityczne ze spi.ryferami,
le-żące w Lmlbramowicaeh na famenie. Wyiks2Jtałceniem
litologicznytm zJb'liżone są one do serii pstzych łupków
tu.rneju z okręgu kieledk:iego. Aalalogili. . tUII'neju an-tykłinorium z turnejem okręgu śLąskO.:morawskiego nie ma, bowiem w miejsce warstw andelhorsldch
utworzyły się tam :filiszopodobne warstwy beneszow-.skie.
·W okręgu dębnioko-siewierskLm turnej wyks2Jtalco-ny jest jaJko uławicone wapienie z brachiopodami i wapienie bitumiczne z !krzemieniami. Z wykształcenia
litolOigic:zmego wnosić nalezy, iż między dewonem a dinantem nie zaszły większe zmiany i zachO'Wana z<>&tala cią,gqość facja:lna. Arnałogia
z
dinantem we-wnętrznej części Sudetów Wschodnich jest mala, :lecznadia'l zaclhowana. Ana[ogii z rt:urnejem obszaru kie-leckiego brak, bowiem wykształcony jest on w facji
łupkowej·.
W okręgu cieszyńskim U/tworów turneju nie
stwier-dZJOJ!1o. Utwory wizenu :leżą tu na famenie. {12).
.Analogi.ii dla tego obSZiali'U IS7JUk:ać rnaleiy zapewrne
z obszarem Sromnilk znajdującym się rw zachodndej
c.zęści.• rniecki miechowskiej. Ut'WIOirów turneju udoiku-mentowarzych p.aileantologiczn:i.e nie ma, a Wlizen górrny
leży rn:iezgodmde na dewOI'liie.
Wizen górny antyklinorium cechuje duże · zróżni cowanie facjalne, zachowany jednak został główny podział na wydzielone okręgi. W okręgu wschodni~j części antyklinorium występuje wizen górny wy-ksZitałcony :W postaci utworów typu pelagicznego. Nawiercono tu: pstre iłowce i wapienie ,pły.towe z go-niatytami z Zarzecza {2) i z Uoplasu (7). szaroglazy wulkaniczne z ,goniatytami z Woźnik (2}, czarne twpki z posidoniami i tufami z Głazówki oraz 7lbliżone do niCh Utologią czarne łupki z Huty Starej. Czarne
łupki z posidoniaml. stwierdzono również w Słom
nikac'h. Pod01bne wykształcenie wylkazuje lWizen pół
nocno-wschodniej części Gór świętokrzyskich" (ororęg łysogórski). Lupki pstre przechodzą
tam
również wŁupki szarogłazowe oraz łilliPki posidoniowe z tufi-tami.
Lupki z posidoniami znane są także z turneju i wize-nu o.kręgJU śląsko-morawskiego. W górnej części lWi-zenu ZOSitaty one rów.nież zastąpione szarogłazami,
lecz twQorzącymi ,gruby kompleks warstw hradeckic!h. Wizen okr~u dębniciko-siewierskiego WY'kształcony
jest jako ,grubolawicowe i skaliste wapienie z bra-chiopodami i otwornicami. Najwyższy wizen miej-scami występuje w postaci czarnych łupków z posi-doniami oraz szaroglł.azów wapiennych ·z tufitami znanyclh z Bolestawia (S. .A.lexandrowicz 1959).
U.twozy ·wizenu okr~ cieszyńskiego ułożone są bezpośrednio na dewonie. Jest 1to cienka seria wapie-ni organodetryrt;ycznych i oolitowych, na której aeżą łupki i rwapienie z .braChiopodami. K. Kornior i A. To-karski {12) podają, że są to utwozy typu fliszowego . Klu górze seria ta przeclhodzi ·W ·utwory namuru .
W wizenie obszar ten, pod01bnie jalk to ma miejsce w Słomrnddmch, objęła tra:ns~esja moma, iP'O iktórej
miała miejsce sedymentacja typu ~liszowego oraz tufów. Podobnie w obydwu obszarach u.tworzyly się iłowce z posidoniami, a następnie mulowce i iłowce
z fragmentami :fllozy namuru.
Paleozoilk niecki miechowskiej i obszaru stanOIWi.ą
cego jej .przedłużenie ku SE :z.nany jest z opracowań: J. Wdowiarza (27), M. Turnau-Morawskiej, P. Karn-kowskiego i Głowackiego (10), S. Czarnieckiego i S.
o proamor Ara )OWICh 6(JJ ' ' o . ~l , ~· diODOI!J jylur '~ 7 SIQSACJ-mor ON5Jr.J ~roqtn Ara C1eHyna Profile paleozoiku. a
CJI
BJ
[3]
2
(}D4
-~
Obszar o roowoj.u eu.geosynkil.lnalnym - Sudety, okręg se-dymentacyjny: a - sowioog6<rsk:l, b - śłąsko-morawskh. Ob5zar o rozwojl\1 miogeosyniklinalnym - antyklinorium śląs;ko-4cralkowskLe: c - CieszYI!l, d - Dębntk; niecka mie-chowska: e - Imbramowice-Woźnfkll., f - Sklmrtllki, g -Mędrzechów, h - Podborze, 1 - żó«:za, j - Nliw1ska; Góry Swiętokrzyslkie: k ~ Góry Swiętokrzyskie część SW, l-Góry Swiętookrzyskie część NE.
