Analiza konkurencyjności wybranych miast w Polsce

Pełen tekst

(1)[ńJ[(. w Krakowie. AkademII. Monika. 645. Musiał. Kat.dra Go.podarkl Reglenal ... e.. aliza branych nIiast w Współczesna. gospodarka charakteryzuje się dynamicznymi zmianami systemu gospodarczego, następuje szybki rozwój nowoczesnych technik komunikowania się, przesyłania informacji, przemieszczania ludzi i towarów. W dobie społeczeństwa informatycznego i postępującej głobalizacji procesów gospodarczych coraz częściej występuje potrzeba konkurowania miast i regionów w celu kształtowania długoterminowych ich możliwości rozwojowych. Strategicznym wyzwaniem miast będzie przyciąganie funkcji metropolitalnych, podnoszenie poziomu życia mieszkańców oraz tworzenie warunków sprzyjających inwestowaniu. Zróżnicowana struktura ekonomiczna miast, wzrost roli usług wyższego rzędu, korzystne położenie geograficzne, wykwalifikowani pracownicy to czynniki, które powodują napływ kapitału zagranicznego, szybki rozwój sektora prywatnego oraz sieci instytucji tworzących środowiska sprzyjające działalności gospodarczej. Decyduje to o osiągnięciu przewagi konkurencyjnej miasta, o tempie wzrostu lokalnego, sytuacji na lokalnych rynkach pracy oraz o dochodach i warunkach życia społeczności lokalnych. Zatem ranga głównych aglomeracji miejskich mających wpływ na rozwój poprawia konkurencyjność przestrleni, tworząc atrakcyjne lokalizacyjne bieguny wzrostu. W Polsce problem poprawy konkurencyjności miast we wszystkich wymiarach życia społeczno-gospodarczego jest szczególnie istotny. Wyzwania,jakie stanęły przed polską gospodarką, są warunkiem nadrobienia opóźnienia gospodarczego i cywilizacyjnego w stosunku do krajów o rozwiniętej gospodarce rynkowej. Konkurencyjność miast jest pojęciem złożonym i próby klasyfikacji powinny być dokonywane na podstawie wskaźników syntetycznych uwzględniających wiele cech charakteryzujących daną jednostkę przestrzenną. W niniejszym artykule badaniem objęto 13 miast Polski, które w koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju, opracowanej przez Rządowe.

(2) Monika Musial. Centrum Studiów Strategicznych, zgodnie z postanowieniami Ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 7 lipca 1994 r. uznane zostały jako potencjalne ośrodki rozwoju społeczno-gospodarczego. W omawianej grupie znalazły się: Warszawa, Trójmiasto, Poznali, Kraków oraz ośrodki, które mog'l potencjalnie w dłuższym czasie, w warunkach konkurencji europejskiej zdobyć tę szansę, tj. Szczecin, Wrocław, Łódź., Katowice, Lublin, Białystok, Rzeszów oraz aglomeracja bydgosko-toruńska'. Najwil'ksze polskie aglomeracje w procesie konkurencji międzynarodowej będ'l tworzyć coraz silniejsze węzły przedsiębiorczości i innowacji oddziału jąc zarówno na polską,jak i europejską przestrzeli. W nich koncentrują się zjawiska najbardziej charakterystyczne dla rozwoju miast Unii Europejskiej, a procesy transformacji przebiegają znacznie szybciej niż w skali całego kraju. Klasyfikację miast z punktu widzenia poziomu ich konkurencyjności przeprowadzono za pomocą metody statystyczno-matematyczn~j (metody Hel1wiga) na podstawie wskaźników syntetycznych dotyczących danych za 2000 r. Podstawowym materiałem statystycznym wykorzystanym w niniejszym al1ykule były dane statystyczne uzyskane z komputerowego Banku Danych Regionalnych GUS, roczników statystycznych miast, opracowań wydanych przez GUS: Miasta w Polsce, Powiaty w Polsce oraz Miasta wojewódzkie, a także Internetu. Podkreślić jednak należy, że niekompletność danych statystycznych istotnych dla badanego problemu wynika z braku odpowiednich informacji statystycznych. Niektóre bowiem dane statystyczne dotyczące miast nie są udostępniane ze względu na tajemnicę statystyczną ( np. dotyczące MŚP, inwestycji zagranicznych, sektora B+R). Metoda Hel1wiga wykorzystana do badania opiera się na konstrukcji abstrakcyjnego obiektu Po, nazywanego wzorcem rozwoju (w szczególności może nim być obiekt realny)'. Składa się ona z kilku etapów. W pierwszym etapie dokonano oceny dostępności danych oraz zebrano informacje źródłowe, które posłużyły do określenia wartości mierników konkurencyjności. Wstępna lista zmiennych diagnostycznych ustalona została na podstawie analizy merytorycznej. Duże znaczenie w badaniach ma wybór właści wych zmiennych diagnostycznych, które w istotnie pełny sposób będą charakteryzowały powyższe zagadnienie. Chodzi o to, aby dobrane cechy zapewniały syntetyczne ujęcie badanego problemu oraz dały możliwość analizy poszczególnych Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju, Dz.U. nr 26, Warszawa, 16 sierpnia 200 I. 2 Z. Hellwig, Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podzialu krajów ze względu na poziom ich rozwoju oraz zasoby i strukturę ~vykw(llifikowanyclt kadr, "Przegląd Statystyczny" 1968, nr 4: T. Michalski. Metody taksonomiczne IV badaniach konkurencyjno.fci f.:Ospodart'k, "Gospodarka Narodowa" 1996, nr 3, s. 20; Z. Ziobrowski. Zmiany jakoJci prz{)strZl'lIi dużych miast w Polsce, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej w Krakowie, Kraków 1996. I.

(3) miast .. .. Analiza zagadnień cząstkowych.. Dobór odpowiednich mierników decyduje bowiem o wartości przeprowadzonych badalI. Jest on dokonywany w dwóch etapach. Etap pierwszy polega na doborze i typizacji szerokiego zestawu mierników, etap drugi na eliminacji z pierwotnego zestawu cech o mniejszych walorach "diagnostyczności" . Następnie cechy diagnostyczne zostały poddane standaryzacji zero-jedynkowej, mającej na celu sprowadzenie różnych wartości cech do wielkości porównywalnych, niezbędnych do dalszych obliczeń. Standaryzacji dokonano według wzoru:. ,. (I). gdzie:. Z,,- standaryzowana wartość cechy k w mieście i, x" - bezwzględna wartość cechy k w mieście i, x, - średnia arytmetyczna cechy k, S, - odchylenie standardowe cechy k. Kolejny etap to określenie charakterystyk uwzględnianych zmiennych. Sprowadza się to do wyróżnienia spośród nich stymulant i destymulant rozwoju. Określenie tych dwóch podzbiorów było warunkiem umożliwiającym zastosowanie metody wzorca rozwoju pozwalającej na hierarchiczną klasyfikację badanych miast. Zatem cechy standaryzowane są danymi wyjściowymi do zastosowania metody Hellwiga i obliczenia odległości od wzorca rozwoju. Wzorzec został zdefiniowany jako obiekt charakteryzujący się najwyższymi wartościami dla stymulant i najniższymi dla destymulant. max {Zik}, jeśli xk.iest destymulantą •. (2). I. min {Zik},jeśli xk.iest destymulantą Odległość pomiędzy. poszczególnymi miastami a obiektem P" (wzorcem), oznaczoną jako Ci,,' oblicza się według wzoru: I. Cio =-. L (Zik- Zok)2.. i;;;:;. (3). 1.2.3 ..... n. bd. gdzie: Z", Z"' - standaryzowana. wartość. j-tej cechy w i-tym. mieście..

