Widok Kwestie narodowościowe w relacjach między ziemianami a włościanami na Podolu, Wołyniu i Kijowszczyźnie w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku

(1)

OFFICINA HISTORIAE, nr 3 (2020) ISSN 2545 0905

(UMCS w Lublinie, Polska)

a Podolu,

Abstract: Polish-Ukrainian relations in the second half of the nineteenth and early twentieth century were very complicated. Apart from tensions resulting from the emerging national identity of both nations, economic issues were also important. The class divisions in this area coincided with the ethnic ones. The situation was also worsened by the enfranchisement carried out during the January Uprising and the rapid growth of the rural population. All these factors contributed to bringing both nationalities

.

Key words: Polish landlords, Volhynia, Podolia, Kiev governorate, Polish-Ukrainian relations, eenfranchisement of peasants

Streszczenie: Relacje

polsko-. -- . paulinagalatt@gmail.com; Uniwersy

(2)

-Rosyjskiego W 1. posiadanie m 2. 3. miejsc w kultura 4. pozycja polityczna oraz patriotycznej; 5. kultura - ego 6.

7. rodzina wielodzietnej i wielopokoleniowej rodzinie,

8. religia 9. szlachectwo 10. 1_. lturowym, a nawet 1_{EPSZTEIN 2007: 67-68.}

(3)

im

2_.

-wschodnich jest

- W

3_.

Rzeczypospolitej Obojga Nar

jnych4_. czy li i - 5_. 6 2_{EPSZTEIN 2007: 65-68.} 3_{KOZAK 1991: 115.} 4 ₂₀₁₈₎

Nowe spojrzenie na odrodzenie Pols

-ej i upadku

-5_{HUD 2018: 15-20.} 6

(4)

m

litewsko-wielkiego szlacheckiego narodu polskiego i

-7_.

Gente Ruthenus, natione Polonus.

w oczach innych czasem j i lokalnego folkloru8

tyzmu terytorialnego, w opozycji do patriotyzmu nacjonalistycznego9_.

bez znaczenia. We wszystkich trzech om

79,2%10 nisk

bujnej, szerokiej i barwnej. Kossak-Szczucka 2008: 8. 7_{Lipi ski 1909:47-48.} 8_{HUD 2018: 13, 17.} 9_{GANCARZ 2006: 95-96.} 10 w jakim stopn -wyznaczni przypadku Rosjan i : 19, 29.

(5)

religia 11 nawet sprowadzania demokratycznych i 12_{. W tym} 13 _narodowego 11 z -za 2018: 50. 12_{EBERHARDT 1994: 15-37.} 13_{Kossak-Szczucka 2008: 8.}

(6)

traktowano

14_.

z rozumienia narodu w sensie politycznym, a nie etnicznym. Dlatego ziemianie , nikt

15_. _j

podchodzono z sentymentem i zrozumieniem (przynajmniej deklarowanym), jednak

a -obyczajo

dwor

-wschodnich mieli podobne, horyzontalne spojrze

do zaakceptowania. Podnoszono m.in. tezy o

naturalne, typowe dl

14_{EBERHARDT 1994: 15-37.} 15_{Kossak-Szczucka 2008: 9.}

(7)

sferze za

16_.

kwestii zw

-batiuszka Aleksander II, wbrew ich woli, jako prawdziwy

17

tym dla danego rejonu, to zmniejszano je o 1_/ 5 udzielo w sierpniu 1863 r. o 18 reformy 16_{USTRZYCKI 2006: 313-316.} 17_{Dunin-Kozicka 1990: 25.}

18_Serwituty _{nego, do korz}

https://historia-polski.klp.pl/sl-311html; https://sjp.pwn.pl/slowniki/serwitut.html

(8)

kijowskiej o 21% (por

19_.

i

[t]ragedia w stosunkach

polsko-20_{. Pod koniec XIX wieku}

1,4 dz21_{. D.} do dyspozycji 6,5 mln dz22 23 w 1886 r. ziemie serwitutowe na dwor silnym -1900 w 19_{GRONIOWSKI 1976: 136-146.} 20_{EPSZTEIN 1998: 32.} 21_{HUD 2018: 196-197.} 22_{BEAUVOIS 2011: 528-530.}

23_{Bardzo dobrze problemy agrarne wsi oddaje M. Dunin-Kozicka (1990:}

tym jaskrawym przeskoku

i nie

(9)

W -1907 24_. z do dworu. dla mnie w ty . [w]

objawie czci i sympatii.

polskich ziemian do opuszczenia

P.G.]

odbierze, z domu naszego rumowisko ruin i zgliszczy uczyni 25. w relacjach polsko-nie dostrzegali26 relacje polsko-abiej widoczne, 24_{HUD 2018: 199-206.} 25 _-76. 26

Archiwum Akt Nowych w Warszawie (AAN): Biuro Prac Kongresowych przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych (BPK) 204, Polacy na Rusi [referat (brak daty)]: 10.

(10)

27_.

czasie

pracy. Nawet

-z

na pewno w wielu miejscach nie dochod

a ich -ekonomicznych28_.

27

e Polacy byli istotnymi w

w przyjaznych stosunkach z po . Kossak-Szczucka 2008: 8.

(11)

Bibliografia

Archiwum Akt Nowych w Warszawie (AAN):

Biuro Prac Kongresowych przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych (BPK) 204, Polacy na Rusi [referat (brak daty)].

Wspomnienia:

Dunin-Kozicka M. (1990), Burza od Wschodu: wspomnienia z Kijowszczyzny, 1918 1920. Wydawnictwo Artus, Tczew.

Kossak-Szczucka Z. (2008), 1919, Krakowska . (1909), K . (2001), y im. Osso . Opracowania: BEAUVOIS D. (2011),

1914, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- iej, Lublin.

BÖHLER J. (2018), Wojna domowa. Nowe spojrzenie na odrodzenie Polski, Znak Horyzont, Warszawa.

EBERHARDT P. (1994), Editions

Spotkania, Warszawa. EBERHARDT P. (1998),

rozmieszczenie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. EPSZTEIN T. (1998),

., Wydawnictwo DiG, Warszawa. EPSZTEIN T. (2001),

oczach ziem , w: dystanse

.

EPSZTEIN T. (2007), , w: O polskich elitach raz jeszcze. Studia ofiarowane Profesor Janinie Leskiewiczowej z okazji

d ,

Warszawa 2007. GANCARZ B. (2006),

(12)

GRONIOWSKI K. (1976), , Warszawa. HUD B. (2018),

w XIX i -etnicznych,

Pracownia Wydawnicza ElSet, Olsztyn.

KOZAK S. (1991) Polska a Ukraina 11-12,

112-120.

W. (2018),

Drugiej Rzeczypospolitej 1918 1939, Wydawnictwo Literackie, . USTRZYCKI M. (2006), Ziemianie polscy na kresach 1864 1914. i postaw, Wydawnictwo Arcana, .