1 - utwoory klastyczne, 2 - uliwory ilaste i margliste, a -WSłllenle, 4 - sfałdowane utwoory starsrzego p8Jleozodku,
5 - utwory prelkambru..
Kwiatkowskiego (7), M. Pajc'hlowej (il9), H. Tomczyka (25), H. Zakowej (30, 31) oraz S. Bukowego (4). Brak
syntetycznego opracowania pałeozoiku tego obszaru
uniem<Yilliwia porównanie go
z
paleorz.oikiem antyikli-· norium. Przy;pus2lC.Zalnie i tu wydzielić m<Ylna cha-rakiterystyczne okręgi sedymentacyjne. W Zółczy i · Ra-dzanowie, jak podaje H. Zakowa (31), jest ciągłośćsedymentacy;jna dewon~karbon, podobnie jak w okrę
gu dębnic~iewl.erskim. Analogia między tymi
ob-szarami dotyczy również wykształcenia facjalnego.
Natomiast w poWdniowej części omawianego obszaru
jak podaje CzarnieCki i Kwiatkowski (7) utwory kar-bonu leżą be2lpośrednio na sfałdowanych i
zerodowa-nych .utworach dewonu lub na utworach starszych.
Są to utwory węglanowe zapewne ;typu
epikontynen-ta!ln.ego rO'ZpOCZynające się zlepieńcem (7). Wiek tej transgt"esji nie jest ustalony, bowiem pewną
doku-mentację paleontologiczną .mają dopiero utwory
wi-zenu. Omawiany obszar przedzielony jest br.uzdą
Podborza o azymucie NW-8E wypełnioną .utworami
tłasto-piaszczystymi z goniatytami. iPrzypUJSzczać
na-leży, iż utwory
te
powstały w rowie podmorskim.Obszar poł<YŻ.Ony na E od tej- bruzdy znany: m.in.
z
!Wierceń: Woslaw, NiWliska i Bratkowice (10)przy-pomi!Jla okręg cieszyński. :zJbliżone tu wykształcenie mają utwory paleozoiczne obszaru położonego na SW od brutlJdy Podiborza znane z wierceń: Słomniki,
Swa-rzów, Niecz.ajna. W obszaJTZe Niwiska oraz Słomndk
podobnie jak i w olkr~ cieszyńskim podłożem
de-wonu są utwory prekambru bududące stabilne kry w
dewonie i dinancie. Dewon WYkształcony jest w tych
miejscach jalro Illitwory węglanowe stosunkowo ci~n
kie. Międtz;y dewonem a dinantem jest tam zaznaczo-ny hiat l'lllb są ślady splyeenia. W brzeżnej strefie tych kier, jak to ma miejsce w :Eiuńcowie kolo
Cie-szyna oraz w Slomnikach, wizen ~łcony jest
jalro flisz wapienny. W okręgu cieszyńskim ()ll'az. w Słionmirkach utwory wi.zeruu przechodzą w namur.
Kaledońsld cykł diastroficzno-sedymentacyjny an-tyJtlinorirum jest jeszcze słabo JPOZilMY, opisany on
został przez J. Znoskę. W Górach Swiętokrzyskioh
miejsce ,,serii graptali-towej.'' w górnym ludłowie zaj-muje stofl)niowo "seria szarogłazowo-łUJPlroWa" (25),
zawierająca materiał tufiltowy oraz olkruc'hy
WiU!loka-nitów. Podobny rozwój zachodził prawdopodobnie
i na obszarze anty.J.dinorirum, ~e miejsce ciemnych
łupków z graptolitami zajęły diastroficzne szarogłazy,
(
--" ' " ' ..,..". ....":,'
9 Aru lornowa .:::..: -----
-:...._"' n j ~''..', wizen·
,
pre~amor liro JarosłaWIO Profiles of the Paleozoic.',', ~ \ ', ~ Turnej \ \ ' \ \ \ ~ -o e w-on \ :.·. \ }:
'~
sylur arogen rysQf}Órsl<iArea of eugeosynclinarl development - Sudetes;
sedimiell-ta.ry region&: a - Sowie Góry reg!0111, b - S:Llesian-iMoca-v!an .region. Area of miogeosYI!lolinal developmen.t -
SI;Je-sian-crliiCO<W antilcllllloril\lm: c - Cieszyn, d - Dębmrk. Mie-ohów tr.ough: e - .Jmbramowice-Waźni.ki., f - Słomn1k1,
g - Męclrzec-hów, h - iPod:boorze, 1 - żól.cza, ' - Mrwiska;
Swięty Krzyż .Mis: Gt - southlwestem · part of t he Swięty
Krzyż Mts, 1 - nortlll.wes'tern part of the Sw:lęty Krzyż
Mts. 1 - elastile d~osits, 2 - IClayey and marJy deposits; 3 - llinest0111es, 4 - fa!XIed dE!POSiltS of orlder Pałaeozore,
5 - Precambrian depos1its.
ark~y i zlepieńce. Na obszarze antyklinorium w :tym
czasie miejsce wulkanizmu asocj~i
spilitowo--kera-tofirowej zajął wulk~ andezytowy, Ku górze
smrogł:a2y przechodzą w piaslrowce kwarcowe
z
Kra-sieńca. Są to już urbwory lądu o wyrównanym reJ.iefi~
i zapeWl!le należą już do dewonu.
