XI Miêdzynarodowa Konferencja i Wystawa NAFTA i GAZ 2013
Wœród wielu wystaw, targów i konferencjiodby-waj¹cych siê w Warszawie od 11 lat sta³¹ pozycj¹ jest konferencja „Nafta i Gaz”. Tegoroczna XI Miêdzynarodo-wa Konferencja i WystaMiêdzynarodo-wa NAFTA i GAZ 2013 odby³a siê w dniach 18–19 wrzeœnia br. Dwudniowy program by³ doœæ szczelnie wype³niony dyskusjami i prezentacjami, które zgrupowano w 7 sesjach.
Konferencjê otworzy³o wyst¹pienie wicepremiera Janusza Piechociñskiego, zawieraj¹ce d³ug¹ listê zagad-nieñ i postulatów, od bardzo wa¿nych, jak zadanie zmniej-szenia o 20% cen energii w Unii Europejskiej, a¿ do marginalnych, jak szczelnoœæ zbiorników na stacjach pali-wowych. Pierwsza sesja by³a poœwiêcona problemom wspólnego rynku gazowego i energetycznego, ale w rze-czywistoœci by³y to g³ównie problemy rynku Polski i Nie-miec. Pogl¹dy strony niemieckiej przedstawi³ Dieter Mentze z Federalnego Ministerstwa Gospodarki, który eks-ponowa³ przede wszystkim rozwój energetyki wiatrowej i rozbudowê sieci przesy³owych. Na ró¿nice zwracali uwagê wicepremier Piechociñski i moderator sesji Janusz Reiter, przewodnicz¹cy Rady Fundacji Centrum Stosunków Miê-dzynarodowych, przypominaj¹c niemieckie decyzje w sprawie elektrowni j¹drowych i wykorzystania gazu z ³upków. S¹ to istotne punkty nowej niemieckiej polityki energetycznej nazywanej „Energiewende” i oznaczaj¹cej priorytet odnawialnych Ÿróde³ energii kosztem konwencjo-nalnych metod wytwarzania energii. Dla Polski wi¹¿e siê to ze spodziewanym spadkiem cen gazu w zwi¹zku z libe-ralizacj¹ rynku gazu ziemnego – ceny w Niemczech s¹ ni¿-sze. Integracja rynku energii elektrycznej stwarza odmienne zagro¿enia, bo wyrównanie cen do poziomu nie-mieckiego oznacza³oby podwy¿kê cen dla naszego prze-mys³u. W dyskusji przypominano o mo¿liwoœci powa¿nych zmian w generalnej polityce energetycznej Unii Europejskiej, gdzie filarami mia³y byæ III pakiet energetyczny i pakiet klimatyczny. Teraz te priorytety s¹ podwa¿ane, przysz³a korekta polityki mo¿e byæ znaczna i w istotny sposób wp³ywaæ na decyzje poszczególnych krajów.
W sesji poœwiêconej polskim inwestycjom w dziedzi-nie chemii, ropy naftowej, gazu i energii w pierwszej czêœci dominowa³y opisy potrzebnych, ale niezrealizowanych lub opóŸnionych projektów. Jedn¹ z wersji wyjaœnienia przy-czyn tej sytuacji by³o przypomnienie rozproszenia sektora chemicznego po przemianach ustrojowych, wp³ywaj¹ce negatywnie na rozwój i inwestycje, jednak wiêkszoœæ dys-kutantów nie zgadza³a siê z tym pogl¹dem. Odpowiedzi na pytanie – dlaczego nie ma nowych zak³adów chemicznych lub niezbêdnych ci¹gów technologicznych – nie by³o, nie zabra³ te¿ g³osu w tej sprawie prezes Polskich Inwestycji Rozwojowych Mariusz Grendowicz.
Nastêpnym tematem doœæ szeroko omawianym by³y polskie inwestycje zagranic¹ i zagraniczne inwestycje w Polsce. W pierwszej grupie najwiêcej zastrze¿eñ budzi³y projekty KGHM w Chile i PGNiG w Kanadzie. W drugiej
grupie obiekcje dotyczy³y przede wszystkim inwestycji z kierunku wschodniego. Zdaniem Tadeusza Aziewicza, przewodnicz¹cego sejmowej Komisji Skarbu Pañstwa, niektóre z tych przedsiêwziêæ wymagaj¹ jednak uwzglêd-nienia nie tylko doraŸnych korzyœci gospodarczych, lecz tak¿e d³ugofalowych interesów pañstwa.