(4) Monika. Musiał. Utworzona zmienna C j " według formuły (3) nic jest unormowana. Aby speł nić ten postulat, konstruowany jest tzw. względny taksonomiczny miernik rozwoju, który oblicza się według wzoru: C. .j " ' d, = 1_ C o. • I 1=,. 2 ,~1, o ... ,1l. (4). gdzie:. Co = C" + 2S". C"' S" -. średnia arytmetyczna i odchylenie standardowe ciągu. (5). {C,,,}, i= I,. 2,3, ... ,n,przy czym: (6) oraz. (7) Otrzymana w wyniku obliczeń syntetyczna miara rozwoju d i (4) przyjmuje wartości z przedziału O-I . Górna jego granica wynosi I, natomiast prawdopodobieństwo, że będzie ona mniejsza od O jest niewielkie. Zatem im wartość miary d,jest bliższa jedności, tym dany obiekt (miasto) jest mniej oddalony od wzorca i charakteryzuje się wyższym poziomem konkurencyjności. Wyliczone wartości wskaźników umożliwiają monotoniczne uporządkowanie zbioru badanych miast pod względem badanego zjawiska, wyznaczając jednocześnie rangę każdego miasta w relacji do pozostałych. Im większa jest wartość wskaźnika, tym wyższa pozycja miasta w badanym rankingu. Do oceny konkurencyjności badanych miast przyjęto zestaw 49 mierników. Cechy te obejmują potencjał poszczególnych miast ujętych w następuj'lcych układach: zasoby społeczne, potencjał gospodarczy, infrastruktura komunalna, środowisko przyrodnicze i warunki życia. Pierwszy z układów - zasoby społeczne - charakteryzuje następujący zestaw mierników: x, -liczba ludności w wieku produkcyjnym na I tys. osób, x, -liczba ludności w wieku poprodukcyjnym na I tys. osób, Xl - liczba ludności napływająca do miast na I tys. osób, x 4 - przyrost naturalny, x, - saldo migracji na I tys. osób, x" - pracujący według Sekcji Klasyfikacji Działalności na I tys. osób, x7 - pracujący w sektorze prywatnym na I tys. osób,.

(5) Analiza. numa .... x, .. stopa bezrobocia (w %) , x" .. bezrobotni na I tys . osób, X w " studenci szkól w yższyc h na I tys . osób. W bada nym zbiorze miast picrwsz:j pozycję z'Ij mujc Pozna ń , którego ws ka ź n ik os i 'lgnąl w art ość 0,398. Kolej ne miejsce w tej grupie os i ąg n ą l Rzeszów (0 ,393). Pozostale mi asta nie są zbyt zróżnicowane, jednak w ich ramach m ożna zau ważyć podgru py obejmujące jednostki o statystyczni e niew ielkich różnic ach (tabela I), tj . Warszawa .. Kraków, Wrocł aw .. Bialystok, Trójmiasto .. Katowice. Lublin .. Szczec in .. Toruń , Bydgoszcz .. Łód ź . Tabela J. W skażn ik syntetyczny miast w u k ł a d z ie zasobów spolecznych IV,. M I asto. _.Poznali .. _ ~---- --_._.-. R- 7.CSZÓW ". __.." ._ .. ----,-,,-_.,.,_ ..._ ------_._. . . _-., ... ... ". Warszaw a. .. ... . . ... .. .. .. K raków. ..... .. .. ..... _. _-----'--- .. -- .. ... Wrod aw. -------,,---... .. " -''''. B I alystok ... .. -----. Trój m iasto K atowiec _... . ... .. .. .". .. ....... ____ o. -_. ... .. ._- .y .._ ... .. ,... _._--.--_ ....... .. ........ " ...... "'". ... •. .. _-----. _------- ... _. ... .. SZC1.CC I n. Toruń "" ...... -- ....... -- .......... .... .. ". .. _---- ~-. _. ... .. __ ._,._-. .. ~-.. .... -._.... Łód. z. .. """. ... -- --- - -. "". ... _--_.._-_._ _-_._..__._,-_. ... '. .~.. __ .w_. "--. _._-_._---------. .. ..... _,. .. - _. OJ 7 3. ... · .. _-. -. ... _." " .. .... "._----. .-. . .. ._------ ... O.3 I 5. .. . . ·.' .'. _. .. .. .. .. .. .. " ,_ .. ---,. -- .... .... --. ·. -..... "", . ,. .... · ... O. "._ .. ,---_ .... .... _----_ .. " ..... _ .. .-, _.' ,,_,_o _ . ...... ........... .. _-_..--, ... • .. ... ..... •. _..... - () .097. --. •. ..... ........ () .. t 00 .. .......... .-. ... .. ..... _... _--- ... . -----. () .263. ·. --------. ...... ... () .262 .. _..... .... -_ .. --. ..... . • ..... ·. . _---- . ·. _._---.--. ------- .. . .. ----. .265 . ..... . ............. ._._- · · ... . .. .. .... ~_. -. .. .. ............ O.28 6. - - -----.- .. ...-. - - ---- _. ._-,,_._ .... _-- -. -. ._. ... .. ·. ......__ .-. ,---- ..-. .. ~. .. .. .. ... . ... .. OJ 8 6. -. --_.... ··· .. ·. ......,_._M._.... .-. . " "" -" ..--" ...... "." .. _... ,- , .. ,,, ..,,,....... -- .... , ·. ._----._- ------.__. ._ -- ~ -- _. . ~~ -. ........ .. __. O) 9J. ... . . .. ,,, . .... ____ ___ __ ... . .. .. ,,'~--- --. _-_.. O.39M .. ._'-'-. OJ I 2 --_._---_.--_ .._ _._._._,_. • ..... O.298. --.-. ----..--_.....-. Bydgoszcz , ,,._... _ _.,·. __ __ .. _...·,_·____ •.. ____ .. ·. ________ ·· ___ .... ..'. ----. .. ...,_ ................. --,,--. ---- .... ,. .•.. ,_._-------.-_.- ._.-. - ---_ .... .... -_._ .. _.... _---------. .. ~. .. _. .-. ~. -_._----_.. - .. ----- - _._._ ... _---_._-_._.. .. __ .. _ .. ...... . .. . . _ , . " .... _ • • _ _ M .. .. _. --------'. ~_._. "". ___ o. .~-_._. Lubi I n ---_...-._-- ------ . ....-_.... _...-- .._-----. .. .... _-. .. - " .. , ... .. , ..... .. ...... .. ..... "--- ,,,"'" ""._ . ------. ."'------_ .... -. ,._... ... __ .------ ------ - '"._y---'. -- .. ~.' -. ... , .. " ,. · ... '----", .. -. ,. ._. .......... • -.-. -. -- ..... --_..... .. _-,.. .. .- --------_ _--.. ... Żródlo: obliczenia własne na podslawie BDR . GUS, Warszawa 2000.. Do oceny k onkurencyjnośc i miast pod w zględem potencjalu gospodarczego przyjęto n ast ępując y zestaw mierników: x, .. podmioty gospodarcze w sektorze publicznym na km 2 , x, .. podmioty gospodarcze w sektorze prywatnym na I tys. osób, X I " proce ntowy udzial spólek z kapitalem zagranicznym w sek torze prywatnym, X," liczba spólek z kapitalem zagranicznym na 10 tys. prac ującyc h , x, - przeds ięb iorst wa pa ńst wowe na 10 tys . prac uj ącyc h , x," dochody bud żetu miasta na I tys. osób, xJ .. procentowy udzial dochodów wlasnych w dochodach ogólcm, x, .. liczba central bankowych na 100 tys. miesz kańców ..