Waryscy;jski cykl sedymentacyjny na antyJdinorirum poznany został tylko częściowo. Związany on jes·t
z transg·resją morza, kltóre rw ei:llLu, jak podaje !Paj-chlowa (•19), J.'<YLSZiel'ZYło swój zasięg. W miejsce
osa-dów iilastQ-i>iaszczystych utworzyły się osady w~
nowe. W gómym eifłu dochodzi· do pogłębienia się
Zbiornika d rorz.szerzenda facji łupków lub margli z tentakułitami. W tym czasie doszło do wyodrębnie
nia okręgu moraws~ąs·kiego, który osiągnął
roz-wój eugeosynklinalny
z
sedymentacją radiolarióworaz efuzjami diabazów towarzyszących przyq>UJSz-czaLnie obnirl;aniru Slię dna basenu. W pozostałej części
omawianego orbszaru miała miejsce ~entacja typu
epikontynentalnego.
Na pograniczu eifl.u i żywetu doszło w Sudetach do fałdowania i utworzenia się kordyJ.ier, będących źródłem materiału dla szarogłazów warstw andelhor-skich. Tej przebudowie towarzyszył wulltanazm (9)
-kolejne stadium rozwoju geosynklinaLnego.
Sedymen-tacja :zJWiązana z niepokojem diastroficznym
przetrwa-la od tego czasu w okr~ śląsk(HII()rawskim, aż do
karbonu górnego mając okresy nasilenia oraz zastoju w dorwozie materiału g:ru;boklastycznego. W ten spo-sób utworzyły się grube serie lrulmu.
W ż~e na (jbsza!l'Ze antykLinorium Gór Swiięto..:
krzyskich miała miejsce sedymentacja płytkowodna
morza o wodzie CZiY'Stej, zape'Wille z dala od brzegu.
Znalazły w .nim warunki rozwoju am.fipory i inny
bentos osiadły, tworząc biohe~. Sedymentacja ta
przerwana została w niemtórych obszarach już w ży
-wecie przebudową basenru polegającą na ~ iż
antyklinorirum, obszar Gór SwiętOO!:rzyskich, a
praw-dopodobnłe i orbszar niecki miechOIWSkiej zostały po-dtz:ielone •na okręgi o sedymentacji płyltkowodnej
(progi podmorskie) oraz okręgi o sedymentacji głę
bokowodnej {rowy podmorskie). Tak roopoczął się
rozwój miogeosynkldnalny, przypisany Górom Swię
tokrzyskim już ;przez CZarnockiego l Samsonowicza;
Również E. Kossmat (1927) i H. Stille .(23) uważali
("fał-dy graniiC7Jile plaitfOl'lllly rosyjskiej"). POOz.iał ten bez
Wliększych zmian przetrwał do wizen:u górnego.
Wy-odrębnii.IQII'Le zos.taly okręgi :
a) o Sedymentacji typu pelagicznego lub fliszowego
odpowiadające .prawd9IPO<lobnie rowom podmorskim,
które jednak nie osiągnęly dużych głębokości, jak
rów Sląsk<Hnorawski. Jest to póbnocn()-wschodnia część Gór SwiętokrzySkich oratL północn()-wschodnia część antyklinorium;
b) o sedymentacji typu rafowego .związane
zapew-ne ze skłonem dna basenu między progiem a rowem.
Był to obszar sukcesywnie obriiżający się, jak na to
wskazuje obecnooć grubej serii wapieni płytkowod
nych dewonu i dinantu. W .profilu Dębnika mają one
rxmad 1800 m m:iążSZ<.JŚci.. Podobna sedymentacja
mia-ła miejsce w okręgu kieleckim, a szczególnie w
Ul-czy {opis J. Wdowiarza - 27);
c) o sedymentacji typu ~onty.nentalnego, jednak
nie związanej
z
kontynentem (bez ·materiałuterry-genicmeg>o), zapeWiile. próg podmorSki. Charakteryzuje
się on obecnoocią · bioherm oraz śladami roomyć,
a w rozwoju facjail.nym !Przejściem utworów wi:renu
w namur. Obszarem o tych cechach jest okręg
cie-szyński• (górnoołąski). Niektóre podobne cechy ma
obszar .położony na S od Słomnik (próg tarnowski),
obszar położony na SE od Gór Swiętokrzyskich (!Próg
jarosławski) oraz wewnętrzna część Sudetów, g>dz.ie
również dewoo ·leży bezpośrednio na prekambrze.