Dyskusja w czasie trzeciej sesji „Terminal LNG i otwarcie polskiego rynku gazowego na œwiat” koncentro-wa³a siê przede wszystkim wokó³ budowy terminalu LNG w Œwinoujœciu. Wed³ug najnowszego harmonogramu ter-minal ma byæ oddany do eksploatacji do koñca 2014 r. Przedstawiciel spó³ki LNG omawia³ problemy z zagospo-darowaniem zakontraktowanych dostaw skroplonego gazu ziemnego, a bêdzie to 5 mld m3rocznie. Oprócz odbioru gazu po regazyfikacji do sieci przesy³owej (w planach s¹ gazoci¹gi Œwinoujœcie–Goleniów o d³ugoœci 80 km i Gole-niów–Gdañsk – 265 km) rozpatruje siê mo¿liwoœæ prze-³adunku na cysterny samochodowe i kolejowe, bunkrowa-nie statków z turbinami gazowymi i rozwój stacji LNG dla ciê¿arówek. S¹ to jednak w znacznej czêœci inwestycje pro-jektowane, o ró¿nym stopniu zaawansowania.
W drugim dniu obrady rozpoczê³y siê sesj¹ „Gaz ziem-ny – nowe prawo i kreowanie konkurencji”. Moderator, którym by³ Tomasz Chmal z Instytutu Sobieskiego, stara³ siê uzyskaæ od panelistów odpowiedzi na temat stanu prac nad tzw. trójpakiem energetycznym i zasadami ustalania cen gazu przez prezesa Urzêdu Regulacji Energetyki. Wyjaœnienia udzielane przez przedstawicieli Minister-stwa Gospodarki nie pozostawia³y w¹tpliwoœci, ¿e nie skutkuj¹ nawet ponaglenia ze strony Komisji Europej-skiej i kolejne terminy przygotowania tych materia³ów nie bêd¹ dotrzymane. Podkreœlano konsekwencje liberali-zacji obrotu gazem dla PGNiG, do którego nale¿y 97% rynku. Bêdzie to utrata czêœci odbiorców, natomiast mo¿e poprawiæ siê rentownoœæ. Koncesje na obrót gazem posia-da w tej chwili 30 firm, ale czêœæ z nich nie prowadzi sprzeda¿y. Interesuj¹ca jest inicjatywa powo³ania wspól-nego rynku gazowego krajów grupy wyszehradzkiej. £¹czne zu¿ycie gazu w tym regionie wynosi oko³o 40 mld m3 rocznie.
Jak mo¿na by³o siê spodziewaæ, w dyskusji na temat podatków i op³at ekologicznych w sesji pi¹tej przewa¿a³y g³osy krytyczne dotycz¹ce zarówno obecnych rozwi¹zañ, jak i propozycji nowych regulacji. Przywo³ywano zjawi-sko rozszerzaj¹cej siê szarej strefy w handlu paliwami jako przyk³ad braku skutecznoœci obecnych rozwi¹zañ fiskal-nych. Nowym zagadnieniem s¹ skutki wprowadzenia akcyzy gazowej i jej wp³yw na popyt.
Du¿ym zainteresowaniem cieszy³y siê obrady sesji szóstej odbywaj¹cej siê pod trochê prowokacyjnym has³em „Poszukiwania ropy i gazu czy ³upkowa gor¹czka?”. Wprowadzenie, wyg³oszone przez Andrzeja Sikorê z Instytutu Studiów Energetycznych, moderatora sesji, by³o utrzymane w tonie optymistycznym, bo nawi¹zywa³o do
677
Przegl¹d Geologiczny, vol. 61, nr 11/2, 2013
sukcesu USA w eksploatacji gazu z ³upków, ale zakoñ-czy³o siê pytaniem, czy polityka pañstwa sprzyja rozwojo-wi poszukiwañ naftowych. Paneliœci przypominali ró¿ne nieza³atwione sprawy i tym g³ównie t³umaczyli niewielk¹ liczbê wykonanych wierceñ i niezadowalaj¹cy postêp roz-poznania. Wywo³any do tablicy Lars Hübert, przedstawi-ciel San Leon Energy posiadaj¹cej w Polsce 24 koncesje, ocenia³ warunki dzia³ania raczej pozytywnie, podkre-œlaj¹c skrócenie okresu wydawania pozwoleñ, czy wiêk-sze zrozumienie ze strony lokalnych ogniw administracji. Mniej pozytywnie wyra¿a³ siê na ten temat dyrektor BNK Polska, który stwierdzi³, ¿e ryzyko geologiczne, ekono-miczne i legislacyjne jest wy¿sze ni¿ poprzednio i zmiany w prawie geologicznym nie tworz¹ warunków do stabilnej aktywnoœci (BNK posiada 6 koncesji). Do takich akcentów w dyskusji nawi¹zywa³ folder pt. „Jak powstrzymaæ ewa-kuacjê zagranicznych inwestorów z polskiego sektora gazu ³upkowego?”, kolportowany w stoisku Instytutu Koœ-ciuszki. Uczestnicy sesji interesowali siê te¿ sytuacj¹ w PGNiG. Tomasz Solarski wyjaœnia³, ¿e prowadzone roz-poznanie zasobów gazu z ³upków nie oznacza reorientacji kierunków dzia³ania PGNiG, z³o¿a konwencjonalne s¹ nadal podstawowym obszarem poszukiwañ i Ÿród³em dochodów. Polski koncern napotyka te same trudnoœci, co firmy zagraniczne i równie¿ oczekuje na rozstrzygniêcia w resortach œrodowiska, gospodarki i finansów. Mnogoœæ w¹tków, pytañ, w¹tpliwoœci i ocen, niekiedy skrajnych, w dyskusji potwierdza opiniê, ¿e póki nie bêdziemy dys-ponowaæ wynikami co najmniej 100 (a mo¿e nawet 300–400) wierceñ, nie mo¿na siê spodziewaæ pe³nego oszacowania produkcyjnego i ekonomicznego potencja³u gazu z ³upków.