(6) Tabela 2. Zasoby spolecz"e w miastach w 2000 r. XI. X2. XJ. x,. X,. X,. x,. x,. 1568,31. 133,30. 11.39. 0,56. 2,99. 282.39. 449.43. 11.70. 1564.40. 150.82. 7.12. -0.38. 311,04. Miasto Białystok. -. Bydgoszcz. .. _.. -. .-. Katowice. -1.12. --. 157,52. 1560.86. "---. -. 7.91. .. -. -,_..-. .,,_.....",- ----_.. -, -------,.__. -2 .79. _. -2.30. -. __ o. Kraków. 1555 .70. 164,43. 8.13. - 1,48. 1,55. Lublin. 1544.46. 140.93. 9,37. 0.03. 0.30. Łódź. 1568,39. 191.17. 4.87. -6.97. 1584.81. 198.73. 9,50. - 3.70. -. Miasto. -. stołec zne. ._... ----- -. 150.93. 192.67. -0 .65. 267,52. 516,37. 15 .80. 261,44. 103.08. 2.01. 473.42. 576.82. 3.30. 44,59. 138.27. 385.86. Rzeszów. 1554.23. 127.64. 9.07. 1.84. - . 1.02. 434,34. - -. 1541.04. --. - ---. Trójmiasto. 1563.29 ---_._--..._-,._. .._ --------"-- ---,,, ,.. Wrocław. 1553.06. 131.73. ------ - _.. ---- - -_.. 472.17 --_.._-. - -- .93 - _._.1,56 __. - -.. - -_._-300.77 _ _--- -- - -,_514 _------ ... -0.76. 328.76. ... .... 3,50. _-_. 171 .84. .-. 555.12. _.._--"8.80 ..._-_._-,' -. . ~. __. 7.70. ,_. - 2,56. Źródło: obliczen ia własne na podstawie BOR, GUS, Warszawa. ,. ,-,-----. 0 ,92. ,. 11.70. _... ". 3 15.94. 551 .94. --. --. ____. 186.03. ,---_._-121.21. 270.82. _.- .~. .. -----------. -. ,_ ... ----. ---~ ~.-. ... _. 49.36. 8.40. .'. 16312. __0 _. -. . . . ---- ... __ . --------_ . ._>-- --,--.-_....-. 586 ,84. .•. _._ -. . ~ _.. ._._. ...--t. ._- -_ . ---_.. _---- -- ----- _-.--- ----0,42 493.69 160.80 - 1.00 297.68 4.90 10.66 ._-- _.... __. .... ._..- ............ ..... ... ... ....... ,--------...... _.......... .... ------- ..... _... _._._.... _..-- .... ...... ... . ... --.. - ._,--,--- _---.'_. ---- .... ~ - --. ... 9.41. .. - -. -0.60. Toruń. ._ - - ~. 10.30. -215. ------. " ,,-. ,. 459.99. -. 8.75. -1,59 .... _.._- 1.1 I. .-_-------. 307.10. --. 162.74. 8.64. ",. _.. 94.15. 155517. _ _ _ ,o. o • • _ _ ___ _ _ . . . . . .. " . .. 6,50. 35016_. Poznan. 155 .88 _.1540.73 _._--._---- --------_._-. --546,57 1463.15 86.88 9.90 _ .. _., .. . • . . __ ...... ----_..'_. ---------_.••._. '----492.8 8 _. 5.20 191.75 69.64 _.'--- ------ - -. 465,43. -. Szczecin -- -_.----- - --. ". 136.74. 176.26. 514.96. Warszawa. ... _"----. -. xlO. X9. ". ". 7 .30. .... 130.64 ,---- ~_. .. '. ... -,------..,-_.-. -- ,.-152.08 .. __- -.,-... .'. 17 1.08 148.8 1 .. ----- ---_ ... ----97.50 98.82. ...... "" .... ... -----_.. ------ ..... ".. ". 108,51. -,. ",,, .... ------- - ....... " .. ". 178,73. 2000.. t-.. ~ ...-. =:~. ;S '.

(7) Allllli;:a kO!1kure!1cvjno,\'ci wvbranvch miasl .. , ,., .. .'. Miastem najbardziej konkurencyjnym pod względem potencjału gospodarczego jest Warszawa - 0,746 (tabela 3). Ranga Warszawy jest najbardziej widoczna w skali i ogólnokrajowym zasięgu zlokalizowanych tu firm z kapitałem zagranicznym oraz przechwytywaniu znacznej części usług dla zagranicznych producentów w Polsce. Wskazuje to na specyficzne cechy Warszawy w dziedzinach, w których istnieje popyt ze strony zarządów i producentów zagranicznych. m.in. dostępu do informacji, specjalistycznych usług, wykwalifikowanych kadr, komunikacji oraz przestrzeni kulturalnej i biurowej. Tabela 3. PotencJal gospodarczy miast w 20(X) r. -. syntetyczny. wskaźnik. Wwcl aw. ·· ... •. .. ". . ...... ........ . ........... ....... ". .. . .. -- ...... .. _ , .. ,. .,."._,---._.~. ~. ". Szc zec I n ". . . . ....... ... "". .--. ... ....... ". ... .. .... "". .. .. " " .. "". .. .... ". .. --. ". ... "". Lódź. · ...".. "". .. ". ". ". .. ............. ----_ ..... ... _--. . . .... ---- .................. ........ --_ ...... ---- .. - _.......... - .. -- .... K rakó w. --- __ o. -. Rzeszo.._ w .... .. ... -- ..... -- ............ .. ..... BydgOSlC Z .... ....... .. .. -- ...... ........ .. ... .. --. ..-- ...... .... ............. _------ ... - -. .. ... .... -- .......... ................ ....... . _ - - - - . . . . . . . - - - " __ o " " . . ,. - -- ............ _--_ .. -- ... .. _, .... " .. .... .. ... -. ...... ----. .... __ .. _. ............ ---_ ... .. -- .. -- ....... --. ". .. ...... -_ ..... -- ........ -- ...... ----_ .... ... -----_ ........ .------ ..,.. -- .... _. .----,. .. ---. ...... --., ........ " " ... .... Toru n .. "". ........ "". ... """""". BI alystok. Zródlo: ohliczenia. .. -- ... _""".----- --. -". -. -. -. -. -. -. ~. -. .. _. -. ---- .. _.. -. .. ...., ... .. -- ... ". ". ~. " .,,--, "". ............. _____ ". ,,--,,-- ,,_"". () .299 .... ---''"--~---. .. _.,.--,_._''''--_ .... --." .. _--_._-- .... .. " ...... () .240. . ---- -_ .. _------ .. - -------- ------ ---------- ... ----_ ... .. .. _-- .. -- ...... --------- --- --- .. _. ----._ ... ,,". ..." ... ' " ' ' .. " ... " ...---" ..., '" ......., .... " ...... " ... " ........ --". .-- ..... ...... "" . .. -- .. -- .... ". ------- .... ---_ .. --.--.. __ ....... _. O.269. ----- ... O.233 -------------~--------~. "'--,.--. ..... ~"--. .... _... ,,,.,,-,--''''',. ..... •. .. """".. - -----_ .. _---_ .. -. .... .............. _........... , .. •. Lubi I n """""".. -. ___________________ •. () ,323. .. •. ....... -. O.364 ------- .. "--O.357. ·. ....... .. _....... "_,,.. ... -- ... -- ....... _...... --. ..-- .. _.... .---- -." .. _---------. .... Kat IIW KC ". .' 39. O,423. Trój lT1 I·as ( II. .. -. (). _. ... ....,""..,_ ... _.. .. _,_._"---,_._-_ .. --,,.---- .... ". Pozna n. _. -. .... -. ... -. __ _-_ O.746 _. .. _.-. _. ". _.... _-" .. ~. ,. .. .. _..... .... ---- .. _, ... -. .. . .-,_. .. ...- ...... . .....•.. ,.. -. ... _........ _... ..... _. WarSla wa. -. W,. M I·asto. . ---- ... ----,,-- ... -.. _-- .. .. .......... ---- .... ---~------". . _--- ... ... _--------_ _----------. O.2 JO ... ----,----,-,--~_. .... ~------,,. ..,.,,... O• t 9 J ---~----------~-. ...... _..... _""-- ....... _- ------ .. _.. -- ... -- ........ _- ... "."",, . ""-- .... -- .... _--_ .. -- .. _--------_ .. -----_ .. --. __ .. _.... ----. O•J l 5 własne. Drugą pozycję. na podstawie BOR, GUS, Warszawa 20(X); www.bazy.hoga.pl/banki.asp •. w badanym zbiorze miast zajmuje Wrocław. Wartość uzyskanego wskaźnika dla Wrocławia jest dużo niższa od jednostki poprzedniej, ale równocześnie znacznie odbiega od miast zajmujących dalsze miejsca w badanym rankingu. Wysoką wartością miernika w badanej grupie wyróżnia się także Poznml, Trójmiasto i Szczecin. Ostatnią pozycję zajmuje Białystok. W ocenie konkurencyjności miast pod względem infrastruktury komunalnej uwzględniono następujący zestaw mierników (tabeła 6): x, - powierzchnia użytkowa mieszkań w 01 2 na l tys. osób, x, - przeciętna liczba osób w l mieszkaniu, X, - mieszkania oddane do użytku na l tys. osób, x4 - mieszkania oddane do użytku na ł tys. zawartycb małżeństw, XI - procent ludności korzystającej z sieci wodociągowej,.