W wizenie górnym, pomimo przebudowy basenów
~chował się .podział na zasadnicze okręgi
sedymen-tacyjne: ·
a) w okręgach o sedymentacji typu pelagicznago
(rowach podmorskich) mioejsce jej pod kooiec wizenu
zaj.Illltllje sedymentacja typu Jiliszowego, a następnie
przypuszczalnłe dochodzi do wynurzenia. W okręgu śląsko-.morawskim w miejsce warstw morawickich
przychodzą szarogłazy hradeckie. W okręgu pół.noc
no-.wschodiniej części antyldinorium w Woźnikach
utworz~y się szarogłazy z goniatytami, czerpiące materiał z pobliskiej kordyliery wulkanłcznej. W
pól-nocno-.wschodniej części Gór Swiętoklrzyskich
w
miejsce łiuiplków
z
posidoniami utworzyły sięszar()-głazy z detrytem flory;
'b) w okręgach o sedymentacji typu rafowego
prze-budowa ta za.znaczyła się w .wizenie bardzo
stopnio-wym spłycaniem 7Jbiornika prowadzącym do utworze-nia się mułowców. Obserwuje się to w okręgu dęb
nick()-Siewierskim, poludniow()-zachodniej części Gór
Swiętokrzyskich oraz wewnętrznej części Sudetów;
c) w okręgactt o sedymentacji typu
epikontynental-nego (jprogach nadmm'skich) doszło do oscylacji
mo-rza, które wkroczyło w wizenie. Wskazuje na to
obec-nooć zlepieńca Wlizenu na dewonie, j.ak to ma miejsce w PuńcQ!Wie. i $lomnilkach. RozpoczYI11a on
sedymen-tącję typu Jiliszowego w miejsce sedymentacji tYJPU
epikontynentalnego. Jest to :Uisz wapienny utwornony
w:
brzeżnej części progu, z którego WYI11iesionej części c:rer:pał materiał klastycmy. Utwór ten w obydwuprzypadkach kończy się sedymentacją łU!Pków
posi-doniowych, które ku górze przechodzą stopniowo łub
nagle w utwory mułowcowo-i'laste namuru.
Na obszarze niecki miechowskiej zasięg
sedymen-tacjd typu llliszowego nie jest ·ustalony. Podobne
utwo-ry nawiercono w Szreniawie {LO!bzów) iJ
prawdopo-dobnie w. Swarzowie. Przy,pusz.czalnie dalej na E
znajdowała się wytnurzona część progu dostarczająca materiałów do flis:!Ju lUJb ewentualnie obszar o s~
mentacj.i ,plyltkowodinej. Od E zamknięta ona była
bruu.dą . Podborza z sedymenJtacją piaskowców oraz
Hów z goń.iatytam:i i detrytem flory. Byla to bruzda
wąska, ,prawdopodobnie rów podmorski oddzielający
obszar zachodniej części niecki miechoWSkiej (okręg
tarnowski) od obszaru .będącego przypuszczalnie
prze-dłużeniem okrę~ kieleckiego.
Z szerO'kiego :rozprzestrzenienia szarogłazów wnosić
należy, iż ruclty diastroficzne ogarnęły nie tylko
ob-szar eugeosynkłilllalny, lecz i miogeosynlklinalny, a
liczne tufity w utworach wizenu wskazują na żywą
działalność wWkani~ą. Obecność fragmentów
wul-kanHów w utworach wizenu Orleja (S. Dżułyński
1955) i Woznik (2) dowodzą, że .materiał pirogeniczny
oraz klastyczny pochodził z wulkanów miejscowych
(kordyłiery W'll!lkani~e, ryc. 2). Pod koniec górnego
wizEmu następuje ząstój w działalnooci diastroficmej
zaznaczony w wielu miejscach Łupkami posidonio
wy-mi (2). ·Facja ta znana na obszarze
eugeosynklina'l-nym już w tru.rneju, w obsza,rre miogeosynkli.nalnym
pojawiła się pod k001iec wizenu. W karbonie górnym
nastąJPilo nowe ożywienie sedymentacji zaznaczone
osadami: typu szli.rowego. Są to mrułowce i iłowce
z fragmentami :Uory naill/lllfu dolnego znane z
Za-głębia Górnośląskiego oraz Sromnik, Huty Starej
i kiii(;U innych wierceń położonych m1ędzy nimi.
Przypuszczałlllie w tym czasie WYJPiętrzenłu uległy
mobilne części basenów uformowane w orogen,
d()-starczający ma·teriał:u do osadów kai\bonu górnego
gromad~o się na zanurzających się krach .
powsta-łych z dawnych sta:bilnych progów. Do namuru
Za-głębia GórnoSląskiego ma·teriał dostarczany byl głów
nie z zachodu, do westfalu - z północy. Plf
zyprusz-cz:dnie i na ilnnych krach w ciągu .karbonu górnego
mogło utworzyć się zagłębie węglowe.
Rozwój diiastroficzno-<magmatyczny antyklinorium
jest jeszcre bardzo siabo poznany. M~atyzm oprócz
lamprofi.rów reprezentowany jest tu przez wuJ:kanity.