Zamykaj¹c¹ konferencjê sesjê „Bezpieczeñstwo ener-getyczne Polski – wyzwanie dla pañstwa i sektora” rozpo-czêto od próby zdefiniowania, czym jest bezpieczeñstwo energetyczne, bo kryteria stosowane przy formu³owaniu polityki energetycznej w 2000 r. w wiêkszoœci nie s¹ przy-datne. Bardzo du¿o czasu poœwiêcono odnawialnym Ÿród³om energii i ich miejscu w bilansie energetycznym. Wskazywano na zawodnoœæ i niestabilnoœæ oraz koszty, zniekszta³cone obecnie przez dotacje. Nawi¹zuj¹c do prac nad polityk¹ energetyczn¹ kraju do roku 2030 nale¿y pamiêtaæ o bardzo istotnym elemencie wp³ywaj¹cym na zapotrzebowanie na paliwa i energiê, jakim s¹ zmiany demograficzne, które mog¹ spowodowaæ, ¿e niektóre seg-menty infrastruktury i zasoby oka¿¹ siê w przysz³oœci wystarczaj¹ce i nie bêd¹ wymaga³y rozbudowy.
Organizatorzy konferencji do³o¿yli starañ, aby w gro-nie moderatorów i panelistów znaleŸli siê eksperci z bra-n¿y naftowo-gazowniczej, finansiœci i prawnicy. Nie dopisali (poza wicepremierem J. Piechociñskim) zaproszeni przed-stawiciele rz¹du i mened¿erowie najwa¿niejszych polskich firm z bran¿y paliw i energii. Mo¿e sposobem na lepsze wykorzystanie wszystkich uwag, diagnoz i zaleceñ sfor-mu³owanych na konferencji by³by szerszy udzia³ parla-mentarzystów (oczywiœcie o ile przyjm¹ zaproszenia). W tym roku jedynym zaproszonym przedstawicielem Sejmu by³ pose³ Tadeusz Aziewicz.
Sesje panelowe konferencji uzupe³nia³y prezentacje urz¹dzeñ, rozwi¹zañ technicznych i propozycji organiza-cyjnych wspieraj¹cych innowacje. Firma Laser Diagno-stic Instruments AS z Tallina przedstawi³a bezobs³ugowy aparat do wykrywania œladów ropy w wodzie ROW IP 68 przeznaczony do kontroli naftowych baz prze³adunko-wych i ruroci¹gów. Renowacja ruroci¹gów ciœnienio-wych technologi¹ bezwykopow¹ przy zastosowaniu metody Primus Line by³a przedmiotem prezentacji firmy Rädlinger Primus Line z Niemiec. Firma Tractabel Engineering, nale¿¹ca do grupy GDF Suez, prezentowa³a swoje dokonania w zakresie projektowania i realizacji ter-minali LNG, gazoci¹gów, t³oczni, podziemnych magazy-nów gazu i elektrowni gazowych. Firma ta zbudowa³a m.in. w latach 2002–2006 pierwszy zak³ad skraplania gazu ziemnego za ko³em podbiegunowym na z³o¿u Snrhvit na Morzu Barentsa.
W czêœci wystawowej w salach Pa³acu Kultury i Nauki znajdowa³o siê 10 stoisk firm i instytucji z Polski, Estonii, Holandii i Niemiec. Spoœród prezentowanych nowoœci jury konferencji nagrodzi³o nastêpuj¹ce rozwi¹zanie:
– Grand Prix Nafta i Gaz 2013 dla Instytutu Chemii i Techniki J¹drowej za mobiln¹ instalacjê membranow¹ do wzbogacania biogazu w metan, co umo¿liwia otrzymanie biogazu o zawartoœci metanu 89–92%.
Dwa równorzêdne wyró¿nienia przyznano za:
– œrodek odt³uszczaj¹cy do usuwania substancji ropo-pochodnych (Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Prze-ciwpo¿arowej, PIB Instytut Ciê¿kiej Syntezy Organicznej „Blachownia” i PPH Chemkonfekt),
– Remote Optical Watcher (Laser Diagnostic Instru-ments AS z Estonii).
Organizatorem Konferencji Nafta i Gaz 2013 by³ Zarz¹d Targów Warszawskich.
Jerzy Zagórski
678