(8) Tabela 4. POlencj al gospodarczy w miaslach w 2000 r. Miasto Białystok. -. -. Bydgoszcz. - - _6...64. X3. X2. XI. 108.74 ~. 7.48. 108.68. •. 0.55._ -. _._-. 2 1.21. 0.93. x,. Xs. -'4 •. 28 1.3_.. 32 ,61. 2.8. I 591 046.2 1621665 .0 _.--. ~ ._.. -. --. -', 41.2 __ ._--. ~ ~_ .. .. 48.8. Katowice. 4.56. 111.92. 1.87. 45.05. Kraków. 3,43. 118.36. 1.67. 56,60. .. 6.43. 99,67. 30.48. 6,00. 99,71. 1.50. 55,75. I ,9. 1 814137,0. 52.5. 6,67. 152.29. 5,06. 162 .80. 1.4. 3030319,9. 79,6. Lublin - - --. -. -. Łódż. -. Miasto stołeczne Warszawa. Poznan Rzeszów. Szczecin Toruń. _.. 7.24. 133,64. 8.85. 104.58. -5.82 3,01. 0.94 ~ ----. -. _.. 138,31 110,12. -. Wrocł aw. 0.59. 0.6. I 785959.7. 50.4. 0.40. - -5.7 - _._- -17171965 - ---_.._-. _.- 43 ,8. 0 ,6. 0,80. 19.27. 9, I. 2186006.5. 55.1. •. _.. 104.74. 1,14. 38,11. 5.5. I 840 305.6. 0.2. 7,94. 112,47. 2.24. 84,67. 4.1. l 949909,8. 14,94. 132.16. 2,35. 98.42. 0.7. 2348392,2. -. •. 0.56----- -_._---_._' 1.0 I. --. 3.10. -_.-. -. -. 0.52. 37 ,1 0.62 __...,_.........- --_..... __...... __._---_._-_... 0,00 50.5. .. _-_._-_ .._ ------- ---- -- -_ 1 898 212 ,8. 2.28. .. Trójmiasto. 53.5. 85,07. _.. 0.26. .___ . __ _ _ _ __ _ M _ . ~. 2172995.9. 2.46. .. --.-. 0.35 - ----_ . _ -~ - - ---. 0 ,6. l 992403 .6. --'.-. -',. .. 45 .7. 0,00. 50,03. 0.40. ----_ . 57,4. -- ---0.79. 2roolo: obliczen ia własne na podstawie BDR. GUS. Warszawa 2000: www .baz). .hoga .pllbanki.asp. ::: ~. :. ~. ~ ~. ~.. -.

(9) kOflkurencyjno ,~d. Analiza. wybranych miast .. .. X. - zużycie. energii w MWh na I tys . osób, liczna odbiorców gazu na I tys . osób, długość sieci rozdzielczej w km na l km', długość sieci kanalizacyjnej na l km', długość sieci gazowej na l km', procentowy ud z iał parków, zieleńców i terenów zieleni osiedlowej, drogi gminne o nawierzchni twardej na km' powierzchni miasta, komunikacyjne trasy autobusowe w km na l km' powierzchni miasta, pasażerowie przybyli z portów krajowych na I tys. osób, pasażerowie przybyli z portów zagranicznych na l tys . osób.. x, x, x" xI!' XII -. x" xI., -. x" x" -. Tabela 5.. Wskażnik. syntetyczny miast w układzie infrastruktury komunalnej W.,. •. M I asto. _ _-_. WarS7.awa _. ... ... K raków. _~~ _.-. ---.-_.-------........._._-----_..__ __ __._._-_.. .. ---_ .. ---. -Poznań - _._---_.._._-_.._---_._.-.._-..__•.. ~--~. Wrocław. .. ._'" ......"" ..• .. .. ". ..... _...... _. ". B ialystok ...._. .. . . ". .. ..... _. •. •• -. ____ _ _ _ o. ... _.. ". _-_. ... - "--" . -----......,.,....,........ _.. , .--.,,,. ,..... " , .. , ._ ., _." .. .. -. _.'~---_. " . ------- ~. __ ... " ._ -- .. _---_ .. _------". ... __. O,3 7 I .......-._._......_. .. O,325. .. .. ". """ -. ,.,., ,.". --. ...... -- ..... --- .. ........" ". ,. ....'---,--,.... .............. ... ......_. O,294._..._---_._--_._--------------_._--. ... -- .. ...,.,........" . _--_ .. _.. _._,, -, ..... _---------- .-. ---. ---_._-. --• -_ .. ..... ,,---------_._. ~----~,--,,-- " _. .... _~--. "----,,_. ,,,. ,-'. ,. O,244. O,229. -.. .. .... •. Lubi In .. ,-"-,.,.,._' ..- . .----------_.------ .. _-_ .. _ ----.,,_.__ ._,. B ydgoszcz. ~"'-. .. ·.·,_._,_ .. •.. _ · · · _· _· ________ .. · _. _ ____ _ w ,_ ••• _ ... _. ... Toruń. ,-"'""". ... , - " - ,, ... --------- -- --_ .. _----._--._.... M"_."._•• ....___ ____ . . _. _____.. SZClCCI n -_._-, _._ -----..... ..... _. -. _-_...... -- -- ~-- -_. .. ..-. •. lód!. ....-..,,--- .. _--- ---------_._--. ,_. O,3 83 ......_.. -. ... ............".,,,, .. ,... _, .. ,, . "'" " .............................. -- .... -........ .",.,."...,.".'""... Trój miasto. 0,400. .._..•._- .--_. ___--_.. .•. ......_--_.. Katowice .. _----------- -._------, .... _.. -_. R7.cSZÓW. --. O,569. __o. -. ..•.. -. .. _~. -. ,2 I 8 _._--_._._--_..__._-----O.- .. O, I 92 _-_._--_._- -- ~- -_._. _--. ~. --,-. "-'~"--. _ ..O,_--_I 22.O, t 06. -_. ...... _------. .."._.... _ .__.. __. . _- "~ , - -. ,------_ . _... O,095. 2 rOOlo: opracowanie własne na podstawie BDR . GUS, Warsl..awa 2000.. Zdecydowanie najwyższą pozycję w grupie badanych miast pod względem infrastruktury komunalnej zajmuje Warszawa - 0,569 (tabela 5). Dystans pozostałych miast w stosunku do tej jednostki jest znaczny. Wysoką pozycję w tym przekroju oceny komponentu zachowały także: Kraków, Poznań i Wrocław, osiągając kolejno wartośc i: 0,400,0,383,0,371. Najniźszą pozy cję w ramach tego układu zajmuje Toruń, którego wskaźnik wynosi 0,095. Kolejny komponent dotyczy warunków życi a w mieście. Na pomiar atrakcyjnośc i badanych miast w ramach tego układu wpłynęły następujące mierniki: x, - liczba zgonów niemowląt na l tys . urodzeń żywych, X, - liczba ludnośc i na I łóźko w szpitalu,.