Literaturę oraz nowe pogłądy podaH S. Bukowy i S. Cebułatk {7). Wyróżniono tu:
l) asocjację spiiJiotoW()-keratofirową (26), diabazy
i keratofiry występujące w utworach syłuru wiązać
zapewne należy z kaledońskim wulkanizmem
primo-rogenicznym;
2) zespół dacytów, trachi.tów oraz lamprofilfów
zna-nych z opracowań J. MabkoWSkiego (17) i A.
Boilew-skiego (3), który wiązać należy z późmosynorogenicz
nym ma~tyzmem waryscydów;
3) zespól postorogeniczny reprezentowany przez
diabazy, melafiry i porfiry Zagłębia GórnoSląskiego
opracowane przez Rozena i Bolewskiego (3).
Wullkanizm !Primorogeniczn,y wa.ryscydów z
obsza-ru antyklinorium nie jest znany, znany jest
nato-miast z dewonu okręgu śląsk()-iffiorawskiego. Również
nie jest znany plutonizm antyklinorium z wyjątkiem
larnprofilfóW, podob.nie ja;k to ma miejsce na
obsza-rze Gór SwiętOikrzys~ich. Obecność skał plutonicznych
na antyklinorium anonsowana jest jednak przez
egzotyki znane z utworów karbonu górnego '(14) oraz
e.gzotylki z Karpat Jiliszowych opisane przez J.
Nowa-ka, M. Książkiewicza (13), a ostatnio przez T.
Wie-sera i S. 'Bukowego (4). Z prowadzonych obecnie prac
wytnLka, że intruzji piutonicznych spodziew~ się
na-leży w NE obrzeżeniu zagłębia (w okolicy Kalet) oraz
na S od Rzeswtar, g>dzje nawierconQ Slkaly
metamor-ficzne w wiercen1u opisanym prrez J. Burtan (6).
Wskazywać na to mogą m.in. charalk.terystyczne
ano-malie grawimetryczne i mag.netyczne, które towarzy.
-szą krze cieszyńs·kiej, ,podobnie jak krze
sowiogór-skiej., gdzie znane są intruzje gabra i granitoidów.
Możliwość występowania batolitów na północnym obrzeżeniu zagłębia podali również Wieser (26)
i Znoslko (29). Waryscyjski wulkanizm
synorogendc:r.-ny za1Jilaczył swą obecnooć bardzo licznymi tufitami
ty,pu dacytowego i riolitowego stwierdzonymi w
wi-zenie górnym antylklinorLum oraz Gór Swiętokrzy
skic'h" fr~entamii wulkanitów w :Mepieńcach wize
-nu i szarogłazami. Z roomieszczenia tych szarogła7JÓw
i 2Jlepieńców ,przypuszczać należy, że !kordyliery
wul-kaniicme powstały na pogranic:w obszaru stal»i.nego,
jakim był w tym czasie próg cieszy.ński (górnoSląski)
i obszaru labilnego, tj.. Olkręgu dębnicko-siewierskioe
go. Ekstruzje tego typu magm, jak: dacyty 1ub
rio-łi:ty wedł·ug G. steinman.na łączyć nalleży z górotwo-rem ni~aszc7JOWinowym, a zarazem najpłytszym "piętrem ~truzji" oraz z !fuchami tektonicznymi,
ja!kie zachodzą w strefie nerytycznej. W omawianym
przy,padku trzeba ,pr7Jyjąć, że ekstruzje związane były
z fałdowaniem i wypiętrzaniem się 'kordylier.
Wsika-zuje na to m.in. obecnooć szarogłazów wapiennych
pojawie-nie się szarogłazów włakiwych. Na antyklinorium nat.on).iast szarogłazy •te pojpl'Zedziły sedymentację typu szlirowego i przybrzeżne facje znane z karbonu górnego.
I«mwój diastroficzny iPOSZCzegól•nych części geosyn-kliny waryscy;jskiej położonej między tarczą fenn()-sarmacką, a blokiem czeskim był różny, uzależniony
w dużej mierze od budowy podłoża, a więc od
bu-dowy kałedon.idów. Geosynkl.ina waryscyjska przedzie-rając się na S przez kaledonidy zos-tała podzielana
na smreg ramion tgałęzd), które w postaci :rowów
podmorskich omijały szcywne kry i blloki (4). W ten sposób dokonano podziału na jednostki stabmne,
la-bilne i mola-bilne. Obecność sztywnych kier wpłynęła
zarówno na typ sedymentacji, jak i na styl tekto-niczny, ·bezlpośredn'io zaważyła ona na loka-lnej wir-gacj.i oraz .wergencji poszczególnych gałęzi orogenu.
Na podstawie dotychczasowej znajomości budowy
antYklinorium oraz Gór Swiętokrzyskich sądzić
na-[eży, że szłyWille k.ry zachowały się tam, gdzie
utwo-ry .prekambutwo-ryjskie były wytndesdone. Rowy
geosyn-klinalne .utworzyty się w miejscach, gdzie podłoże zbudowane bylo z utworów syl].uru, a więc w wymie-nionych przez znoskę (29) depresjach górotworu kałe dońskiego. Na omawianym obszarze idąc z zadrodu
ku wschodowi wyróżni-ć można obecnie następujące
kry oraz gałęzie orogeniczne.
