poznania ich 1 prawidlowej oceny umlemy opano-wywac, ujarzmiac, stabUizowac je oraz przeciJwdzia-lae im. Prawidlowa i ekonom.iczna dzi:alalnoSc
cuo-wdeka. uzaleiniona jest od poznania WtJzystkloo czyn-nik6w wPlYwaJllcych na rozw6j tyeh procesaw.
3. hocesy nieodl"lczn·ie towarZYSZ/:lce dzialal!noAci budowlanej cuowieka, np. odpr~zenie skal i grunt6w przy wykopach, osuszen:!,e teren6w przez roboty ka-nalizaclJne, osiadan.l.e itp. Porocesy te zmieniajll m~ w swe) istocle, a intensY'W'lloSC Wl'az
z
rOlbajem grunt6w oraz konstrulreJ"l obie1Vt6w. Szkodiiwe i ko-rzystne Ich skutki jestemny w sta:nie przewdd7JIee majElc obiekt i model ArO'dowbrka geologicznego. Zwyk1e mewle]Jdmi Arodkami moiemy zapobiegac ich sZkodliw06cl, katdorazowo jednak ~eba zwra-cae uwa.g~ na ich wyst~anie, charaJder I inten-sywru>Se projekt-antom budowli. zabezpieczenie przed szkodliwymi skutkami proces6w z katdej z tych3 grup jest inne. .
Podaone powyzej podejAcie do zagadoiell'ia proce-sOw geodynaanicznych sluszne z prakseolog·lcznego punktu widzenfa IIlle uwzgl~nia jednak wieBdej zmfenn06ci; w9P&zaleZno8oi. procesow geodynamlcz-nych lingeodynamlcz-nych zjll'W'isk wyzwologeodynamlcz-nych przez dzialal-·no§e czlow.feka.
Skwpisko ludzk-ie - miasto, oArodek przemy&lo-wy - dzlala akty:wnie na Arodawisko przyrodnicze,
zmienia rz~ terenu, aiel: w6d powl.erzchnlowyoo uaktywnia zamarle procesy geodynamiczDe, zmiienia reZim byd1"ogeolog,lezny, n-is·zczy gleby, zmien.la sza~ l'oAl:inon"l, wprowadza swoj wlasny mdkrokldmat. Zmdaoy te sll trudne do oceny
a.
przewddzenie, aleskU'tk.! tych zmian coraz cz~lej daj"l 0 aobie ZD8C. Geolog illlzyruerskd mufi doceniac znaczen.ie l skutki dzlalamo§ci dnzyniersklej i zmUlSzony jest 11'6wmeZ z racji zawodu paprzez wprowadzenJe oowyeh
oblek-tOw zmieniac m-odoW'l8ko naturalne. Powmien
to
'CZ~ umiejQ1>1lie If os.1mrimIIIe ,OOwBn porIQ!Ii ~c odpowJ.edzialnoAci za 6zkody ·wyrzlldzonew
!prz.yro-dzie.Wykonuj"lc mapy mzyniersko-geologiczne i precy-zujllc problemy specjalne typujemy jednoczeAoie w~zlowe zagadnlienia .prognostyczne. Przykiad takle-go rozwi"lzan-i.a to opracowana dla mapy
mzynier-SUMMARY
The author disocu-sses the to-day geodYDl8m~al proceS6.es wbi-ch are an jmportant element for evaluation -of engineering-geolog1cai conditions of the terrain durJng elaboratiOiD of engJneerdng-geo-logical maps. The present-day dynamical processes, thought
to
be a &pecial problem, may be generally subdtvided into. the following ones:it - independent U'POll human actiV'Dty (e.g. Itectonics. valcanism, seismacB, ebb and Ifloat, a.o.), .
.2 - processes that may be influenced by human ,:lctiV1ity (e.g. landslides),
3 - processes accompany·tng the building activity of Man (e.g. decompression of rocks and J!IOils, drainage, subsidence).
lM:aking ell!Pineering-geological maps and defin1ng ,special problems we point at the same time to the main poognoS'1ll.c question. As an example of such a eolution the a·utbor presents the prognosis of stability of V.Jstula R£ver eSC81jptllent made for tbe engineedng...geologfclll map of Plock.
sko..geo1oglczneJ mtasta PJocka 1: 5000 - prognoza ~ekQrpy~j.