(10) Tabela 6. Infrastruktura komunalna w miastach w 2000 r. Miasto Białystok. --. Xl. X2. X,. 19231.49 --- .. _. __ •..•. --._--,,-. 2.8. 8.0. .~~~,--. x,. ------. 18122.96 --_._-_ 3.0 1.8 ...... _., ... _- ,-,-----------_. '-'--"---'-- ------_._ .. _- - - - - Katowice 21 255.31 2.6 I .1 .. _....... Kraków. _. -. ~. _. --------------- ---_._._-. -. Bydgoszcz. ... 18585,47. 18226,32 Lublin------_._---. ....... --------Łódź. ---------. 2.9. -------------. _ ... _3.8 ....... 2,4. 20636.91. .. ,,_. "'''''-''---''-''--''. 326.72 94,75. .. "" ... _. 226.91 99.18 __ -- .. _---... ... _ ... . _ - ____ o • _ _ _ _ _ _ _ •. 579,39 109.12. -------. - - - - - _ .. _- -------------' -. -, ._-,'. ..,--. --. _"'. -. ------------ --_ ........ ,,--. 705.02 %.00 626.27 142.56. . -_._---------_._--- - -------------------- ----_ .. - -------------... 737.10. 326.62 99.15. .. 88.72. _ _ _ _ o. I 791.37 95,32 873.24 137.05. 8.9. XJO. 4.85. 3.18. 4.85. .. _-. 3.59 .. ... _.... 2.16. . ...... _.... .. ..... _......... _....... 4.41_--. ---- -. 3.20 --_ --- -. 3.19 --------_.. ~--_. .... _--. 2,90. ... ... .... .. _.. --. 2.78 3.34_ ._ _-----,... 4,45. 3,20. 3.26 -------_ ... _------. 1.70. •.•...... ••• , . _ ••••. 7.6. - - - - - - -- --------. 3,26. 4,2. .. __ ......... _. 3.59 .. _... .. --_o',.,. • __ • • • • • • • _. I .02. ....... 4.41. 0'0. ... -. I .66 _. 2.15 - - - -------.----- - ----_ .... _.. _ 3.20. . -------. ----------------- -_ .. --_ .... ---- -- .. _.. - ---_ .... _.... __ ....... , ...... 3.34 '-~_._-. ..... 5.9 _~-. 4.45. 6.7. 0.90. 18.56. 1,62. 2,75. 27.4. 21 1,88. 1.54 __ .----. _ _---_80.3 --.- ._-O .. - -- ----_. ..... - · ... . ...... _.- .. ----. ~----. ... .... .. ... _~. O. ----- -- .. ----_ ...... ------_ ... ......... ----_._-_.- --- -----_ .. _----. 1.41. 1.85. 253... _.--._--_._ .... 0.3 __ 02 ........• 153.46 I 183.01. 1,21. I...13. ~-". O. I .28. 0.91. 4.5. O. ....... --_ ... .... ... 1.36. -- _._ .. -----_._ ... -_ .. _.-. .. _ .. _.. - .. ............ 3.8. Xl5. X14. ---- _._ .. . 0.- _... ____ ... "_ ..... ......... 5.6 -_ ------_ ... Xu. X12. xII. _._---- -- ---------------------. 2AO. -----',-----'--------' - -----------. 731.10 112.52 ___. x,. ',-----",------------ ----_._._-- ---_._ ..... -. 1.6. 2.5. I 604.95 97.54 513.10 104.56 ------- ---"-----. x,. X7. 883.13 95.26 871.46 190.06. 4.6. 2.9. 19888.42. Miasto. ----. x,. .\'5. .. ,-. .~-_. stołeczne. Warszawa ----_._ --- -------_.__ ... ._-_._----- f-----. ..... __ --.----._ _. ------ -- - _ _ _----- --....-- _ ---- ....... .... 745,41 94.90 773.28 306.67 4.25 20479,39 2.9 3.9 Poznan ----_._---_._---_.....- ---------------- ._ .. _._" ... --- -------------_. ----_ -------------_ ------""---".--.,, .. ----", .... .. --- .--------- -553.14 94.15 508.32 162.69 5.55 Rzeszów 17 877.51 3.2 2.8 ....... .. --_._------- 1----- -- ..... -- ... -----"'---,,-- ----_.-- - -------------_.- ._--_._-----4,3 881.25 ...97.49 670.08 164.21 2.44 19061,48 3.0 Szczecin _ .. _ ..... -_._-_._..... -- ._-----------_.... - - 2,7 445.44 %.56 627.11 109,42 .....2.53 18809.75 2.9 Toruń _..-- ------_.. _-- -- '-_ .. ---" ---- -----_.- ---------- - _--------- -- _._---- .--- - - -------".. _-'" .. 457,46 98.41 777.97 118.98 3.49 2.5 - Trójmiasto 18793.72 --,,---_. 2.9 _.. _. "._....._--_.. - - - - - ---------_. _-_ -". _" ... .-. ". .~_. .... .. .. ... ... • • -- • • • •. -. 19641.58. _~. własne. __ o • __ •. 917 .00 97.65. na podstawie BDR. GUS, Warszawa 2000.. .. _---------. 4.35. ---. 1.32. 5.55. .. ------_._----. 2.44. --._" . _.. " ... _-_.. .,,-------_.-. 1.74. 2.53. _. .... .... _ .. ..... _... 4.25 _.... __._...... --------_.- - ._ ...... 4.53. ,,,. _ _ _ • • " . ______. 736.07 140.52. ----_ .. _- ------.- -- .. -- .. --.,,- ................ 2.39. - - - - - _ . _ - - __ o . _ . . __ •. ... 4.3. . .... .. _...... ,,-. -'-'-'. 2,9. ... . . _______ o . _ .. ""--,,. ... obliczenia. ,,-. .. ... _-._-~--. Źródło:. .. _. _~---. ,-. Wrocław. ... ....... -- -------. .. --. 4.1. .... .. " ........ .. -- ... _. _. 6.8. --_ .. _.. --- -------_ .. _--. 1.49. -_ .. _.... _-- -----. .......... ----._ ... 3.49 _ ,,----------. 2,59. .... 4,35. .. _.. - .. --. ._--------. 3.2. 1.16. 1.9. 1.57. ---------. 4.4. 2.39 _.. ... _........... -. .... -. . . . - - - - - - __ o. .. --_ .. - ....... _.... 72.41 J. --_ ... .... ... --. 48.84. .. .- · . - ----'.. -- .. -- ... _.. O. . .... 1.10. .. --- _.... --. _---------. .... -- .... - .,,--_ .. --_.. -'. _.. _. ----_ .... " ........... ....... _.. ---------_ ... O. --_ ... 93.38. .... _.. _.. " .. -- ........ " ...... -- .......... ". 109.79. l.ll. 109.29 _.. _...... _..... 19.78. . ... -- ..... _. . ----. 82.43. ·. -- .. - . _..... 12,49. 2.6. ........... -. 0.98 .. --_ .. _.. _.. -. __ • •. _- -- .......... -- --_ ..... 0.64. ---'. ~------. ...... _..... .. -- .. --. .. 0.94. ---- .. _-------_ ... _-. ... 1.63. 1.98. - - - - - - ... ------_. --._--- ...... 1.5. - --... 1.62. .. ..--- .. -- ... --- -- ._-- .. _-------_ .. _-- - .. -------- ... _.. --_ .. -- ......... " .. -- ..... -. 2,44. ... .... """". 55.03. -----. ~ ::. -.. ".. ~. ~ '" :s.. -.