I. Kra sowiogórska w postaci trójkąrt;a, zbudowapa
ze skał .prekamlbiY,jsk\ch o wysokim stopniu meta-morfozy. Utwory karbonu są rtu cienkie, facji płytko wodnej.. Są to zlepieńce otoczaków, gnejsów, szaro-głazy, łupki z wkładkami wapieni. Od wschodu
obej-muje ją śląsko-morawsika gałąź waryscydów,
utwo-rz-ona ze sfałdowanych olbrzymiej miąższ<Y'.,d serii
kulmu.
U. Kra cieszyńska (górnośłąska) zbudowana ze skał
krystaUcznych nawierconych w Puńcowie i
Rzeszo-tarach. Przypuszcza.lnie podściela ona calłe zagłębie, jak to przyjmował Stille (23). O jej obecności we
wschodniej części zagłębia świadczyć może porwak
wlJil!kanicznego grani.tu opisany przez A. Gawła (1957).
Od wschodu krę tę obejmuje krakowska gałąź
wary-scydów, gdzie utwory· dewonu podścielooe są sfałdo wanymi łupJtami syluru.
IH. Kra ta.rnowSk.a zbudowana ze skał prekambru nawieroonego w :Bu52lCZy, Nieczajnie i Mędrzechowie opisanego przez K. Lyd'kę i S. Siedleckiego (Hi).
Obszar ten uważać można za przedłużenie lądu
praikarpacltiego" Cz:arndeckńego ;i Kwia'tikows.kiego {7).
Utwory dewonu i karbOiilu cechuje tu mała miąż
S2'0Ść, obooność luk sedymentacyjnych oraz płyobk:o wodny chara!k·ter. Jedynie w strefie granicznej, w Słomnikach i Szreniawie (Loibzów) utworzyły sdę se-rie głębokowodne oraz utwory ty•pu fłiszu
wapien-nego. Od wschodu omawiana kra objęta jest
przy-puszczalnie jes2JCze jedną gałęzią orogenu waryscY\i-s<kiego (.rzeswwską) bardzo słabo rozwiniętą lulb tylko
bruzdą wypełnioną urbworaiTii dinantu facji ku[mowej,
jak to przyjmuje Czarniecki i K,wiatlkowski.
IV. Klra jarosławska ZJbudowana z prekambru
na-wierconego w wielu wierceniach .między PrzemyMem
a Stasz.owem, gdzie Czarniecki i- KwiatlkowS:ki zna-czą obszar lądowy w okresie dinantu, a Znosko
wy-dziela jednostkę kieledką będącą fr~·tem orogenu
kaledońskiego. Na SW od tego "lądu" między
Brat-kowicami a Zókzą na!Wiercone zostały o niedużej
mią7szości utwory karbonu dolnego i dewonu wy-kształcone jako wapienie i dolomity z wkładkami zl~ieńców i piasikowców. Od wschodu krę tę obej-muje lasogórs1ka ~łąź waryscydów.
Ro2'Jlllłary i gran1ce poszczególnych kier nie są
jeszcze IUSta:l.one. W ustaleniu ich OIPrócz wierceń nie-w~i-we usługi dadzą poml.ary geofizyczne. Już obecnie SJtwierd:aić można·, dż gałęZJie orogenu wyzna-czone są przez l()lkailne minima grawimetryczne i
ma-ksima ma~etyczne. Na podstawie wstępnych
opra-cowań •wnosić można, że kry te mają ksZJtalty
trój-kąitów zanurzających się ku NW pod utwory dewonu
i dinantu, których miąższość -w tym kierlllllku
wzra-sta, a osady wizenu WY'kazują chara~r
głębokomor-ski. Opisane kry niewątpliwie sięgają pod Karpaty, czy jednak łączą się w jeden l)lok, czy też roodzie-lone są przez gałęzie waryscyjskiego ł:uku orogenicz-nego brak jest danych. Problem ten będzie trudn(Y' d) rozwiązania, bowiem należy się tu liczyć z naslllllię ciem kier .na stosunikowo bardzo wąskie gałęzie
oro-genu. W wyni~u fałdowań i wyJpiętrzeń z utworów
obszaru eugeosynklinll'lnego powstały "internidy" z
silnie rozwiniętym plutoni~em. Z utworów
miogeo-synklinalnych sfałdowanych wśród sztywnych kier
powstały "ekl!'ternidy", gdzie ma.gmatyzm nie osiąg nął tak dużego r<YZJWoju. PrZYJPUSZCZałnie również nie d«"..zło tu do wielikich nasundęć typu płaszczowi nowego.