Skarpa w Plocku stanowi ok. 5Dlo obszaru
opra-cowa'Dia,
a
wraoz ze etrefll jej· wplywu &i~gajllCll _od50 do 80 m od g6rnej kraw~Z'i ekarpy - 6'1. obsza-TU. Analizu~"lc jedflfl'k ·g~to§C zabudowy na terenie
opraoowanym mozna stwderdzic, ze ok. 100/0 budyn-k6w znajduje $i~ w tej 6trefole. stTefa Wiplywu Har-py zostala ustalona na. podetawie l'ejestracj~ znisz-czefJ. budynkaw na 8tarym miekie
w
Plocku.Karzy-s'tano ze speojamie usta10nej skaK zn4"S7.CzefJ., k't6ra pozwolila na podej6cie ilo6ciowe do zndnczeiJ. 00-dowN. Podej6cie Ro6clowe w tyro przYlPadku zermala na wy'!'ame wydzie1enie cz~Aci mfBzcze6 spowodo-wanej procesaml geodynamk:ZIlym~ (w tyro przypad-ku ruchaml lSkar.py) od zDiszczefl spowodowanych osiadaniem i sta.rzen1em sJ.~ budynk6w. Wydzielona atrefa pokrywala si~ W ]ll:zybHzen:iu z zas.i~em firefy wyzyskania skatpy d. wymaczonym teoll'etycz-nie metodll Fp - !Ma61owa, qtem bezplecznej
ska~~. .
!Dla .inwenwyzec,l, oceny rozwoJu 1 charakteru ~ geodY"'WD'lrmYlClh lIlIIJeZy
.:ut
we WICrlleIII1ych stadiacl1 prac geologicznyeh . mk'Iada~ powtarzalne obserwacje, np. dla stateezno6ci Ifotogrametryeznej. ,Wame Ibar·dizo d!la tych badafl S,est ·korzystanie z pne-kazOw histOll'YCZDYcb i studiow8JDie dawnyeh awarH notowanych w ·kronikach .i podaniach oraz wywlady z ludnoilei/:l.Opra<:owa·nie problem6w specjalnych przedst8IWie~ naleZY' na maple iniyn!l.ereko...geologicznej araz· w·
'czC1lAci tekstowej opracow~a. .Dobrze jest IWY'Jronac speejalne zalllczniki dotycZ/:lce prognoz ll'OZWoju
pro-oesaw
~~ IisbQtnym 7le .~~u ID8raa-budo~ i gOl!!podark~ 118 danyro terenie. NIl maP-e .J.nZynierl9ko-geologicznej nanos1my dbszan oit)J'~te procesam.i i r6Znicujemy
te
ob.szu'y zaleZnie od in-tensywmo6ci proces6w obecnie i rw przyazioAci •. W cz~i tSklstowej doatarczy~ powinmAmy Worma-cjl 1 danyeh do 'kOOlkretnycb obliczefl prognoz !lnzy-nlerBko-geolo~cznych rozwoju tych proces6w.·Sumujl:lC omawianll metodyk~ nalety ;wyddelic jut w fazie projektowania badafl te ·praee, ikt6re ~ dEl atanowic problemy specjalne oraz w~we za-· gadnienia progn08tyczne i dobra~ w.zgl~nie 'WYIIXa-cowec wlaiAciwll metodyk~ badafl tych procesaw.
PE310ME
ABTOP paCCMaTpHBaeT COBpeKeHHhle reo~H '1eCIme npoqecChI, 1I:0TOpLIe He06xo~o y<mThlB8Th B oqemre HHlKeHepHO-reoJIOl'K'lecwc: YCJIOBHA nno~· l1PH COCTaMeHHH HBJKeHepHo-reoJIOl'K'leCEHX KaPT· CoBpe!IIIeHHhIe reo,n;HHalIlH'lecKHe npoqeccLI npe,n;-, CTaBJIHIOT cneqHaJIhHYIO npo(SneMaTHKY. B o(\~HX.
'1e}lTBX OBH no,n;p8.3,n;eJUIIOTCJl C.lle,lO'lOI.qHM OOp8.301l: 1) npoqecChI He 3aBHCHMl>Ie CII' ,n;eJl'l'eJIhHOCTH 'le-.
JIOBeKa (TeKTOHHKa, BYJIKaHH3K, ceACMH'lecJ[He JIB.Ile- . HHSI, IIPHJl'HBhI H ,n;p.),
2) npoo;ecchI, KOTopLIe 1I0rYT IShlTh BLJ3Bam.J ,n;eJlTeJIhHOCThIO '1enOBexa (on0Jl3BH H ,n;p.),.
3) npoqecChI, COIIpoBOlKAalOI.qHe CTPOHTeJJhHYlO ,n;eJlTeJIhHOCTh '1eJIOBes:a (,n;eKo¥npeccHJI DOPO,n; H
rpyH-TOB,ocymelfHe, OCBAlt8. H ,n;p.).
B npoo;ecce COCTBBJIeHHJI HHlKeHepHo-reoJIO~ec EHX RaPT H Onpe,D;eneHJUl C1IeqHBJIhHLJX npoI5JIeu OABOBpeueH1l0 peWIUOTCJI OCHOBHhIe. npol'B03H&Ie ,n;aH-HhIe. B Ka'leCTBe npHMepa TaKOI'O 'PeweHHJI aBTop npHBO,ZI;KT nporHo3HpoBaHHe YCToR'fHBOC'l'H 60PTOB
11.0-
.
.
JIHHhI BHCJIhI BO BpeMJI COCTaBneBH$I
HHlKeHepHo-J'eO-JIol'H'lecxoR K:apTLI r .. IIJIo.qK.