(11) kOll klireJl C}~l1oJci. Analiza. miast. ... k s ięgozbi ór. x, -. w bibliotekach na I tys. osób, x, - miejsca w kinach na widowni na I tys . osób, x, - zwie dzający muzea i oddziały na I tys . osób, x" - liczba osób na I sklep i stację paliw, x, - wydatki bud żetu miasta w zł na I tys. osób, x. - wydatki budżetu miasta w zł na kulturę i sztukę na I tys . osób, x" - wydatki budżetu miasta w zł na ochronę zdrowia na ł tys . osób, x",- wydatki budżetu miasta w zł na oś wiatę i wychowanic na ł tys. osób. Tabe ła. 7.. Wskaż.nik. układzie. sy ntetyczny miast w. warunków i.ycia Wj. M iaslU W roe ł. __. .. .. . ... . ..' w._. - _. __.. _- _.. Warsz<I wa. -"-----'--'-. ~. RZCSZ()W . . .... Toruń '-- .. ..... _.... .. ". Poznali ..... .. .._...... ... ,. -~ - - _. .. _-- ----- -,---.... ---_ .. --_ ..... _----". ,. ,'. Kalowiec _. ......... ..-- _--. " ,...... '.... , ... '--' -"-". - ..---- -----------. --. ___ o. ... ___ o. ... ",,---_. -'."'_... _ . . ._. - - - - - . _______ o. .... _.- ... _._.__._--. . .. . .. _. -o . . .. ~--- -'-~- ' -'- " --'. . ----- .... .... , -. .... ,... .... "'" ..,_..... _... , --------. -. •. Trój m aslo '" 0 - '. --- - -- --- - - .. .. ------. .. .. _--_ .. . -. · w,,_ .. _ .... •____________ ·. ._. . . . . . . . _ _. ----------- ------ "-----. ... ___ o. ... """ .... ..... .. ....... ". -- ~.. , ---_._......_--- ------_._--_.__.---_... ..--... .. ......... _--_..------_... B ialyS!ok "' ~. """".". -----,,,. .... _-".... _.... --~. ~. _~~_. ... _~.-. __..__. ... _. O..,3 I 5. -_._--- . .-. --. .. -- -. . . ... ",,,, ..,,,, ......... ,, .. _, ................. "" .........-. - ....._.'. .. _- ._.. __ ._--. _...__ ._........ '" ,•• n. ,_... . •_. --. -0 --. ._... .. .. O,2H4 ---------- ------- -- ... ....... O,275 .... --. -. ........ ----. ---- .., , , ". . ------. •. ..... ,,", . ~. _. ... ... ..... .. ..... - - ------- -. - -. .......... O,260. .-- . --.- - -----. ......_.'"._.. ..._-" . .. O,I 83 .. .... ...... .. . . .. .. .. . ' .. ... - - ,, - - .... . _. .. . .. .. . . · ·. __. O,092. -- _.. - --- ------- -----. .... ._~. .. . .. .- ...." ...."..... _..... ..... _-- ....... ..... ... ..... ----_ .... _-_............... ..... _-"" ..,,',,.. _..... ...... ,,. ,,. ~. .. . . --. ... ---- · . _. _.. -_ .... _-_.----_ __.... O,064. _"."'-'- ,, - "-' -"""" ~'''-- - ''. -. O, I.._._30 _.+ ______________________ .. .. __ ......--_.... .... ---- _._- - · ... ,,. ..... ,"'",w'", .. , .,,_·',,""". -- .. _----- -- --.-.. --_._--- ,,,. ~. O,267. .. --_ ..... .... _.... _.... .~.. .. ...... .. -. -. -. - --- --- - --------. O, I 07 -_ ........ _ -----------_••+-_._--..... .. - -_.-. . _~-- --. .-. ,,'. _._---,......... _------ - - -. 0,30 ł. ... ... --- ---~------- _. _---. _---"--_... _---,_.. Bydgoszcz. ... .... .~ .. (I ,302. ·• __ ••••• _ . _ _ _ . A ... .. Lubi n. ,'-'-- - _ ... .. .. . . ".",-", -..'-_.. , .. --.---- --. SzC1.ccin. _. ... _- __. .. _._---------- -- - .- ,,--- --_..--- ---- ... ..... _..... . ... ... _-- .------------'"----_._. . Łód!. ...... _---- .... -. ~. - . ... .... .. .. - -- -. ....... ....... ""."." . ....., - .' ..."" ...... .-................. " ... --. Knt\(ów • ,-- -. _.....----. ' -'-. .... ----- _. -_.__ .. . • . .. _._-- ----. .... • ..... ... ~.. ". -------_ ... _ --. .... O,045. Żródło: opracowanie własne na podstawie BDR. GUS. Warszawa 2()()O.. w tym układ zie odzwierciedla s ubiekt yw ną m ożliwo ść osiągnięcia zadowolenia wynikaj'lcego z faktu zamieszkania w danym mie śc ie , W badanym rankingu miast zwraca uwagę wysoka pozycja Wrocławia (0,315) , Wysoki wskaźnik osiągnę ła również Warszawa, zajmując drugie miejsce (0,302). Dalsze pozycje pozostałych miast kształtują się następu~ jąco: Rzeszów, Toruń, Poznań, Katowi ce, Kraków, Trójmi asto, Szczecin, Lublin, Łódź, Bydgoszcz i Białystok (tabela 7) . Ostatni komponent dotyczy stanu środowiska przyrod niczego . Do oceny konkurencyjności miast w tym układ zie przyjęto poniższy zestaw mierników (tabela 9): x, - emisja zanieczyszczeń pyłowyc h i gazowych na km 2 powierzchni miasta, x, - ścieki komunalne i przemysłowe wymagające oczyszczenia w dam 3 na I tys, osób, Poziom warunków. życia ujęt y.

(12) Tabela 8. Warunki Miasto. życia. w miastach w 2000 r.. x,. 79.1. I 736 198.9 .. X,. XJ. 6.18. 101.42. 7.51. --. 2483.48. 134.88. 2811.28. 4.616. 144 .13. 70, I. I 832758.8. 34930,8. 42370.5. 7367 12,8. 14,86. 89,40. 6498,74. 6.648. 129,42. 7 1.1. 2217 272.7. 70335, 1. 67 146,8. 74902 1,2 .. Kraków. 6,20. 121,24. 2588.57. 6.580. 2774.48. 74.4. 2004 159.6 100 437.5. 45556,3. 741943,6. Lublin -. 9,60. 90,17. 2088,63. 7,201. _. 721.99. Białystok. ---- Bydgoszcz Katowice. - Łódź- -Miasto stołeczne Warszawa P011lań. Rzeszów. - ____·_·__ · __ .." ...·_ .. __ H_ • _ _. Szczecin. _· __ ·_ _ __ ....... ,, ____ .H _ _. Toruń. _._---- _.'_._,,Trójmiasto .. Wrocław. X,. X,. XI. Xl. 5.863. 204.64. - -. ----. 26317.2. "". 1746331.9 84.4 ._- H'__. ._._,_.285.22 __ _ ___ _---.91,3 ... _._."._ ..,_.. --. xlO. 796667.0. 32366.2. -. ~~ ---. 27953,6. -~ . _-. 805332 ,7. 41 182.3 ----_.". ,,-_... ~'--'--- - -~-'. 130,66 2756,12 -_.- ,--"'. --'- '-"--""-'-. 6.99. 145,22. 2 979.23. 16.471. I 275,85. 74,6. 3271912.1. 93341.1. 43399,7. 649 870.5. 6,28. 106.13. 2451.94. 9,579. 37123. 69 ,6. 2086920.8. 7 1 7893. 60 622,4. 7705 16.6. 169.34. 57.3. 2295216.3. 33427.3. 57 161.3. 7.80 ----_._--_.10,92 _._-,_ ...... _ _--... _. 5 ,18.. 12.93. _.,'". 9038. •. __...._- -"---. •. 3455,84 _.. ._-_._.. __. 7.649. -_._-. .. •. .. ... '''H"'_'"'~_'' ,, ''_. --- _..._--- ---4.927 224,32 115 .95 3869.57 ........-_._. 80.4 2093204.2 ... _-,,,_. ,--_._ ... ...... _. .. .. . ........... ........... ,--_._"_._.,,.... _ ._-_ __ .,-' .. _-- ._---,,_.,........... 70,7 3 899,53 163.33 4.150 971.13 2 074 697.8 _. __ ._---_ ... •• _ .. , '_'_'H'_. _ _ ·_ .. .. --,---, -11,750 2427,50 157.04 2 135638.0 I 186.55 81.3 .. ._"".". ... .~. .. ... --. "_. _". _". 116,93. ". '... .. •. 9,20. ... 1 916068 ,1 ,_,_,__ .. " ... x9. 9,38 ,--. ",, _ ... 5,397. f---- -. Xg. 2506.95. 8,589. -. 965.04. ". ". .. __. _ _ .'H _ ' _ _. ",,-. ............ _."_._'.,,, '0_' ,,_ .. ","""". - --,-. 88.2. ..... 58072,2 -. 70073,6 .. ........ " ...__ ._---- ,---,--_."_._.. _._.. __ .."-_.. 37452.6. _.............. ...... _.,,',. . --"._-_.-. ,_" __ ... _... ... ... ..... .- __45739.5. 50950 ,1 '''--.-.--.-. ...' ' -. 56785.2. ._----. 2557835.7 102 184,9. ,. ,. "". 80233.6 ._-_ .. .. _-_ ". ... ..,._. 589783,8. .. .. ..--"-"--"".. _". I 025 78 6.3. ._-----_ .. --. 713200.2. ...... _... _.. " ...... " .. ",,_ .. ,," '"''. 882355.6 ............ m·"· _ _ . . _ · ... , ,_'"'. 44 156,7. 745453,9. 54090.2. 741401,9. --_._-- ----. - --. 2rOO10: obliczenia własne na podstawie BOR. GUS. Warszawa 2000.. O::. --. ~ ~. O:: =:. --'" ~. -.