Budowa ~toniczna paleozoiku an.tyklinOO"ium z ~jątkiem samego zagłębia poz.nana została jedynie w ogólnych zarysach. Li.teratura oraz nowe pog,lądy
podane zostały w Qpracowaniu Bukowego. Na
obrze-żeniu północ.no-wsch.odnim Zagłębia Górnoślląskiego WYdzielić można dzJiś antylkliny 7Jbudowllll1e z syluru i dewonu or~ synkliny zbudowane z górnego wirrenu
i namuru. StrUd:ury te mają kierunek NWW-SEE,
a więc pośredni międZy kierunkiem strulktur Gór
Sw'iętolkrzyskich a kierulllkiem Sudetów Wschodnich.
Są to struktury asymetry€zne, zgniecione i .prawdQIPO-dobnie naS'Ulilięte na siebie. Nawiązują one stylem do tekto.niki· s'kibowej. Taki stY'l te'ktoniczny przypisał
Nowak wed.ług Samsonowicz:a (1953) Górom Swię'to
krzyr.ki·in {"StY'lem te elementy tekt.oniczne przypo-minają łuski lub s·kiby Karpat :tlliszowych").
Istnieje duża aonałogia w budowie tektonicznej
paleozoiku antykUnorium i Gór Swiętokrzyskich. Te
dwa regiony ró:lmią się jednak kierunkiem struktur
oraz kierunkiem nasunięcia. Różnice w azymutach
struktur antyndinorium, Gór Swiętokrzyskicll i Sude-tów tłumaczyć można tym, że struktury fałdowe do-pasowały się do ksztal!tu kier ~bloków) oporowych.
W ZJWiązku z tym struktury aJntykHnoriu.m maja
kierunek .pośredni .między Górami Swiętokrzyskimi
a Sudetamii. Istnieje natomiast zasadnicza różnica
w bud'owie tektonicznej· waryscydów anty!klinorium oraz Karpat. Waryscydy bowiem .pod:zli.elone są tu krami, na szereg gałęzii, które nie zostały przyk:ryte przez nasuwające się fałdy obszarów mobilnych. Nie dos~ło tu do utworzenia się plaszcrowin, a zarazem
i. stY'lU tektoniC2Jilego znanego z Karpat, gdzie
utwo-ry płytkowodne rozwinięte na progach podmorskich
znane są głównie z egrotyków. LITERATURA
l. B oj. k o w s k i K. - Atlas Geologiczny Polski. Zagadnienia stratygraficzno-facjalne. IG,
z.
6, 1960.2. B oj k owsik i K., B u 'k o w y. S. - Facje
karbo-nu dolnego wsclhodniego obrzeżenia Zagłębia
Górnośa. Acta geol. .pol. (w druku).
3. B o l e w s k i A. - Sikała przeobraż:ona z Siedlec
k Krzeszowic. Rocz. PT Geol. 14. Kraków 1938. 4. B u lk o wy S. - Sprawa posZJuki.wań ropy na.
fto-wej w Hercynidach. Kwart . . geol. 1960, t. V, z. l.
5. Bulkowy S., CelhulakS.-Nowe dane o
magmatyzmie anty'k>linorium śląE.ko-lkrakowskie go. M:aJteriały do goologii obszar-u §ląsko-krak. 1962,
t.
VII.6. Bur t a n J. - Wiercenie w RzesrotaTach. Kwa.rt. geol. 1963,
t.
6,z.
2.7. C z a r n i e c lk i
s.,
Kw i a tik o w s k i S. - uwa.~i o roZilllieszczoeniu facji w dolnym karbonie z:~;pad liska przedka·l"paockiego. Rocz. PT Geol. 1963,t. XXXIII, z. 1-3.
8. Czar n o c k i J. - PI"Z.ęg]ąd stratygtra:fiii i palle:r
,geografii dewonu dolnego Gór Swiętokrzyskich.
Spr. PIG 1937, t. VIII, z. 4.
9. D w c f aik J. - Rozwój facjalno-litologiczny de-: wonu i ik·arbonu w Sudetach 'WS!Chodn:ich i na Morawach. K~. geol. 1959, t. III, z. l.
10. Karnkowski. P., Głowacki E . - O
przed-górza Karpat środkowych. Klwart. geoł. 1961,
t.
v,
z.
a
11. KHmelk S., Koszarskł L. - Stratygrafia
Dębnika
w
porównaniu. z dewonemobszarów
sąsiednich. ~. gool. 1955, IlT' 8.
12. Konior K., Tokarski A. - NOIWy wgłębny
rEII)e.r na poWdnie od Cieszyna. Biul. IG 140,
1959.
13. Książki e w i· c z M. - Sposł'4'zdenia nad
wy-stępowaniem otoczalków skał pMkarpacldch
w
Karpatach Wadowickich. Rocz. PTGeol.
t.
VII,Krnków
1931.14; K ulh l J. - Egrotylk granitowy z
warstw
porębsldch (111amur A)
w
kopalni "Bytom". ~.eeol. 1964. nr 3.
15. Lydka K., Siedlecki S. -
On Algonldan
Dep:>Sits in 1he Envf.rons of Cracow. Bull. de
l'Aead:. Pol. Ser. des scl. geoll. vol XI, nr 2, 1963.
