Młodzianowskiego - K. Przyboś. A ntymakia- welizm jezuicki omawia S. O birek SJ.
Ponadto XIX-wiecznym dziejom edukacji poświęcone są studia J. D ybca o roli studiów zagranicznych w kształtow aniu inteligencji gali
cyjskiej i L. Grzebienia SJ poświęcone konw ik towi szlacheckiemu we Lwowie w latach
1842-1848.
(D .Ź.-S.)
W kręgu akademickiego Zamościa. Materiały z międzynarodowej
konferencji, red. H. Gmiterek, Lublin 1996, ss. 344
O m aw iana praca jest rezultatem konfe rencji nt. „Akademia Z am ojska n a tle p rak tyki edukacyjnej w E uropie Ś rodkow o -Wschodniej (koniec X V I-k o n iec XVIII wie ku)”, któ ra odbyła się w dniach 11-13 m aja 1995 roku w Lublinie i Zamościu.
Tom rozpoczynają rozpraw y dotyczące obcych środow isk szkolnych - A kadem ia Strasburska i jej rektor Jan Sturm (Andre Seguenny), praskie środowisko akadem ickie (Jaroslav Panek), szkolnictwo n a M orawach, ze szczególnym uwzględnieniem kolegium je zuickiego w O łom uńcu (Jindrich Schulz i J a na Buresova).
Sylwetce fundatora poświęcili swe studia Stanisław G rzybowski (o Zam oyskim jak o wy chowawcy młodzieży szlacheckiej) oraz M arek Kuryłowicz (prawo rzymskie w studiach i k o n cepcjach akadem ickich Zamoyskiego). Rolę je go wnuka Jan a Sobiepana Zam oyskiego i jego stosunek do Akademii om aw ia Eugeniusz J a nas.
Profesorów Akademii Zamoyskiej dotyczą następujące rozprawy: M arian a C hachaja (o wykształceniu profesorów Akademii Zam oj skiej), M ariana Lecha Klem entowskiego (o ich udziale w sądownictwie Zamościa), prom ocje doktorskie w Akademii przedstaw ia H enryk Gmiterek; sylwetki profesorów omawiają: H ali na Wiśniewska (Jana U rsinusa i Stanisława Niewieskiego), B ogdan R ok (Stanisława D uń- czewskiego), W ładysław F roch (Bazylego Ru- domicza), Edw ard A. M ierzwa (W illiama B ru ce).
Funkcjonow aniu Akademii w środowisku m iasta i Rzeczypospolitej pośw ięcony jest następny blok studiów. Rom an Szust om a wia kontakty lwowian z Akademią w XVII i X V III wieku, M arian Paw lak ko n tak ty szkolne północnych ziem Rzeczypospolitej z Zamościem, W itold Kłaczewski i Wacław U rban szlachtę lubelską, jej stosunki z A ka dem ią i udział w kształtowaniu elit intelek tualnych Lubelszczyzny, kontakty Rusi Czer wonej z Zamościem om aw ia Wiesław B on dyra.
Agnieszka Sidorowska przedstawiła ok o liczności likwidacji A kadem ii Zamojskiej w 1784 roku, a Bogdan Szyszka omówił szko ły będące kontynuatorkam i tradycji A kade mii.
Tom kończy studium Zdzisława Pietrzyka dotyczące źródeł do dziejów peregrynacji stu denckich w XVI i XVII wieku na przykładzie Strasburga.
Tom ten, ja k m a nadzieję jego redaktor H enryk G m iterek, m a stać się „istotnym przy czynkiem do opracow ania nowej, krytycznej monografii Akademii Zamojskiej, lokującej ją w całokształcie ówczesnych uw arunkow ań kul turowych, społecznych, ekonomicznych i poli tycznych”
(D .Ż.-S.)
1 H. G m iterek, Przedmowa, w: W kręgu akademic
kiego Zamościa. M ateriały z międzynarodowej kon