(13) kOllkurellcyjno.~ci. Analiza. wybranych miast .... procentowy udział ścieków oczyszczonych, X 4 - powierzchnia obszarów prawnie chronionych w % powierzchni miasta, x, - nakłady inwestycyjne budżetu miasta na gospodarkę wodną w zł na I tys. osób, x, - nakłady inwestycyjne budżetu miasta na ochronę środowiska w zł na I tys. osób. x) -. Tabela 9. Środowisko przyrodnicze w miastach w 200() r. Miasto Białystok . ., ......... .. ----. 7 7 I4,62. ............ --._---_ .. _--------------_.. Katowice ..... Kraków Lublin _.. ". Łódź. _. .. .. _.. _........ ..... .... . .. .......... Miasto stołeczne Warszawa-... --....... ........ - " . ----". ..-----., .. ,. .... ,. Poznań. .----. .... . _. '~~---"'". ". ,--. _ _-. .... ... ..... ..... ... .. .. ---- '"'' --. ..... .... 85........,58. ......... -. ,.--" ........ I I I-------, I---_5. ---------_ .. --. ... 82,58. 4 917,19. 66,75. 9 966,23. .... _.......... ....... .. .._ .. ----. Wrocław. ,". ,. 7 055--,10 ....... ",. 776,07 5... ........ ... , ". 22,7 ". . -.............. 35,0..... ....... -- ............. --, .. _-_. I ,0. .. --- ........ ....... --_. 98 ,3. -- ......... 5 ,7. ". 42,0. .... .. ---- . --_._.,,"----". 75,73. ................... 4 922,77. 87,\5. .. ...... -- .. " .... , " " ... .". .... 8254. ... __ ...... -------- ........ _--------_ .. __ .... 78,87. ----_ .. -------_ .. _-- ..... -. .. __ ....... 67,5 I. _--. ..... , .. - ....... ........... ,. 86,3 .. .... · ........ . . .. . .. I 5,4 .......... ........... ........ -. ". 9 I ,I. ,.. ..... -- .......................... --. 94,0. . ---" ... ". .... _.. ... ..... --". IO 335,5. 63 04 I , I. 9 I 4-- I ,9. I 10 922,4 .... 38 555 ,.o. I I 7 I 88,2. ". ........... _..----.---"... ,,---,,-- _... __ .". 0,2. 24 669,4. 2,8. 26_- 652,8 -_ -- .... 6,2. 26,6 ---_. .--.. -- ..... -- ....... - ........ .. .. _.... _... ......... .... _. 6-_ 239,7 --- ---. ...... _--.---_ .. ----"".-- ... ........... . .. 2,3. ..... ..... _______ o. -"." .. -.. -.--.". ................. .............................. __ ......... __. ...... --. ...... .. __ .. _... 32 162,3 -_--. ....... -- ............... _.. _-_ .. ---. I 56 184,9. .... .. .... -- ...... _.............................. .. ............................. _...... - .. . .... -- ....... - .--" _.. ------. ... .. ..... ........ -- . ........ .... _.... ----". 77 04 I ,6. ..... .. ... 89 788,1. ................. ........ _...... ........... ... --_ ...... -- ...... _-- .... _............. -- ........ _.... 28 ,5. 39 1 959,7 -_ _-------- -----. ... _...... _-- ---- ----. 44 52 I ,2. .. ... -- .. -- .......... .... .. ....... ...... _...... •. I--74 ----733,9 _-- -- -. ...... " . .. ,,-- ...... _...... - ...... ----_ ....... _.... .. _------...... .. -- .. _...... -- .. ---- ..... -- .. -- ........... 77 o. ... . . . . __ o . . . . . . _ . . _. ,4 5 I 05 I _----_ - --- _----. 20,0. 95,3. · --- ... ----. 144 3tX),8. 1....5----876,2 ..... -. I 7, I. .............. -- ................ _....... 87,44. 3 I 135, 1. .. ..... -- ...... ..... .. ....... 97 ,7. 87 ,35. -- .. -. I3 ,3. 663. -- .. -- .... ---- ............ _............ --. "6. ... ".- .. --. 2,\. ........ -- ...... _..... -- .. _.. -- ...... --_ .. -- ..... _.... ---- ........ -- ---_ .. -- ... -. 96,69. 485,92 5 --- ..... ------ ....... -- ... .. -..... .. ,,_ ... .. -- .. .... -- .......... .......... --_.---- ...... -- _.... -- .. _.. -- ....... .. ---- .......................... -- ..... -- .. _.. - ......... ---- ......... -- ........ _.. _.... -- ...... _-_ .... _-. . .... , .... -- ....... ..... I ,2. ..... . , ........ -- .............. _.. ---_ ...... ............. -- ......... -. ·. (,. ......... --. I 6 747 , I6. -- .... -- .. _... ........ ". Trójmiasto -- -- --- -_............ ......... .... ... .. _... .. ". "s. -'4. 99,0. ...... . ..... ..... . .. ........... -- . .. .. .................. - .. .......... ..... ..... _....... .. ................. ---...... TOlUń. ... .................... 6 388,8 I. Szczecin -- __ ..... _-- .... -- .. -- --------_ ......... " -- .... 8. 494,09 ---- ----. 7 7 19,34. Rzeszów .... ----. .. ... _.-. I 3 757,92 ... ". X3. •. 11 240,67. Bydgoszcz .... .. . . .... .... .. - ... .. _..... ". " 60,06. XI. -. ..... _ ..... 80637,0. -- ....... ---- .. -- .. _.. -_ .. ---- .. -- --- . --. 35 I 64 I ,5. ..... _-_ ..... _----_ .. --_. __ ... -- .. _-.. I--_5_----I 005,8 _---_... ... ... ----~. .,. 10 I 337,2. -_ .... --_ ..... ---" .. .... _... ---- ........ -----_ .. --.- .. _-- ",,----. 55 655 ,0. 229 667,1. Źródło: opracowanie własne na podstawie BOR, GUS, Warszawa 2000.. Klasyfikację. miast pod względem stanu środowiska przyrodniczego przedstawia tabela 10. Pierwsze miejsce zajmuje Poznań, ale jego przewaga jest stosunkowo niewicJka nad miastem zajmującym następną pozycję w przedstawianym rankingu miast. Kolejne miejsca zajmują Trójmiasto, Bydgoszcz, Białystok, Lublin, Szczecin, Rzeszów i Toruń, Stosunkowo niskie pozycje w badanym układzie zajął Kraków i Warszawa, osiągając kolejno wartość wskaźnika 0,142 i 0,140. Katowice zamykajtj ranking badanych miast pod względem środowiska przyrodniczego. Należy zauważyć, że różnica między jednostką z pierwszej i ostatniej ... POZYCJI Jest znacząca. Na podstawie wyliczonych wskaźników syntetycznych, jak wspomniano wcześniej, konkurencyjność badanych miast przedstawia się następująco:.