16. Lydka K., Siedlecki S., Tomczyk H.
-On the Midd&e Ludiovian Conglomerates in the
Cracmv Region. Bulł. de l' Acad. Pol. des Sclens
vol. XI, nr 2, Warszawa 1963.
17. Małkowski S. ~ O przejawach wułltarrl:t.tnu
w
dziejach • geologicznych Gór Swiętok.r.t.;yskich.Acta geol. pol. nr l. Warszawa 1938.
18. O b er
c
J. - podział geoilogiczny Sudetów. Prace IGt.
IH,cz.
2, 1960.19. P aj c h !l o w
:
a
M. - Atlas geologiczny 'Polski.Zagadnienie stra.tygrafiC2lllo-facjałne dewonu. IG
z. 5, 1960.
SUMMARY
The Upper Silesian Coał iBasin formed on the
Cie-szyn
blook is ernbraced •by two Variscian branclles.The Silesian-Moravian Variscides were formed due to eu.geasYlllCl.IDal development, the Cracow Variscides, however, due to rniogeosynclinal one. The Variscides show a grea.t analogy in diastrophic-sedimentary and magmatic development with the Variscides of the Holy Cross Mts.
20. Róży ck i S. Z. - Górny dogger 1 dolny malm
jury krakowsko-częstochowskiej. Prace IG, 1oa,
1953.
21. S i e d l e ck i S. - Utwory .paleoz::iczne olroli~
K.ralkowa. Bliul. IG, nr 73, 1954.
22.
s
k a c e l J. - Ulhelny vapenec w kulmske facJina Osoblaz<ku. Pfllrodoveooy ~is Slezsky XXII,
1961.
23. S t i 11 e H. - Das Mdtteleuropli varisziscłle Głu
norgebirge. Beiheft Geol., Jabr:b.
H.
2, 1951.24. Tokał"ski A. - Struktura Niwisk. PAN, Prace
geol. 13, 1962.
25. T o m czy k H. - Problem stratygrafil ordowiku
i SY'lu.ru
w
Polscew
świetle o&taltn·ich badań.Prace IG t. XXXV, 1962.
2J6.. W i e ser T. - Charakterystyka petrograficzna
a:Lbi.tofirów i diabazów Mrzygłodu w ok.
Zawier-cia. Kwart. geol. 1967, t. 1,
z.
1.27. Wdowiarz J. - Zarys wgłębnej. tektoniki
strefy na SE od Gór Swiętokrzyskich. Biul. IG,
nr 7, 1951 •.
28. Z ·n osk o J. - Tektonika obszaru częstochow
skiego. ~. geol. 1960, nr 8.
29. Z·no&ko J. - Probllemy telctoniczne obszaru
Przedkarpadkiej PolSki. Prace IG,
t.
XXX, 1963.30.
:2:
ak o w a H. - st.raJtygrafia i zasięgi facjalnekarbonu dolnego w Sudetach. Kwart. geol. 1961,
t.
7,z.
2.31.
:2:
a kowa H. - Karbon w Górach świętokrzyskich. Frzewodnik XXV Zjazdu PTGeol. Kielce
1962.
P0310ME
BepxHecHJie3ciOdł yrOJibHhm 6accetm,
o6pa3osas-WHiłc.R Ha IJ;eiiDIHCKOM Il{JfTe, OKaiłMJI.IłeTC.Ił ABYM.Ił
BeTB.IIMH repqHHHA. CHJie3cKo-MopascKHe repqHHHAbi HMeJIH 3sreocHHKJIHHaJibHoe pa3BHrne, KpaKOBCJOfe :ate MHOre<>cHHKJIHH8JibHOe pa3BHrne, BO MHOroM CXOAHOe c repqHHHAallm CseHTOKWHCKHX rop no
TeKTOHo-ce-AHMeHTaqHOHHOMY H MarManf'łeCKOMY xapaKTepy.
UWAGAI
CZYTELNICY I PRENUMERATORzy "TECHNIKI POSZUKIWAN"
Zawiadamiamy,
żeod dnia l stycznia 1965 r.
prenumeratęi
sprzedażkioskową
"TECHNIKI
POSZUKIWAŃ'"przyjmuje ,RUCH".
Warunki prenumeraty:
prenumeratęna kraj
przyjmują urzędypocz-towe, listonosze oraz
oddziałyi delegatury "RUCHU".
Możnadokony-wać również wpłat
na konto PKO nr 1-6-100020, Centrala
KolportażuPrasy i Wydawnictw "RUCH", Warszawa ul. Wronia 23.
Wpłatyprzyj-mowane
sądo 15 dnia
miesiąca poprzedzającegookres prenumeraty .
.
Cena prenumeraty-
półrocznie zł.40, rocznie
zł.80. Egzemplarze z lat
poprzednich
można nabywaćw redakcji, Warszawa
,
ul. Jasna 6, pok.
nr 7, I
piętrotel. 26-42-61 w 87.
Prenumeratę
na
zagranicę,która jest o
4f1l/o
droższa,przyjmuje Biuro
Kolportażu