(14) Monika MU.'iilll. - w grupie I (zasoby społeczne) czołowe miejsce zajął Pozn",i. - w grupie II (potencjał gospodarczy) miastem najbardziej atrakcyjnym jest Warszawa. - w grupie 1lI (infrastruktura komunałna) najwyżej oceniana jest również Warszawa, - w grupie IV (warunki życia) wiodącą pozycję zajął Wrocław . - w grupie V (środowisko przyrodnicze) miastem najbardziej konkurencyjnym okazał się Poznań. Tabela lO. Środowisko przyrodnicze w miaslach w 2000 r. - wskai.nik synlelyC7.ny W,. Miasto. •. Poznań. .. ..._. -. Wroclaw .. _. .. _. .. _. -. -. -. -. -. _. .. _. -. .. _. .. _. ~. .,. Bialyslok -. __.. _. --_Bydgoszcz ... _._----.._-- ...,--,._'.. _..-. __ ... - ---Kraków. ~. _ _ _ _ o. _. _,._~ ._. •• _ ___ _ o - __ o _ . - __ • •. .-- .. .-. .,.. _.•.- ._ .. .. - .. ..,._,.... ...------ ... . .. ......... .... ,.,.,.,,_.,. . .. .. ....... , ". _.. .. ". ~ - --. .. "" " ... O•299 O.259. ... _- ,- " ....._-_ .. _---O.236. --------------_.. ... . --I 99 O. - -_._---_.-- -----_._-- -- -_. .. - .. .. .. • ...-. ..... ... __._,-_._,._•..•.,., •....,._........ --- ,". --. -. Wars7.awa. ..,. .. _.. --_ .. _-_ .... . ,,, ,",. _... --- ~ --. __. •. - .'.,.". ........... .. ... ._,.",. .. ,. , .... O• I 94. ż.ródlo :. -. _. o. - ,-- . ~ ,-,- -- _. - ..... I 27 ---- • .... ... .. .. _..._--"'.,,"----. . ----. .... ,. _._,.._. O ,.. ". . ... -. ... • "". ,. ,-. --_ .. _- .". · .. . ... . ,. , -. ". "', .,- --. ._. __ .. . __ ... ._-.-.------------. ___ o •. ""._. . ... . ... . .. O•I..... 88 _.... ,- ,.--,-_.__._-------_._- -,._,--------_._-O I 42 . ..--_.-. _.. ---_.. _--_._---_ .. •.._.-------_. __. O• I..40 _._-_-- ".- --------. --". __ ._-----------... -. ,- ----------_.,-". _. ... Katowice. ------ ... .. ... Łódi. .-. ••. .. ·. .". .. .... -- ..... .. .. ". -._.. - _._- _ .... - O.465.-----_.-. .. · ---------. .. O..l 69. . ... -. _-,~. Toruń. , _ .,. ._-----_._--------. .-. S7.czec lO Rzeszów ......... - ... - --"._-_..... -. ... --_._•.. _-,,_.. _... Lubi lO. _... .. -_._._.- ..... - Trój -_._.._.__miasto ._--_._._- _... .. _.,. O.48 8 ._.. _.._- .--._--------. .. . ,., ._ , _. ., ....... __ _ _ o •. -------. . ·"" ..... . ... ...... .. -- ". O•l 22. opracowanie własne na podstawie BOR, GUS. Warszawa 2000. Z przeprowadzonych badań wynika. że do grupy atrakcyjnych miast w ra mach wyodrębnionych układów należą: Warszawa. Wrocław i Poznań. Miasta te rozwijają się szybko i wyprzedzają inne ośrodki. Dzięki otwarciu kraju na współpracę międzynarodową stały się one głównym miejscem zetknięcia się z gospodarką światową, stanowią główne centra finansów, ośrodki wymiany informacji. świadczenia profesjonalnych usług. Należy dodać. że do rozwoju Warszawy pr.lyczyniło się w ogromnej mierze pełnienie przez ni'l funkcji SlOłicy kraju . W warunkach integracji europejskiej zróżnicowanie sytuacji przestrzennej miast zyskuje coraz bardziej na znaczeniu. Uzyskały one swoją podmiotowość , co umożliwia im tworzenie własnych strategii rozwoju. a tym samym daje swobodę w decydowaniu o wyborze drogi rozwoju..

(15) AnaliZ,a kOllkurel1cyjno,\\'i wybranych miast .... Miasta stanowią główne węzły przestrzennego zagospodarowania regionów, krajów i całego świata, Dokonujące się współcześnie przekształcenia powodują zwiększenie stopnia otwarcia regionalnych i krajowych systemów miast, a wraz z tym ich możliwość reagowania na zewnętrzne wpływy gospodarcze i polityczne, Czynnikiem przekształceń struktury współczesnych miast jest nasilająca się konkurencja między poszczególnymi miastami oraz lokalnymi i regionalnymi ugrupowaniami miast. Duże miasta Polski pełniące funkcje tzw. lokomotyw rozwoju uczestniczą w procesie gry konkurencyjnej zarówno na arenie krajowej, jak i europejskiej. Polskie miasta, aby sprostać wymaganiom konkurencyjności na rynku europejskim, będą musiały uwzględniać jego wymagania, a mianowicie: korzystną strukturę działalności gospodarczej charakteryzującej się dużym udziałem zatrudnionych w usługach rynkowych i produkcji przemysłowej, znaczący zakres wdrożeń decydujący o rozszerzeniu działań innowacyjnych, dobrą dostępność komunikacyjną, wysokie kwalifikacje siły roboczej. Literatura ł-1arańczyk. A., Musiał M., Konkur1'11cyjno.\'ć miast polskich w perspektywie członkostwa H' UII;i Europejskiej, praca wykonana w ramach badań statutowych, AE w Krakowie, Kraków 1999. Hellwig Z., ZaslOsmvallie metody taksonomiczni'j do typologicznego podziału krajów Zł' względu na poziom ich rozwoju oraz zasoby i strukturę wykwalifikowanych kadr, "Prl.egląd. Statystyczny" 1968, nr 4. Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju. Dz.U. nr 26, Warszawa, 16 sierpnia 200 l. Miasta w "czbach /999-2000, GUS, Warszawa 2002. Miasta wojewódzkil' - podstawowe dane statystyczne, GUS, Warszawa 2001. Michalski T., Metody taksonomiczne w badaniach konkurencyjności gospodarek, "Gospodarka Narodowa" 1996, nr 3. Ziobrowski Z., Zmiany jako.ki przestrzeni dużych miast w Polsce. Instytut Gospodarki PrlC~ strzennej i Komunalnej w Krakowie, Kraków 1996.. The Competitiveness ot Selected Pollsh Citles Cities arc the main nodes of physical pIanning for provinces, the country and the world. A factor in the structural transformation ot' conlemporary cities is accelerating competition between particular cities and between local and regional groupings of cities. This paper analyzcs the competitiveness of 13 Polish cities deemed to be potential centers ot' sodal and economic development in the Physical Planning Policy ConcepL The analysis is statistical, is based Oll synthetic mathematical indexes, and incłudes 49 measures in five catcgories: community resources, economic potentiaI, communal infrastructure, living standard s , and the environment..

(16)